■ අනුසර වීරසිංහ
‘මම ජේසු ස්වාමිදරුවාණන්ට ආදරේ කරනවා. මම උන්වහන්සේව කසාද බඳින්නයි යන්නේ.’ වසන්තයේ හැන්දෑවක ඉතාලියේ පේෂියා නුවර පාළු වීදියක් දිගේ, කන්‍යා මරිය මව්තුමියගේ රුව කැටයම් කළ කුඩා ලී ප්‍රතිමාවක් තුරුලු කරගත් පුංචි දැරිවියක් එසේ සිතමින් ඇවිද යන්නට වූවාය. ඈ නමින් ‘බෙනෙඩෙටා’ හෙවත් දෙවියන්ගේ ආශීර්වාද ලද යුවතිය නම් විය. සැබැවින්ම, බෙනෙඩෙටා මෙලෙස සිය වංශවත් දෙමව්පියන් සමග ‘තියටයින් කන්‍යාරාමය‘ බලා නෑගම් යන්නේ, ඉතිහාසය පුරාම ‘ජේසුන්ගේ මනාලිය’ (bride of the Christ) නැමැති අන්වර්ථ නාමයෙන් හඳුන්වන ලද කන්‍යා සොයුරියක බවට පත් වීමටය. එය ඇය විසින් කලකට ඉහත දී දෙවියන්වහන්සේට වූ පොරොන්දුවක් විය. බෙනෙඩෙටා ඉපදුණු රාත්‍රියේ, ඇය ගර්භාෂයේ දරා සිටිද්දීම ඇයත්, ඇගේ මවත් දෙදෙනාම නිසැකවම මියයනු ඇතැයි වෙදැදුරෝ අනාවැකි පැවසූහ. කඳුළු පිරුණු දෙනෙතින් යුතුව ඇගේ පියාණන් විසින් දෙවියන්වහන්සේට මුළු රාත්‍රිය පුරා යාතිකා කී අතර, එක් මොහොතකදී දෙවියන්වහන්සේ විසින් හාස්කමකින් මෙන් එම යාඤාවන්ට පිළිතුරු එවමින් මේ සිඟිත්තියට ලෝකය දැකගැනීමේ වරම් හිමි කර දුන් සේක. ඉතින්, එදා පොරොන්දු වූ පරිදිම, සිය ජීවිතයේ ඉතිරි අර්ධය, තමන්ට ජීවිතය ලබා දුන් දෙවියන්වහන්සේ වෙනුවෙන් කැප කරමින් කන්‍යා සොයුරියක වීමට බෙනෙඩෙටාට සිදු විය. ඇය මුල් වරට ජේසූන් සමග දිව්‍යමය විවාහයකට ඇතුළත් වන්නේ එහෙමය.
එහෙත්, සියල්ල වෙනස් වන්නට පටන්ගන්නේ කාලයත් සමග යොවුන් වියට පා තබන බෙනෙඩෙටා කන්‍යා සොයුරියට අද්දකින්නට ලැබෙන අධිතාත්වික සිදුවීම් සමුදායත් සමගය. වරක් ජේසුස්වහන්සේ බැටලුවන් රැලක් රැකබලාගන්නා එඬේරෙකුගේ වේශයෙන් ඈ හමුවට සපැමිණ, ඇය සිය බිරිඳ ලෙස භාරගන්නා බැව් පවසා සිටිනු බෙනෙඩෙටා අත්දකින්නීය. තවත් රාත්‍රීන්හිදී, ජේසූන් සිය කාමරයෙන් මතු වී ඈ සමග කතාබහ කළ බවද, තවත් විටෙක ඈව උවදුරුවලින් ගලවාගන්නට ආරක්ෂණවාදී මෙසායා (Messiah) කෙනෙකු සේ පැමිණි බවද බෙනෙඩෙටා පවසා සිටින්නීය. යථාර්ථයත්, සිහිනයත් අතර සීමා මායිම් බොඳ කරවනසුලු බෙනෙඩෙටාගේ මේ විස්මයජනක පාපොච්චාරණයන් එවකට පුනරුද ඉතාලියේ ක්‍රිස්තියානි සභාව තුළ සැක පහළ කරන්නට විය. එහෙත්, දිගින් දිගටම එම සිහිනමය දසුන්, දෙවියන්වහන්සේ ඇය හා සන්නිවේදනය කරන්නට භාවිත කරන්නා වූ මාධ්‍යය බැව් තරයේ විශ්වාස කළ බෙනෙඩෙටා, කන්‍යා සොයුරියක ලෙස තමන්ට ජේසූන් සමග වූ ආධ්‍යාත්මික විවාහයට එහා ගිය ශාරීරික බැඳීමක් පවා සොයායන තරමට උන්මන්තක ආශාවකින් පෙළෙන්නට විය.
