මුල්‍ය පාලන බලය පාර්ලිමේන්තුව සතුයි

කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ නීති පීඨයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය  ආචාර්ය මේනක හරන්කහ

නීති සම්පාදනය සහ මූල්‍ය පාලනය කියලා පාර්ලිමේන්තුවට අයත් මූලික කාර්යභාරයන් දෙකක් තියෙන බව අපි හැමෝම දන්නවා. මේ දෙක දෙකක් විදිහට පෙනුණත් මේ දෙකම එකක් කියලා අර්ථ දක්වන්නත් පුළුවන්. බි්‍රතාන්‍ය ක්‍රමයට අනුව ව්‍යවස්ථා සම්පාදනය පටන් ගත්තේම, මූල්‍ය කටයුතු සම්බන්ධයෙන් නීති සම්පාදනය කිරීම හරහායි. පාර්ලිමේන්තුව කියන ආයතනය ස්ථාපිත වුණේ මිනිසුන්ගෙන් බදු අය කර ගැනීමට නිශ්චිත ක්‍රමවේදයක් සකස් කරන්න ජනතා නියෝජිතයන්ගෙන් සමන්විත මණ්ඩලයක් තිබිය යුතුයි කියන අදහසින්. රජු සහ රාජ්‍ය නිලධාරීන් සතුව තිබුණ මුල්‍ය පාලන බලය ජනතාව සතු කරගන්න තමයි මේ ව්‍යවස්ථාදායකය මුලින් නිර්මාණය වුණේ. ඒ අනුව තමයි ව්‍යවස්ථා සම්පාදනය සහ මුල්‍ය පාලනය පාර්ලිමේන්තුව සතු ප්‍රමුඛ කාර්යභාරයක් කියලා අද අපි තේරුම් ගන්නේ. මේක බොහෝ විට පොදු නීතිය ක්‍රියාත්මක වන, බි්‍රතාන්‍ය සම්ප්‍රදාය ගරු කරන රටවල සිද්ධාන්තයක් බවට පත් වෙලා තියෙනවා.

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 148, 149, 150, 151, 152 වගන්තිවලින් මුල්‍ය පාලන බලය පාර්ලිමේන්තුවට පවරලා තියෙනවා. රාජ්‍ය මුල්‍ය පිළිබඳ සම්පූර්ණ පාලනය පාර්ලිමේන්තුව සතු වන්නේය, ‘පාර්ලිමේන්තුව විසින් සම්මත කරනු ලැබූ නීතියක හෝ පවත්නා යම් නීතියක් යටතේ හෝ මිස කිසිදු පළාත්පාලන හෝ අධිකාරයන්ට අනුව හෝ වෙනත් කිසිදු පොදු අධිකාරයක් විසින් හෝ කිසිදු බද්දක්, වරිපනමක් හෝ වෙනත් යම් කිසි බදු විශේෂයක් නියම කිරීමට බලයක් නොමැත්තේය’ කියලා 148 වැනි වගන්තියෙන් පැහැදිලිව කියලා තියෙනවා.

මේ මුල්‍ය කටයුතු පාලනය කිරීම සඳහා පාර්ලිමේන්තුව සතුව යම් අරමුදලක් තියෙන්න ඕනෑ. ඒකට අපි කියන්නේ ඒකාබද්ධ අරමුදල කියලා. ඒ ඒකාබද්ධ අරමුදල හැදෙන්නේ කොහොමද කියලා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 149 වගන්තියේ සඳහන් කරලා තියෙනවා. බදු, වරිපනම්, විදේශ ආධාර, ණය හරහා ලැබෙන සමස්ත ආදායම් ටික රැස්කරගන්නේ ඒකාබද්ධ අරමුදලට. ඒකාබද්ධ අරමුදල පවත්වාගැනීමේ බලයත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් පාර්ලිමේන්තුවට ලබා දීලා තියෙනවා.

මුදල් වියදම් කිරීම සම්බන්ධ කාරණයකදී, ඒ කියන්නේ පනතකින් සම්මත වෙලා තියෙන යම් කාරණයක් සඳහා, පොදු අරමුදලෙන් මුදල් ලබා ගැනීමේදී, පාර්ලිමේන්තුවේ යෝජනා සම්මතයකින් පස්සේ තමයි ලබා ගත යුත්තේ. මේ වැඩේ මූලික වශයෙන් කරන්නේ වාර්ෂිකව සම්මත කරන අයවැය ලේඛනය හරහා. අයවැයේදී ඉදිරි වසර සඳහා අපේක්ෂිත වියදම් ඒ ඒ වැය ශීර්ෂ යටතේ දක්වනවා. ඒ වගේම ඒ අපේක්ෂිත මුදල් උපයාගන්නේ කොහොමද කියලත් දක්වනවා. ඒ අනුව ඒකාබද්ධ අරමුදලේ මුදල් ඒ කාර්යයන් සඳහා අධිකාරී පත්‍රයක් හරහා ඉවත් කරගැනීමේ බලය මුදල් ඇමතිවරයාට ලැබෙනවා.

අදාළ මුදල සම්බන්ධයෙන් පාර්ලිමේන්තුව සම්මත කරපු යෝජනාවක් නැත්නම් මුදල් ඇමතිවරයාට එහෙම අධිකාරී පත්‍රයක් හරහා මුදල් ගන්න බෑ.

රාජ්‍ය භාණ්ඩාගාරය අනුමත කරපු බැංකුවල තමයි ඒකාබද්ධ අරමුදලේ මුදල් තැන්පත් කරලා තියෙන්නේ. බි්‍රතාන්‍යයේ නම් මේ ඒකාබද්ධ අරමුදලේ මුදල් තැන්පත් කරන්න වෙනම රාජ්‍ය බැංකුවක් තියෙනවා. නමුත් ලංකාවේ එහෙම එකක් නෑ.

ඒ වගේම මේ ඒකබද්ධ අරමුදලට අමතරව අවිනිශ්චිත අවස්ථා අරමුදල කියලා තවත් අරමුදලක් පවත්වාගෙන යාමේ බලය පාර්ලිමේන්තුව විසින් ලබා දීලා තියෙනවා. ඒ අරමුදල පිහිටුවලා තියෙන්නේ මීට කලින් පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතිය ලැබිලා තියෙන කාරණාවක් සම්බන්ධයෙන් මුදල් වියදම් කරන්න නෙමෙයි. එවැනි සම්මත නොවූ කාරණාවක් සම්බන්ධයෙන් හදිසියේ මුදල් වියදම් කරන්න අවශ්‍ය වුණොත් ඒ සඳහා මුදල් ලබා ගන්නයි.

ඒ වගේම පාර්ලිමේන්තුවේ මුල්‍ය පාලනය සම්බන්ධයෙන් ව්‍යතිරේක අවස්ථාත් තියෙන බව ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් වෙනවා. ඒ කියන්නේ මුල්‍ය පාලන බලය පාර්ලිමේන්තුවට විතරක්ම නෙමෙයි තියෙන්නේ. අපි දන්නවා, ආණ්ඩුවේ සහ විධායකයේ ප්‍රධානියා වෙන්නේ ජනාධිපතිවරයා. ඒ අනුව පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතියකින් තොරව මුල්‍ය කටයුතුවලට සම්බන්ධ වෙන්න ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් ජනාධිපතිවරයාට අවස්ථා කිහිපයක් ලබා දීලා තියෙනවා.

