‘අපි ඒක කළා. අපි වැඬේ ගොඩදැම්මා. මේ බහුතරය එක්ක එය කළ හැකියි. මෙම මැතිවරණයේදී බ්‍රෙක්සිට් අහවර කළ යුතුව තිබුණා. ඉතින්, බ්‍රෙක්සිට් අහවර කරමු. ඒත් සියල්ලට කලින් මිත‍්‍රවරුනි, අපි බ්‍රෙක්ෆස්ට් එක අහවර කරලා ඉමු.‘ නාට්‍යරූපී කතාබහට කැමති බි‍්‍රතාන්‍ය කොන්සර්වේටිව් පක්ෂයේ අගමැති අපේක්‍ෂක ලෙස බි‍්‍රතාන්‍ය මහමැතිවරණයට ඉදිරිපත් වූ බොරිස් ජොන්සන් මහමැතිවරණය අවසන් පසුව කළ කතාව අවසන් කළේ ඒ ආකාරයට.
මෙවර මහමැතිවරණයේදී බි‍්‍රතාන්‍ය කන්සර්වේටිව් පක්ෂය සිය නූතන ඉතිහාසයේ දැවැන්තම ජයග‍්‍රහණය ලබාගත්තා. එය 1987 වර්ෂයේදී යකඩ ගැහැනිය මාග‍්‍රට් තැචර් ලබාගත් ජයග‍්‍රහණයෙන් පසු කොන්සර්වේටිව් පක්ෂය ලද දැවැන්තම ජය ලෙස සලකනවා. කන්සර්වේටිව් පක්ෂය ආසන 357ක් දිනාගත්තා. ලේබර් පක්ෂයට ලබාගත හැකිවුණේ ආසන 202ක් පමණයි. ඊට අමතරව ස්කොට්ලන්ත ජාතික පක්ෂයට ආසන 48ක්, ලිබරල් ඩිමොක‍්‍රටික් පක්ෂයට ආසන 10ක්, උතුරු අයර්ලන්තයේ වැඩි බලයක් ඇති ඩිමොක‍්‍රටික් යුනියනිස්ට් පක්ෂයට ආසන 8ක් හා අනෙකුත් පක්ෂවලට ආසන 14ක් ආදී වශයෙන් බෙදී ගියා. බි‍්‍රතාන්‍ය පාර්ලිමේන්තුවෙහි බහුතරය ලබාගැනීම සඳහා අවශ්‍ය වන්නේ ආසන 326ක් පමණයි.
ජනප‍්‍රියවාදය
අප ඇතුළු බොහෝදෙනෙකු මෙම මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵලය හඳුන්වන්නේ ලොව පුරා පැතිර යන ජනප‍්‍රියවාදී ආණ්ඩු බිහිවීමේ රැුල්ලක දිගුවක් ලෙසයි. මෙය රැුල්ලක් ලෙස හඳුන්වන්නේ ඇයිද යන්න අප තේරුම්ගත යුතුයි. බොරිස් ජොන්සන් ප‍්‍රමුඛ නායකයන් තමන්ගේ මැතිරවරණ ව්‍යාපාරය සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ලොව මෙවැනි ජනප‍්‍රියවාදී නායකයන්ගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරවලින් ආභාසය ලබා තිබුණා.
මීට පෙර 2016 ජනාධිපතිවරණයේදී ඇමෙරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඞ් ට‍්‍රම්ප් මහතා තමන්ගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරය ගෙනගියේ ‘මේක් ඇමෙරිකා ගේ‍්‍රට් අගේන්‘ හෙවත් ඇමෙරිකාව නැවත ශ්‍රේෂ්ඨත්වයට පත්කරමු යන තේමා පාඨය ඇතිවයි. ඒ තේමා පාඨයෙන් අදහස් වන්නේ කුමක්දැයි විස්තරාත්මකව කියන්නැයි ට‍්‍රම්ප් පාක්ෂිකයන් අතරින් කෙනෙකුගෙන් ඉල්ලීමක් කළහොත් එය පැහැදිලි කිරීමේ හැකියාවක් තිබුණේ නැහැ. උග‍්‍ර ට‍්‍රම්ප් පාක්ෂිකයෙකුගෙන් විමසුවොත් කියනු ඇත්තේ ‘ඒක ට‍්‍රම්ප්ට පුළුවන්. ඔහු කොහොමහරි ඒක කරයි‘ වැනි පිළිතුරක්. මෙවැන් සටන්පාඨ රැුගත් නායකයන් තනි වාක්‍යයක පොරොන්දුවක් දීමත්, එය ඉටු කරන්නේ කෙසේදැයි විමසද්දී පිළිගත හැකි අන්දමේ පැහැදිලි පිළිතුරක් නොදීමත් නිතර දකින්න ලැබුණු තත්වයක්. මේක් ඇමෙරිකා ගේ‍්‍රට් අගේන් යන සටන්පාඨය පසුව එම සටන්පාඨයේ ඇති වචනවල මුල් අකුරු වන එම්.ඒ. ජී.ඒ. යන අකුරු හතරින් පමණක් සමන්විත ‘මාගා’ නම් කෙටි වචනයකට සීමා වුණා.
