මිල ස්ථායිකරණ අරමුදලේ
රු.මි. 21,705ට වෙච්ච දෙයක් නැත
මේ ආණ්ඩුවේ මිල වැඩිවීම් 30% මට්ටමේ
ලෝක වෙළඳපලේ ඉන්ධන මිල අඩු වැඩිවීම මත ඉන්ධන මිල තීරණය කිරීමට ආණ්ඩුවක් කුමකටදැයි ප්‍රශ්න කරනු ලැබුයේ එදා විපක්ෂයේ සිට අද ආණ්ඩු කරන පාර්ශ්වයය. එදා එසේ විවේචනය කළ මේ අය අද කියන්නේ ලෝක වෙළඳපලේ මිල අඩුවැඩිවීම් මත ඉන්ධන මිල තීරණය කිරීමට මිල සූත්‍රයක් සම්බන්ධයෙන් සලකා බලන බවය. දෙසැම්බර් 21 වැනිදා පැවති කැබිනට් මණ්ඩල තීරණ දැනුම් දීමේ මාධ්‍ය සාකච්ඡාවේදී ජනමාධ්‍ය ඇමති ඩලස් අලහප්පෙරුම කියා ඇත්තේ හිටපු මුදල් ඇමති මංගල සමරවීරගේ ඉන්ධන මිල සූත්‍රය උපහාසයට ලක්කළද එවැන්නක් සලකා බැලීමට බලශක්ති අමාත්‍ය උදය ගම්මන්පිලගේ අවධානය යොමු වී ඇති බවයි. මෙහි ඇති විශේෂත්වය වන්නේ මංගල සමරවීරගේ ඉන්ධන මිල සූත්‍රය උපහාසයට ලක්කළ අයගෙන් ප්‍රමුඛයකු වූ උදය ගම්මන්පිලටම බලශක්ති ඇමතිවරයා වශයෙන් එවැන්නක් ගැන සිතා බලන්නට සිදුවීමය.
ඉහත සඳහන් කතා පුනරුච්චාරණය වන්නේ දෙසැම්බර් 21 මධ්‍යම රාත්‍රියේ සිට යළිත් වරක් ඉන්ධන මිල වැඩිකිරීමේ ආණ්ඩුවේ තීරණයත් සමඟය. මේ මෙම ආණ්ඩුව බලයට පත්වීමෙන් පසු ඉන්ධන මිල වැඩිකළ දෙවන අවස්ථාවයි.
2021 ජුනි 11 මධ්‍යම රාත්‍රියේ සිට ක්‍රියාත්මක වන පරිදි පළමු වැඩි කිරීම සිදු කළේය. එම ඉන්ධන මිල වැඩි කිරීම සම්බන්ධයෙන් එදා ආණ්ඩුව කීවේ ලෝක වෙළඳපලේ ඉන්ධන මිල වැඩිවීම අනුව එය සිදුකරන බවය. නමුත් එසේ ඉන්ධන මිල වැඩි කිරීමට පෙර කාලය ගෙවී ගියේ කොවිඩ් වසංගත තත්වය හේතුවෙන් ඉතිහාසයේ කවරදාකවත් නොවූ ආකාරයට අති දැවැන්ත ලෙස ඉන්ධන මිල ලෝක වෙළඳපළේ අඩුවීමක් සමඟය. එහෙත් එම මිල අඩුවීමේ අතිදැවැන්ත ලාභය කෙසේවෙතත් ඉන් කොටසක් හෝ පාරිභෝගිකයාට ලබාදීමට උත්සුක නොවූ ආණ්ඩුව, ඒ සම්බන්ධයෙන් සිදුකරන ප්‍රශ්න කිරීම්වලදී කීවේ ලෝක වෙළඳපලේ ඉන්ධන මිල යළි වැඩිවන අවස්ථාවක ඉන්ධන මිල වැඩි නොකර පවත්වාගෙන යෑම සඳහා එම මිල වාසිය අරමුදලක තැන්පත් කරන බවය.