පාර්ලිමේන්තුව විසුරවලා තියෙන අවස්ථාවක තවදුරටත් පාර්ලිමේන්තුවේ ක්‍රියාකාරිත්වයක් නෑ. ඒ නිසා මුල්‍ය කටයුතු සම්බන්ධයෙන් පාර්ලිමේන්තුවේ යෝජනා සම්මත කරගන්න බෑ. එවැනි අවස්ථාවක රාජ්‍ය භාණ්ඩාගාරයේ අනුමැතිය ලබා ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය නියෝග දීලා මුදල් වෙන් කරගන්න ජනාධිපතිවරයාට බලය ලබා දීලා තියෙනවා.

පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරියත් ඊළඟ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත්වීම සඳහා තවමත් මුදල් වෙන් කරලා නැති නම්, ඉදිරි මැතිවරණය සඳහා මැතිවරණ ලේකම්වරයා සමග සාකච්ඡා කරලා අවශ්‍ය මුදල් වෙන් කරගැනීමේ බලය ජනාධිපතිවරයාට තියෙනවා.

පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවාහැරලා තියෙන අවස්ථාවක රටේ මුල්‍යමය අකර්මණ්‍යතාවක් ඇතිවීම වැලැක්වීම සඳහා මුල්‍ය කටයුතු සම්බන්ධයෙන් තීරණ ගැනීමේ, ක්‍රියා කිරීමේ බලයක් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් ජනාධිපතිවරයාට ලබා දීලා තියෙනවා.

මේ තිබෙන ප්‍රතිපාදන මොනවද කියලා සෑම පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙක්ම දැන සිටීම වැදගත්, ඒ වාගේම මහ ජනතාවටත් මේ ගැන යම් අවබෝධයක් තියෙන්න අවශ්‍යයි.                                                                                                                         ප්‍රියන්ජිත් ආලෝක බණ්ඩාර

ජනාධිපතිගේ බලතල කප්පාදුවක් ඕනෑ

පාර්ලිමේන්තුවේ හිටපු අධ්‍යක්ෂ (පරිපාලන), බරපතල වංචා දූෂණ පිළිබඳ ජනාධිපති කොමිසමේ හිටපු ලේකම්  ලැසිල් ද සිල්වා

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 148 ව්‍යවස්ථාව යටතේ රටේ සියලුම මූල්‍ය පාලන බලතල පාර්ලිමේන්තුව සතු බව පැහැදිලිව පෙන්වා දී තිබෙනවා. ජනතාවට විවිධ බදු පනවා ඒවා බල ගන්වන්න පුළුවන් පාර්ලිමේන්තුවට පමණයි.

බදු පැනවීම පවා පාර්ලිමේන්තුව විසින් කළ යුතුය යන්නට දීර්ඝ ඉතිහාසයක් තිබෙනවා. එංගලන්ත රජුගේ බලතල කප්පාදු කිරීම සඳහා 1215 මැග්නකාර්ටා ගිවිසුම අත්සන් කරනවා. ඊට හේතුව තමයි ඒ කාලේ තිබුණේ අපේ වගේ  අත්තනෝමතික විදිහට බදු පනවන වැඩපිළිවෙලක්. ඒ නිසා මැග්නකාර්ටා ගිවිසුමෙන් බදු පැනවීම සහ ජනතා අයිතීන් කිසියම් නිශ්චිත වැඩපිළිවෙළක් අවශ්‍ය බව තීන්දු කළා. ඒ නිසා මෙම ගිවිසුම නිර්මාණය කිරීම හරහා ජනතාවට බදු පැනවීම මෙන්ම ජනතා අයිතිවාසිකම් පිළිබද කිසියම් ක්‍රමවත් වැඩපිළිවෙළක්  සම්බන්ධ එකඟත්වයකට පැමිණයා. එහිදී රදළ පැළැන්තියට අවශ්‍ය වුණේ, රජුගේ බලතල සීමා කිරීම මෙන්ම ක්‍රමවත් වැඩපිළිවෙළක් හඳුන්වා දීමයි. නමුත් එය ක්‍රමානුකූලව ක්‍රියාත්මක කිරීමේ වැඩ පිළිවෙළ ඇල්මැරුණු ස්වභාවයෙනුයි සිදු වුණේ.

මෙහෙම ඉදිරියට එන විට 1672 දි එංගතන්තයේ රාජාණ්ඩුව බංකොලොත්භාවයට පත් වුණා. එවිට 1688දී පාර්ලිමේන්තුවේ සාකච්ඡා කර අලුතින් පනතක් මගින් ණය ගැනීමේදී විශ්වාසය තහවුරු කර ගැනීම සඳහා පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතියට යටත්ව ක්‍රමවේදයක් හඳුන්වා දුන්නා. එවැනි ඉතිහාසයක් තමයි පාර්ලිමේන්තුවට මූල්‍ය පාලනය පිළිබඳ වගකීම පැවැරුණේ.

ඒ ශක්තිමත් ක්‍රමවේදය අපිට ආවේ ඒ විදිහට. මේක ලංකාවට වඩාත්ම උචිතයි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතීන් සුරකින ජනතාවක් ගොඩනගන්න වගේම ශක්තිමත් මූල්‍ය පාලනයක් ගොඩනගන්න මෙය අත්‍යාවශ්‍ය බව සෝල්බරි කොමිෂන් සභා වාර්තාවෙන් කියලා තිබෙනවා. අපි අනුගමනය කරන්නේ සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාව හරහා හඳුන්වා දුන් වෙස්ට්මින්ස්ටර් ක්‍රමයේ ගොඩනැගුණු ශක්තිමත් පරිචයන්. 1978 හඳුන්වා දුන් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය හරහා මේ ක්‍රමවේදය බරපතළ විදිහට නොසලකා හරිමින් කාලයක් තිස්සේ, පාර්ලිමේන්තුවේ මූල්‍ය පාලන බලය විවිධාකාරයෙන් දුර්වල කළා. කොටින්ම කියතොත් අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලේ යෝජනා කර තිබෙනවා, රාජ්‍ය ප්‍රතිසංස්තරණ සම්බන්ධයෙන් 2008 අංක 14 දරන විශේෂ උපායමාර්ගික ව්‍යපෘති පනත අවලංගු කළ යුතු බව.

විශේෂයෙන්ම මූල්‍ය පාලනයට අවශ්‍ය කමිටු වන රාජ්‍ය ගිණුම් මෙන්ම රජය සතු ව්‍යපාර යන කාරක සභා දෙක අපේ රටේ ස්ථාපිත කර තිබෙනවා. නමුත් විනිවිදභාවය, විශ්වසනීයත්වය මෙන්ම ඔවුන්ගේ නිර්දේශ පවා අවසානයේ ක්‍රියාත්මක කිරීම සම්බන්ධයෙන් දැඩි ඌනතා පෙනෙන්නට තිබුණා.

මෙම කාරක සභා අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම මූල්‍ය පාලනය නිවැරදි කිරීම සඳහා විගණකාධිපතිවරයාගේ වාර්තා මත කටයුතු කරන බැවින් එවැනි දුර්වලතාවන් නිසා මූල්‍ය පාලනයේ වගකීම් ඉටු කළ නොහැකියි. ඖෂධ ගනුදෙනුවේදී විශේෂයෙන්ම පෙනුණා මෙතන වංචාවක් සිදු වූ බව. පාර්ලිමේන්තුවේ මූල්‍ය පරිපාලන වගකීම තිබුණත්  විශ්වාසභංග යෝජනාවක් ආවාම එයට අත ඔසවා ඔවුන් සතු බලය පාවිච්චි කළ  එක. මෙයින් ගම්‍ය වන්නේ පාර්ලිමේන්තුව පැහැදිලිවම කිසියම් ආකාරයකට මූල්‍ය පාලනය ඉටු නොකරන බවයි. ස්ථාවර නියෝග මෙන්ම ව්‍යවස්ථාව හරහා පවරා ඇති මූල්‍ය බලය අපහරණයකට ලක් කර ඇති බව පෙනෙන්නට තිබුණා.