ඉහත කී ප‍්‍රධාන සටන්පාඨයට අමතරව තේරුමක් නැති උප සටන්පාඨ කිහිපයක්ද මෙවැනි මැතිවරණ ව්‍යාපාරවල දකින්න ලැබෙනවා. ඩොනල්ඞ් ට‍්‍රම්ප් ජනාධිපතිවරයා 2016 ජනාධිපතිවරණය දුන් කුප‍්‍රකට පොරොන්දුවක් තිබුණා. ‘මෙක්සිකෝ දේශසීමාවේ අපි තාප්පයක් හදනවා. ඒකට මෙක්සිකෝව ගෙවනවා.‘ ඔහුගේ උප පොරොන්දුවක් ලෙස එය පැවතුණා. එහෙත් තාප්පය හදන්නේ කෙලෙසද, එයට මෙක්සිකෝව ගෙවන්නේ කෙලෙසද යන ප‍්‍රශ්නවලට ඔහුගේම පාක්ෂිකයන්ට පිළිතුරු තිබුණේ නැහැ. අඩුම තරමේ ඩොනල්ඞ් ට‍්‍රම්ප් ජනාධිපතිවරයාම ඒ ගැන විවිධ අවස්ථාවල දුන්නේ විවිධ පිළිතුරු.
ඉහත කී ට‍්‍රම්ප් දේශපාලනයෙහි ආභාසය ලොව පුරා මැතිවරණ ගණනාවකදීම දකින්නට ලැබුණා. බි‍්‍රතාන්‍ය මහමැතිවරණයේදීත් දකින්නට ලැබුණේ එයයි. ඇත්තෙන්ම මේ මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵලයෙන් පසු ඩොනල්ඞ් ට‍්‍රම්ප් ජනාධිපතිවරයා කියා තිබුණේ, බි‍්‍රතාන්‍ය මහමැතිවරණයෙන් 2020 ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරණ ප‍්‍රතිඵලය පිළිබඳ ඉඟි සපයන බව. ජනප‍්‍රියවාදය එක් රටකින් තවත් රටකට වේගයෙන් පියාඹනවා. බොරිස් ජොන්සන් ප‍්‍රචාරක ව්‍යාපාරයෙන් ඇමෙරිකාව ප‍්‍රමුඛ ලොව පුරා රටවල් ගණනක ජනප‍්‍රියවාදී දේශපාලන ව්‍යාපාර නැවත ජීවය ලබනු ඇති.
බ්‍රෙක්සිට් පොරොන්දු
බොරිස් ජොන්සන්ගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරයේ සරල තේමාව වුණේ ‘ගෙට් බ්‍රෙක්සිට් ඩන්‘ හෙවත් බ්‍රෙක්සිට් අහවර කරමු යන්නයි. බ්‍රෙක්සිට් අර්බුදය ඉතා සංකීර්ණ එකක් බව අප මීට පෙර විස්තර කර තිබෙනවා. එහෙත් ඔහුගේ බ්‍රෙක්සිට් අහවර කිරීමේ පොරොන්දුවෙන් නිතරම පෙන්වුවේ එය ඉතා සරල දෙයක් බව. ඔහු බ්‍රෙක්සිට් අහවර කරන්නේ කෙලෙසදැයි විස්තර ඇතිව පෙන්වුවේ නැහැ.
