ආණ්ඩුවට තුනෙන් දෙක ලැබුණොත් දේශපාලන අස්ථාවරත්වයක් ඇතිවේවි කියලා ඔබ කියා තිබුණා..
ආණ්ඩුවට තුනෙන් දෙකක් ලැබුණොත් රටට ගොඩ එන්න බැරිවෙන විදියේ විශාල විනාශයක් ඇති වෙනවා. මම කියන්නේ ප්‍රධාන කරුණු දෙකක් උඩ. එකක් තමයි අපේ දේශපාලන ඉතිහාසය. තුනෙන් දෙකක බලයක් ලැබුණු ආණ්ඩු නිසා අපේ රටට සිද්ධවුණ දේවල් මතක් කරලයි මම ඒක කියන්නේ. ඕනෑ දෙයක් කරනකොට බලන්න එපැයි මීට කලින් ඒක කෙරුණාම වුණේ මොකක්ද කියලා. දෙවැනි කාරණාව මෙම ආණ්ඩුවේ තියෙන නිශ්චිත සුවිශේෂ මතවාද හා ගුණාංග.

පරණ අත්දැකීම් ගැන විස්තර කළොත්..
ලංකාවේ තුනෙන් දෙකක බලයක් මුලින් ලැබුණේ සිරිමා බණ්ඩාරනායකගේ 1970 ආණ්ඩුවට. දෙවැන්න ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මහතාට 1977 දී. අපට ඒ කාලය ආණ්ඩු දෙකක වකවානු දෙකක් හැටියට දකින්න පුළුවන්. නැත්නම් අපට තුනෙන් දෙකක ආණ්ඩු තිබුණු 1970 සිට 1988 දක්වා එක් කාලසීමාවක් හැටියට දකින්නත් පුළුවන්. මොන විදියට බැලුවත් අපට පෙනෙන්නේ මහා ලේ සාගරයක්. 1970 ආණ්ඩුව තුනෙන් දෙකක් අතැතිව බලයට ආවා. කලින් හිටපු යූඇන්පී ආණ්ඩුව බලය අත්හරින්නේ නැති බවට තිබුණු අදහස මුල් කරගෙන ජවිපෙ ආයුධ සන්නද්ධව ශක්තිමත් වෙලා හිටියා. ඒ අතරේම ජවිපෙ 1970 ඡන්ද ව්‍යාපාරයේදී සමගි බලවේගයට පත්වීමට විවේචනාත්මක සහයෝගය දුන්නා. නෙළුම්දෙණියේ බෝම්බ පිපිරීම වගේ ඒවා වුණේ එජාපයේ දක්ෂිණාංශය ඩඞ්ලි සේනානායකවත් යටත් කරගෙන බලය අත් නොහරින බව හිතලා ගොඩගහපු ආයුධ නිසයි. සමගි ජන පෙරමුණු ආණ්ඩුවට තිබුණේ තමන් බලයට පත්වීම සඳහා උදව් කළ තරුණ බලවේගය එක්ක සාකච්ඡා කරන එක. එහෙත් තුනෙන් දෙකක බලය නිසා තිබුණු අහංකාරකම නිසා සාකච්ඡා කළේ නැහැ. ආණ්ඩුවකට තුනෙන් දෙක තිබුණාම අහංකාරකමක් ඇතිවෙනවා. ඒ නිසා මර්දනයට ගියා. ඔය දකුණේ තත්වය.

උතුරේ 1970 ඡන්දයේදී වෙනම රාජ්‍යයක් ඉල්ලපු එකම අපේක්ෂකයා පරාද වුණා. ෆෙඩරල් පක්ෂය ඉල්ලා සිටියේ ෆෙඩරල් ක්‍රමයක්. ඔවුන් ජයග්‍රහණය කළා. එහෙත් අවුරුදු හයක් යනකොට 1976 දී වඩුක්කෝඩෙයි සමුළුවේදී ෆෙඩරල් පක්ෂය වෙනම රාජ්‍යය පිළිබඳ මතවාදය වැළඳගන්නවා. 1977 දී දෙමළ පක්ෂ සියල්ල දෙමළ එක්සත් විමුක්ති පෙරමුණ ලෙස ඉදිරිපත් වුණා. ඔවුන් එකම සටන්පාඨයක් ඉදිරිපත් කළේ. ඒ ස්වාධීන ස්වෛරී සමාජවාදී තමිල් ඊලාම් රාජ්‍යයක් ඕනෑ කියලා. 1977 දී සම්පූර්ණ උතුරු පළාත හා නැගෙනහිර කොටසක් ඒ සටන්පාඨය ජයග්‍රහණය කළා.