පාර්ලිමේන්තුව ක්‍රමවත්ව ශක්තිමත් කරන්න නම්, ජනාධිපතිවරයා සතු අසීමිත බලතල කප්පාදු කරන්න ඕනෑ. ඒක නොකොළොත් වත්මන් ආණ්ඩුවටත් පාර්ලිමේන්තුව තුළ මූල්‍ය පරිපාලනය කරන්න බෑ. ජනාධිපතිවරයා මුදල් ඇමති වෙන එක බරපතල ප්‍රශ්නයක්. ඒ වගේ අඩුපාඩු නැතිව පාර්ලිමේන්තුවට මූල්‍ය බලය වගේම පාර්ලිමේන්තුවේ කාර්යභාරය ජනතා හිතවාදී ලෙස කිරීම සඳහා පාර්ලිමේන්තු ක්‍රමවේදය ප්‍රතිනිර්මාණය විය යුතුයි.

පාර්ලිමේන්තු වෙස්ට්මින්ස්ටර් ක්‍රමය 1970 දක්වා ඉතාමත්ම යම්කිසි ප්‍රමාණයකට සාර්ථකව තිබුණා. නමුත් 1978 ව්‍යවස්ථාවෙන් පසු එය කෑලි කෑලිවලට සුනු විසුනු වී ගියා. ඒ වනතුරු අමාත්‍යාංශයේ ස්ථිර ලේකම්වරයා සිටියේ ප්‍රධාන ගණන් දීමේ නිලධාරියා ලෙස. ඔහු අමාත්‍යවරයා හරහා පාර්ලිමේන්තුවට වගකිව යුතු වුණා. මේ වන විට එයත් සුනු විසුනු කර ජනාධිපතිවරයා ව්‍යවස්ථාවේ 52.1 යටතේ අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් පත් කරනවා. ඒ මගින් රාජ්‍ය පරිපාලනය නිසි සේ සිදු වෙන්වෙන්නේ නෑ. වර්තමානයේ ලේකම්වරයා හැම විටම ජනාධිපතිගේ අතකොළුවක්. විගණනය සම්බන්ධයෙන් අපි අත්සන් කර තිබෙන විවිධ සම්මුතින්වලට අපි බැඳිලා ඉන්නවා, විගණනය ශක්තිමත් කරනවා කියලා. 2013 ශ්‍රී ලංකාවේ පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩල රාජ්‍ය නායක සමුළුවේදි, ගත් ප්‍රධාන තීරණයක් තමයි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටක් වශයෙන් අපේ රට විගණනයට ලක් විය යුතු බව.

වෙස්ට්මින්ස්ටර් පාර්ලිමේන්තු ක්‍රමය තුළ මන්ත්‍රීවරයා විය යුත්තේ වෘත්තිකයෙක්. අද ඒක සිදු වෙන්නේ නෑ. වෘත්තිකයෙක් නොවුණ කෙනෙක් කොහොමද රටේ පරිපාලනයට දායක වන්නේ. අද පාර්ලිමේන්තුවේ කීයෙන් කී දෙනා ද වෘත්තිකයෝ ඉන්නේ? විමධ්‍යගත අය – වැය වගේ දේවල්වලින් කරන්නේ රාජ්‍ය මුදල් මුළුමනින්ම අවභාවිත කිරීම. විශේෂයෙන් මන්ත්‍රීවරයාට ඒකෙන් හිතෙන හිතෙන දේවල් කරන්න පුළුවන්. ඒ සම්බන්ධ වගවීමක් නෑ. ඇත්ත වශයෙන් මගේ අදහස නම් විමධ්‍යගත අරමුදල අහෝසි කළ යුතුයි.

අධිකරණයට පවා ස්වාධීන අයිතිය දෙන්න ඕනෑ. පාර්ලිමේන්තුවේ දූෂණ වංචා වාර්තා අධිකරණයේදි දුර්වල වුණු අවස්ථා අපි දැක්කා. බැඳුම්කර ගනුදෙනුව, ශ්‍රී ලංකා ක්‍රිකට් ආයතනයේ සිදුවීම ඇතුළු වංචාවලටත් ඒක තමයි වුණේ. මේවා ක්‍රියාත්මක නොකිරීමෙන් වුණේ පරමාධිපත්‍ය දුර්වල කිරීමක්. ඒක මහජනතාවගේ පරාජයක්. මේ වගේ වාර්තා කොපමණ සංඛ්‍යාවක් සභාගත කර තිබෙනවාද? පාර්ලිමේන්තු ක්‍රමය තුළ. කතානායකවරයාට හෝ වෙනත් කෙනෙකුට බෑ, මේ වාර්තා හංගලා කටයුතු කරන්න. ඒවාට දඬුවම් දෙන වැඩ පිළිවෙළක් සකස් කරන්න ඕනෑ. මම යෝජනා කරන්නේ අපිට සෙනෙට් සභාවක් අවශ්‍යයි. ඒ සඳහා පාර්ලිමේන්තුවේ සංයුතිය අවම වශයෙන් සියයකට පමණ  අඩු කළ යුතුයි. මන්ද බිලියන 1.4ක් වන ඉන්දියාවේ ඉන්නේ මන්ත්‍රීවරු 545 යි.

රටේ බදු අය කළ පසු ඒ සියලු මුදල් ඒකාබද්ධ අරමුදලට බැර විය යුතුයි. ඒකෙන් මුදල් නැවත ගැනීමත් ඉතාමත් නිවැරදි විදිහට සිදු විය යුතුයි. හැබැයි එයට පරිබාහිරව සිදු වූ අවස්ථා තිබෙනවා. රටේ ණය පවා ඒකාබද්ධ අරමුදලට ගිහින් ඒකෙන් තමයි අවශ්‍ය දේවලට ගන්නේ.

රාජ්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණ වගේම පාර්ලිමේන්තුවේ ක්‍රමවේද සකස් කිරීම සඳහා ව්‍යවස්ථාවේ අවශ්‍ය සංශෝධන වහා කළ යුතුයි. විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි නොකර ව්‍යවස්ථාදායකය, විධායකය හා අධිකරණය යන ආයතන තුන බලය බෙදා හැරීමේ සංකල්පය ශක්තිමත්ව ක්‍රියාත්මක කරන්න බෑ, ඇත්තටම මේ ආයතන තුන පමණක් නෙවෙයි හතරවෙනි කුලුන වන ස්වාධීන කොමිෂන් සභා අනිවාර්යයෙන්ම ක්‍රියාත්මක කරන්න ඕනෑ.

                                                                                        කමණී හෙට්ටිආරච්චි

පසුවිපරම් ක්‍රමවේදයක් තියෙන්න ඕනෑ

විවෘත විශ්වවිද්‍යාලයේ කළමනාකරණ අධ්‍යයනාංශයේ මහාචාර්ය නලින් අබේසේකර

අපි දන්න විදිහට විසර්ජන පනත්, කෝප් කමිටුව, කෝපා කමිටුව සහ අධීක්ෂණ කාරකසභාවලදීත් රටේ මුල්‍ය පිළිබඳ අධීක්ෂණ කටයුතු කරනවා. නමුත් ප්‍රශ්නය තියෙන්නේ අපේ රටට තවම මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තියක් නැති එකයි. මුල්‍ය ප්‍රතිපත්තියක් නැති නිසා පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත වෙන ඇතැම් පනත් රටේ ආර්ථිකයේ දියුණුවට අනුගත වෙන්නේ නෑ. අපේ පෟද්ගලික ආයතනයක වුණත් දැක්මක් තියෙනවා, මෙහෙවරක් කියලා දෙයක් තියෙනවා. ඊට පස්සේ තමයි ප්‍රතිපත්ති එන්නේ. ඒ දැක්මට මෙහෙවරට අනුව තමයි ඒ ආයතනයේ මුදල් ඉපයීම් සහ වියදම් කිරීම් සම්බන්ධයෙන් තීන්දු තීරණ ගන්නේ. ඒ වගේ මුල්‍ය ක්ෂේත්‍රයට සම්බන්ධ හෝ නැති නීති සම්පාදනය වෙනකොට මූලික වශයෙන් ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියක් තියෙන්න ඕනෑ. ඊට අනුගතව තමයි නීති සහ රටේ අනෙකුත් ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනය වෙන්න ඕනෑ.

