ඇමෙරිකානු ජනාධිපති මන්දිරයේ පැවැත්වීමට නියමිත දීපවාලී උත්සවයකට සහභාගි වීමට ජනාධිපතිවරයාගෙන් ලැබුණු ආරාධනයක්, කැනඩාවේ ජීවත්වන ඉන්දියානු සම්භවයක් ඇති කිවිඳියක වන රූපි කෝර් විසින් ප්‍රසිද්ධියේම ප්‍රතික්‍ෂෙප කර ඇත යන්න, ඊශ්‍රායලය ගාසා තීරයේ පලස්තීන ජනතාවට එරෙහිව ගෙන යන යුද්ධය සම්බන්ධව බීබීසී ලෝක ප්‍රවෘත්ති සේවයෙන් ලැබී ඇති අලුත්ම තොරතුරකි.
ආරාධනය ප්‍රතික්‍ෂෙප කරන බව තම සමාජ මාධ්‍ය ජාලා ගිණුමක් මගින් ධවල මන්දිරයට දැනුම් දෙමින් රුපි කෝර් කිවිඳිය කියා ඇත්තේ ‘සිවිල් වැසියන්ට සාමූහික දඬුවමක් පමුණුවන යුද්ධයට සහාය දෙන ආයතනයක ආරාධනයක් පිළිගැනීමට‘ තමන්ට නොහැකි බවයි. ‘බොරුව පරදවා සත්‍යයත්, මෝහය පරදවා ඥානයත් ජයගැනීම උත්සශ්‍රීයෙන් සමරන අවස්ථාවක’ දීපාවලී උත්සවයක් පැවැත්වීමට ජෝ බයිඩන් පාලනය තීරණය කිරීම ගැන තමන් විමතියට පත්වන බව ඇය තවදුරටත් කියා ඇත. ඊශ්‍රායලය ගාසා තීරයේ සිදුකරන සිවිල් ජනතාවට දඬුවම් දීමේ අමානුෂික යුද්ධයට ඇමෙරිකානු ආණ්ඩුව වගකිව යුතු බවට ප්‍රකාශ කරන ලෙසද දකුණු ආසියාතිකයන්ගෙන් ඇය ඉල්ලා සිටියි.
ගාසා තීරයේ ඊශ්‍රායලය විසින් සිදුකරන ජනඝාතක යුද්ධයට ඇමෙරිකාවේ ජනාධිපති ජෝ බයිඩන් සහ ඔහුගේ පරිපාලනය වගකිව යුතුය යන නැගී එන ලෝක මහජන මතය දැන් තවදුරටත් ඉදිරියට යමින් තිබේ. මෙම මතය විශාල වශයෙන් ප්‍රකාශ වන්නේ ඇමෙරිකාවේ, කැනඩාවේ සහ යුරෝපීය රටවලටය. ඇමෙරිකානු ආර්ථික සහ යුද ආධාර මත යැපෙන අරාබි රටවලද මහජනතාව වෙතින් එම මතය තදින්ම ප්‍රකාශ වී තිබේ. ඊශ්‍රායලයට මෙම අලුත් යුද්ධය පවත්වාගෙන යෑමට යුද ආධාර මහා පරිමාණ ලෙස සපයන ජෝ බයිඩන් ජනාධිපතිවරයාගේ ආණ්ඩුව ඇමෙරිකාව ඇතුළත්, ලෝක මහජන මතය ඉදිරියේත් හුදෙකලා වෙමින් පවතින බවද පෙනේ. ලබන අවරුද්දේ පැවැත්වෙන ජනාධිපතිවරණයෙන් නැවත ජය ගැනීමට ජෝ බයිඩන්ට නොහැකි වන තරමට ඇමෙරිකාවේ අභ්‍යන්තර දේශපාලන වෙනස්වීම් සිදුවිය හැකි බවට ලකුණුද දැනටමත් ප්‍රකාශ වෙමින් තිබේ.
