සමන් එම් කාරියකරවන
ප‍්‍රවේශයක් ලෙස මම කැමතියි දැනගන්න, 28ට පෙර ඔබ කර ඇති අනෙකුත් නිර්මාණ පිළිබඳව සහ සහ ඒවා මොන වාගේ ඇගයීමකටද ලක්වුණේ කියන කාරණය..
ඒ කාලේ සිනමාකරුවෙකු වෙන එක, ඒ කිව්වේ මගේ තරුණ කාලයේදී හිතාගන්නවත් බැරි දෙයක්. ඒ නිසා මුලින්ම මම පිවිසෙන්නේ වේදිකාවට. නිර්මාණකරුවෙකු ලෙස මාව මුලින්ම පේ‍්‍රක්ෂකයන් හඳුනාගන්නේ ‘සෙවණැලි සහ මිනිස්සු’ වේදිකා නාට්‍යයෙන්ග එය 1992දී හොඳම වේදිකා නාට්‍යයට හිමි යෞවන සම්මානය සහ හොඳම රාජ්‍ය නාට්‍යය බවට 1993දී පත්වෙනවා. රූප රචනයත් එක්ක කරන නිර්මාණකරණයට පසුව මම යොමුවෙනවා. සිනමාවට එන්න බැරි නිසා ඊළඟ ප‍්‍රයත්නය තමයි ටෙලිනාට්‍යකරණයට යොමුවීම. මම ටෙලිනාට්‍ය හතරක් කරනවා. ඒ ටෙලිනාට්‍ය ඒ ඒ වසරවල ලංකාවේ හොඳම ටෙලිනාට්‍ය බවට පත්වෙනවා. ටෙලිනාට්‍යකරණයේ නිරත වෙමින් ඒ අතරතුර සිනමාවට පිවිසෙන්න පිටපත් රචනා කරමින් නිෂ්පාදකවරු හොයනවා. ඒක ඉතාම අපහසු කාර්යයක් වෙනවා. මොකද ඒ කාලෙ පිරිවැය වැඩියි සහ නවකයෙකුට එවැනි මුදලක් වැය කරන්න නිෂ්පාදකයෙක් පෙළඹුණෙත් අඩුවෙන්. අපි සිනමාවට පිවිසෙන්නේ යුද්ධය, අසූ නමය කැරැුල්ල වගේ මහා කලබැගෑනි ගොඩක් අස්සේ. යුද්ධයත් එක්ක සිනමා ශාලා වැසෙන්න පටන්ගත්තු කාලේ ඉඳන් තමයි අපි මේ සිනමාවට පිවිසෙන්නේ.
කොහොමහරි අවුරුදු විසිහයෙන් පිටපත් ලියන්න පටන්ගත්තු මම අවුරුදු තිස්හයේදී මුල්ම චිත‍්‍රපටය කරනවා, ඒ ‘සංකාරා.’ සංකාරා නිෂ්පාදකවරු කීපදෙනෙක් එක්ක එකතුවෙලා කරන්න සූදානම් වුණත්, අන්තිමේදී සෝමරත්න දිසානායක මහතා තමන්ගේ නිර්මාණත් පසෙක තියලා මගේ මේ නිර්මාණය කරන්න මැදිහත් වෙනවා. සංකාරා සඳහා මට කයිරෝ චිත‍්‍රපට උළෙලේ සිල්වර් පිරමීඞ් සම්මානය ඇතුළු අන්තර්ජාතික සම්මාන කිහිපයක් ලැබෙනවා. දෙවැනියට කරන්නේ ‘කර්ම.’ ඒ චිත‍්‍රපටය හරියට මගේ ජීවිතය වැමෑරීම වගේ දෙයක්. මම ඒ චිත‍්‍රපටය කරන්න මගේ උපරිම නිදහස පාවිච්චි කරනවා සහ මගේ වියමන මට රිසි සේ භාවිත කරනවා. ඒ චිත‍්‍රපටයත් එක්ක පේ‍්‍රක්ෂකයා යම් යම් අර්බුදයන්ට පත්වෙනවා. අර්බුදකාරී වුණත් බොහෝ දෙනෙකු කර්ම නරඹනවා. ඊට වඩා වෙනත් මගක් අරගෙන තමයි මම 28ට යොමුවෙන්නේ.