අපේ රටේ දුප්පත්කම නැති කරන්න කියලා ගෙනා වැඩසටහන් ගැන අවධානය යොමු කළාම ඒක හොඳින් තේරුම් ගන්න පුළුවන්. 1989 ප්‍රේමදාස මහත්තයාගේ කාලේ, ජනසවිය වැඩසටහන ආරම්භ කළා. මේ වැඩසටහන 1994 චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක මහත්මියගේ කාලේ සමෘද්ධිය කියලා වෙනස් වුණා. දැන් අස්වැසුම කියලා වැඩසටහනක් තියෙනවා. මේවා නිසා අපේ රට දිගින් දිගටම යොමු වුණේ යැපුම් ආර්ථිකයක් පැත්තට.

මේවා සම්මත වෙන වෙලාවල ඒ ඒ පක්ෂවලට තිබුණ දේශපාලන වාසි නිසා පාර්ලිමේන්තුව මේවා ගැන නිහඬව ඉන්න ඇති. නමුත් ඒ වගේ ප්‍රතිපත්තිමය තීන්දු තීරණවලදී රටේ පාර්ලිමේන්තුව ඊට වඩා බුද්ධිමත් ලෙස තීන්දු තීරණ ගත්තා නම් අපේ රට අද තියෙන ආර්ථික අගාධයට නොවැටෙන්න ඉඩ තිබුණා. යැපුම් ආර්ථිකයක් තුළ ජනතාව හිර කළොත් වෙන්න පුළුවන් විනාශය තමයි දශක ගණනාවකින් පස්සේ අපට සිද්ධ වුණේ.

උදාහරණයක් ලෙස සමෘද්ධිය ගත්ත පවුලක්, එළදෙන්නු තුන් දෙනෙක් ගන්නවා කියන්නකෝ, අවුරුද්දකට පස්සේ ඒ පවුලේ කවුරුහරි ව්‍යවසායකයෙක් බවට පත් වෙලා තියෙනවා නම් ඒක සාධනීය කාරණයක් වෙන්න පුළුවන්. නමුත් සමස්තයක් ලෙස අපේ රටේ එහෙම වුණේ නෑ. ජනසවියෙන් සමෘද්ධියට මාරු වුණා. සමෘද්ධියෙන් අස්වැසුමට මාරු වුණා. නමුත් ඒ පවුල්වල ආර්ථික පදනමේ වර්ධනයක් වෙලා නෑ. අර්බුදයක් වෙලාවේ යම් සහනයක් ජනතාවට දුන්නාට කමක් නෑ. නමුත් දිගින් දිගටම යැපුම් මානසිකත්වයක ජනතාව හිර කිරීම රටක ආර්ථිකයට හානිකරයි.

මේ ව්‍යාපෘතිවලට වියදම් කරලා තියෙන මුදලට සාපේක්ෂව කොපමණ පවුල් ප්‍රමාණයක් මේ යැපුම් මානසිකත්වයෙන් ගැලවිලා ව්‍යවසායක මට්ටමට ඇවිල්ලාද කියලා පර්යේෂණයක් කරන්න පුළුවන් නම් වටිනවා.

අනෙක් අතට ව්‍යවසායකත්වයන් දියුණු කිරීම සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කරන්න පිහිටුවන ලද ආයතන රටේ විශාල සංඛ්‍යාවක් තියෙනවා. නමුත් ඒවා වෙන වෙනම තිබිලා හරියන්නේ නෑ. ඒවා එක අමාත්‍යාංශයක් යටතට, එක නායකත්වයක් යටතට ගෙනැල්ලා රට තුළ ව්‍යවසායකත්වය වර්ධනය කරන්න සැලසුම් හදන්න අවශ්‍යයි. විශේෂයෙන්ම කාන්තාවන් සහ තරුණ ප්‍රජාව මේ ව්‍යවසායකත්වයට නැඹුරු කරන්න සැලසුම් හදන්න ඕනෑ. ඒවා පාර්ලිමේන්තුව කළ යුතු ප්‍රතිපත්තිමය සැලසුම්. අපේ පාර්ලිමේන්තුව මුල්‍ය සම්බන්ධයෙන් වගකියනවා වුණාට, ප්‍රතිපත්තිමය විදිහට අරන් තියන සමහර තීන්දු රටේ ආර්ථිකයට අහිතකර ලෙස බලපාලා තියෙනවා. ප්‍රතිපත්තිමය කාරණා ගැන තමයි රටක පාර්ලිමේන්තුවක් ඉතාම සියුම්ව සාකච්ඡා කරලා තීන්දු ගන්න ඕනෑ. නමුත් අපේ රටේ මුල්‍ය පාලනය මේ ප්‍රතිපත්තිමය කාරණාවලින් ඔබ්බට ගිහිල්ලා, දේශපාලනමය කාරණා මත තීරණ ගන්නා තත්වයක් තියෙන්නේ.

පහුගිය දශක හතර පහ තුළ හැම අවුරුද්දේම ගෙනා ලංකාවේ අයවැය යෝජනාවලින් උපරිම සියයට හැටයි ක්‍රියාත්මක වෙලා තියෙන්නේ. ඒ කියන්නේ අයවැය ක්‍රියාවට නැංවීමේදී සියයට හතලිහයි ක්‍රියාවට නැංවෙන්නේ. අඩුම තරමේ සියයට අසූවක්වත් ක්‍රියාවට නැගෙන්න ඕනෑ. ඒ නිසයි හිටපු මන්ත්‍රීවරයෙක් වූ සෝමවීර චන්ද්‍රසිරි මන්ත්‍රීවරයා ‘ඉලක්කං ගොඩකි අය වැය ලේඛනය…’ කියලා කිව්වේ.

ව්‍යාපාර සැලසුම්වල කේපීඅයි තියෙන්න ඕනෑ කියලා අපි කියනවා. ඒ කියන්නේ, කී පර්ෆොමන්ස් ඉන්ඩිකේටර්. ඒ වගේ අයවැයට කේපීඅයි තියෙන්න ඕනෑ.

හිතන්න ඊළඟ අයවැයට අනුව රටේ සෘජු හා වක්‍ර බදු පිළිබඳ යම් කිසි තීරණයක් ගන්නවා. දියුණු රටවල තියන්නේ සෘජු බදු, අපේ රටේ වැඩියෙන් තියෙන්නේ වක්‍ර බදු. අපි හිතමු අපේ රටේ සෘජු බදු ප්‍රමාණය සියයට හතලිහ දක්වා වැඩි කරනවා කියලා. ඊළඟ වසරේ අවසානය වෙනකොට එයින් කීයක් සාර්ථකව කෙරිලා තියෙනවද කියලා බලන්න ඕනෑ. අන්න එහෙම පසු විපරම් ක්‍රමවේදයක් තියෙන්න ඕනෑ. ජනසවිය වෙලාවේ ඒ වැඩෙන් මොකක්ද වුණේ කියලා පසු විපරමක් තිබුණා නම්, පාර්ලිමේන්තුවේ ඊළඟට සමෘද්ධිය වැඩසටහනට මුදල් වෙන් කරනකොට මීට වඩා වෙනස් සාධනීය තීන්දුවකට එන්න තිබුණා.                                                                                                                                                                             ප්‍රියන්ජිත් ආලෝක බණ්ඩාර

තිසරණි ගුණසේකර

ජාජබ/ජවිපෙ ලබාගත් ඓතිහාසික මහා මැතිවරණ ජයග්‍රහණය යම් පමණකින් හෝ සම කළ හැක්කේ 1977 දී එජාපය ලත් ජයටය. 1977 බලයට පත් ජේ ආර් ජයවර්ධන පාලනය මෙරට පෙර නොවූ විරූ දේශපාලනික, ආර්ථික හා සමාජීය පරිවර්තනයක් සිදු කළේය. ඉන්පසු ගතවූ වසර 47 පුරාත් අදත් අප ජීවත් වනුයේ ජයවර්ධන පාලනය ප්‍රතිනිර්මාණය කළ ලංකාවේය.

