උසස් අධ්‍යාපන සහ සංස්කෘතික කටයුතු ඇමති ලෙස අලූතෙන් දිවුරුම් දුන් විජේදාස රාජපක්ෂ මහතා, ගිය සතියේ දවසක මහනුවර මහානායක හිමිවරුන් බැහැ දැක කළ ප‍්‍රකාශයක් පුවත්පතක හෝ සමාජ මාධ්‍ය පිටුවක හෝ තිබෙනු දකින්නට ලැබිණ. ලංකාවේ දේශපාලන පක්ෂ සියල්ලම පාහේ අර්බුදවලට පත්වී තිබෙන බවත්, දේශපාලන පක්ෂ දුර්වල වීම ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයට අහිතකර බවත් රාජපක්ෂ මහතා කියුවේයැ’යි එම වාර්තාවේ තිබුණු වැදගත් අදහසකි. මෙය වනාහි ගැඹුරු සාකච්ඡුාවකට භාජනය කිරීමට තරම් වටිනා තේමාවකි. දේශපාලන පක්ෂ ගැන, දේශපාලන විද්‍යාවේ පැත්තෙන් උනන්දුව දක්වන කෙනෙකු ලෙස ලංකාවේ දේශපාලන පක්ෂ අර්බුදය ගැන, මගේ සිතෙහිද අදහස් කිහිපයක් තිබේ.
ස්වරූප
දේශපාලන පක්ෂ මුහුණ දෙන අර්බුද නොයෙක් ස්වරූපවලින් ප‍්‍රකාශයට පත් වන අතර, ඒවාට නොයෙක් හේතු ද තිබේ. වර්තමානයේ ලංකාවේ දේශපාලන පක්ෂ මුහුණදෙන අර්බුදය වශයෙන් විජේදාස රාජපක්ෂ මහතා අදහස් කර තිබෙන බව පෙනෙන්නේ, අභ්‍යන්තරයෙන් කැඞී බිඳී යාමට, නැත්නම් ව්‍යනුකලනයට පත්වීමට, භාජනය වීමේ ප‍්‍රවණතාවට එම පක්ෂ පාත‍්‍ර වී ඇත යන්නයි. එජාපය, ශී‍්‍රලනිපය, ද්‍රවිඩ ජාතික සන්ධානය, ශී‍්‍ර ලංකා මුස්ලිම් කොන්ග‍්‍රසය මෙම අර්බුදයට මුහුණ දෙන්නේය යන්න ප‍්‍රසිද්ධ කරුණකි. ජවිපෙ එම අර්බුදයට අවුරුදු කිහිපයකට පෙර දෙවරක්ම මුහුණදී ඇත. ලංකා කම්කරු කොංග‍්‍රසයද ලබා ඇති අත්දැකීම ඊට සමානය. ළඟදී පිහිටවනු ලැබූ ශී‍්‍ර ලංකා පොදු ජන පෙරමුණහිදීද, අභ්‍යන්තර අසමගිකම් ප‍්‍රදර්ශනය වෙන්නට පටන්ගෙන තිබේ.