ඉන්දියානු සම්භවයක් ඇති කැනේඩියානු පුරවැසියකු වන රූපි කෝර් කිවිඳිය ඊශ්‍රායලයේ ජනඝාතක යුද්ධය පිළිබඳ නිර්භීත ප්‍රතිචාරයට හාත්පසින් වෙනස් ප්‍රතිචාරයක්, ඉන්දියාවේ නරේන්ද්‍ර මෝදි ආණ්ඩුව දක්වා ඇත. හමාස් සංවිධානය ඔක්තෝබර් 7 දා ඊශ්‍රායලයට පහර දීමට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, ඊශ්‍රායල අගමැති නෙතනියාහු යුද ප්‍රහාරයක් ආරම්භ කළ විගසම ඉන්දියානු ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිචාරය වූයේ එම ආක්‍රමණශීලී යුද්ධයට කොන්දේසි විරහිත සහාය පළකිරීමයි. පලස්තීන ජනතාවගේ අයිතිවාසිකම් ආරක්‍ෂා කිරීම වෙනුවෙන් අවුරුදු දශක ගණනාවක්ම ඉන්දියානු ආණ්ඩුව ගෙන ගිය ප්‍රතිපත්තිය ඔහු එක රැයකින් අතහැර දැම්මේය. පසුගිය සති කිහිපය තුළදී, ගාසා තීරයේ සිදුවන මහා මානුෂිකවාදී අර්බුදය ගැන ලෝකය සසළවී සිටිද්දීත්, මෝදි ආණ්ඩුව තවමත් දරන්නේ තමන් ඒ බව නොදකින, නොදන්නා බව පළකරන නිහඬ පිළිවෙතකි.
රූපි කෝර්ගේ නිර්භීත විරෝධයත් ඉන්දියාවේ මෝදි ආණ්ඩුවේ ඊශ්‍රායල-ඇමෙරිකානු හිතවාදී නිහඬබවත් එකිනෙකට ප්‍රතිපක්‍ෂ කොට තබා බලන විට, අප ඉදිරියේ වැදගත් ප්‍රශ්නයක් මතුවේ. ලෝකයේ අවධානය යොමු විය යුතු එම ප්‍රශ්නය නම් යුදවාදයෙන් උමතු වී සිටින ඇමෙරිකාව සහ රුසියාවද, එම රටවල හවුල්කරුවන්ද සමග එකතුවී සිදුකෙරෙන මානුෂිකවාදී විනාශකාරී රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිවලට විකල්පයක් ඉදිරිපත් කිරීමට හැකියාවක් තිබෙන රටක් ලෝකයේ නැත්තේ ඇයිද? යන්නයි.
ලෝක දේශපාලනයේ යුදවාදයට විකල්ප දැක්මක් ඉදිරිපත් කිරීමට තරමක් හෝ උත්සාහයක් ගත් නොබැඳි ව්‍යාපාරය දැන් බිඳවැටී ඇත. ඒ අතර, එම නොබැඳි ව්‍යාපාරයේ ලෝක දැක්ම තම විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සමග සම්බන්ධ කරගෙන සිටි ඊජිප්තුව, යුගෝස්ලාවියාව, ලංකාව හා ඉන්දියාව කවදුරටත් එම දැක්ම පිළිගන්නේ නැත. ලෝක යුද්ධවලට විකල්ප වශයෙන් ලෝක සාමයක් ගැන නාමික වශයෙන් හෝ කථාකළ ලෝක සමාජවාදී ව්‍යාපාරයද, ලෝක සාමය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයේදී අද නිහඬය. ලෝක සාමය පවත්වා ගැනීම පිළිබඳ වරපත්‍රයක් හිමිව සිටින එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයටත් එහි මහලේකම්වරයාටත් යුක්රේන සහ පලස්තීන යුද්ධ දෙකෙහිදීම කළ හැකිව තිබෙන්නේ ඉතා සීමිත කාර්යයකි.
ලෝකයේ රාජ්‍ය විසින් පවත්වාගෙන යනු ලබන, ලෝක භුදේශපාලන භාවිතයේම අංගයක් වන යුද්ධය විසින් ඇති කරනු ලබන මහා මානුෂික විනාශය ගැන මානුෂිකවාදී වේදනාව සහ කෝපය පළකරන යුද විරෝධී මහජන මතයක්ද, මෙම විනාශයට ප්‍රතිචාර වශයෙන් මේ දිනවල අලුතෙන් ගොඩනැගෙමින් තිබෙන බවද අපට නිරීක්‍ෂණය කළ හැකිය. ඉහතදී අප දුටු කැනඩාවේ ජීවත් වන ඉන්දියානු සම්භවයක් ඇති කිවිඳියගේ විරෝධතා ප්‍රකාශය අප අගය කළ යුත්තේ එම සන්දර්භය තුළය. ගාන්ධිගේ සහ නේරුගේ දේශපාලන උරුමය සහිත ඉන්දියාවට නිල වශයෙන් එම හඬට සම්බන්ධ වන්නට වර්තමානයේදී නොහැකිය. අගමැති මෝදි විසින් ඉන්දියාවේ ශිෂ්ටාචාරමය උරුමයට කරනු ලැබ ඇති විනාශය, එම නොහැකියාව පිටුපස තිබෙන ප්‍රධාන සාධකයක් බවද නිරීක්‍ෂණය කළ යුතුව තිබේ. ලංකාවටද බලපාන එම ගැටලුව මඳක් විමසා බැලීමට මෙම ලිපියේ ඉතිරි කොටසින් අපි උත්සාහ ගනිමු.