28 කතාව ඔබට එන්නේ කොහොමද?
28 පිටපත් රචකයෙකු විදියට මා වෙනත් මානයකට ගෙනගිය පිටපතක්. මම අධ්‍යක්ෂණය කරන්නේ මා විසින් ලියනු ලැබූ පිටපත් පමණයි. මේ පිටපත ලියන්න මට ආ සංකල්පයට මම වෙන ආකෘතියක් සොයාගත්තා. ලංකාවේ ලිංගිකත්වය පිළිබඳ තිබෙන දුරස්ථීකරණය සහ ඒ තුළ ඇතිවන සමාජීය අර්බුද ගැන කතාකරන්න මට ප‍්‍රස්තූතයක් එනවා. ඒක කතාකරන්න ගත් ගමන් මිනිස්සු මේකෙන් පැනලා යනවා. මේ වගේ අර්බුදකාරී මාතෘකාවක් එක්ක මිනිස්සු එක්ක ගනුදෙනු කරන්න, මගේ ප‍්‍රකාශනය මිනිස්සු ළඟට අරන් යන්න පුළුවන් විදියේ අවකාශයක් මම හදාගන්නවා. මගේ වේදිකා නාට්‍ය මිත‍්‍රයෙකුගෙන් අසන්න ලැබෙන අබසිරි මාමාගේ කතන්දරයක් මම මේ පිටපතට ගෙනෙනවාග මේ දෙක කතන්දර දෙකක්. අබසිරි මාමා නැන්දම්මාගේ මිනිය ගෙදර ගෙනෙන ඒ කතාව මේ අබසිරි තමන්ගේ බිරිඳගේ මිනිය ගෙනඒමේ කතාවේ තිබෙන බ්ලැක් කොමඩි ආකෘතිය නිර්මාණය කරනවා. ඒක සිද්ධවෙන්නෙ බලෙන් නෙමෙයි. එක් කතාන්දරයක් තුළින් තවත් කතාන්දරයක් ගොඩනැගෙනවා. ඒක හරියට එක තැනක තිබුණු යුක්තාණුවක් තවත් තැනකට ගිහින් ඉපැද්දුවා වගෙයි.
විචාරකයො 28 ගැන සඳහන් කළ කරුණු පිළිබ`ද ඔබේ තක්සේරුව මොකද්ද?
මගේ චිත‍්‍රපට ගොඩක් වෙලාවට ෆිලෝසොෆි සහ සයිකොලොජි පදනම්වෙලා මැජික් රියැලිසම් ආකෘතියක් ගන්නවා. මට බැහැ විචාරයක් විවේචනය කරන්න. මොකද නිර්මාණකරුවා නිර්මාණකරුවෙකු මිස විචාරකයෙකු නොවිය යුතුයි. එක දෙයක් මම දැක තිබෙනවා. මගේ නිර්මාණයේ සමස්ත අර්ථය අරගෙන නෙමෙයි බොහෝ විට විචාරක අදහස් පළවෙලා තිබෙන්නේ. ඔවුන් කියන දේ වැරදියි කියනවා නොවෙයි. එහෙත් ශ‍්‍රී ලාංකික විචාරක ජාලයම පවතින්නේ දේශපාලනික මතවාදයක් මත. නමුත් නිර්මාණකරුවෙක් ලෙස මම උත්සාහ කරන්නේ යම් මතවාදයක් මත සිටගැනීම නෙවෙයි. මිනිස්සුන්ගේ අභ්‍යන්තරය විග‍්‍රහ කිරීමක්. ඒ ඇතුළේ මනුෂ්‍යයෙකුගේ මානසික ස්වභාවය, ආධ්‍යාත්මික සහ චින්තනමය ස්වභාව වැනි සියලූ පැතිකඩ අනාවරණය කිරීමක් මෙතන තිබෙන්නේ. මේ වගේ ආකෘතියක් තුළ විචාරය කිරීම් හරිම අල්පයි. ඔවුන්ට අදාළ විෂය පථයක් ඔස්සේ පමණයි බොහෝ විට විචාරය සිද්ධවෙන්නේ. දේශපාලනික තැනක සිටගෙන සයිකොලොජිකල් තැනක තිබෙන නිර්මාණයක් විචාරය කිරීම කළ නොහැකි දෙයක්.