බ්‍රෙක්සිට් පිළිබඳ ජනමතවිචාරණය 2016 දී පැවැත්වීමෙන් පසුව බලයට පත්වූ තෙරේසා මේ අගමැතිනියගේ ආණ්ඩුවට දිගින් දිගටම බ්‍රෙක්සිට් ප‍්‍රශ්නය විසඳාගැනීමට නොහැකි වුණේ එය අතිශය සංකීර්ණ ප‍්‍රශ්නයක් වූ නිසායි. මේ මහමැතිවරණයට පෙර බොරිස් ජොන්සන් අගමැතිධුරයට පත්වුණේ ප‍්‍රශ්නය විසඳාගත නොහැකිව ඇය ඉල්ලා අස්වීමෙන් පසුවයි. ඉන්පසුව මහමැතිවරණය තෙක් ගෙවුණු කාලසීමාවේදීත් ප‍්‍රශ්නය විසඳීම සඳහා බොරිස් ජොන්සන් අගමැතිවරයා ප‍්‍රමාණවත් පියවර ගත්තේ නැහැ. ඒ වෙනුවට ඔහු පාර්ලිමේන්තුවට අනවශ්‍ය බලපෑම් කරමින් පාර්ලිමේන්තුව රැුස් නොකර සිටීමට පවා උත්සාහ ගත්තා. අවසානයේදී ඔහුට එරෙහිව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දු පවා ලැබුණා.
යුරෝපා සංගමයේ නියෝජිතයන් සමඟ සාර්ථක සාකච්ඡුා පවත්වන්නට පවා ඔහු අසමත් වුණා. ඔහු සාර්ථක රාජ්‍යතාන්ත‍්‍රිකයෙකු නොවෙයි.
ඒ සියල්ලෙන් පසුව ඔහු ඉතා සරල සටන්පාඨයක් රැුගෙන මැතිවරණ ව්‍යාපාරයකට ගියා. ‘බ්‍රෙක්සිට් ගැන කතාකළා ඇති. දැන්වත් මේක ඉවරකරමු’ යන්න ඔහු සමාජගත කළ පණිවුඩයයි. ඒ පණිවුඩය ඉතා ඉක්මනින් ජනතාව අතර ඇවිළුණු බව පෙනුණා. ඔහුගේ මැතිවරණ ප‍්‍රචාරණය පවා අතිශය වෙනස්. ගඩොල් බිත්තියක් බ්‍රෙක්සිට් යැයි සඳහන් කළ ඩෝසරයකින් කඩා දැමීම, බේකරිවලට ගොස් වැඩකිරීම ආදි අසාමාන්‍ය ප‍්‍රචාරණ උපක‍්‍රම ඔහු පාවිච්චි කර තිබුණා.
මේ වර්ණවත් ප‍්‍රචාරක ව්‍යාපෘතියත් සමඟ බොරිස් ජොන්සන්ට සාර්ථකව බ්‍රෙක්සිට් ප‍්‍රශ්නය අවසාන කිරීමට තරම් රාජ්‍යතාන්ත‍්‍රික දැනුමක් තිබෙනවාද නැද්ද යන්න ජනතාව කල්පනා නොකළ බව පෙනුණා. ජනප‍්‍රියවාදයේ ස්වභාවය එයයි.
ප‍්‍රතිවාදී පක්ෂය වූ ලේබර් පක්ෂයේ ප‍්‍රධාන අපේක්ෂකයා ලෙස කටයුතු කළේ ජෙරමි කෝර්බින්. ඔහු වාමවාදියෙක්. ඔහුගේ ප්රතිපත්ති වඩා විස්තර සහිත ඒවා වුණා. ඒවායේ වැඩිපුර තිබුණේ තර්ක බුද්ධිය මෙහෙයවා තේරුම්ගත යුතු කරුණු. ජනතාවට හිසරදයක්ව තිබුණු බ්‍රෙක්සිට් වැනි කාරණා ගැන ඔවුන්ගේ තිබුණු ප‍්‍රතිපත්තිමය පිළිතුරු ජනතාවගේ හිස තවත් අවුල් කරන්නට ඇති. බොහෝ ලේබර් පාක්ෂිකයන් පවා ජෙරමි කෝර්බින්ට අකැමැත්තක් දැක්වූ බව පෙනුණා.