රාජ්‍ය චර්යාව මානුෂික කිරීමට දැක්මක්?
පලස්තීනයේ හා යුක්රේනයේ සිදුවන ජනඝාතක යුද්ධ දෙක විසින් මතුකරනු ලබන මානුෂවාදී ගැටලුව ගැන යළි මතක් කරගනිමින්, එම විමසාබැලීම ආරම්භ කරමු. එය නම් රාජ්‍ය සහ පාලක පන්තීන් අතර ඇතිවන වෛරය හා පසමිතුරුතා විසඳා ගැනීම සඳහා ඔවුන් සතුව ඇති පහසුම විකල්පය වන යුද්ධයේ ප්‍රථම ගොදුර වන්නේ, එම යුද්ධය නිර්මාණය කිරීමට කිසිදු සම්බන්ධයක් නැති දහස් සංඛ්‍යාත අහිංසක මනුෂ්‍යයන්ය යන්නයි. බයිබලයේ පරණ තෙස්තමේන්තුවේ කතාවල මෙන්ම සම්භාව්‍ය ග්‍රීක කාව්‍ය හා නාට්‍ය නිර්මාණවලට වස්තු වූ ග්‍රීක සමාජයේත්, මහා භාර වීර කාව්‍යයේත් වර්ණනය කෙරෙන පුරාණ ඉන්දියානු සමාජයේත් සිදුවූ ආදිකාලීන ගෝත්‍රික යුද්ධවලදීත් වැඩියෙන්ම විනාශයට පත්වී තිබෙන්නේ එම යුද්ධවලට සම්බන්ධ නැති සිවිල් වැසියන්, ස්ත්‍රීන්, ළමයින්, මහල්ලන් සහ ළදරුවන්ය.
එම ගෝත්‍ර යුද්ධවල සිට, පසුගිය සියවසේ සිදුවූ ලෝක යුද්ධ දෙක මෙන්ම, තවමත් සිදුවන අන්තර්-රාජ්‍ය සහ රාජ්‍ය අභ්‍යන්තර යුද්ධවලත් වැඩිම විනාශයට පත්වන මනුෂ්‍ය කොටස, සාමාන්‍ය සිවිල් ජනතාවයි. පලස්තීනයේ ඊශ්‍රායලය ගෙන යන යුද්ධයේදී ලෝක ජනයාගේ හෘදය සාක්‍ෂිය කළඹවා ඇති ‘මානුෂිකවාදී අර්බුදය’ යන විසිවැනි සියවසේ සංකල්පයෙන් විස්තර වන්නේ, මනුෂ්‍ය ඉතිහාසය තඑරම්ම පැරණි මෙම මානුෂික ඛේදවාචකයයි. යුක්රේන යුද්ධයෙනුත්, ගාසා යුද්ධයෙනුත් නොනැවතීම වාර්තා වන්නේද එයයි.
