බුදු පිළිමයෙන් ජූස් බාර්එක වැසූ ත්‍රිකුණාමලයේ කතාව

ජූස් බාර් එක අයිති එජාපයේ සංවිධායිකාවකට
පන්සලේ ඉඩම ජූස් බාර් එකට දීලා

ත්‍රිකුණාමලය කොටුව පාරේ ෆෙඩ්රික් බලකොටුව අසළ වෙරළ තීරයේ භික්ෂූන් පිරිසක් ඇතුළු කණ්ඩායමක් විසින් වෙරළ සංරක්ෂණ හා වෙරළ සම්පත් කළමනාකරණ දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් යැයි කියන ඉඩමක නොවැම්බර් 16 දින බුදු පිළිමයක් තැන්පත් කිරීම හා ඉදිකිරීමකට අඩිතාලමක් ගොඩනැගීමෙන් අනතුරුව එම ස්ථානයේ සිටි පිරිස සහ පොලිසිය සමඟ උණුසුම් තත්වයක් ඇතිව තිබිණි.

එදින උදෑසන උදෑසන 09ට පමණ විවිධ ප්‍රදේශවලින් ආ හිමිවරු කිහිපදෙනෙකු ශ්‍රී සම්බුද්ධ ජයන්ති බෝධිවර්ධන දහම් පාසැල නැවත ආරම්භ කිරීමට යැයි පවසමින් දහම් පාසැලට මුල් ගල තබා ඉන් අනතුරුව ස්ථානයේ බුද්ධ ප්‍රතිමාවක් තැන්පත් කර තිබිණි.

බුද්ධ ප්‍රතිමාව තැන්පත් කළ හිමිවරුන් මාධ්‍ය අමතමින් පවසා සිටියේ විහාරය 1951 වර්ෂයේ සිට පැවැත එන විහාරයක් බවය. යුද්ධයෙන් සහ සුනාමි ව්‍යසනයෙන් විහාරය විනාශ වී ගිය බවත් ඒ හිමිවරුන් පවසා තිබිණි.

ත්‍රිකුණාමලය නගරයේ වෙරළ ආරක්ෂක කලාපය තුළ අනවසර කුටියක් ඉදිකර බුදු පිළිමයක් තැන්පත් කිරීමට කටයුතු කර ඇති බවට වෙරළ සංරක්ෂණ හා වෙරළ සම්පත් කළමනාකරණ දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන් විසින් ත්‍රිකුණාමලය වරාය පොලිස් ස්ථානයට නොවැම්බර් 16 දින පැමිණිල්ලක් සිදු කර ඇත. ඒ අනුව ත්‍රිකුණාමලය කොට්ඨාස භාර පොලිස් නිලධාරීයා ඇතුළු පොලිස් නිලධාරීන් එම ස්ථානයට එදින රාත්‍රියේ පැමිණ බුදු පිළිමය රැගෙන යෑමේදී හිමිවරුන් පිරිස සහ පොලිසිය අතර උණුසුම්කාරී තත්වයක් හටගෙන තිබිණි.

සිද්ධියෙන් පසු පොලිසිය රැගෙන ගිය බුද්ධ ප්‍රතිමාව ත්‍රිකුණාමලය පොලිසියේ තැන්පත් කර තබා ගෙන තිබුණු අතර මේ වන විට නැවත එම ස්ථානයේම පිහිටුවීමට කටයුතු කර ඇත.

ආගමික ආරවුලක් නෙවෙයි

ත්‍රිකුණාමලය සම්බුද්ධ ජයන්ති බෝධිරාජ විහාරය අසළ ඇති වූ නොසන්සුන්කාරී තත්වය සම්බන්ධයෙන් අප කළ විමසීමකදී වෙරළ සංරක්ෂණ සහ වෙරළ සම්පත් කළමනාකරණ දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් මහාචාර්ය පී. බී. ටර්නි ප්‍රදීප් කුමාරගේ මහතා පවසා සිටියේ එම ස්ථානයේ ඇත්තේ ආගමික ආරවුලක් නොව අදාල ස්ථානයේ දිගු කාලයක සිට කරගෙන ගිය වෙරළ බඩ රෙගුලාසි උල්ලංඝනයකට අදාල ප්‍රශ්නයක් බවය.

වෙරළ සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ ඇති දත්තවලට අනුව, විහාරයේ විහාරාධිපති හිමියන්ට වර්ග අඩි 127ක් පමණ වන කුඩා සුබසාධන වෙළඳසැලක් සඳහා තාවකාලික බලපත්‍රයක් ලබා දී ඇති බවත් එය 2024 මැද භාගය දක්වා පමණක් වලංගු වූ බවත්ය. සිසිල් බීම වෙළඳසැල පන්සලේ ඉඩමේ සිට මීටර් 70ක් දුරින් සාදා ඇත.

ස්ථානය පිළිබඳව පසුව සිදු කළ පරීක්ෂණවලින් අනාවරණය වී ඇත්තේ වෙරළ සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවෙන් ලබා දී ඇති අවසර පත්‍රය අනිසි ලෙස භාවිත කර ඇති බවත් එම ස්ථානයේ මහා පරිමාණ වාණිජ මෙහෙයුම් ස්ථානයක් ලෙස හා සිසිල් බීම වෙළඳසැල් පවත්වාගෙන යන බවත් ය.

සිසිල් බීම වෙළඳසැල මුහුදට ආසන්නයේ වෙරළබඩ රක්ෂිතයේ නීති විරෝධී ලෙස ඉදිකර නිසා සංවේදී වෙරළ තීරයට එම ගොඩනැගිල්ල තර්ජනයක් එල්ල වෙන බැවින් දෙපාර්තමේන්තුව අනවසර ඉදිකිරීම් ඉවත් කිරීමට අධිකරණ නියෝගයක් ලබාගෙන තිබිණි. අධිකරණ නියෝගය ලබා ගැනීමෙන් පසුව ත්‍රිකුණාමලය පොලිසියේ සහාය ඇතිව එම අනවසර ජූස් බාර් ගොඩනැගිල්ල කඩා ඉවත් කිරීමට සූදානම් වෙමින් සිටියදී, බුද්ධ ප්‍රතිමාවක් සහිත නව ගොඩනැගිල්ලක් ඉදිකිරීමට හිමිවරුන් පිරිසක් කටයුතු කර ඇත.

වෙරළ තීරයේ ඉදිකිරීම් සිදු කරන අවස්ථාවල වෙරළ තීරයේ සිට මීටර් 10ක් හෝ ඊට වැඩි ප්‍රමාණයක් ගොඩබිමට වන්නට ඉඳිකිරීම් සිදු කර ඇත. මේ වෙළඳසැල වෙරළ තීරයේ සිට මීටර් 4ක් දුරකින් සාදා ඇති අතර, ඉන්පසුව වෙළඳසැල ප්‍රමාණයෙන් වැඩි කරන්නට නැවත නව ඉදිකිරීමක් කරන්නටත් කටයුතු කර ඇත.

ජූස් බාර් එක කාගෙද?

2014 වර්ෂයේදී සම්බුද්ධ ජයන්ති බෝධිරාජ විහාරස්ථානයට එවකට සිටි ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් පර්චස් 40ක් පූජා භූමි ඔප්පුවක් හැටියට මෙම ඉඩම ලබා දී ඇති නමුත් අදාළ ඉඩමේ අයිතිය පන්සලට ලබා දී තිබුණද වෙරළ සංරක්ෂණ සහ වෙරළ සම්පත් කළමනාකරණ දෙපාර්තමේන්තුව යටතේ සංරක්ෂණය සිදු කරන ලබයි.

උණුසුම්කාරී තත්වයට හේතුවී ඇත්තේ පන්සලට අයත් යැයි පැවසෙන මහින්ද රාජපක්ෂ දුන් පර්චස් 40ක ඉඩම නොව අනවසරයෙන් පවත්වාගෙන යනු ලබන වෙළඳසැල බව වෙන් කර මතක තබා ගත යුතුය.

