අවශ්‍ය වන්නේ පොදු බස් නැවතුම්පලක්
කොළඹ පිටකොටුව ලංකා ගමනා ගමන මණ්ඩලයට අයත් මධ්‍යම බස් නැවතුම්පළ නවීකරණය කිරීමේ කටයුතු ආණ්ඩුව ආරම්භ කළේ සැප්තැම්බර් 15 වැනිදාය. ඒ ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායකගේ ප්‍රධානත්වයෙන් හා ආණ්ඩුවේ මැති ඇමතිවරුන්ගේ සහභාගිත්වයෙනි.
එහිදී ප්‍රවාහන, මහාමාර්ග, වරාය හා සිවිල් ගුවන් සේවා ඇමති බිමල් රත්නායක කීවේ ලබන වසරේ සිංහල දෙමළ අලුත් අවුරුද්ද වනවිට පිටකොටුව ලංකා ගමනාගමන මණ්ඩල බස් නැවතුම්පළ නවීකරණ කටයුතු අවසන් කිරීමට බලාපොරොත්තු වන බවයි.
එහිදී ඔහු කියා තිබුණේ පිටකොටුව මධ්‍යම බස් නැවතුම්පළේ වසර 60ක් පමණ කිසිදු ප්‍රතිසංස්කරණයක් සිදුකර නැති බවයි.
පොදු ප්‍රවාහනය ආරම්භ කිරීමේ කටයුතු මේ වනවිට රජය ආරම්භ කර ඇති බවද, පොදු ප්‍රවාහනය දියුණු කිරීමෙන් තොරව රටේ ආර්ථිකය දියුණු කිරීමට බැරි බවද, වංචා දූෂණ, දරා ගැනීමට බැරි තරම් සේවක පිරිස හා නොසලකා හැරීම නිසා ලංකා ගමනා ගමන මණ්ඩලය පසුගිය වසර 50-60 තිස්සේ බිඳ වැටී ඇති බවද ඔහු කියා තිබුණි.
මේ ආකාරයට ලංකා ගමනාගමන මණ්ඩලයේ පිටකොටුව මධ්‍යම බස් නැවතුම්පළ අලුත්වැඩියා කරන්නේ ආණ්ඩුවේ ‘ක්ලීන් ශ්‍රී ලංකා’ වැඩසටහනේ කොටසක් වශයෙන් බව ප්‍රකාශ කර තිබූ අතර ඒ වෙනුවෙන් රුපියල් මිලියන 425ක ඇස්තමේන්තුගත පිරිවැයක් වැයවන බව කියා තිබුණි. ඒ අනුව එහි නව පර්යන්ත, වැසිකිලි, විවේකාගාර, සන්නිවේදන මධ්‍යස්ථාන, ආරක්ෂක පද්ධති ඇතුළු පහසුකම් නවීකරණයට ලක්වන අතර එය ශ්‍රී ලංකා ගුවන් හමුදාවේ ශ්‍රම දායකත්වයෙන් සිදුකෙරෙයි.
එම ව්‍යාපෘතියේ හවුල්කරුවන් ලෙස සහයෝගය සහ සහභාගිත්වය වෙනුවෙන් කොළඹ මහ නගර සභාව, ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය, ජාතික ජල සම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය, මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය හා නාගරික සංවර්ධන අධිකාරිය කටයුතු කරන බව වැඩිදුරටත් සඳහන් කර තිබුණි.
මේ ආකාරයට මහජන මුදල් වැය කරමින් ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමට යන ලංකා ගමනාගමන මණ්ඩලයේ පිටකොටුව මධ්‍යම බස් නැවතුම්පළ සෑම පැත්තකින්ම පිටකොටුවට එන බස් රථවලට ඇතුල් විය හැකි විවෘත ස්ථානයක් නොවේ. එයට ඕල්කොට් මාවත දෙසින් සෘජුව ඇතුළු විය හැක්කේ කොළඹ කොටුව දෙස සිට පැමිණෙන බස්රථවලට පමණය. මරදාන ටෙක්නිකල් හන්දිය දෙසින් පැමිණෙන බස්රථ වලට එහි ඇතුල්විය නොහැකි අතර ඒ දෙසින් පැමිණෙන බස්රථ කොළඹ කොටුවට ගොස් නැවත හැරී ආ යුතුය. නැත්නම් ගුණසිංහපුර දෙසට හරවා ගොස් බෝධිරාජ මාවතට පැමිණ පිටකොටුව බෝගහ පිටුපස දෙසින් ඇතුල්විය යුතුය. ආමර් වීදිය හරහා සෙන්ට්‍රල් පාර ඔස්සේ පැමිණෙන බස්රථද මධ්‍යම බස් නැවතුම්පලට ඇතුළු වන්නේ පිටකොටුව බෝගහ පිටුපසිනි.