මෙවර ඉන්ධන වැඩිවීම සම්බන්ධයෙන් ලෝක වෙළඳපලේ ඉන්ධන මිල වැඩිවීමක් සම්බන්ධයෙන් කිසිවක් ආණ්ඩුව කියන්නේ නැත. එසේ නොකියන්නේ ලෝක වෙළඳපලේ ඉන්ධන මිල වැඩිවීමක් මේ මොහොතේ දක්නට නැති නිසාය. ඒ වෙනුවට ආණ්ඩුව වෙනුවෙන් දෙසැම්බර් 21 වැනිදා පැවති කැබිනට් තීරණ දැනුම් දීමේ මාධ්‍ය සාකච්ඡාවේදී ඩලස් අලහප්පෙරුම ඇමතිවරයා කීවේ රට තුළ පවතින විදේශ විනිමය අර්බුදය හේතුවෙන් ඉන්ධන පරිභෝජනය සීමා කිරීමට මෙම ඉන්ධන මිල වැඩිකිරීමේ තීරණය ගත් බවය.
ඒ සඳහා ආණ්ඩුවට උපදෙස් දී ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකා මහා බැංකුවේ අධිපති අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ය. රටේ ආර්ථිකය ගොඩගන්නට පාර්ලිමේන්තුවෙන් ඉවත් වී මහා බැංකුවට ආ ඔහුගේ කෙරුවාව එසේය. දැන් අලුතින් ඇතිකළ යුතු වන්නේ ලෝක වෙළඳපළේ ඉන්ධන මිල අඩු වැඩිවීම මත ඉන්ධන මිල තීරණය කිරීමේ සූත්‍රයක් නොව රටේ ඩොලර් තත්වයේ අඩුවැඩිය මත ඉන්ධන මිල තීරණය කිරීමේ මිල සූත්‍රයක්ය. එසේ කළහොත් ශ්‍රී ලංකා මහා බැංකුවේ විශ්‍රාම හිමිකම් ලබා නොදෙන කාලයක දේශපාලන පත්වීමකින් එහි අධිපති බවට පත්වී හා විශ්‍රාම වැටුප් සඳහා සුදුසුකම් ලබන නියමිත සේවා කාලය සම්පූර්ණ නොකර හිඟ වැටුප් සමඟ විශ්‍රාම වැටුප් ලබාගැනීමේ වාර්තාවටත් එහා ගිය වාර්තාවක් තැබීමේ හැකියාව අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ට ලැබෙනු ඇත.
දෙසැම්බර් 21 දින මධ්‍යම රාත්‍රියේ සිට ඉන්ධන මිල වැඩිකිරීමේදී ඔක්ටේන් 92 පෙට්‍රල් ලීටරයක් රුපියල් 157 සිට රුපියල් 177 දක්වා රුපියල් 20කින්ද, ඔක්ටේන් 95 පෙට්‍රල් රුපියල් 184 සිට රුපියල් 207 දක්වා රුපියල් 23කින්ද, ලංකා ඔටෝ ඩීසල් රුපියල් 111 සිට රුපියල් 121 දක්වා රුපියල් 10 කින්ද, සුපර් ඩීසල් රුපියල් 144 සිට රුපියල් 159 දක්වා රුපියල් 15 කින්ද, භූමිතෙල් රුපියල් 77 සිට 87 දක්වා රුපියල් 10 කින්ද වැඩිකර ඇත.
ඩොලර් අර්බුදය හේතුවෙන මෙසේ ඉන්ධන මිල වැඩි කිරීමට පෙර ලෝක වෙළඳපලේ ඉන්ධන මිල වැඩිවීම හේතුවෙන් ජුනි 11 දින මධ්‍යම රාත්‍රියේ සිට මිල වැඩිකිරීමේදී එතෙක් රුපියල් 137කට පැවති ඔක්ටේන් 92 පෙට්‍රල් ලීටරයක් රුපියල් 157 දක්වා රුපියල් 20 කින්ද, රුපියල් 161 කට පැවති ඔක්ටේන් පෙට්‍රල් ලීටරයක් රුපියල් 184 දක්වා රුපියල් 23 කින්ද, රුපියල් 104කට පැවති ඔටෝ ඩීසල් ලීටරයක් රුපියල් 111 දක්වා රුපියල් 7 කින්ද, රුපියල් 132කට පැවති සුපර් ඩීසල් ලීටරයක් රුපියල් 144 දක්වා රුපියල් 12 කින්ද, රුපියල් 70කට පැවති භූමිතෙල් ලීටරයක් රුපියල් 77 දක්වා රුපියල් 7 කින්ද මේ ආණ්ඩුව වැඩි කළේය.