මෙම ‘බෙනෙඩෙටා කර්ලිනිගේ’ අන්දරය හුදු ප්‍රබන්ධයක් නොවන අතර, සැබැවින්ම 17වන සියවසේ පුනරුද ඉතාලියේ එවන් මායාකාරී දසුන් අත්දුටු දිවැසිවරියක සේම සිය කන්‍යාරාමයේ සොයුරියක සමග ‘ලෙස්බියන්‘ හෙවත් සමසරාගික සබඳතාවක් පවත්වාගෙන යාමේ වරදට මරණ දණ්ඩනය නියම වූ ස්ත්‍රියක ලෙස ඇය ඉතිහාසයේ නිරූපිත විය. පුනරුද ඉතාලියේ මෙම ආන්දෝලනාත්මක ඓතිහාසික සිදුවීම ඇසුරෙන් ජූඩිත් සී. බ්‍රවුන් විසින් Immodest Acts නමින් සුප්‍රසිද්ධ ග්‍රන්ථයක් රචනා කළ අතර, එහි ආභාසයෙන් මෙවර ‘කාන්ස්‘ සිනමා උළෙලට, සිනමා කලාවේ හිතුවක්කාර අධ්‍යක්ෂවරයෙකු ලෙස සැලකෙන පෝල් වර්හෝවන් (Paul Verhoeven) ‘බෙනෙඩෙටා’ (Benedetta) නම් විප්ලවකාරී සිනමාපටයක් නිර්මාණය කරන්නට විය. අධිපතිවාදී ක්‍රිස්තියානි පල්ලිය විසින් නිර්මාණය කරන පුරුෂමූලික සම්මතයන්ද, සදාචාරයන්ද සේම පාරිශුද්ධත්වයද දැඩිව විවේචනය කරමින් ස්ත්‍රියගේ ශරීරයේ හා ලිංගිකත්වයේ නිදහස සොයායන මෙම සිනමාපටය ‘කාන්ස් සිනමා උළෙලට‘ විසි කළ අත් බෝම්බයක් ලෙස බොහෝ විචාරකයෝ හඳුන්වන්නට වූහ.