කොළඹ මහනගර සැලැස්මේ (මෙගා පොලිස්) සැලසුම වී තිබුණේ කොටුව දුම්රිය ස්ථානයත්, ඒ අසලම බස් නැවතුම්පළත් එක්ව සංවර්ධනය කිරීමටය. ඒ පොදු ප්‍රවාහන පහසුකම් ලබාගන්නා මගීන්ට පහසු වන ආකාරයටය. එක් ස්ථානයකින් දුම්රිය හා බස් රථ ලබා ගැනීමේ පහසුකම් ලබාදීම සඳහාය.
දැන් කොටුව දුම්රියපළට යන අයෙකුට එම අවස්ථාවේ දුම්රියක් නැත්නම් බස්රථයකින් ප්‍රවාහන පහසුකම් ලබා ගැනීමට ස්ථාන තුනකට යෑමට සිදුවේ. ඒ පෞද්ගලික බස්රථ නම් බැස්ටියන් මාවතට හෝ ගුණසිංහ පුරයට සහ ලංගම බස් රථ නම් ප්‍රතිසංස්කරණයට නියමිත මධ්‍යම බස් නැවතුම්පළ වෙතය. මෙය මගීන්ට පහසු ප්‍රායෝගික තත්වයක් වන්නේ නැති බව අමුතුවෙන් කිවයුතු නැත.
බැස්ටියන් මාවත පෞද්ගලික බස් නැවතුම්පලට යාබදව තිබූ කොටුව දුම්රියපළ ඉදිරිපිට ඇති පැරණි මැනිං වෙළඳපොළ කඩා ඉවත් කර වසර ගණනාවකි. බැස්ටියන් මාවත පෞද්ගලික බස් නැවතුම්පළ හා එම භූමිය සම්පූර්ණයෙන් යොදා ගැනීමට තිබුණේ දුම්රිය, බස් හා අනෙකුත් පොදු ප්‍රවාහනයන් ඇතුළත් ප්‍රවාහන කේන්ද්‍රයක් (ට්‍රාන්ස්පෝර්ට් හබ්) ගොඩ නැංවීම සඳහාය.
ඒ සඳහා ශක්‍යතා අධ්‍යයනයකට පසුගිය යහපාලන ආණ්ඩු සමයේදී මූලික පියවරක් තබනු ලැබීය. මහනගර හා බස්නාහිර සංවර්ධන ඇමති චම්පික රණවක හා ප්‍රංශ රජයේ සංවර්ධන මූල්‍ය ආයතනය අතරයග ඒ සඳහා එකඟතාවකට එළඹි අතර එම ප්‍රසිද්ධ කරුණ එම ආණ්ඩුවට සම්බන්ධව සිටි ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක ඇතුළු ජාතික ජන බලවේගයේ නායකයන් නොදන්නා කරුණක් විය නොහැකිය.
එම ශාක්‍යතා අධ්‍යයනය සඳහා ප්‍රංශ රජය රුපියල් මිලියන 166ක මුදලක් ප්‍රදානයක් ලෙසින් ලබාදීමට එකඟ වී තිබුණි. පිටකොටුව බහුමාධ්‍ය ප්‍රවාහන මධ්‍යස්ථානය දිගුකාලීන සංවර්ධනය සඳහා ඒකාබද්ධ කිරීම එම ව්‍යාපෘතිය තුළින් සිදු කිරීමට නියමිත විය. එය වෙරළබඩ හා නාගරික දුම්රිය මාර්ග, නගරාන්තර හා අනෙකුත් බස් නැවතුම්පළවල්, සැහැල්ලු දුම්රිය සේවය, කොළඹ වරාය අධිවේගී මාර්ගය ඒ මගින් ඒකාබද්ධ කිරීමට නියමිත විය.
දැන් ඒ වෙනුවට සිදු කිරීමට නියමිතව ඇත්තේ කුමක්ද? ලංකා ගමනාගමන මණ්ඩලයට අයත් මධ්‍යම බස් නැවතුම්පළ රජයේ මුදල් රුපියල් මිලියන 425ක් වැයකර ප්‍රතිසංස්කරණය හෝ නවීකරණය කිරීමය. එය මුලින් සඳහන් කළ ලෙසම ප්‍රායෝගික එකක් වන්නේ නැත.