මේ ගැන කල්පනා කරද්දී, කෙනෙකුට ලංකාවේ එක්තරා සුවිශේෂතාවක් තිබෙන බව නිරීක්‍ෂණය කළ හැකිය. එය දේශපාලන පක්ෂ ගැන සමාන්‍යයෙන් සිදුවන දේට වෙනස්, ව්‍යතිරේකයකි. දේශපාලන පක්‍ෂවල බිඳී විසිරී යාමේ අර්බුදය සම්බන්ධව ඇති සාමාන්‍ය රීතියක් නම්, එම අර්බුදය ආණ්ඩු බලයේ සිට දැන් ආණ්ඩු බලය නැති, විපක්‍ෂයේ සිටින පක්‍ෂවල සිදුවීමයි. මැතිවරණ පරාජයෙන් පසු ඇතිවන මානසික සහ දේශපාලන පසුබැස්ම, ආණ්ඩු බලයේ සිටියදී ලැබුණු රාජ්‍ය සම්පත් නොමිලේ පරිභෝජනය තවදුරටත් නොලැබීම නිසා පක්ෂ මුහුණ දෙන සම්පත් හිඟකම සහ බලයේ සිටියදී තිබුණ සේවායෝජක-සේවාදායක ජාල බිඳී විසිරීයාම, බලය අහිමි වී විරුද්ධ පක්ෂයේ සිටින පක්ෂ මුහුණ දෙන අර්බුදයට හේතුවන ප‍්‍රධාන සාධකයි. ප‍්‍රධාන විරුද්ධ පක්ෂය දුර්වල කිරීම, බලයේ සිටින ආණ්ඩුවේ නායකයාගේ දේශපාලන උපායමාර්ගයේ කොටසක් වීමද ලංකාවේ මෙම ප‍්‍රවණතාවට හේතු වී තිබේ. වර්තමාන ලංකාවේ ඇති ව්‍යතිරේකය නම් ආණ්ඩු බලයේ සිටිද්දීත්, ශී‍්‍රලනිපය සහ එජාපය දරුණු අභ්‍යන්තර අර්බුදවලට මැදිවී සිටීමයි. මෙය වනාහි වෙනම විභාග කර බැලීමට තරම් වටිනා ගැටලූවකි.
එජාපය
දේශපාලන පක්ෂ ගැන අධ්‍යයනය කරන කෙනෙකු සාමාන්‍යයෙන් උනන්දු වන කරුණක් නම්, අර්බුදයට පත් වූ දේශපාලන පක්ෂ, එම අර්බුද කළමනාකරණය කරන්නේ කෙසේද යන්නයි. මේ ගැන ඉතාම ප‍්‍රයෝජනවත් දත්ත සපයන්නේ එජාපයයි. පළාත් පාලන මැතිවරණයෙන් පසු එජාපය අභ්‍යන්තර ප‍්‍රතිසංස්කරණ මාවතකට පැමිණ ඇත. පක්ෂයේ දෙවැනි පෙළ නායකත්ව ව්‍යුහයේ ප‍්‍රතිසංස්කරණ ගණනාවක් දැනටම සිදුකර ඇති අතර, එය තවදුරටත් ඉදිරියට යන බවද පෙනේ. එහෙත් පක්ෂ නායකත්වයේ වෙනසක් සිදුකරන බවක් නම් නොපෙනේ. පෙනෙන්නට තිබෙන්නේ, රනිල් වික‍්‍රමසිංහ මහතාගේ පක්ෂ නායකත්වය වෙනසකට භාජනය නොකර, පක්ෂයේ දෙවැනි පෙළ නායකත්ව ව්‍යුහය පුළුල් කිරීමත්, වඩා නියෝජනාත්මක කිරීමත් මගින් වික‍්‍රමසිංහ නායකත්වය ශක්තිමත් කිරීම බව පෙනේ. පක්ෂ නායකත්වය සඳහා කිහිප දෙනෙකු අතර දැනට පවතින තරගය විසඳීම කල් දමමින්, එය විසඳා ගැනීම දෙවැනි පෙළේ නායකයන්ටම ඉඩ හැරීමේ පිළිවෙතට රනිල් වික‍්‍රමසිංහ මහතා එළඹ තිබෙන බවද පෙනේ. එහෙත් එය පක්ෂයේ පහළ මට්ටමේ කැකෑරෙමින් තිබෙන නායකත්වය පිළිබඳ අසන්තුෂ්ටියට පිළියමක් වන බවක්ද නොපෙනේ.