ලේබර් පක්ෂයේ සාමාජිකයන් අතර ජෙරමි කෝර්බින් කෙරෙහි තිබුණු අකැමැත්ත බොරිස් ජොන්සන් ප‍්‍රයෝජනයට ගෙන තිබුණා. ඔහු ලේබර් පක්ෂයට වැඩි බලයක් තිබුණු ප‍්‍රදේශවල ජනතාව ඉලක්ක කරමින් විශේෂ මැතිවරණ ව්‍යාපාරයක්ද ගෙනගොස් තිබුණා. එහිදී ඒ ප‍්‍රදේශවල මහජන සුබසාධනය, සෞඛ්‍ය පහසුකම් ලබාදීම ආදි තේමාවලට විශාල බරක් ලබාදී තිබුණා.
මුලින්ම නිකුත් වූ මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵල අතර නොතම්බර්ලන්ඞ් ප‍්‍රදේශය තිබුණා. නවසිය පණස් ගණන්වල සිට ලේබර් පක්ෂයට ඡුන්දය ලබාදුන් එම ප‍්‍රදේශය කන්සර්වේටිව් පක්ෂයට හිමිවුණේ බොරිස් ජොන්සන්ගේ ගණන් හැදීම් සාර්ථක බව පෙන්වමින්. මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵල ඉදිරිපත් කරන ලද රාත‍්‍රිය ගෙවෙද්දී ලේබර් පක්ෂයේ බලකණු එකිනෙක බිඳවැටුණා. යෝක්ෂයර්, මිඞ්ලන්ඞ් හා උතුරු නැගෙනහිර ප‍්‍රදේශවල බලකණු සියල්ල බිඳවැටුණා. ටෝනි බ්ලෙයාර්ගේ ආසනය වූ සෙජ්ෆීල්ඞ් පවා බොරිස් ජොන්සන්ට හිමිවුණා. එය ඉතිහාසයේ හැමදාම ලේබර් පක්ෂයට හිමිවූ අසුනක්.
‘මෙම මැතිවරණයේදී අප ගැන කිසිදා විශ්වාසය නොතැබූ පුද්ගලයන්ගේ විශ්වාසය අපට ලැබුණා. ඔවුන්ට ඕනෑ වෙනසක්. අපි ඔවුන් අත්නොහැරිය යුතුයි. වෙනසක් ඇතිකිරීම සඳහා අප වෙනසක් කළ යුතුයි.’ මැතිවරණයෙන් පසු බොරිස් ජොන්සන් කළ කතාවේදීත් එසේ කියා තිබුණා.
බොරිස්ගේ බ්‍රෙක්සිට්
බොරිස් ජොන්සන් මහතාගේ ජනප‍්‍රිය බ්‍රෙක්සිට් සටන්පාඨයේ මොනවා තිබුණත් බ්‍රෙක්සිට් අවසාන කිරීම සිතන තරම් සරල කාරණයක් නොවෙයි. එය ඉතා සංකීර්ණ විෂයක්. මෙහි සංකීර්ණත්වයට උදාහරණ මේ මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵලයේම පෙනෙන්නට තිබෙනවා. මුළු එංගලන්තයම පාහේ බොරිස් ජොන්සන්ගේ බ්‍රෙක්සිට් අවසාන කිරීමේ සටන්පාඨයට පක්ෂව ඡුන්දය පාවිච්චි කර තිබුණත්, ස්කොට්ලන්ත ජාතික පක්ෂය ස්කොට්ලන්තයේ මැතිවරණය ජයගත්තා. ස්කොට්ලන්ත ජාතික පක්ෂය මේ ජයග‍්‍රහණය සලකන්නේ ස්කොට්ලන්තයේ නිදහස වෙනුවෙන් ලද ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස. ස්කොට්ලන්තය බ්‍රෙක්සිට් තීන්දුවට විරුද්ධයි. ඒ නිසා ස්කොට්ලන්ත නිදහස් සටන අනාගතයේදී නව ප‍්‍රවේශයකින් නැගී සිටීවි. ශ‍්‍රී ලංකාවේ මැතිවරණයේදී අපට දකින්නට ලැබුණු ධ‍්‍රැවීකරණය වැනි තත්වයක් බි‍්‍රතාන්‍ය මහමැතිවරණයේදී ස්කොට්ලන්තයට අදාළවත් දකින්නට ලැබුණා.