එය පොදු මගී ප්‍රවාහනය සම්බන්ධයෙන් මීට මාස කිහිපයකට පෙර ප්‍රවාහන හා මහාමාර්ග නියෝජ්‍ය ඇමති ප්‍රසන්න ගුණසේන කියූ කථාවටවත් ගැළපෙන්නේ නැත. ඔහු ප්‍රකාශ කළේ ලංකා ගමනා ගමන මණ්ඩලයේ බස්රථ හා පෞද්ගලික බස්රථ මගී පහසුව සඳහා ඒකාබද්ධ කාලසටහන් මගින් ධාවනය සිදුකළ යුතු බව හා ඒ සඳහා කටයුතු කරන බවයි.
ප්‍රවාහන හා මහාමාර්ග නියෝජ්‍ය ඇමති වෛද්‍ය ප්‍රසන්න ගුණසේනගේ එම ප්‍රකාශයත් සමඟ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ නොවන ලංකා ගමනාගමන මණ්ඩලයේ වෘත්තීය සමිති වර්ජන ක්‍රියාමාර්ගයක නිරතවන බව ප්‍රකාශ කළ අතර ජනතාවට දැනෙන ආකාරයේ ලංගම බස් වර්ජනයක් ඒ අවස්ථාවේ දක්නට ලැබුණේ නැත.
ලංගම වෘත්තීය සමිතිවල එම වර්ජන තර්ජනයට හේතුව වශයෙන් ප්‍රකාශ වූයේ ඒකාබද්ධ කාලසටහන් මගින් ලංගම ආදායම් මාර්ග කඩා වැටී එය බිඳ වැටෙනු ඇති බවය. ඒකාබද්ධ කාලසටහන් මගින් ඇත්තටම සිදුවිය හැක්කේ ලංගම කඩා වැටීමද, නැතහොත් ලංගම ආදායම් තවදුරටත් වැඩිවීමද යන්න මෙහිදී සලකා බැලිය යුතු තත්වයකි. මන්ද දුර ගමන් සේවා වලදී කෙසේ වෙතත්, පළාත් තුළ සිදුකරන කෙටි ගමන්වාරවලදී පෞද්ගලික බස් රථවලට සාපේක්ෂව ලංගම බස් රථ බොහෝ විට මගීන් රහිතව ධාවනය කරන බව පෙනෙන නිසාවෙනි.
ඒ කෙසේ වෙතත් එසේ ඒකාබද්ධ කාලසටහන් යටතේ ලංගම හා පෞද්ගලික බස්රථ ධාවනය කිරීමට නම් ඒවා එක් මධ්‍යස්ථානයකින් ආරම්භ විය යුතුය. ලංගම මධ්‍යම බස් නැවතුම්පළ නවීකරණය කිරීමෙන් එය සිදුවන්නේ නැත. ඒ සඳහා අවශ්‍ය වන්නේ ඉදිකිරීමට නියමිතව තිබූ බහු මාධ්‍ය ප්‍රවාහන මධ්‍යස්ථානය වැනි එකකි. නැත්නම් අඩුම තරමේ ලංගම හා පෞද්ගලික යන බස්රථ ගමන් ආරම්භ කරන එක් නැවතුම්පළකි. දුම්රියත් සමඟ ඒකාබද්ධතාවත් සමඟ සැලකූ කල ඒ සඳහා සුදුසුම බැස්ටියන් මාවත බස් නැවතුම්පළ හා ඊට යාබදව ඇති පැරණි මැනිං වෙළඳපළ භූමිය බවට විවාදයක් නැත.
ලංගම මධ්‍යම බස් නැවතුම්පළට වියදම් කරන රුපියල් මිලියන 425ක මුදල පොදු බස් නැවතුම්පළක් සඳහා ප්‍රමාණවත් නැත්නම් සිදුකළ යුත්තේ තවත් මුදල් යොදවා එය සිදුකිරීමයි. බැස්ටියන් මාවත හා මැනිං වෙළඳපළ භුමිය පොදු ප්‍රවාහන මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස ඉදිකිරීම හා වැඩි දියුණු කිරීමට නොහැකි නම් වෙනත් ස්ථානයක හෝ එය සිදුකිරීමයි. පිටකොටුව මධ්‍යම බස් නැවතුම්පළ භූමිය වෙනත් වාණිජ කටයුත්තක් සඳහා යොදා ගැනීමයි. මන්ද කොටුව දුම්රියපොළ හා බැස්ටියන් මාවත බස් නැවතුම්පළ සමඟ ලංගම මධ්‍යම බස් නැවතුම්පළට කිසිදු සම්බන්ධයක් ඇතිකළ නොහැකි නිසාය.