මේ අතර එජාපයට, වෙන පක්‍ෂවලට නැති ගුණයක් තමන්ට තිබේයැ’යි කියාපෑමේ හැකියාවක්ද දැන් ලැබී තිබේ. එය නම් පක්ෂය ප‍්‍රතිසංස්කරණය කිරීමට පක්ෂ අභ්‍යන්තරයෙන්ම එන බලපෑම ප‍්‍රතික්‍ෂේප නොකර, එයට ප‍්‍රතිචාර දක්වමින්, නායකත්ව ව්‍යුහයේ ප‍්‍රතිසංස්කරණ කරන එකම දේශපාලන පක්ෂය තමන්යැයි කියා සිටීමට එජාපයට හැකිවීමයි. මෙය ලංකාවේ ජනමාධ්‍ය අඩුවෙන් තක්සේරු කරන නැතහොත් නොදකින දෙයක්ද වෙයි.
ශී‍්‍රලනිපය
ශී‍්‍රලනිපය ද ඉක්මණින් පක්ෂ ප‍්‍රතිසංස්කරණ කරන බවට ජනාධිපතිතුමා උපුටා දක්වන වාර්තා පසුගිය දිනවල පුවත්පත්වල තිබිණ. එහෙත් ශී‍්‍රලනිපයේ ප‍්‍රතිසංස්කරණ පහසුවෙන් කළ හැකි ඒවා නොවේ. ශ‍්‍රීලනිප නායකත්වය මුහුණ දෙන ඉතාම දුෂ්කර ගැටලූව වන්නේ පක්ෂ විනය ආරක්‍ෂා කිරීමේ අභියෝගයයි. ශී‍්‍රලනිපයේ ඉහළ පෙළ, දෙවැනි පෙළ, තෙවැනි පෙළ සහ පහළ පෙළද වැඩිදෙනා පක්ෂ විනය දැඩි ලෙස උල්ලංඝනය කර ඇති අයයි. ඒකාබද්ධ විපක්‍ෂයට සහ අලූතෙන් පිහිටුවූ පොදු ජන පෙරමුණට සම්බන්ධ වූ මේ පිරිස ගැන කිසිදු විනයානුකූල පියවරක් ගැනීමට පක්ෂ නායකයා වන ජනාධිපතිතුමාට නොහැකිය. පක්ෂ විනය දැඩි ලෙස උල්ලංඝනය කළ සහ කරන නායකත්වයේ සෑම තරාතිරකම සිටින නායකයන් සහිත වර්තමාන ශී‍්‍රලනිපය මෙම අර්බුදයෙන් පහසුවෙන් ගොඩ එන බවක් පෙනෙන්නටද නැත. පක්ෂ විනය සහ අභ්‍යන්තර ඒකාග‍්‍රතාව පිළිබඳව මේ තරම් අර්බුදයක සිටින දේශපාලන පක්‍ෂයක අනාගතයද එතරම් සුබදායී විය නොහැකිය.
දැන අපට ‘පක්ෂ විනය කඩ කිරීම’ නම් වූ ලංකාවේ දේශපාලන පක්ෂ සංස්කෘතියට අලූතෙන් එකතු වී තිබෙන ප‍්‍රපංචය ගැන, අතිශයින්ම සිත් කාවදින ප‍්‍රපංචය ගැන කෙටි විමසා බැලීමක් කළ හැකිය.
පක්ෂ විනය
දේශපාලන විද්‍යා පාඨ ග‍්‍රන්ථවල දේශපාලන පක්ෂ ගැන කරන විග‍්‍රහකිරීම්වල සාමාන්‍යයෙන් තිබෙන කරුණක් නම්, දේශපාලන පක්ෂ යනු මුදල් ගෙවා කාඞ්පත් ලබාගන්නා සාමාජිකයන්ගෙන් සමන්විත සංවිධාන විශේෂයක් බවත්, පක්ෂ විනය රැුකීම පක්ෂ සමාජිකයන්ගෙන් තදින් අපේක්‍ෂා කරන බවත්, පක්ෂ විනය කැඞීම, සාමාජිකයකු දරණ ඉහළ තනතුරද නොතකා සමාජිකත්වය අහිමිකරනු ලැබීමට තුඩු දෙන කරුණක් වන බවත්ය. ‘විනයො නාම බුද්ධ සාසනස්ස ආයු’ කියූ ලෙසම ‘විනයො නාම දේශපාලන පක්‍ෂස්ස ආයු’ කියන තරමටම දේශපාලන පක්‍ෂවලට සාමාජිකයන්ගේ විනය වැදගත්ය යන්න අප අවුරුදු පනහකට පෙර ඉගෙනගත් දේශපාලන විද්‍යාවේද තිබිණ. ලංකාවේ එජාපයේ හා ශී‍්‍රලනිපයේ නොයෙක් මට්ටමින් සිටින නායකයන් ප‍්‍රසිද්ධියේම, පක්ෂය විනය උල්ලංඝනය කරමින්, කිසිදු දඬුවමකට මුහුණ නොදෙමින් ඉන්නා සැටි දකින විට මට සිතෙන්නේ, එක්කෝ මා ඉගෙනගත් දේශපාලන විද්‍යාව වැරදි එකක් වන්නට ඇත කියාය. නැත්නම් ලංකාවේ ප‍්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂ දෙකේ සාමාජිකත්ව සංස්කෘතිය සම්පූර්ණයෙන්ම අලූත් වී ඇත කියාය.