ලාංකිය ඡන්දදායකයන් විසින් ජාජබ/ජවිපෙට ලබා දී ඇත්තේ ඒ හා සමාන පරිවර්තනීය විභවයක් සහිත දැවැන්ත බලයකි. 1977 හා 2024 අතරැති අනෙක් ප්‍රධාන සමානකම නම් මේ බලයට යම් මට්ටමකින් හෝ බාධා කිරීමට හැකි විපක්ෂයක් නොතිබීමයි. විපක්ෂයේ ප්‍රධාන පක්ෂ දෙක වූ සජබය හා රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාගේ ගෑස් සිලින්ඩර සන්ධානය ජාතික ලැයිස්තු මන්ත්‍රීධුර සඳහා කරන  නිර්ලජ්ජිත කුකුල් පොරය විපක්ෂයේ නායකත්වයේ මතවාදීමය හා චර්යා ධාර්මික අර්බුදයේ සංකේතයකි, එහි ඉදිරි කඩාවැටීම පිළිබඳ පෙර මග සලකුණකි.

2024 ජනපතිවරණයේදී ඡන්දය භාවිත කළ සියල්ලන්ම මහ මැතිවරණයේදීද ඡන්දය භාවිත කළා නම් ජාජබ/ජවිපෙ ජයග්‍රහණය 51%ට හා සමානව බහුතරයකට සීමා වනු ඇත. ජාජබ/ජවිපෙ මහා ජයට හේතු වූයේ එකී ඡන්ද ගොඩ මිලියන 1.23කින් ඉහළ යාමත් විපක්ෂයේ ප්‍රධාන පක්ෂ දෙකේ ඡන්ද ප්‍රමාණය 75%කින් පමණ  පහළ යාමත්ය. 20224 සැප්තැම්බරයේදී ඡන්දය භාවිත කළ ලාංකිකයන් මිලියන 1.1කට අධික ප්‍රමාණයක් නොවැම්බරයේදී ඡන්දපොළට නොගියේ විපක්ෂය ගැන වූ කලකිරීමෙන් බව පැහැදිලිය. ජනපතිවරණ පරාජයෙන් පසු කිසිදු ආකාර ස්වයං-විවරණයක් හෝ ස්වයං-විවේචනයක් විපක්ෂයේ නොවීය. ඒ වෙනුවට විපක්ෂයේ නායකයන් කළේ නව ආණ්ඩුවේ වැරදි ගැන කතාකිරීම ය. විපක්ෂයට ආකර්ෂණීය වැඩ පිළිවෙළක් නැති වීම හා විපක්ෂය තුළ නාමයෝජනා සඳහා වූ ළාමක ගැටුම්, ඡන්දදායක කලකිරීම තවත් උග්‍ර කරන්නට ඇත.

ලාංකික ඡන්දදායකයන්ගෙන් 48%ක් පමණ වූ ප්‍රමාණයක් තවමත් සිටිනුයේ ජාජජබ/ජවිපෙ නොවන ගොඩේය. නව පාලනය තම සාධනීය පොරොන්දු ඉටු කළහොත් මෙයින් යම් ප්‍රතිශතයක් ජාජබ/ජවිපෙ වෙතට ඇදී යනු ඇත. නමුත් ආණ්ඩු නොවන/විරෝධී කුලකය කුඩා වුවද එය අහෝසි වී යන්නේ නැත. ප්‍රශ්නය නම් මෙම කුලකයට නායකත්වය දිය හැකි පක්ෂයක් නොමැති වීමය.

ස්වභාවධර්මය රික්තයක් ඉවසන්නේ නැත. දේශපාලනයටද මෙම ධර්මතාව පොදුය. ජාජබ/ජවිපෙ නොවන ලාංකිකයන්ට නායකත්වය සැපයීමට සජබය හා එජාපය අසමත් වුවහොත් ඒ රික්තය පිරවෙනු ඇත්තේ රාජපක්ෂවරුන්ගෙන් හා ජාති/ආගම්වාදී මතවාදයන් නියෝජනය කරන දිලිත් ජයවීරලා විමල් වීරවංශලා උදය ගම්මන්පිලලලා වැනි අගතිගාමීන්ගෙනි.

2024 ජනපතිවරණ හා මහමැතිවරණ ප්‍රතිඵලය ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පාලනයට එරෙහිව බිහිවූ ප්‍රතික්‍රියාවන් දාමයේ උච්චතම අවස්ථාවයි. රාජපක්ෂ පාලනය සිංහල-බෞද්ධ ජාතිවාදී වූ නිසා ඊට එරෙහිව ඇතිවූ ප්‍රතික්‍රියාවන් බිහිවූයේ සිංහල-බෞද්ධ ජාතිවාදයෙන් බැහැර වූ අවකාශයක් තුළය. පසුගිය මැතිවරණ සමයන්හි ජාතිවාදයට හා ආගම්වාදයට ඉඩක් නැතිවූයේ එබැවිනි.

ලංකා ඉතිහාසයේ මුල් වරට සිංහල-දෙමළ- මුස්ලිම් සියලුම ලාංකිකයන්ගේ බහුතර කැමැත්ත දිනාගැනීමට ජාජබ/ජවිපෙ සමත්විය. වත්මන් පාලනය ස්ථානගත වී ඇත්තේ ජාතිවාදී/ආගම්වාදී නොවන පැත්තේය. (නව කැබිනෙට්ටුවේ මුස්ලිම් නියෝජනයක් නොමැතිවීම පුදුමයක් වුවද එයින් නොවැටහීමක් විනා ආගම්වාදයක් ගම්‍ය නොවේ.) එබැවින් ඒ පාලනයට බිහිවන ප්‍රතික්‍රියාව ජාති/ආගම්වාදී ස්වරූපයක් ගැනීමට ඇති ඉඩකඩ වැඩිය. ජාතිවාදී/ආගම්වාදී නොවන සජබ හා එජාපයේ නොනවතින සෝදාපාලුව නිසා මෙම අවදානම තවත් ඉහළ යනු ඇත.

නව ආණ්ඩුවට ජනතාව ලබාදුන් මහා බලයේ එක් ප්‍රතිඵලයක් නම් කාට හෝ ඇඟිල්ල දිගුකොට වගකීමෙන් ගැලවීමට ඊට නොහැකි වීමයි. ආණ්ඩුවේ වැරදි හා අඩුපාඩුවලට එරෙහිව උපදින ප්‍රතිචාරය දෙමළ, මුස්ලිම් හෝ කිතුනු විරෝධී ස්වරූපයක් ගතහොත් අනාගතය සුබදායක නැත. විපක්ෂයේ ජාතිවාදී/ආගම්වාදී නොවන කුලකය පුනර්ජීවනය කිරීම මෙන්ම ආරුගම්බේ වැනි ප්‍රශ්න දුරදිග යාමට ඉඩ නොදීම වැදගත් වනුයේ මෙම සංදර්භය තුළය.