ආගමික මතවාදයක් මිනිසුන්ගේ යටිසිත තුළ පැළ කළ හැකි ආකාර ද්විත්වයකි: එකක් නම්, ඔවුන් සියලු දෙනා බෝධිසත්වයන් බව පැවසීමය. මහායානිකයන් ස්වකීය ආගම තුළ යොදාගනු ලබන්නේ මෙම ක්‍රමවේදයයි. අනෙක් ආකාරය නම්, ඔවුන් සියලුදෙනා පව්කාරයන් බව මිනිසුන්ට ඇඟවීමය. ක්‍රිස්තියානිය යොදාගන්නේ මෙම ක්‍රමවේදයයි. බයිබලයේ කියැවෙන දෙවියන්වහන්සේගේ නීතියට එරෙහි වූ මුල්ම මනුෂ්‍යයන්ගේ සිට සකල මිනිස් වර්ගයාම පාපකාරීත්වය සිය ආත්මයේ දරාගෙන උපදින බැව් උගන්වමින් මිනිසුන් තුළ ඇති කරන වරදකාරී හැඟීම (guilt) යොදාගෙන මිනිසාගේ යටිසිත පාලනය කිරීමට මෙම ආධිපත්‍යධාරී ආගමික දෘෂ්ටිවාදය සමත් විය. එපමණක් නොව, මිනිසාගේ ලිංගික චර්යාවන්ගේ සිට ස්වාභාවික ඇවතුම්-පැවතුම් සමස්තයක් ලෙස බාරගන්නට තරම් පරිණතකමක් තිබූ පූර්ව ක්‍රිස්තියානි විශ්වාසයන් වන, ග්‍රීක ශිෂ්ටාචාරයේ සිට පේගන්වාදය (Paganism), එසිනිවරුන්ගේ තාපස සම්ප්‍රදාය, සොෆියා ඇදහිල්ල ආදි මාතෘමූලික සංකල්පයන් සියල්ල විනාශ කර දමමින් මහා කොන්ස්ටන්ටින් අධිරාජ්‍යයා විසින්, ලිංගිකත්වය ආදි ස්වාභාවික සිතිවිලි පවා මර්දනය හරහා මිනිසුන් පාරිශුද්ධත්වයට පත් කළ හැකැයි විශ්වාස කළ අධිපතිවාදී කිතුනු දහම ලෝකය පුරා ව්‍යාප්ත කරන්නට විය. කන්‍යාරාමයේදී බෙනෙඩෙටාට මුණගැසෙන කන්‍යා සොහොයුරියක පවසන මෙම දෙබස එය මනාව තහවුරු කරයි: ඔයාගේ ශරීරය තමයි ඔයාගෙ ලොකුම හතුරා!’ පාවුලෝ කොයියෝගේ ‘මිනිත්තු එකොළහේ කතන්දරේ’ (Eleven Minutes) කෘතියේ ප්‍රධාන චරිතය වූ මරියා ගණිකා වෘත්තියේ යෙදීමට ගන්නා තීරණයට විරුද්ධ වෙමින්, ඉන් ඇයට සමාජයෙන් ලැබිය හැකි අවමාන ගැන මතක් කරමින් සැමවිටම ඇගේ සුපිරි අහමේ (super-ego) විනිශ්චයකාරිය බවට පත්වන ශුද්ධ වූ කන්‍යා මරියාවගේ මතකය හරහාද නිරූපණය වන්නේ මෙම අදහසයි.
එහෙත්, පවතින එකම වෙනස වන්නේ මරියාගේ චරිතය පිටත සමාජයේ පවතින සදාචාරය හා සම්මතය සහිත සංකේතීය පිළිවෙළ පිළිබඳ යම් තරමකට හෝ වධ වුවද, බෙනෙඩෙටා නම් මෙම උන්මන්තක සිහින දකින්නිය සිය ශරීරයෙන් සිදු කරන අරගලය තුළදී පිටත සමාජ සංකේතීය පිළිවෙළ (symbolic order) තඹ දොයිතුවකට මායිම් නොකිරීමය. පියාගේ දූෂණයන් ඉවසාගත නොහැකිව කන්‍යාරාමයට පැමිණෙන බර්තොලමියා නම් ඇගේ අත්උදව්කාරිය සමග, සියවස් ගණනාවක් පුරා පාරිශුද්ධත්වය උත්කර්ෂයට නැංවූ කන්‍යාරාමයේ බිත්ති අතර සැඟවෙමින් නිදහස්කාමී සමරිසි සම්බන්ධයක් පවත්වාගෙන යන්නට තරම් මැය නිර්භීත වන්නේ එබැවිනි. ශාන්ත පාවුලු විසින් වරක් පේගන් ආගමිකයන් කිහිප දෙනෙකු ස්වභාවධර්මයට විරුද්ධ ලිංගික චර්යාවක නිරත වූ බවට ලියා තැබූ සටහන හැරුණු කොට, ගැහැනුන් අතර වූ සමරිසි ප්‍රේමයන් ගැන පුනරුද යුගයේ කෘති සැමවිටම කරුණු වසන් කරයි. එහෙත්, මෙම සිනමා කෘතිය තුළ එකී අසම්මත ප්‍රේමය කෙතරම් උත්කර්ෂයට නංවන්නේද යත්, අවසානයේ සිය සහකාරියට සුරතාන්තයට ළඟා වීමට උපකාර කිරීම සඳහා බර්තොලමියා, බෙනෙඩෙටා කුඩා කල රැගෙන එන පාරිශුද්ධ ප්‍රතිමාව කපා ඉන් ඩිල්ඩෝවක් (dildo) පවා නිර්මාණය කරයි. පෙරදිග ඉතිහාසයේ හමුවන ‘ඡතුමට්ටිකා’ නම් උපකරණ සේම යුරෝපයේද කන්‍යාරාමවලින් එවැනි පුරුෂ ලිංග හැඩැති උපකරණ හමු වී ඇති බවට ජූඩිත් සී. බ්‍රවුන් සිය කෘතියේ තැනෙක පවා සාක්ෂි දරයි. කෙසේ නමුදු, දැඩි සදාචාර නීතිරීතිවලින් කොටු වූ කන්‍යාරාමයක දෝංකාර දෙන ස්ත්‍රියගේ ප්‍රමෝදයේ හඬ, සියවස් ගණනාවක් තිස්සේ ආගම විසින් නිමැවූ පුහු ශුද්ධෝත්තමවාදයට නම් අනුකම්පා විරහිත පහරදීමක් සිදු කරන බැව් කිව යුතුමය. එය මට සිහිගන්වන්නේ ෆ්‍රෙඩි්‍රකෝ අන්දහාසිගේ ‘ව්‍යවච්ඡේදකයා’ (The Anatomist) කෘතියේ එක් දෙබසකි; ‘ස්වර්ගයටත්, අපායටත් යන යතුර පවතින්නේ තම දෙපා මැද්දේ බව ගැහැනුන් දැනගතහොත් (පුරුෂමූලික සමාජයට) කුමකින් කුමක් වනු ඇත්ද?’
ලැකාන් වැනි මනෝවිශ්ලේෂණවාදියෙකුට අනුව දරුවෙකු ජීවත් වන යථාවෙන් ගලවා පිටත ලෝකයේ නීතිය, සම්මතය වැනි සංකේතීය පිළිවෙළ සමග සම්බන්ධ කරන්නේ පියෙකුගේ ආධිපත්‍යය විසිනි. එනමුත්, කුඩා කාලයේ සිටම කන්‍යාරාමයක තනි වූ බෙනෙඩෙටාහට එම පියාගේ අනන්‍යතාව අහිමි වීම විසින්ම පසු කාලීනව ඇය පිටත ලෝකයේ සම්මතයන් කඩාබිඳගෙන සිය ශරීරයේ ආශාවන් සොයායන හිතුවක්කාර ස්ත්‍රියක බවට පත් කළා විය හැකිය. මෙය සංකේතීය ලෙස අධ්‍යක්ෂවරයා චිත්‍රපටයේ තැනෙක නිරූපණය කරන්නේ, බෙනෙඩෙටා දකින සිහිනයක සිටින කුරුසයේ එල්ලූ සිය ස්වාමියා තමන් හා ඈව වෙන් කරන ඔහුගේ ඉණබැඳි රෙදිකඩ ඉවත් කරන ලෙස බෙනඩෙටාට නියෝග කරයි. එහෙත්, එවිට ඇයට දැකගන්නට ලැබෙන්නේ එම සිහින ස්වාමියාට පිරිමියෙකු වීමට අවශ්‍ය ශිෂ්ණයක් නොමැති බවයි. මෙය හුදු සදාචාරවාදී ඇසකින් නරඹන්නෙකුට අසභ්‍ය යමක් වුවද, එය සංකේතීයව දක්වන්නේ සිය පියාගේ පාලනයට නතු නොවූ බෙනෙඩෙටාගේම හිතුවක්කාර ආත්මය විය හැකිය. හෙලන් සිසෝ වැනි ස්ත්‍රීවාදිනියක පසුකාලීනව එවන් සංකේතීය පිළිවෙළකට සිර නොවූ ස්ත්‍රීන්ගේ විමුක්තිය ගැන කතා කළද, ඒ මතවාද කිසිවක් නොපැවතුණු සම්පූර්ණ පුරුෂමූලික යුගයක සිය ශරීරයේ ආශාවත්, අනන්‍යතාවත් වෙනුවෙන් කැරලි ගැසූ, ඉතිහාස පොත් අතර නොලියවුණු මෙවන් ගැහැනුන්ගේ කතන්දර තවත් සිය ගණනක් තිබිය හැකිය.