ඉන්දියාව
ලංකාවේ මෙම තත්ත්වයට වෙනස් නිදසුනක් ඉන්දියාවෙන් ඉදිරිපත් කළ හැකිය. ඒ තවමත් සාම්ප‍්‍රදායික පක්ෂයක් ලෙස කි‍්‍රයා කරන ඉන්දියානු කොංග‍්‍රසයයි. දැනට මාස තුනකට පෙර, කොංග‍්‍රසයේ ඉහළ පෙළේ නායකයෙකු වූ මානි ෂංකර් අයියර්ගේ පක්ෂ සමාජිකත්වය අත්හිටුවීමට, පක්ෂ උපනායක රාහුල් ගාන්ධි පියවර ගත්තේය. චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංග මැතිනියගේද පෞද්ගලික මිතුරෙකු වන මානි ෂංකර්, ගාන්ධි පවුලට ඉතාම කිට්ටු කොංග‍්‍රස් නායකයෙකි. ගුජරාත් ප‍්‍රාන්ත මැතිවරණය තිබුණු කාලයේ, එනම් පසුගිය දෙසැම්බර් මාසයේ, මැතිවරණ ප‍්‍රචාරක උණුසුම මැද්දේ, මානි ෂංකර් අයියර් සුපුරුදු ලීලාවෙන් අගමැති මෝදිට තදබල ලෙස පහර ගැසුවේය. එම පහර ගැසීමේදී ඔහු ‘නීච් කිසම් කා ආද්මි’ යන හින්දි වචන කිහිපය යොදා ගත්තේය. ‘නීච මිනිසෙක්’ යනු එහි තේරුමයි. හිටපු ඇමතිවරයෙකු මෙන්ම කොංග‍්‍රස් පක්ෂයේ බුද්ධිමතෙකු ලෙස සැලකෙන මානි ෂංකර් අයියර්, අගමැති මෝදිට ‘පහත් ලෙස’ කතා කිරීම, ඔහුට විරුද්ධව ඉදිරිපත් වූ චෝදනාවයි. තමිල්නාඩු බ‍්‍රාහ්මණ කුලවතෙකු ගුජරාටයේ පහළ කුලයකින් පැවැත එන අගමැති මෝදිට ‘නීච මිනිසෙකු’ ලෙස අපහාස කිරීම, දඬුවම් ලැබිය යුතු විනය කඩකිරීමක් ලෙස සෝනියා සහ රාහුල් ගාන්ධි සැලකූ බව පෙනේ. ඒ ඇරත් එය මැතිවරණයක් අබියස පක්ෂයට අවාසි ගෙන දෙන ප‍්‍රකාශයක්ද විය. ‘නීච්’ යන හින්දි වචනය පහළ කුලවල ජනයා හෙළා දැකීමට යොදාගන්නා වචනයක් බව, හින්දි භාෂාව මව් භාෂාව නොවූ තමන් නොදැන සිටි බවට මානි ෂංකර් අයියාර් ඉදිරිපත් කළ නිදහසට කරුණ, කොංග‍්‍රස් නායකත්වය පිළිගත්තේ නැත.