ආරුගම්බේ ගිනිපුපුර

බිට් හනූන් (Beit Hanoun) යනු වසර 1000කට ආසන්න ඉතිහාසයක් ඇති පලස්තීන නගරයකි. වත්මන් ගාසා යුද්ධය ඇරඹෙන තෙක් පලස්තීනුවන් 20000ක් පමණ ජීවත් වූ මේ නගරය මේ වන විට සුන්බුන් ගොඩකි.

ඊශ්‍රායල් හමුදාව බිට් හනුන් නගරය අල්ලා ගත්තේ 2023 දෙසැම්බරයේය. අන්තවාදී යුදෙව් නිකායකට අයත් ඊශ්‍රායල් සොල්දාදුවන් පිරිසක් අඩක් විනාශ වූ පලස්තීන නිවසක් තම නිකායේ දේවස්ථානයක් බවට පත්කරගන්නේ ඉන් පසුවය. ෂබාඩ්-ලුබාවිච් (Chabad- Lubavitch) නමැති මෙම නිකායේ දේවස්ථානයන් හඳුන්වනු ලබනුයේ ෂබාඩ් නිවෙස් (Chabad  Houses) යනුවෙනි.

අරුගම්බේ සිද්ධියට පාදක වී ඇත්තේද මෙයට දෙවසරකට පමණ පෙර ඊශ්‍රායල් ‘සංචාරකයන්’පිරිසක් එහි ස්ථාපිත කළ ෂබාඩ් නිවසයි.

ෂබාඩ්-ලුබාවිච් ව්‍යාපාරය බිහිවූයේ 18 වන සියවසේ නැගෙනහිර යුරෝපියානු යුදෙව්වරුන් කේන්ද්‍රකොට ගෙනය. මෙම ව්‍යාපාරය පිළිබඳව ඇති ප්‍රශ්නය එහි අමුතු ආගමික විශ්වාසයන් නොව (තම නිකායේ සාමාජිකයන්ට සෙසු මිනිස් වර්ගයාගෙන් වෙනස්වූ ශ්‍රේෂ්ඨ ආත්මයක් තිබේ වැනි) ඒ ඉගැන්වීම්වල තිබෙන දේශපාලනික දිගුවයි. පලස්තීන ජනතාවගේ දේශපාලන අයිතීන් තබා ඔවුන්ගේ ජීවත්වීමේ අයිතියවත් මෙම ව්‍යාපාරය පිළිගන්නේ නැත. මහා ඊශ්‍රායලයක් (Greater Israel) බිහි කළ යුතුයැයි විශ්වාස කරන යුදෙව් අන්තවාදී කුලකයට මෙම ව්‍යාපාරයද අයත්ය. සියලු බයිබල් භූමි (Biblical lands) ඇතුළත් වන තෙක් ඊශ්‍රායල් දේශසීමා හොඳින් හෝ නරකින් ව්‍යාප්ත කල යුතු බව මින් කියැවේ. එනම් පලස්තීන ජනතාවට ඉතිරිව ඇති බටහිර ඉවුර හා ගාසා තීරය පමණක් නොව ජෝර්දානය, ලෙබනනය හා ඊජිප්තුවත් තුර්කියේ හා සිරියාවේ ඇතැම් ප්‍රදේශත් ඊශ්‍රායලය සතු විය යුතු බව මෙම ව්‍යාපාරය විශ්වාස කරයි.

ෂබාඩ්-ලුබාවිච් ව්‍යාපාරය ශීඝ්‍රයෙන් ව්‍යාප්ත වන මැද පෙරදිග ගැටුමේ ඉලක්කයක් බවට පත්වනුයේ මෙම සංදර්භය තුළය. යටත් කරගත් පලස්තීන නගරයක ෂබාඩ් නිවසක් පිහිටුවීම හුදෙක් ආගමික ක්‍රියාවක් පමණක් නොව මහා ඊශ්‍රායලයක් බිහිකිරීමේ ව්‍යාපෘතියේ එක් වැදගත් ඉදිරි පියවරකි. මෙම ක්‍රියාව තුළින් ෂබාඩ්-ලුබාවිච් ව්‍යාපාරය ඍජුවම ඊශ්‍රායල් ව්‍යාප්තවාදයේ පෙරගමන්කරුවකු මෙන් දිස්වන බවත් ඒ තුළින් ලොව පුරා විසිර ඇති දහස් ගණන් ෂබාඩ් නිවෙස් ප්‍රචණ්ඩත්වයේ ඉලක්කයන් වීමේ අවදානමක් බිහිවන බවත් එක්ස් පණිවුඩයක් තබමින් ලන්ඩන් නුවර කිංග්ස් සරසවියේ (Kings College) ආරක්ෂක අධ්‍යයන අංශයේ ආචාර්ය ඇන්ඩි්‍රයාස් ක්‍රීග් (Andreas Krieg) අනතුරු ඇඟවූවේය.

ඇමරිකානු සංචාරක උපදේශය මගින් මෙරට සංචාරක ව්‍යාපාරයට අනවශ්‍ය හිසරදයක් නිර්මාණය කිරීමට හේතු වූයේද මුස්ලිම් බහුතරයක් වෙසෙන ආරුගම්බේ පෙදෙසේ ඊශ්‍රායල් සංචාරකයන් අනීතිකව ඉදිකළ ෂබාඩ් නිවසයි. විදෙස් සංචාරකයන් ලංකාවට අවශ්‍යය. නමුත් සංචාරක ව්‍යාපාරය හරහා නැති ආගමික ගැටලු නිර්මාණය වීමට ඉඩ නොදීම බලධාරීන්ගේ වගකීමයි.

සංචාරකයන් යනු කෙටිකාලීන අමුත්තන් විනා දිගුකාලීන නිවැසියන් නොවේ. තමන් සංචාරය කරන රටවල ව්‍යාපාර කිරීමට, ඉඩම් මිලදී ගැනීමට හෝ පූජනීය ස්ථානයන් ඉදිකිරීමට සංචාරකයන්ට අයිතියක් නොමැත. නමුත් රුසියානු, යුක්රේන, ඉන්දීය, පකිස්ථානු, චීන, නයිජීරියානු හා ඊශ්‍රායල් සංචාරකයන් (ප්‍රාදේශීය දේශපාලකයන් හා නිලධාරීන්ගේද අනියම් අනුමැතියෙන්) නීතියට යටින් රිංගා ව්‍යාපාරික හා වෙනත් අවනීතික ක්‍රියාවල මහා පරිමාණයෙන් නිරත වන බව නොරහසකි. මේ පිළිබඳව දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරිකයන් පැවති පාලනයන්ට හා විවිධ නිලධාරීන්ට යළි යළිත් පැමිණිලි කළද ඉන් පලක් නොවූ බව ද කවුරුත් දනිති. පැවති ආණ්ඩු නීතිය නියමාකාරයෙන් ක්‍රියාත්මක කළා නම් අරුගම්බේ ෂබාඩ් නිවසක් ඉදිවන්නේ වත් එහි අනවශ්‍ය අර්බුදයක් නිර්මාණය වන්නේ වත් නැත.

සිංහල-දෙමළ-මුස්ලිම්- බොදුනු – කිතුනු වැනි බෙදුම්වලින් අපි දශක ගණනාවක් බැට කෑවෙමු. නිදහස් රටක් ලෙස අපට අත්කරගත හැකිව තිබූ ප්‍රගතිය අපට අහිමි වූයේ මූලික වශයෙන් මේ වාර්ගික හා ආගමික ගැටලු හේතුවෙනි.