වෙළඳසැල එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ ත්‍රිකුණාමලය කොට්ඨාස සංවිධායිකාවක ලෙස කටයුතු කරන දීපානි ලියනගේ මහත්මියගේ දියණිය සහ ඇගේ බෑනා විසින් පවත්වාගෙන යනු ලබන අතර අදාල ස්ථානයට විරුද්ධව මීට පෙරද පොලිස් පැමිණිල්ලක් සිදුකර ඇති බවත් ඉන්පසුව එම පැමිණිල්ල ඉල්ලා අස්කරගෙන ඇති බවත් වාර්තා වේ.

සම්බුද්ධ ජයන්ති බෝධිරාජ විහාරස්ථානයේ සුබසාධක වෙළඳසැළ, දීපානි සිල්වා මහත්මියගේ බෑනා වන එල්. තිලක් පෙරේරා සහ ඔහුගේ බිරිඳට විහාරස්ථානයෙන් බදු දී ඇති අතර එම වෙළඳසැල ඉදිකිරීමට සූදානම් වන අවස්ථාවේදී වෙරළ සංරක්ෂණ සහ වෙරළ සම්පත් කළමනාකරණ දෙපාර්තමේන්තුව සහ ත්‍රිකුණාමලය නගර සභාවේ නිලධාරීන් කිහිපදෙනෙක් පැමිණ වෙළඳසැලේ ඉදිකිරීම් නවත්වා දමා ඇති ඇත. ඔවුන් පවසා ඇත්තේ බෞද්ධ කටයුතු අමාත්‍යාංශය, වෙරළ සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව, සමුද්‍රීය පරිසර අධිකාරිය, පරිසර අධිකාරිය ඇතුළු රජයේ ආයතන කිහිපයකින් වෙරළ තීරයේ ගොඩනැගිල්ලක් සෑදීමට අවසර ලබා ගත යුතු බවය.

කෙසේ වෙතත් රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයා 2023 වර්ෂයේදී බලයට පත්වීමෙන් අනතුරුව /6578 අංක දරන ගොඩනැගිලි අවසරයක් වෙරළ සංරක්ෂණ සහ වෙරළ සම්පත් කළමනාකරණ දෙපාර්තමේන්තුවෙන් ලබා දී ඇත.

අවලංගු කරන්න හේතුව

2024 වර්ෂයේ දී වෙළඳසැල පවත්වාගෙන ගිය එල්. තිලක් පෙර්රා මහතාට ත්‍රිකුණාමලය නගර සභාව විසින් වෙරළ තීරයේ අනවසර ඉදිකිරීමක් පවත්වාගෙන යෑමේ වරදට අධිකරණය හමුවේ නඩුවක් ගොනු කර ඇති අතර 2025 ජූලි 18 වැනි දින වෙරළ සංරක්ෂණ සහ වෙරළ සම්පත් කළමනාකරණ දෙපාර්තමේන්තුව වෙළඳසැලට ලබා දී තිබුණු අවසර පත්‍රය අවලංගු කර ඇත. අවසර පත්‍රය අවලංගු කිරීමට හේතුව ලෙස දක්වා ඇත්තේ තම දෙපාර්තමේන්තුවෙන් වෙළඳසැලට ලබා දුන් ඉදිකිරීම් සීමාව අඩි 127න් බැහැරව ගොස් ඉදිකිරීම අඩි 400ක් දක්වා පුළුල් කිරීම බවය.

වෙරළ සංරක්ෂණ සහ වෙරළ සම්පත් කළමනාකරණ දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාට ඇති බලතල ප්‍රකාරව පොලිසියට මෙම වෙළඳසැල ඉවත් කර දෙන ලෙස නියෝගයක් නිකුත් කර තිබිණි. නොවැම්බර් 04 වන දින වෙරළ සම්පත් කළමනාකරණ දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන් පිරිසක් පැමිණ ඇත.