සැහැල්ලූ පක්ෂ විනය
දැන් අප අවධානය යොමු කළ යුතු වැදගත් ප‍්‍රශ්නය මෙයයි. පක්ෂ විනය ඉතා ඉහළින් සැලකීම ලංකාවේ දේශපාලන පක්‍ෂවල සංස්කෘතියේ ප‍්‍රධාන අගයක් ලෙස මෑතක් වන තුරුම පැවතිණ. මෑත කාලීන පක්ෂ නායකයන් වූ සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක, ජේ.ආර්. ජයවර්ධන, ආර්. පේ‍්‍රමදාස සහ මහින්ද රාජපක්ෂ පක්ෂ විනය සම්බන්ධව තදින් සිටි අයයි. පොදු ජන පෙරමුණ පක්ෂය තුළ බැසිල් රාජපක්ෂ ද එවැනි කෙනෙකු බව ආරංචිය. එහෙත් රනිල් වික‍්‍රමසිංහ සහ මෛතී‍්‍රපාල සිරිසේන යන නායකයන් දෙදෙනා යටතේ එජාපය සහ ශී‍්‍රලනිපය ‘පක්ෂ විනය’ යන කරුණු සැහැල්ලූවෙන් සලකන පක්ෂ දෙකක් බවට පත්වී තිබෙන්නේ මක් නිසාද? එජාපයේ පහළ පෙළ මන්තී‍්‍රවරුන් පක්ෂ නායකත්වය ගැන තමන් හේතු අප‍්‍රසාදය ප‍්‍රසිද්ධියේ නිර්භීතව පළකිරීම දිගටම සිදුවන්නේ මන්ද? එය එම දෙදෙනාගේ නායකත්ව ශෛලියේ ප‍්‍රතිඵලයක්ද? නැත්නම් දේශපාලන පක්ෂ සංස්කෘතියේ නව ප‍්‍රවණතාවක්ද? ලංකාවේ දේශපාලන පක්ෂ අප මෙතෙක් දැනසිටියාට වඩා වෙනස් අලූත් අවධියකට පත් වී තිබෙන නිසාවත්ද?
නව ප‍්‍රවණතා ගැන කථා කරද්දී, ලංකාවේ දේශපාලන පක්ෂ ක‍්‍රමය සම්බන්ධයෙන් පෙනෙන කරුණක් නම්, එජාපය අඩුතරමින් එක් යහපත් ප‍්‍රවණතාවකට ඉඩදී තිබෙන බවයි. එනම් පක්ෂයේ නායකත්වය ප‍්‍රසිද්ධියේ විවේචනය කිරීමටත්, නායකත්ව මට්ටමේත්, පක්‍ෂයේත් දැඩි වෙනස්වීම් සහ ප‍්‍රතිසංස්කරණ කිරීම පිළිබඳව විවෘත සාකච්ඡුාවකට ඉඩ දීමත්ය. රංගෙ බණ්ඩාර, වසන්ත සේනානායක, අජිත් පෙරේරා, නවීන් දිසානායක, රන්ජන් රාමනායක වැනි ඇමති/මන්තී‍්‍රවරුන් පසුගිය කාලයේත් හිරුණිකා පේ‍්‍රමචන්ද්‍ර මේ දිනවලත් පක්ෂ නායකත්වය ගැනත්, පක්ෂ ප‍්‍රතිසංස්කරණ ගැනත් ප‍්‍රසිද්ධියේ ඉදිරිපත් කළ විවේචන සහ යෝජනා, රනිල් වික‍්‍රමසිංහ හැර වෙන නායකයකු යටතේ එජාපය තුළ සිදුවන්නේද යන්න ගැන දැනගැනීමට අපට තව අවුරුදු කිහිපයක්වත් බලා සිටීමට සිදුවන බව පෙනේ.
ජයදේව උයන්ගොඩ