ලිබරල් මානුෂවාදය
මේ සිදුවීම් මැද, ලෝකයේ ජාතික රාජ්‍ය අතර සම්බන්ධතා, එනම් අන්තර්-ජාතික සම්බන්ධතා, මෙහෙයවීම හා ලෝක සාමය ඇතිකිරීම අරමුණු කරගත් දෘෂ්ටියක් වශයෙන් තිබෙන්නේ ලිබරල් මානුෂවාදයයි. ඉම්මෑනුවෙල් කාන්ට් නම් 18වැනි සියවසේ සිටි ජර්මන් දාර්ශනිකයාගේ ඉගැන්වීම් අතර තිබෙන ‘සදාකාලික සාමය’ නම් වූ ඉගැන්වීම මත පදනම් වන, ලෝක සාමය පිළිබඳ මෙම ලිබරල් දෘෂ්ටිවාදය, රටවල් අතර ඇති යුද්ධවල ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ රාජ්‍ය ක්‍රෑරත්වය පාලනය කිරීමට යොදාගන්නා මානුෂවාදී නීති සඳහා චර්යාධාර්මික පදනමද සැපයීය. යුද්ධවලදී සිවිල් ජනතාවට හානි කිරීම, යුද සිරකරුවන් මැරීම, සිවිල් ජනතාවගෙන් පළිගැනීම වැනි ක්‍රියා යුද අපරාධ බවට පත් කරන ජාත්‍යන්තර නීති සහ යුද නීති පැනවීමට එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට මග පෙන්වන ලද්දේද එම ලිබරල් මානුෂවාදී දෘෂ්ටිවාදය විසිනි. ඊශ්‍රායල යුද ප්‍රහාර ගාසා තීරයේ රෝහල්වලට, පාසල්වලට, නිවාසවලට, පාරවල්වලට සහ අසරණ සිවිල් ජනතාව මතට යොමුවන විට ඊශ්‍රායලය යුද අපරාධ සිදුකරමින්, ජාත්‍යන්තර මානුෂවාදී නීති හිතුමතේ උල්ලංඝනය කරන බවට එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම්වරයාගෙන් චෝදනා එල්ල වන විට, ඔහු පදනම් කරගන්නේද මෙම ලිබරල් මානුෂවාදී නීතිය සහ මූලධර්මයි.
එය එසේ සිදුවෙද්දී ලිබරල් මානුෂවාදී නීතියද මහත් අර්බුදයට පත්කරනු ලැබ තිබේ. එසේ කර තිබෙන්නේ අමෙරිකානු, යුරෝපීය සහ ඊශ්‍රායල ආණ්ඩු විසිනි. පලස්තීනයේ ඊශ්‍රායලය විසින් ඇතිකරනු ලැබ තිබෙන මහා මානුෂවාදී ඛේදවාචකය නොසලකා හැරීමට පමණක් නොව ඒ ගැන ඊශ්‍රායලයට දොස් නොපැවරීමටද ඇමෙරිකාව සහ යුරෝපීය ආණ්ඩු තීරණය කර ඇති බව පෙනේ. ඔවුන් හැම දෙනාම තවමත් සිතන්නේ සහ ක්‍රියාකරන්නේ ඊශ්‍රායලය හමාස් සංවිධානයේ ත්‍රස්තවාදයේ අහිංසක, අසරණ වින්දිතයකු ලෙසය. ලිබරල් මානුෂවාදී මූලධර්ම සහ එහි යුද නීති නොසලකා හැරීම සහ උල්ලංඝනය කිරීම ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාජ්‍යවලට අලුත් දෙයක් නොවේ. එය ඇමෙරිකානු මෙන්ම යුරෝපා ලිබරල් රාජ්‍යවල විදේශ ප්‍රතිපත්තියෙන් දිගටම උල්ලංඝනය කරනු ලැබූ මූලධර්මයකි. පලස්තීන ජනතාවගේ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් සහ ඔවුන්ගේ මානුෂවාදී අයිතිවාසිකම් රැකදීමට එජා. සංවිධානය දිගින් දිගටම අසමත්වී තිබෙන්නේ මේ පසුබිම තුළය.
රාජ්‍ය චර්යාව හැඩගස්වන නව දැක්මක්?
රාජ්‍යයන්ගේ යුද චර්යාව හැඩ ගැස්වීමට ලිබරල් මානුෂවාදය අසමත් වීමේ මෙම පසුබිම තුළ, රාජ්‍ය චර්යාව හැඩ ගස්වන නව දැක්මක අවශ්‍යතාව, පලස්තීන අර්බුදය ඉදිරියේ නැවත වරක් මතු වී තිබේ. එය ලිබරල් මානුෂිකවාදය අතහැරීමක් නොව, එහි ඇති මූලික අඩුවක් පිරවීමටය. එවැන්නක් සොයා ගැනීමට මූලිකත්වය ගත හැකි ශිෂ්ටාචාරමය සම්ප්‍රදායක් ඇති ලෝකයේ රටවල් තිබෙන්නේද?