ඒ අනුව මහත් උද්යෝගයකින් හා කැපවීමකින් හැටනව ලක්ෂයක ඡන්දදායක ජනයා කැඳවාගෙන ආ දියසෙන් කුමාරයාගේ සෞභාග්‍යයේ දැක්ම ආණ්ඩුව අවස්ථා දෙකකදී ඉන්ධන මිල වැඩි කිරීමේ ශේෂ පත්‍රය මෙසේය. ඔක්ටේන් 92 පෙට්‍රල් ලීටරයක මිල වැඩිවීම රුපියල් 40ක් හෙවත් සියයට 29.2ක මිල වැඩිවීමකි. ඔක්ටේන් 95 පෙට්‍රල් ලීටරයක මිල වැඩිවීම රුපියල් 46ක් හෙවත් සියයට 28.5ක මිල වැඩිවීමකි. ඔටෝ ඩීසල් ලීටරයක මිල වැඩිවීම රුපියල් 17ක් හෙවත් සියයට 16.3ක මිල වැඩිවීමකි. සුපර් ඩීසල් ලීටරයක මිල වැඩිවීම රුපියල් 27ක් හෙවත් සියයට 20.5ක මිල වැඩිවීමකි. භූමිතෙල් ලීටරයක මිල වැඩිවීම රුපියල් 17ක් හෙවත් සියයට 24.3ක මිල වැඩිවීමකි.
ඉහත සඳහන් කැබිනට් තීරණ දැනුම් දීමේ මාධ්‍ය සාකච්ඡාවේදී මෙම ඉන්ධන මිල වැඩිවීමත මත උද්ධමනයේ වැඩිවීම සියයට 3ක් බවට ශ්‍රී ලංකා මහා බැංකුව ප්‍රකාශ කළ බවට කියූ සංඛ්‍යා දත්තය බොරු වන බව පෙනෙන්නේ දැනටමත් ප්‍රවාහන, ආහාර ඇතුළු අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ හා සේවා රැසක් පවතින මිලට සාපේක්ෂව සැලකිය යුතු මිලකින් ඔවුන්ගේ භාණ්ඩ හා සේවාවල මිල වැඩිකිරීමට තීන්දු කිරීම තුළින්ය. ඉන්ධන මිල එවැනි සැලකිය යුතු ගණන්වලින් වැඩි වී තිබියදී ඉතිහාසයේ සිදුවූ ලෙසම ඊට සාපේක්ෂව නොව ඊටත් වැඩියෙන් මෙවරත් ඉහළ යන බව මේ අය නොතේරුනාට මහා පොළවේ යථාර්තය එයයි. ඒ අනුව මෙතෙක් ෆේල් වී සිටි මහා බැංකු අධිපති අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් මෙහිදීත් ෆේල් වන බවට සැකයක් නැත.
ලෝක වෙළඳපලේ ඉන්ධන මිල අඩුවැඩිවීම මත ඉන්ධන මිල තීරණය කිරීමේ පසුගිය යහපාලන ආණ්ඩු සමයට ගිය විට ඉන්ධන මිල සම්බන්ධයෙන් අපට ලැබෙන චිත්‍රය මෙවැන්නකි. එම ආණ්ඩුව බලය ලබාගන්නා අවස්ථාව වනවිට 2015 ජනවාරි 01 දින සිට ඉන්ධන මිල සංශෝධනයක් සිදුවී ඇති අතර ඒ අනුව ඔක්ටේන් 92 පෙට්‍රල් ලීටරයක් රුපියල් 150ක්, ඔක්ටේන් 95 පෙට්‍රල් ලීටරයක් රුපියල් 158ක්, ඔටෝ ඩීසල් ලීටරයක් රුපියල් 111ක්, සුපර් ඩීසල් ලීටරයක් රුපියල් 133ක් හා භූමිතෙල් ලීටරයක් රුපියල් 81ක් වශයෙන් තිබී ඇත. එම ආණ්ඩුව බලයට පත්වීමෙන් පසු අවස්ථා 22කදී ඉන්ධන මිල සංශෝධනයට ලක්කර ඇත. ඉනුත් මාසයකට වරක් බැගින් ඉන්ධන මිල සංශෝධනයන් සිදුකර ඇත්තේ 2018 මැයි මාසයේ සිට වන අතර එම අවස්ථා ගණන 19කි.