එක් පැත්තකින් බි‍්‍රතාන්‍යය කල්පනා කළ යුත්තේ යුරෝපා සංගමයෙන් ඉවත්වූ පසුව ඒ ඒ රටවල් අතර ආගමන විගමන කටයුතු පාලනය කළ යුත්තේ කෙසේද යන්න පිළිබඳව. යුරෝපා සංගමයෙන් වෙන්ව පරිබාහිර රටක් බවට බි‍්‍රතාන්‍යය පත්වුවහොත් ඉන්පසුව වෙළඳ ගනුදෙනු කරන්නේ කෙලෙසද කියා කල්පනා කළ යුතුයි. දේශසීමා පාලනය කරන්නේ කෙලෙසද යන්න අලූතින් කල්පනා කළ යුතුයි. බි‍්‍රතාන්‍ය ආර්ථිකයේ හැම අස්සක් මුල්ලක්ම පාහේ හැඩගැසී ඇත්තේ යුරෝපයේ කොටසක් ලෙස බි‍්‍රතාන්‍යය පැවතීමට ගැළපෙන ලෙසයි. තනි රටක් බවට පත්වීමෙන් පසු බි‍්‍රතාන්‍යයේ ආර්ථිකය හැඩගැසෙන්නේ කෙලෙසද යන්න අලූතින් කල්පනා කළ යුතුයි. සියල්ලට වඩා බරපතළ ප‍්‍රශ්නය වන්නේ උතුරු අයර්ලන්තය හා ස්වාධීන අයර්ලන්තය පිළිබඳ ප‍්‍රශ්නයයි. අයර්ලන්තය යුරෝපා සංගමයේ සාමාජිකත්වය දරන රටක්. උතුරු අයර්ලන්තය ඊට පරිබාහිර බි‍්‍රතාන්‍යයක කොටසක් වුවහොත් රටවල් දෙක අතර දේශසීමාවට කුමක් කරන්නේදැයි කල්පනා කළ යුතුයි. මීට පෙර රටවල් දෙකම යුරෝපා සංගමයට අයත් වූ නිසා ගැටලූවක් තිබුණේ නැහැ. එහෙත් අලූත් තත්වය යටතේ දේශසීමා ඇති කරන්නට සිදුවෙනවා. දේශසීමා ඇතිවීමෙන් පසුව දේශසීමාවේ ගැටුම් පවා ඇතිවීමේ අවදානමක් තියෙනවා.
මේ සියලූ කාරණා ගැන එකිනෙකට විස්තර කෙරෙන පනතක් බි‍්‍රතාන්‍ය පාර්ලිමේන්තුවෙහි සම්මත කිරීමෙන් පසුවයි බ්‍රෙක්සිට් අවසාන කරන්නට හැකිවන්නේ. ඇත්තෙන්ම මීට පෙර තෙරේසා මේ අගමැතිනිය කිහිප වතාවක්ම ඒ සඳහා පනත් ඉදිරිපත් කළා. එහෙත් තමන්ගේ පක්ෂය තුළම එයට ප‍්‍රතිවිරුද්ධ අදහස් තිබුණු නිසායි එය සම්මත කරගැනීමට නොහැකි වුණේ.
එහෙත් බොරිස් ජොන්සන්ට මේ මැතිවරණයෙන් පසු විශේෂ දේශපාලන වාසියක් තිබෙනවා. තෙරේසා මේ අගමැතිනියට මෙන් නොව බොරිස් ජොන්සන්ට ලැබුණු මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵලයෙන් බිහිවුණේ ඔහු ඉදිරිපත් කරන ඕනෑම යෝජනාවකට අත ඔසවන වර්ගයේ මන්ත‍්‍රී කණ්ඩායමක් බව විචාරකයන් අනුමාන කරනවා. ඒ අනුව බොරිස් ජොන්සන්ට පාර්ලිමේන්තුවේදී වැඩි වාසියක් තිබෙනවා. කුමන හෝ යෝජනාවක් සම්මත කරගැනීමට ඔහුට හැකිවේවි.