එමෙන්ම, සිත්තරපටයේ අවසාන භාගය තුළදී පොතෙන් අපට හමුවන කතන්දරය මඳක් වෙනස් කරමින්, බෙනෙඩෙටා හා බර්තොලමියාගේ මේ අසම්මත සමරිසි ප්‍රේමය ගැන පරීක්ෂණ කරන්නට පැමිණෙන පාප්වහන්සේගේ පිරිමි නියෝජිතයාවද බෙනෙඩෙටාගේ උන්මන්තක අනාවැකි කීමේ හැකියාව විසින්ම විනාශ කර දමන අයුරු පෙන්වාදෙයි. එවකට නගරය පුරා මිනිසුන්ගේ සිරුරේ ගෙඩි දමමින් මිය යන දරුණු වසංගතයක් පැතිර යයි. දෙවියන්ගේ ආරූඪයෙන් සිය නගර වැසියන් බේරාගන්නා බැව් පොරොන්දු වන උන්මන්තක බෙනෙඩෙටා අවසානයේ ඔප්පු කර පෙන්වන්නේ තම නගරයට වසංගතය රැගෙන ආවේ වෙනකෙකු නොව, සිය ප්‍රේම පලහිලව්ව ගැන සොයා බලන්නට ආ මේ ශුද්ධ වූ නියෝජිතයා බවය. ඉන් කෝප වන නගර වැසියන් ‘අශුද්ධ’ බෙනෙඩෙටා අතැර දමා ශුද්ධ වූ නියෝජිතයාව ගින්දරට විසි කරති. ඉන් ඇරඹෙන්නේ සාමාන්‍ය ඉතාලි වැසියා ඔවුන්ටත් නොදැනීම පාරිශුද්ධ පල්ලියේ ආධිපත්‍යයට විරුද්ධව සිදු කරන කැරැල්ලය.
ඉතින්, සමාජ සම්මතයන් හා තහංචි ගැන කිසිදු වගවීමක් නොමැති, සිය අවජාතක දිවියේ සංකේතීය පියා සොයා යන මිනිසෙකු අවසානයේ ධනේශ්වරයට විරුද්ධ කැරැල්ලක් අරඹන ප්‍රතිවීරයෙකු බවට පත් කිරීම ටොඩ් ෆිලිප්ස් (Todd Philips) සිය ‘ජෝකර්’ (Joker) සිනමාපටය හරහා සිදු කරන්නාක් සේම, පූර්ව නූතන යුගයේ ‘ශරීර දේශපාලනයේ‘ කැරැල්ල අරඹන බෙනෙඩෙටාගේ චරිතයද අපට පෙන්වාදෙන්නේ ඕනෑම මනුෂ්‍යත්වයේ කැරැල්ලක් ආරම්භ වන්නේ ආශාවත්, උන්මාදයත් අතරින් මිස තාර්කිකත්වයෙන් නොවන බව නොවේද?■