28 එන්නත් කලින් එය විචාරය කළ අය එයට පහර ගැහුවාග ඒවා ඔබේ චිත‍්‍රපටයට ලැබෙන ප‍්‍රතිචාරවලට බලපෑමක් කළාද?
නැහැ, එහෙම ලොකු බලපෑමක් කළා කියලා මම හිතන්නේ නෑ. ඒවායින් 28 ගැන පේ‍්‍රක්ෂකයා තුළ යම් කුතුහලයක් ඇතිවෙන්න ඇති. විරුද්ධ මත පළකිරීම නිර්මාණකරණයට ඉතා හොඳයි. එවැනි ඝට්ට්නයක් ඇතිකිරීම මට උදව්වක්. ඒ වගේම මතුකරන ලද යම් යම් කරුණු වෙනුවෙන්, විචාර අතර යම් සංවාදයක් ගොඩනැගිලා ඒ ප‍්‍රශ්න මගේ මැදිහත්වීමකින් තොරව විසඳෙනවා මම දුටුවා.
28දී ඔබගේ පෙර නිර්මාණවල යොදාගන්නා නළුනිළියන්ට වඩා වෙනසක් කර තිබෙන්නේ ඇයි?
මේ නිර්මාණයේ තේමාවත් එක්ක මට දැඩි වුවමනාවක් එනවා පේ‍්‍රක්ෂකයා එක්ක මගේ ගනුදෙනුව සාර්ථකව කරගන්න. මගේ පෙර නිර්මාණවලට වඩා මෙහි දෙබස් වැඩිවුණා. රංගනය ප‍්‍රමුඛ වුණා සහ රූපරාමුවලට වඩා රංගන ශිල්පියාට මූලිකත්වය හිමිවුණා. මේ නිර්මාණයට දායකවෙන ප‍්‍රධාන ශිල්පීන් හතර දෙනාම මේකට මම උපරිමයෙන් යොදාගත්තා වගේම ඔවුන්ගේ උපරිමයත් මෙයට ලබාදුන්නා. සමහර අවස්ථා තිබුණා එක දිගට දිවෙන දර්ශනවල ඒකාග‍්‍රතාවෙන් රංගනයේ යෙදෙන්න. ඒ වගේ එක දිගට ගලාගෙන යන දර්ශන රඟපාන්න පුළුවන් පරිණත ශිල්පීන්ට විතරයි.
කාන්තා අයිතිවාසිකම්, කාන්තා විමුක්තිය, හිංසනය ආදි තේමා මත පදනම්වූ බොහෝ සංවිධාන ලංකාව තුළ තිබෙනවා. ඔබේ චිත‍්‍රපටයට ඔවුන්ගෙන් ලැබුණු ප‍්‍රතිචාර කුමන ආකාරයක් ගත්තාද?