දැන් සංචාරක ව්‍යාපාරයේ මුවාවෙන් ඊශ්‍රායල් මුස්ලිම් ගැටුමකුත් ලංකා භූමියේ නිර්මාණය වෙන තුරු නව මාලිමා ආණ්ඩුවත් බලා සිටියිද?

ආරුගම්බේ සිද්ධිය පිළිබඳව බිබීසී පුවත් සේවය කළ හෙළිදරව්වකට අනුව ෂබාඩ් නිවස හා අවන්හලක් අබියස ගාසා ආක්‍රමණයෙන් මිය ගිය ඊශ්‍රායල් සොල්දාදුවන් සමරන පුවරු පවා ඉදිකර තිබේ. විදෙස් සංචාරකයන් තමන්ගේ ‘යුද්ධ වීරයන්‘ සමරන පුවරු අනුන්ගේ රටවල ඉදිකිරීම සාමාන්‍ය ක්‍රියාවක් නොවේ. උදාහරණයක් ලෙස ඊශ්‍රායලයේ සංචාරයේ යන ලාංකිකයන්ට එහි පල්ලි, පන්සල්, කෝවිල්, රණවිරු ස්මාරක ඉදි කිරීමට ඊශ්‍රායල් බලධාරීන් ඉඩ දේද?

බීබීසී වාර්තාවට අනුව ෂබාඩ් නිවස ලංකාවේ ලියාපදිංචි කිරීමට ඉල්ලුම් පත්‍රයක් සකස්කොට තිබේ. බුද්ධ ශාසන, ආගමික හා සංස්කෘතික කටයුතු පිළිබඳ අතිරේක ලේකම්වරියක් මේ පිළිබඳව මෙසේ කියයි. ‘ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව ඕනෑම කෙනකුට තමන් කැමති ආගමක් අදහන්න පුළුවන්. ඒ නිසා අපි ලියාංපදිංචි ඉල්ලුම් පත්‍රයක් හදලයි තියෙන්නේ.’

රටක ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අදාළ ඒ රටේ පුරවැසියන්ට විනා විදෙස් සංචාරකයන්ට නොවේ. ලංකාවේ පුරවැසියන්ට තමන් කැමති ව්‍යාපාරයක් කරන්නට, ඉඩමක් මිලදී ගන්නට ඇති ව්‍යවස්ථාමය අයිතිය සංචාරකයන්ට නොමැත. සංචාරකයන්ට තමන් කැමති ආගමක් ඇදහීමේ අයිතිය තිබුණද ඔවුන්ට තම තමන්ගේ පූජනීය ස්ථාන මේ භූමියේ පිහිටුවීමේ අයිතියක් නොමැත. (යුදෙව් ලාංකික ප්‍රජාවක් ලංකාවේ සිටිනවා නම් මෙම තත්වය වෙනස් වනු ඇත.) මේ සරල වෙනස වටහා ගන්නට මෙරට ජ්‍යෙෂ්ඨ රාජ්‍ය නිලධාරීන්ට නොහැකි වීම කෙතරම් නම් අභාග්‍යයක්ද?

මෙරටට පැමිණෙන සියලුම සංචාරකයන් සුහදව පිළිගැනීම මෙන්ම ඔවුන්ට නිසි රැකවරණ සැපයීමද අපේ වගකීමයි. ඊශ්‍රායෙල් ජාතික සංචාරකයන්ටද එවැනිම පිළිගැනීමක් හා ආරක්ෂාවක් තිබිය යුතුය. නමුත් යුදෙව් බොදු බල සේනාවකට සමාන අන්තවාදී ආගමික නිකායකට ආරුගම්බේ ආගමික ස්ථානයක් ඉදිකිරීමට ඉඩ දීම සංචාරක ප්‍රවර්ධනයක් නොව අහක යන නයි ඔඩොක්කුවේ දමාගැනීමකි.

ඇමරිකාවේ බ්‍රවුන් සරසවියේ වාර්තාවකට අනුව ඇමරිකාවේ ත්‍රස්ත විරෝධී ගෝලීය යුද්ධය නිසා (Global war on terror) 2022 සිට 2023 දක්වා සාමාන්‍ය ජනතාව මිලියන් 4ක් පමණ මියගොස් ඇත. මෙයින් 98%-99%ක් පමණ අප වැනි තෙවන ලෝක රටවල වැසියන්ය. ඊශ්‍රායලය ගාසා තීරයේ ගෙනයන ජනඝාතක යුද්ධයත්, බටහිර ලෙබනනය ආක්‍රමණය කිරීමත්, එරට නෙටන්යාහු පාලනය හඳුන්වනුයේ ඇමරිකානු ත්‍රස්ත විරෝධී ගෝලීය යුද්ධයේ කොටසක් ලෙසය. ආරුගම්බේ ෂබාඩ් නිවසට රාජ්‍ය අනුමැතිය ලැබුණහොත් හා ඒ තුළින් ෂබාඩ්-ලුබාවිච් ව්‍යාපාරයට මෙරට නීතිමය අවකාශයක් නිර්මාණ්‍ය වුවහොත් ඇතැම් ඉස්ලාමීය අන්තවාදී පිරිස් බුර බුරා නැගෙන මැද පෙරදිග යුද්ධයේ දූරස්ථ ඉලක්කයක් ලෙස ලංකාව සැලකීමට ඉඩ තිබේ. ආරුගම්බේ ප්‍රදේශයේ ෂබාඩ් නිවසක් ඉදිකිරීමට ඉඩ දීමෙන් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ හා රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩු කළ වැරදි නිවැරදි කිරීමට නව මාලිමා පාලනය අසමත් වුවහොත් ජීවිතවලින් වන්දි ගෙවීමට සිදුවනු ඇත්තේ අපේම සිංහල-දෙමළ-මුස්ලිම් ජනතාවටය.

ඇම්ස්ටර්ඩෑමයෙන් ඉගැනීම

ඊශ්‍රායලයේ මකබි ටෙල් අවිව් (Maccabi Tel Aviv) පාපන්දු කණ්ඩායමත් නෙදර්ලන්තයේ ඒඑෆ්සී ඒජැක්ස් (  AFC Ajax) පාපන්දු කණ්ඩායමත් අතර තරගයක් මෙයට දෙසතියකට පමණ පෙර ඇම්ස්ටර්ඩෑම් නගරයේදී පැවැත්වුණි. මෙම තරගය නැරඹීම සඳහා මකබි අනුගාමිකයන් විශාල පිරිසක් සංචාරකයන් ලෙස ඇම්ස්ටර්ඩෑම් නගරයට පැමිණියහ. ක්‍රීඩා සංචාරකයන් ලෙස පැමිණි මොවුන් ඇතැමෙක් රංචු ගැසී ඇම්ස්ටර්ඩෑම් නගරය පුරා සැරිසරමින් ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියාවල නිරතවූහ. පලස්තීන ධජ ඉරා දැමීම, පලස්තීනයට සහාය පළකරන පදක්කම් පැළඳ සිටි ඕලන්ද සම්භවයක් ඇති නෙදර්ලන්ත ජාතිකයන්ට පවා අඩන්තේට්ටම් කිරීම, අරාබි සම්භවයක් ඇති නෙදර්ලන්ත වැසියකුට අයත් කුලී රථයක් කුඩුපට්ටම් කිරීම මේ ක්‍රියා අතර විය. තරගය අතරතුරද ඔවුන්ගේ කලහකාරිත්වය අඩු නොවුණි. වැලෙන්ෂියා ගංවතුරෙන් මියගියවුන්ට ශොක්ය පළකිරීම සඳහා පැවැත්වුණු විනාඩි දෙකක නිශ්ශබ්දතාවට බාධා කිරීම හා ගාසා තීරයේ සිදුවන පලස්තීන ළමා සංහාරය අනියමින් අනුමත කරන ‘ගාසාවේ පාසල් නැත, ගාසාවේ ළමුන් නැත’ වැනි ගීත ගායනා කිරීම ඔවුහු සිදුකළෝය.