හිටපු ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන විසින් යහපාලනය අවසන් කර ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ සෞභාග්‍යයේ දැක්මට රට බාරදෙන විට එම ආණ්ඩුව බාරගත් දින තිබූ ඉන්ධන මිල සමඟ සසඳද්දී ඉන්ධන මිල වැඩිවී ඇත්තේ ඔක්ටේන් 95 පෙට්‍රල්වල පමණය. ඒ රුපියල් 158 සිට රුපියල් 161 දක්වා රුපියල් 3කින්ය. අනෙක් ඉන්ධන සම්බන්ධයෙන් සිදුවී ඇත්තේ අඩුවීමකි. ඒ ඔක්ටේන් 92 පෙට්‍රල් රුපියල් 150 සිට 137 දක්වා රුපියල් 13කින්, ඔටෝ ඩීසල් රුපියල් 111 සිට රුපියල් 104 දක්වා රුපියල් 7කින්, සුපර් ඩීසල් රුපියල් 133 සිට රුපියල් 132 දක්වා රුපියල් 1කින් හා භූමිතෙල් රුපියල් 81 සිට රුපියල් 70 දක්වා රුපියල් 11ක් වශයෙන් අඩුවීමෙනි.
එසේ වුවද වත්මන් ආණ්ඩුව සිදුකරනු ලැබුයේ කුමක්ද? ලෝක වෙළඳපලේ ඉන්ධන මිල අඩුවීමේ වාසිය පාරිභෝගිකයාට ලබා නොදෙමින් 2020 අප්‍රේල් 22 සිට ඉන්ධන මත අයකරන බද්දට අධිභාරයක් පැනවීමය. ඒ ඔක්ටේන් 92 පෙට්‍රල් සඳහා රුපියල් 26ක්, ඔක්ටේන් 95 පෙට්‍රල් සඳහා රුපියල් 49ක්, ඔටෝ ඩීසල් සඳහා රුපියල් 24ක් හා සුපර් ඩීසල් සඳහා රුපියල් 40ක් වශයෙන්ය. එම අධිභාරය 2020 ජුනි 24 සිට ඔක්ටේන් 92 පෙට්‍රල් සඳහා ඉවත් කළද ඔක්ටේන් 95 පෙට්‍රල් සඳහා රුපියල් 20ක්, ඔටෝ ඩීසල් සඳහා රුපියල් 12ක් හා සුපර් ඩීසල් සඳහා රුපියල් 30ක් වශයෙන් 2021 පෙබරවාරි දක්වා අයකරනු ලැබීය.
මේ සම්බන්ධයෙන් විගණකාධිපතිවරයා සිදුකර ඇති විගණනයේදී සඳහන් කරන්නේ මෙම අධිභාරය මගින් 2020 මාර්තු සිට දෙසැම්බර් දක්වා රුපියල් මිලියන 21,705ක ශුද්ධ අධිභාර ආදායමක් ආණ්ඩුව උපයාගෙන ඇති බවය. එසේ සාමාන්‍ය රේගු බදුවලට අමතරව ආණ්ඩුව අධිභාරයක් මගින් එම මුදල රැස්කරගනු ලැබුවේ ලෝක වෙළඳපලේ ඉන්ධන මිල අඩු වැඩිවීම් මත මිල වැඩි නොකර මිල ස්ථායිකරණයක් පවත්වාගෙන යෑමටය. ඒ සඳහා මිල ස්ථායිකරණ අරමුදලක්ද පිහිටවනු ලැබීය. අද එවැනි අරමුදලක් තිබෙන පාටක් පෙනෙන්නට නැති අතර පෙනෙන්නේ ඉන්ධන මිල එම අරමුදලෙන් ස්ථායි කරනවා වෙනුවට විවිධ හේතු දක්වමින් මිල වැඩි කිරීම පමණය.
ඉන්ධන මත මේ වනවිට අධිභාරයක් නැතත් අප අමතක නොකළ යුතු කාරණය වන්නේ ඉන්ධන මත සාමාන්‍ය රේගු හා අනෙකුත් බදු ක්‍රියාත්මක වන බවය. ඒ නිසා මෙම මිල වැඩි කිරීමට අමතරවත් ඉන්ධනවලින් ආණ්ඩුවට ඇත්තේ පාඩුවක් නොව ලාභයකි.■