ඒ වගේ සංවිධාන හෝ ආයතන කිසිවක් මේ චිත‍්‍රපටය සම්බන්ධයෙන් පෙනීසිටියේ නැහැ. සමාජයේ සැඟවුණු අර්බුද එළියට ගෙන කතාකරන්න මේ වගේ නිර්මාණයක් හොඳ පදනමක් කරගන්න තිබුණා. නිර්මාණාත්මකව යම් අර්බුදයක් පෙන්වා දුන්නාම සමාජයේ සෑම කොට්ඨාසයක්ම ඒ ගැන කතාකරන තැනකට ගෙනෙන්න, විසඳුම් සොයන තැනකට ගෙනෙන්න හැකියාව ලැබෙනවා. මට හිතෙන්නේ නම්, මේ ආයතනත් ඉන්නේ අර ග‍්‍රාම්‍ය සාම්ප‍්‍රදායික මතයේමයි. එයාලා නිකම්ම තවත් එක් වෘත්තියක යෙදෙනවා පමණයි. එයාලා ව්‍යාජයි, නිර්ව්‍යාජී බවක් පෙනෙන්නේ නැහැ.
ඉතිහාසය සහ බුද්ධාගම සිනමාවට නගා අලෙවි කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඔබ මොකද හිතන්නේ?
අතීතකාමය නිර්මාණවලට යොදාගැනීම ඉන්දියාවෙ බොහෝ සිදුවෙනවා. ලංකාවෙත් යහමින් සිද්ධවෙනවා. ඒක හරියට දේශපාලනයට පන්සල, පල්ලිය ඇතුළු ආගමික සංස්ථා යොදාගැනීම හා සමාන වැඩක්. මිනිස්සුන්ට නොතේරී ඔවුන්ව අල්ලාගැනීමේ ක‍්‍රියාවලියක් තමයි එතැන සිද්ධවෙන්නේ. දුර්වලම නාඩිය අල්ලා ගැනීමට තිබෙන පහසුම ක‍්‍රමය තමයි ඉතිහාසය, ආගම මූලික කරගෙන නිර්මාණ කිරීම. මම නම් ඉතිහාසය කතාකරන්න හරිම බයයි. ඉතිහාසය ප‍්‍රතිනිර්මාණය කිරීම තරම් අපහසු කාර්යයක් තවත් නැහැ. නමුත් ඒක ඉතා පහසුවෙන් වගේම සැහැල්ලූවෙන් කෙරෙනවා අපේ රටේ. ඒක ඉතිහාසයට භයංකාරයි. ඉතිහාසය ප‍්‍රතිනිර්මාණය කිරීමේදී ලොකු වගකීමක් තිබෙනවා. අඩු පිරිවැයක් තිබෙන අපි වගේ රටක නිවැරදිව ඉතිහාසය ප‍්‍රතිනිර්මාණය කිරීමේ දැවැන්ත නිර්මාණ කිරීම අපහසුයි. දුර්වලම තැනකින් පේ‍්‍රක්ෂකයා අල්ලාගැනීම සරල මිසක් දක්ෂ උපක‍්‍රමයක් ලෙස මම දකින්නේ නැහැ.
අද දවසේ ලංකාවෙ චිත‍්‍රපටයක් කරලා වියදම් බේර ගන්නවත් පුළුවන්ද?