ඉන්පසුව අදාල පාර්ශ්වයන් ත්‍රිකුණාමලය වාරය පොලිසිය වෙත ගොස් ඇත. එහිදී විහාරයේ මහානාහිමියන් ඇතුළු පිරිස වෙරළ සම්පත් කළමනාකරණ දෙපාර්තමේන්තුවට පොරොන්දු වී ඇත්තේ දින හතරක් තුළ වෙළඳසැළ කඩා ඉවත් කිරීමට හෝ වෙනත් ක්‍රියාමාර්ගයක් ගැනීමට කටයුතු කරන බවය.

නොවැම්බර් 12 දින එම විහාරයේ විහාරාධිපති ත්‍රිකුණාමලය කල්‍යාණවංස තිස්ස ස්වාමීන් වහන්සේ විසින් වෙරළ සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට එරෙහිව අභියාචනාධිකරණයේ පෙත්සමක් ගොනු කර ඇත.

අපි ගැහුවේ නැහැ

පොලිසිය විසින් බුද්ධ ප්‍රතිමාව ඉවත් කළ අවස්ථාවේදී ඇති වූ නොසන්සුන්කාරී තත්වය හමුවේ තමන්ට පොලිසිය පහර දුන් බව පවසමින් එම ස්ථානයේ රැඳී සිටි හිමිවරුන් දෙනමක් රෝහල් ගත වී තිබිණි. එම සිද්ධියට ප්‍රතිචාර වශයෙන් පොලිසියෙන් නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් පවසා සිටියේ පොලිසිය කිසි විටෙකත් ස්වාමීන් වහන්සේලාට හෝ ජනතාවට පහර දීමක් නොකළ බවට ය.

බුදුපිළිමය තැන්පත් කර ඇති ස්ථානයට යාබද ස්ථානයද, මෙවැනි අනවසර ඉදිකිරීමක් සිදු කිරීම හේතුවෙන් එය ඉවත් කර ගන්නා ලෙසටත්, මෙයට පෙර කොටුව පාර, ත්‍රිකුණාමලය ප්‍රදේශයේ පිහිටි සම්බුද්ධ ජයන්ති බෝධිරාජ විහාරස්ථානයේ විහාරාධිපති හිමියන්හට පරිසර අමාත්‍යාංශය මඟින් ඔක්තෝබර් 16 වන දින ලිඛිතව දැනුම් දී තිබී ඇති පසුබිමක නොවැම්බර් 14 වන දින මෙම ප්‍රශ්නගත ඉදිකිරීම සහ බුදුපිළිමය ස්ථාපිත කිරීම සිදු වී ඇති බවත් මෙම සිදුවීම මුල් කරගෙන ජාතීන් අතර අසමගියක් ඇති වීමට ඉඩප්‍රස්ථාවක් ඇති බවට පොලිසියට නිරික්ෂණය වූ නිසා යම් කඩාකප්පල්කාරී පුද්ගලයෙකු මෙම බුදු පිළිමයට යම් කිසි හානියක් සිදු කළ හොත් එය ප්‍රදේශයේ සාමය සහජීවනය පවත්වාගෙන යාමට විශාල ගැටලුවක් ඇති වීමට තුඩුදිය හැකි බැවින් එම අවස්ථාවේදී බුදු පිළිමය ආරක්ෂිතව එම ස්ථානයෙන් ඉවත් කර ත්‍රිකුණාමලය වරාය පොලීසිය වෙත ගෙන ගිය බව පොලීසිය නිවේදනයෙන් පවසා ඇත.

අධිකරණ නියෝගය

මේ සම්බන්ධව 2025 නොවැම්බර් 17 වන දින ත්‍රිකුණාමලය මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණය හමුවේ කරුණු වාර්තා විය. ත්‍රිකුණාමලය කොටුව පාරේ ෆෙඩ්රික් බලකොටුව අසළ පිහිටා ඇති සම්බුද්ධ ජයන්ති විහාරස්ථානයට අයත් යැයි පවසන තාවකාලිකව ඉදිකළ ගොඩනැඟිල්ලේ දැනට කළ ඉදිකිරීම් ඒ ආකාරයෙන් තබන ලෙසත් නව ඉදිකිරීම් හෝ වෙනස්කම් නොකරන ලෙසත් ත්‍රිකුණාමලය ප්‍රධාන මහේස්ත්‍රාත් එම්.එන්.එම්. සම්සුදීන් විහාරාධිකාරී හිමියන්ට නොවැම්බර් 19 දින නියෝගයක් නිකුත් කර තිබිණි.