දැනටමත් ඔහු පැහැදිලිවම කියා තිබෙන්නේ ජනවාරි මාසය අවසාන වෙද්දී යුරෝපා සංගමයෙන් වෙන්වෙන බව. බලයට පත්ව මාසයක් ඇතුළත එසේ කරන බව කීමෙන්ම පෙනී යන්නේ ඔහු යුරෝපා සංගමය සමඟ වැඩිදුර සාකච්ඡුා කිරීමට උනන්දුවක් නොදක්වන බව. යුරෝපා සංගමය සමඟ බි‍්‍රතාන්‍යයට ගනුදෙනු කළ හැකි අන්දමේ එකඟතාවලට පැමිණීමේ උනන්දුවක් නොදක්වන බව. ඒ අනුව ඔහු කෙසේ කටයුතු කරනු ඇතිදැයි අනුමාන කිරීම අතිශයින්ම අසීරුයි.
කිසිවෙක් නොසිතූ ලෙස බි‍්‍රතාන්‍යය ගොඩගැනීමේ හැකියාවක් බොරිස් ජොන්සන්ට තිබිය හැකි බවත් අමුතුවෙන් කිවයුතු නැහැ. අනෙක් අතට බොරිස් ජොන්සන් දීර්ඝ කාලයක් එකම මතයක සිටින අන්දමේ කෙනෙකුත් නොවෙයි. උදාහරණයක් ලෙස ඔහු මීට පෙර යුරෝපා සංගමයෙන් බි‍්‍රතාන්‍යය ඉවත්වීමට විරුද්ධව අදහස් දැක්වූ නායකයෙක්ව සිටියා. කොන්සර්වේටිව් පක්ෂයේ වඩා සාම්ප‍්‍රදායික අදහස් ඇති කණ්ඩායම්වලට මේ මොහොතේ ඔහු නායකත්වය දුන්නත්, මීට පෙර ඔහු සිටියේ කොන්සර්වේටිව් පක්ෂයේ ලිබරල් අන්තයේ. වතාවක් ඔහු සමකාමීන්ගේ අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් පාර්ලිමේන්තුවේදී ඡුන්දය පාවිච්චි කර තිබෙනවා. ඊටත් පසුව සමකාමීන්ට අපහාසයක් වන පරිදි වචන පාවිච්චි කර තිබෙනවා.
මේ මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵලය නිසා බි‍්‍රතාන්‍යය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වන බව පැහැදිලියි. එහෙත් බොරිස් ජොන්සන් බි‍්‍රතාන්‍යය රැුගෙන යන්නේ කුමන මාර්ගයේද යන්න තවමත් අපැහැදිලියි. අප වැඩි විස්තර කිරීමක් නොකළත්, ඔහුගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරය තුළදී බි‍්‍රතාන්‍යයේ සුදු ජාතික ස්වෝත්තමවාදය වර්ධනය කරන අදහස් තිබුණා. මුස්ලිම් ජාතිකයන් ප‍්‍රමුඛව අනෙකුත් ජනවර්ග කෙරෙහි සැකය හා අවිශ්වාසය වර්ධනය කරන අදහස් තිබුණා. අප මුලින්ම උදාහරණයක් ලෙස පෙන්වූ ඩොනල්ඞ් ට‍්‍රම්ප් මැතිවරණ ව්‍යාපාරයට මෙන්ම ශ‍්‍රී ලංකාවේ පැවති පසුගිය ජනාධිපතිවරණයට සමාන ප‍්‍රවණතා තිබුණා. අනෙකුත් ජනවර්ග පිළිබඳව දැවැන්ත ව්‍යාජ ප‍්‍රවෘත්ති ප‍්‍රචාරය වුණා.
බොරිස් ජොන්සන් වැනි අය අතිශය ආන්දෝලනාත්මක නායකයන්. ඔවුන්ට පක්ෂව ඡුන්දය දුන් සාමාන්‍ය මහජනතාව එම නායකයන් දැඩිව විශ්වාස කරනවා. එවැනි නායකයන්ගේ භයානක බව දකින, ප‍්‍රබුද්ධ ඡුන්දදායකයන් ඔවුන් දැඩිව විවේචනය කරනවා. එමනිසා මෙවැනි නායකයන් පත්වීමෙන් පසු රට තුළ දැවැන්ත බෙදීමක් ඇතිවෙනවා. ඇමෙරිකාවේ පවතින්නේත් මෙවැනි තත්වයක්. මේ බෙදීම් වර්ධනය වීමට ඉඩ නොදීම බොරිස් ජොන්සන් අගමැතිවරයාගේ වගකීමක්.