ඒ වෙනසට සමගි පෙරමුණු ආණ්ඩුව බලපෑවේ කොහොමද?
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් ගෙනාවා. ප්‍රශ්නය තිබුණේ දෙමළ එක්සත් පෙරමුණේ නායක චෙල්වනාගම් මහත්තයා කරුණු හයක ලියමනක් යෝජනා ලෙස එව්වා. ඒකේ රැඩිකල්වාදයක්, බෙදුම්වාදයක් තිබුණේ නැහැ. ආණ්ඩුව ඒ ලියුම බැලුවේවත් නැහැ. එහෙම බලන්න වුවමනාවක් තිබුණේ නැහැ. මොකද, තුනෙන් දෙක තිබුණා. ආණ්ඩුව ඔවුන්ගේ යෝජනා සම්පූර්ණයෙන්ම පැත්තට දාලා සිංහල පමණක් රාජ්‍ය භාෂාව කරලා, බුදුදහමට ප්‍රමුඛස්ථානය දීලා සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාවෙන් සුළුතරයට තිබුණු සියලුම ආරක්ෂාවන් බිඳදමලා අධිපතිවාදී ව්‍යවස්ථාවක් ගෙනාවා. ඒ ව්‍යවස්ථාව ගෙනාපු අවුරුද්දේ දෙමළ තරුණයන් කළුකොඩි ඔසවපු එකට ඔවුන්ව හිර කළා අවුරුදු ගණනකට. 1972 ව්‍යවස්ථාවේ දරුවා හැටියට දෙමළ නව කොටි සංවිධානය ඒ අවුරුද්දේම ඉපදුණා.

අනෙක 1977 දක්වා ක්‍රියාත්මක කරපු ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය නිසා මිනිසුන් අඩ හාමතේ හිටියා. ජේ.ආර්. ජයවර්ධන ආණ්ඩුවට හයෙන් පහක් ලැබුණේ සමගි පෙරමුණු ආණ්ඩුවේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය නිසා. මිනිසුන් කුණුබක්කිය හාරලා ගස්ලබු ලෙලි කන තැනට ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය බලපෑවා. ඒක කරන්න පුළුවන් වුණේ තුනෙන් දෙක තිබුණු නිසා. නැත්නම් මෙහෙම කළොත් ගෙදර යන්න වේවි කියලා බය වෙනවානේ. තුනෙන් දෙකේ ප්‍රාකාරය පිටිපස්සේ ආණ්ඩුව කල් ගත කළා. රටේ බෙදුම්වාදය, දකුණේ පළවැනි කැරැල්ල ඇතිවුණේ ඒ තුනෙන් දෙකේ ආණ්ඩුව කාලයේ.

හැත්තෑහතෙන් පසු ආණ්ඩුව ගැන කීවොත්..
ඔවුන් ජේවීපීය තහනම් කළා. ඒ සම්පූර්ණ බොරුවක් උඩ. 1983 මුල් කාලයේ නියමිතව තිබුණු පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය නොතියා ඒ වෙනුවට ප්‍රචණ්ඩ සහ ප්‍රෝඩාකාරී ජනමත විචාරණයක් 1982 දෙසැම්බර් මාසයේ පැවැත්වුවා. බණ්ඩාරනායක මැතිනිගේ ප්‍රජා අයිතිය අහෝසි කරලා ප්‍රධාන විපක්ෂය දුර්වල කළා. විජය කුමාරතුංගව හිරේ දැම්මා. පාර්ලිමේන්තු ඡන්දය නොතියපු නිසා එක්සත් ජාතික පක්ෂය හඳුන්වාදුන් ආර්ථික ආකෘතියෙන් ඇතිවුණ අසමානකම්වලට මතුවෙන්න ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉඩක් තිබුණේ නැහැ. ඒ අස්සේ සිරිල් මැතිව් වැනි එජාපයේ අය ඒ විරෝධය ජාතිවාදයට යොමු කළා. ඒ නිසා අසූතුනේ කළු ජූලිය ඇතිවුණා. බිළිඳු කොටි සංවිධානය ශක්තිමත් හමුදාවක් බවට පත්වුණා. අසූතුනේ කළු ජූලියෙන් පස්සේ තමයි ඉන්දියාවේ රහස් ඔත්තු සේවය වන රෝ සංවිධානය බෙදුම්වාදීන්ට පුහුණුව දෙන්න පටන්ගත්තේ. ඊට කලින් පුහුණුව දුන්නේත් නැහැ. තමිල්නාඩුවේ ඇති වූ ජන කැලඹීම නිසා ඉන්දිරා ගාන්ධි ඒ වගේ තැනකට තල්ලු වුණා. ඊට පස්සේ දකුණේ කැරැල්ල ඇතිවුණා. ඒ අතරේ ඉන්දීය සාම සාධක හමුදාව ගොඩබැස්සා. මේ සියල්ල සිද්ධවුණේ හයෙන් පහක බලයක් තිබීම නිසා ඇති වූ අත්තනෝමතිකත්වය හේතු කරගෙන. ඒ අනුව හැත්තෑවේ ඉඳන් තුනෙන් දෙකක ආණ්ඩු තිබුණු කාලයේ ලංකාව ලේ සාගරයක් වුණා. දකුණේත් කැරැල්ලක්. උතුරේත් කැරැල්ලක්. විදේශ හමුදාවක් ආවා.