ත්‍රිකුණාමලය පොලිස් අධිකාරීවරයා සහ වරාය පොලිස් ස්ථානාධිපතිවරයා ඉදිරිපත් කළ ඊඍ/1784/01/ඡක්‍/25 දරන බී වාර්තාව සැලකිල්ලට ගෙන මහේස්ත්‍රාත්වරයා මෙම නියෝගය නිකුත් කර තිබිණි.

ඉදිරිපත්වූ කරුණු සැලකිල්ලට ගත් මහේස්ත්‍රාත්වරයා අදාළ ඉදිකිරීම් හා සිදු කළ පරීක්ෂණවල ප්‍රගතිය දැක්වෙන වාර්තාවක් ලබන 26 දා අධිකරණයට ඉදිරිපත් කරන ලෙස අධිකරණය නියෝගයක් නිකුත් කර තිබිණී.

මේ අතර සිද්ධියට අදාළ ස්ථානය වෙත ගිය ජාතික ජන බලවේගයේ ත්‍රිකුණාමලය දිස්ත්‍රික් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී රොෂාන් අක්මීමන සහ ත්‍රිකුණාමලය දිස්ත්‍රික්කය නියෝජනය කරන විදේශ කටයුතු සහ විදේශ රැකියා නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය අරුන් හේමචන්ද්‍ර වෙත එහි රැඳී සිටි පිරිස් දැඩි විරෝධයක් දක්වන ලදි.

බලංගොඩ කස්සප හිමි

බලංගොඩ කස්සප හිමි විහාරස්ථානයේ එදින ඇති වූ නොසන්සුන්තාව ඇති වීමට විශාල දායකත්වයක් දැරූ හිමි නමක් බව විඩියෝ දර්ශනවලින් සියල්ලන්ටම දැක ගත හැකිය. බලංගොඩ කස්සප හිමි මුලින් කරලියට ආවේ 2022 වර්ෂයේ ගෝල්ෆේස්හි පැවැත්වූ අරගල භුමියෙනි. කස්සප හිමි අරගල භුමියේදී තමන්ව අනෙක් අයට හඳුන්වා දුන්නේ වනවාසී කස්සප හිමි නමිනි. කස්සප හිමියන් කුඩා කූඩාරමක් බණ්ඩාරනායක පිළිරුව අසළ අටවා ගෙන සිටියේය. ගෝල්ෆෙස් භුමියේ තරුණ තරුණියන් එක්වී ජාතික ගීය සිංහල සහ දෙමළෙන් ගායනා කරන්න ගිය අවස්ථාවේදී කස්සප හිමි විශාල කලබලයක් සිදු කර තිබිණි.

2024 වර්ෂයේ අගෝස්තු 24 වන දින බලංගොඩ කස්සප හිමියන් අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවෙන් අරලිය ගහ මන්දිරයට ඇතුළු වීම සම්බන්ධ චෝදනාව මත අත්අඩංගුවට ගෙන තිබුණු අතර ඒ හිමියන්ට ඇප ලබා දීමට පැමිණ තිබුණේ අතුරලිය රතන හිමියන් විසින් අධිකරණයට එවන ලද දෙදෙනෙකු බවට එදින බලංගොඩ කස්සප හිමි වෙනුවෙන් පෙනී සිටි නීතිඥ නුවන් බෝපගේ ඔහුගේ මුහුණු පොතේ සටහනක් තබා ඇත.