ලේබර් පක්ෂය
කෙසේ වෙතත් අප අවධානය යොමු කළ යුතු වැදගත්ම කාරණය වන්නේ ප‍්‍රධාන විපක්ෂය බවට පත්වූ ලේබර් පක්ෂයේ කතාවටයි. මෙය ශ‍්‍රී ලංකාවටත් වැදගත් වේවි. මේ මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵලයෙන් පසු ලේබර් පක්ෂයේ අනාගතය සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ වෙනස් වේවි. මෙය නවසිය තිස් ගණන්වලින් පසු ලේබර් පක්ෂය ලද විශාලම පරාජය.
ජනප‍්‍රියවාදී නායකයන් රටවල බලය අල්ලාගනිද්දී අර්බුදයට යන්නේ එයට එරෙහිව තරග කරන ප‍්‍රධාන විපක්ෂය. ජනප‍්‍රියවාදයට ප‍්‍රතිවිරුද්ධව තමන් ගතයුතු මාර්ගය කුමක්දැයි එවැනි කණ්ඩායම්වල අභ්‍යන්තර වාද විවාද ඇතිවෙනවා. ශ‍්‍රී ලංකාවේ එක්සත් ජාතික පක්ෂයටත්, ඇමෙරිකාවේ ඩිමොක‍්‍රටික් පක්ෂයටත් මේ තත්වය පොදුයි. ඇමෙරිකානු මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵලය පිළිබඳව අදහස් දක්වමින් ඇමෙරිකාවේ ඩිමොක‍්‍රටික් පක්ෂයේ ජනාධිපතිවරණට අපේක්ෂකත්වය බලාපොරොත්තු වන ජෝ බයිඩන් කියා තිබුණේ වැඩිපුර වාමවාදී අපේක්ෂකයන් ඉදිරිපත් කිරීමේ ආදීනව ලේබර් පක්ෂයේ පරාජයෙන් තහවුරු වූ බව. ජෝ බයිඩන් එසේ කියන්නේ ඇමෙරිකානු ඩිමොක‍්‍රටික් පක්ෂයේ තමන්ට අභියෝගයක්ව සිටින වාමවාදී ඩිමොක‍්‍රටික් අපේක්ෂකයා වන බර්නි සෑන්ඩර්ස්ට එරෙහිව.
ලේබර් පක්ෂ නායක ජෙරමි කෝබින් පවසන්නේ තමා ඉක්මනින් ඉවත් නොවන බව. යම්කිසි කාලයක් කල්පනා කිරීම සඳහා ලබාදෙන බව ඔහු කියා තිබෙනවා. කෙසේ වෙතත් ලේබර් පක්ෂයේ බොහෝ පිරිසක් ජෙරමි කෝබින්ට ඉවත්වෙන ලෙස බල කරමින් සිටිනවා. එමනිසා ලේබර් පක්ෂ නායකත්වය සඳහා නුදුරේදීම නිලවරණයක් පවත්වන්නටත් ඉඩ තිබෙනවා. එහිදී නායකත්වය සඳහා හයදෙනෙකුගේ නම් යෝජනා වී තිබෙනවා. ඒ අතරින් පස්දෙනෙක්ම කාන්තාවන්. ඇතැම්විට ඉදිරි කාලසීමාවේදී නැවත ලේබර් පක්ෂය අවදි කිරීමට අලූතින් බිහිවන නායකයෙකුට හැකිවේවි. අප ජනප‍්‍රියවාදී ආණ්ඩු ගැන මෙන්ම එම ආණ්ඩුවලට එරෙහිව සටන් වදින විපක්ෂ කණ්ඩායම් ගැනත් අවධානය යොමු කළ යුතුයි. ලේබර් පක්ෂයේ අනාගතය අධ්‍යයනය කිරීම අපේ විපක්ෂයටත් වැදගත් වේවි.
අනුරංග ජයසිංහ