චිත‍්‍රපට කර්මාන්තයක ස්වභාවයක් මේ රටේ නැහැ. මේ චිත‍්‍රපටයට ජාත්‍යන්තර සම්මාන හිමිවුණත්, බලාපොරොත්තුවක්වත් නැතිව වසර හතරහමාරක් බලාගෙන ඉන්න වුණා පේ‍්‍රක්ෂකයාට පෙන්නගන්න පුළුවන්කම ලැබෙන්න. මේක එක මණ්ඩලයක සිට තවත් මණ්ඩලයකට ගියා. චිත‍්‍රපටයක් හදලා ඒක පෙන්නගන්න ඕනෑ නියමිත කාලයේ පෙන්වන්න නොහැකිවීම ඉතා හානිකර ස්වභාවයක්. මේ චිත‍්‍රපටයට දේශීය සහ විදේශීය වශයෙන් විශාල ප‍්‍රතිචාර ලැබුණා. ඒ වගේම සම්මාන ලබා තිබුණා. ප‍්‍රවීණ රංගන ශිල්පීන් තමයි රංගනයෙන් දායක වෙන්නේ. මේ සියලූ කාරණා තිබුණත් මේ චිත‍්‍රපටය ප‍්‍රදර්ශනය කරවාගන්නට අවශ්‍ය දේශපාලන හස්තයක් මගෙ ළඟ තිබුණේ නැහැ. මේ තත්වය වෙනස් කරන්න යම්කිසි යන්ත‍්‍රණයක් අවශ්‍යයි. තරුණ සිනමාකරුවො ඉන්නවා තමන්ගේ නිර්මාණ පේ‍්‍රක්ෂකයාට පෙන්වාගන්න බැරිව. මෙහි වගකීම චිත‍්‍රපට ශාලා හිමිකරුවන්ට පමණක් පටවන්න බැහැ. පේ‍්‍රක්ෂකාගරය අවමවෙලා. ලෝකය වෙනස්වෙලා. සිනමාවත් පොදු ජනතාව වෙත ගෙනයන ආකාරය වෙනස් වෙන්න ඕනෑ. ඒකට සුදුසු ක‍්‍රමවෙදයක් හැදෙන්න ඕනෑ. ලංකාවෙ තවම ක්රියාත්මක වෙන්නේ හැත්තෑව දශකයේ ක්රියාත්මක වුණු යන්ත‍්‍රණයක්. පේ‍්‍රක්ෂකයා සිනමාහලට ගෙන්නගන්න දන්නේ නෑ. මිනිස්සු ආකර්ෂණය කරගන්න ක‍්‍රමවේදයක් හදාරලා නැහැ. ඩිජිටල්කරණය වුණත් සාර්ථකව භාවිත කරගන්න පුළුවන් වෙලා නැහැ. අපේ සිනමාව කර්මාන්තයක් ලෙස ගොඩගන්න විධිමත් වැඩපිළිවෙළක් අවශ්‍යයි. ඒක තනි නිෂ්පාදකයෙකුට හෝ සිනමාහල් හිමියෙකුට හෝ අධ්‍යක්ෂවරයෙකුට කරන්න පුළුවන් දෙයක් නෙමෙයි.
ඔබේ නවතම චිත‍්‍රපටය ගැන කතාකළොත්?
ඒ ‘දඩයක්කාරයා’. දැනට එහි වැඩ හමාරකරමින් තිබෙන්නේ. මගේ සිනමාවේ ප‍්‍රථම වතාවට සාහිත්‍ය කෘතියක් පාදක කරගෙන කරන චිත‍්‍රපටය. සයිමන් නවගත්තේගමගේ දඩයක්කාරයා කෘතිය තමයි මේ චිත‍්‍රපටයට මුල් වෙන්නේ. ඒක පහසු කාර්යයක් වුණේ නැහැ. සයිමන්ගේ චින්තනය විදේශයකින් අහුලා ගත් එකක් නොවෙයි. ඔහුගේ දර්ශනය තුළ අපේ අක්මුල් සියල්ල තිබෙනවා. ඒ වගේ නිර්මාණයක් තුළ කිමිදීම විශාල අභියෝගයක්. ඔහුගේ කෘතියේ එක් පරිච්ෙඡ්දයක් පමණයි මගේ චිත‍්‍රපටයට පාදක කරගන්නේ. මගේ පැය එකහමාරට ගොනුකරගන්න පුළුවන් වුණේ ඒ කෘතියෙන් එක් පරිච්ෙඡ්දයක් පමණයි. මිනිසා පාලනය කිරීමට යොදාගන්නා දේශපාලනයත් සොබාවධර්මයේ දේශපාලනයත් අතර ඝට්ටනයක් තමයි මේ සිනමා නිර්මාණය තුළ දිවෙන්නේ.