තරගයෙන් මකබි කණ්ඩායම අන්ත පරාජයක් ලැබු පසු යළිත් නගරයේ වීදිවලට බට මේ කලහකාරී ඊශ්‍රායල් ජාතික ක්‍රීඩා සංචාරකයෝ ඉදිකිරරීම් ස්ථානයකින් යකඩ පොලු ආදිය පැහැරගෙන නගරවාසීන්ට පමණක් නොව පොලිසියටද පහර දෙන අයුරු බෙන්ඩර් නමින් හැඳින්වෙන 16 හැවිරිදි ඕලන්ද යූටියුබ් මාධ්‍යවේදියා හා ඕලන්ද ජාතික කැමරාකරුවන් කිහිප දෙනෙක් රූපගත කළහ. ඕලන්ද හා අරාබි සම්භවයක් සහිත Ajax අනුගාමිකයන් මකබි අනුගාමිකයන්ට ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල කළේ ඉන් පසුවය.

නමුත් ඇමරිකානු හා ඊශ්‍රායල් නායකයන් මෙන්ම නෙදර්ලන්තයේ අන්ත දක්ෂිණාංශික පාලක පක්ෂයද මෙම ගැටුම ඉස්ලාම් අන්තවාදීන් විසින් අහිංසක ඊශ්‍රායල් ක්‍රීඩා සංචාරකයන්ට කළ පහරදිමක් ලෙස හැඳින්වූහ. සත්‍යය හෙළි වීමට දින ගණනක් ගතවිය. අද ඇම්ස්ටර්ඩෑම් නගරාධිපතිනිය හා පොලිස් ප්‍රධානීන් පවා මෙය යුදෙව්-විරෝධී පහරදීමක් නොව ගැටුමක් බවත් මකබි අනුගාමිකයන් ගැටුමට දින කිහිපයක් පුරා කලහකාරී ලෙස හැසිරුණු බවත් පිළිගෙන තිබේ.

නෙදර්ලන්ත යුදෙව්වරයකතු වූ යුවාල් ගාල් ඇම්ස්ටර්ඩෑම් ප්‍රචණ්ඩත්වය විස්තර කළේ මෙසේය. ‘මකබි අනුගාමිකයන්ගෙන් වැඩි දෙනා ගාසා යුද්ධයට සම්බන්ධ වූ හෝ තවමත් සම්බන්ධ සොල්දාදුවන් හා හිටපු සොල්දාදුවන්. මම මේ ගැන පොලිසියට තේරුම් කරන්න උත්සාහ කළා. ගාසා තීරයේ සිට පැමිණෙන්නන් යනු මිනිස් ඝාතන රැසකට වගකිවයුත්තන්. ඔවුන් සාමාන්‍ය ලෙස හැසිරෙන්නේ නෑ.’ (Left Laser වෙබ් අඩවිය.) ඇම්ස්ටර්ඩෑමය ගිනිගත්තේ මෙලෙසය.

ඊශ්‍රායල් නීතියට අනුව සියලුම යුදෙව් පුරවැසියන් වයස 18දී හමුදාවට බැඳී පුහුණු විය යුතුය. ලංකාවට පැමිණෙන ඊශ්‍රායල් සංචාරකයන් බහුතරයක් මෙලෙස කලක් හමුදාවේ සේවය කළවුන්ය. ඔවුනතර ගාසාවේ සමූලඝාතන යුද්ධයට සම්බන්ධවූවන් වේ නම් ඔවුන්ගේ මානසිකත්වය සාමාන්‍ය විය නොහැක. ඔවුන් ෂබාඩ්-ලුබාවිච් අන්තවාදී ආගමික නිකායන්හි සාමාජිකයන් නම් තත්වය තවත් සංකීර්ණ විය හැක. ආරුගම්බේ ෂබාඩ් නිවස පවත්වා ගැනීමට ඉඩ දීම සමාන කළ හැක්කේ යාපනය නගර මධ්‍යයේ ‘සිංහලාරාමයක්‘ ඉදි කිරීමට බොදු බල සේනාවට අවසර දීමකටය.

මුස්ලිම්-විරෝධය මෙරට දේශපාලනයේ ඉපැරණි තේමාවකි. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ප්‍රමුඛ රාජපක්ෂවරුන්ගේ කඩාවැටීම තුළින් යටපත්වූ මෙය මාලිමා පාලනයේ ජනප්‍රියතාව හීන වෙත්ම අනාගතයේ යළිත් මතුවිය හැක. රාජපක්ෂලා ගම්මන්පිළලා හා දිලිත් ජයවීරලා අලුත් මුස්ලිම් විරෝධී රැල්ලක්, බලයට කෙටි හා නොවරදින මාවතක් ලෙස සලකනු නියතය. මෙවැනි (සිංහල හා දෙමළ) අන්තවාදී පිරිස් හා ෂබාඩ්-ලුබාවිච් සංවිධානය අතර උපායික සන්ධාන පවා ඇතිවීමට ඉඩ තිබේ. ෂබාඩ්-ලුබාවිච් වැනි අන්තවාදී යුදෙව් නිකායන් ආරුගම්බේ වැනි ප්‍රදේශවල ක්‍රියාත්මක වීම තුළින් වාසි ලැබිය හැකි තවත් පිරිසක් ඇත. එනම් මුස්ලිම් විරෝධී ප්‍රචණ්ඩත්වයන් තුළින් මුස්ලිම් ප්‍රජාව මැද මාවතේ සිට දේශපාලන /ආගමික අගතිගාමිත්වයට තල්ලු වීම ගැන සිහින මවන ඉස්ලාමීය අන්තවාදීන්ය.

ආරුගම්බේ ප්‍රහාරයක් පිළිබඳව ඇමරිකාව අනතුරු ඇඟවීමෙන් පසු ලාංකිකයන් පිරිසක් ඊශ්‍රායල් කොඩි වනමින් ප්‍රදේශයේ පෙළපාලි යනු මාධ්‍ය වාර්තා කළේය. මෙය සැබෑ උද්ඝෝෂණයක් නොව මුදලට ගත්තක් බව උද්ඝෝෂකයන් දෙස බැලීමෙන්ම පෙනීයයි. මෙම ‘උද්ඝෝෂණය’ සංවිධානය කළේ කවුද? උද්ඝෝෂකයන්ට ඊශ්‍රායල් කොඩි ලැබුණේ කාගෙන්ද? මෙයින් අදහස් වනුයේ ෂබාඩ්-ලුබාවිච් සංවිධානය දැනටමත් ලංකාවේ දේශපාලනයට අත පොවා ඇති බවද?

2015දී මුස්ලිම්-විරෝධය සාර්ථක දේශපාලන සටන් පාඨයක් නොවීය. නමුත් ඊට වසර කිහිපයකට පසු 2018දී දිගන ගිනි ගත්තේය. ඒ ගින්න පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරයටද දායක විය. එවැනි තත්වයක් ආරුගම්බේ (හෝ ලංකාවේ කොතැනකවත්) සිදුවීමට ඉඩ නොතැබීම මාලිමා පාලනයේ වගකීමයි. මෙරට නිජබිම කරගත් ප්‍රජාවන් අතර සහජීවනය ඇතිකිරීමට තවමත් අසමත් වූ අප ඊශ්‍රායල් ප්‍රශ්නයකටත් fදාර විවර කිරීම කවර නම් උන්මාදයක්ද?