එවැනි සාකච්ඡාවක් රාජ්‍ය මට්ටමින් ආරම්භ කිරීම අද අත්‍යවශ්‍ය වී තිබේ. නෙකාබැඳි ව්‍යාපාරය ආරම්භ වූයේ එවැනි ක්‍රියාමාර්ගයක් තුළය. චීනයේ, බුරුමයේ සහ ඉන්දියාවේ මූලිකත්වයෙන් 1953 පවත්වන ලද බැංඩුං සම්මේලනය ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා පිළිබඳ නොබැඳිවාදී චින්තනයට පසුකාලයේදී තුඩුදුන් මූලික අවස්ථාවයි. ‘යුද්ධයෙන් තොර ලෝකයක්’ පිළිබඳව නව ජාත්‍යන්තරවාදී දැක්මක් අලුතෙන් ගොඩනැගීමට, යුක්රේනයේ සහ පලස්තීනයේ යුද්ධ විසින් ඇතිකර තිබෙන දරුණු මානුෂවාදී ඛේදවාචක විසින් දැන් සුදුසු අවකාශය නිර්මාණය කරනු ලැබ ඇත. වියට්නාම් යුද්ධය පැවති කාලයේ එයට විරුද්ධව මතු වූ ලෝක මහජන මතය සිහි ගන්වන යුද විරෝධී මහජන මතයක්ද ලෝක මටට්මෙන් ගොඩනැගෙමින් තිබේ.
මෙම පසුබිම තුළ, ලෝක මට්ටමේ සාකච්ඡාවක් ඇතිකිරීමට හැකියාව ඇති රාජ්‍යයක් හෝ රාජ්‍ය කිහිපයක් ඉදිරියට ඒමට දැන් සුදුසු කාලයයි. එවැනි රාජ්‍යයක් සොයාගැනීම දුෂ්කරවීම වර්තමාන ලෝක අර්බුදය තුළ ඇති අනේකවිධ ගැටලුවලින් එකකි. ඇමෙරිකාව හෝ යුරෝපීය රටවල් වර්තමාන අර්බුදයේ නිර්මාතෘවරුන් හා කොටස්කරුවන් නිසා ඒවාට ඒ සඳහා කිසිදු දේශපාලන හෝ සදාචාරාත්මක හැකියාවක් නැත. පුටින් යටතේ රුසියාවටද ජනාධිපති ජින් පිං යටතේ චීනයටද ඒ සඳහා අවශ්‍ය චර්යාධාර්මික අයිතියක් නැත. ඒ දෙරටම ඇමෙරිකාවත් සමග ලෝක ආධිපත්‍යය සඳහා යුද්ධ කරන සහ යුද්ධ කිරීමට සූදානම් දෙරටකි.
එම කාර්යයට යන්තම් හෝ සුදුසුකමක් තිබුණු ඉන්දියාවටද දැන් ලැබී තිබෙන්නේ නුසුදුසුකමකි. බීජේපීයත් නරේන්ද්‍ර මෝදිත් බලයට පැමිණීම සමග ඉන්දියාව සතුව තිබුණු ගාන්ධි-නේරුවාදී චර්යාධාර්මික දේශපාලන උරුමය අවසන් විය. එම ක්‍රියාව කළේ අගමැති නේරුගේම දුව සහ මුණුබුරා යටතේ පැවැති කොන්ග්‍රස් පාලන කාලය තුළදීය. අගමැති මෝදිගේ බීජේපී ආණ්ඩුව කෙළේ ඉන්දියානු රාජ්‍යය අභ්‍යන්තර වශයෙන් අසීමිත ලෙස ප්‍රචණ්ඩ, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නොතකන, දරදඬු රාජ්‍යයක් බවට පත්කිරීමයි. ලෝක බලවතකු වීමේ ආශාව ඉන්දියානු රාජ්‍යයට ලබාදුන් අගමැති මෝදි, ඔක්තෝබර් 8දාම කෙළේ, හිතේ කිසිදු චකිතයක් හෝ පිළිකුලක් නැතිව ඊශ්‍රායල අගමැති නෙතනියාහුගේ ජනඝාතක ප්‍රතිචාරයට ආශීර්වාදය හා සහාය පළකිරීමයි.
ලෝකයේ අන්තර්-රාජ්‍ය සම්බන්ධතා මානුෂිකවාදී කිරීමට අවශ්‍ය වන්නේ ගාන්ධිවාදී දෘෂ්ටිවාදී මග පෙන්වීමකි. ඒ සඳහා මෝදිගේ ආණ්ඩුව පරාජය කිරීමද අත්‍යවශ්‍යය. ලබන වසරේ අප්‍රියෙල් මාසයේදී ඒ සඳහා අවස්ථාවක් ඉන්දියානු ජනතාවට ලැබෙනු ඇත.