2023 පෙබරවාරි 08 වන දින පාර්ලිමේන්තු පිවිසුම් මාර්ගය අවහිර කරමින් සත්‍යග්‍රහයක් පැවැත්වූ බලංගොඩ කස්සප හිමියන් ඇතුළු තවත් අයෙක් පොලීසිය විසින් අත්අඩංගුවට ගෙන තිබුණු අතර නතාෂා එදිරිසූරිය අත්අඩංගුවට ගැනීමේ අවස්ථාවේදීද කස්සප හිමි විශාල කාර්යභාරයක් සිදු කළ බව අප දන්නා කරුණකි. ඉන්පසුව කොටුව මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණය ඉදිරියේ අධිකරණයට බලපෑම් කරමින් බලංගොඩ කස්සප හිමි ඇතුළු පිරිසක් විරෝධතාවක යෙදුණු ආකාරයත් දැකගන්නට තිබුණි. වැදගත්ම කරුණ වන්නේ මෙවැනි ඉතිහාසයක් ඇති කස්සප කොළඹ සිට ත්‍රිකුණාමලයට ගොස් ඇත්තේ කාගේ වුවමනාවටද යන්නය.

ඥානසාර හිමි

බොදුබල සේනා සංවිධානයේ ලේකම් ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර හිමියන් නොවැම්බර් 18 දින සම්බුද්ධ ජයන්ති බෝධිරාජ විහාරයේ ඉදිකිරීම් සිදුවන ස්ථානයට පැමිණ තිබුණි. එහිදී මාධ්‍ය හමුවක් පවත්වමින් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී ශානක්යම් රාසමානික්කම් මහතාට පවා දෝෂාරෝපණය කරන ඥානසාර හිමියන් එදින රාජකාරි සඳහා පැමිණි පොලිස් නිලධාරියාට ‘වෘෂභ පෝතකයා’ ලෙස බැන වැදී තිබිණි.

මාධ්‍ය සාකච්ඡාවෙන් අනතුරුව ඥානසාර හිමියන් විහාරස්ථානය අවට පරීක්ෂා කරමින් සිටි අතරතුර ඒ හිමියන් මාධ්‍ය ඉදිරියේ පැවසූවේ ‘ඇයි පර්චස් 40ක්. අක්කරයක් බලෙන් අල්ලමු’ කියාය. තවද මාධ්‍ය ඉදිරියේ අදහස් දක්වමින් ඥානසාර හිමියන් පවසා සිටියේ දිල්ලියේ පිපුරුවා වගේ මෙහෙත් වෙන්න බැරි නැහැ යන්නය. සියල්ල අත්හැර දමා මහණ වූ ඥානසාර හිමි වෙරළ සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් රජයට අයත් ඉඩම් බලෙන් අල්ලාගන්නට අනෙක් අයට උපදෙස් දීම නීති විරෝධි ක්‍රියාවක්ද වෙවයි. අනෙක් කාරණය වන්නේ ඉස්ලාම් දහමට අපහාසාත්මක ප්‍රකාශයක් කිරීම සම්බන්ධයෙන් මාස 9ක ලිහිල් සිර දඬුවම් ලබා සිටි ඥානසාර හිමියන් 2025 පෙබරවාරි 25 වන දින කොළඹ මහාධිකරණය ඇප මත මුදා හැර තිබිණ.
ඇප මත මුදා හැර සිටි ඥානසාර හිමියන් මාස කිහිපයක් කිසිදු ප්‍රකාශයක් නොකර සිට මෙවැනි ආකාරයේ ප්‍රකාශ කිරීම අධිකරණයෙන් ඒ හිමියන්ට පනවා ඇති ඇප කොන්දේසි කැඩීමකි.

නීති විරෝධි ගොඩනැගිලි කඩා ඉවත් කිරීමට හෝ ඊට අදාළ නීති ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට වෙරළ සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව කටයුතු කළ යුතු අතර බලංගොඩ කස්සප සහ ඥානසාර වැනි හිමිවරුන්ගේ උගුල්වලට අසුනොවීම සිටීමට රටේ ජනතාව වගබලාගත යුතුය.