අයින්ස්ටයින් කියන විදියට උන්මත්තකභාවයේ නිර්වචනය වන්නේ එකම දේ යළි යළිත් කරමින් වෙනස් ප්‍රතිඵලයක් බලාපොරොත්තු වීම. ඉතින්, දෙසැරයක් තුනෙන් දෙකේ බලයක් ඡන්දයෙන් දීලා අන්තිමේ සිද්ධවුණ දේ දෙසැරයක් දැක්කානේ. තුන්වැනි සැරේ එහෙම දුන්නොත් එසේ නොවේවි කියලා හිතාගන්න පුළුවන් උන්මත්තකයෙක්ට විතරයි. අනෙක කිසිම පක්ෂයක් එහෙම ඉල්ලන්නේත් නැහැ. මේ ආණ්ඩුවත් දන්නවා ඊට කලින් දෙවතාවේම සිද්ධවුණේ මොකක්ද කියලා. අන්තිමේ ඒ ආණ්ඩුවලටත් සෙතක් වුණේ නැහැ. සිරිමා බණ්ඩාරනායකට නැවත කවදාවත් බලයට එන්න බැරිවුණා. ශ්‍රීලනිපය අවුරුදු 17ක් විපක්ෂය හැටියට හිටියා. ඒක වුණේ තුනෙන් දෙක කාලයේ තිබුණු උද්දච්චකම නිසා. එජාපය තව ටිකෙන් සුන්නද්දූලි වෙනවා. ඒක වෙනස් වුණේ ප්‍රේමදාස මහතාගේ ජනප්‍රියත්වය නිසා. එජාපයටත් බලය අහිමි වුණාට පස්සේ අවුරුදු 20ක් ඉන්න වුණා. තමන්ගේ යහපත ගැන හිතුවත් සිහිබුද්ධියක් ඇතිව තුනෙන් දෙකක් ඉල්ලන්නේ කොයි පක්ෂයද?

ආණ්ඩුව කියන විදියට දහනවවැනි සංශෝධනය අහෝසි කරන්න තුනෙන් දෙක ඕනෑලු..
ඒකට මේ තුනෙන් දෙක ඉල්ලන්න කිසිම තර්කානුකූල හේතුවක් නෑ. දහනවවැනි සංශෝධනයේ වෙනසක් ඕනෑ නම්, දහතුන්වැනි සංශෝධනයේ වෙනසක් ඕනෑ නම් ඒක දහනවවැනි සංශෝධනය ගෙනාවා වගේ කරගන්න පුළුවන්. දහනවය ගෙනාවේ තුනෙන් දෙකක බලයක් තිබිලා නෙවෙයිනේ. 2015 ජනාධිපතිවරණයෙන් තුනෙන් දෙකක් ලැබුණේ නැහැනේ. මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේත් අනුමැතිය ඇතිව සාකච්ඡා කරලා දහනවය ගේන්න අනුමැතිය ගත්තා. ඒ විදියට වැදගත් සංශෝධනයකට තුනෙන් දෙකක අනුමැතිය පාර්ලිමේන්තුවේදී ගන්න පුළුවන්.

අනෙක දහනවය කටුගාන්න ඕනෑ කියලා කියන අය එදා ඒකට ඡන්දය දුන්නේ ඇයි? මහින්ද රාජපක්ෂගේ ආශීර්වාදය ඇතිව සියලුදෙනාම දහනවයට ඡන්දය දුන්නානේ. ඡන්දය නොදුන් එකම කෙනා වන සරත් වීරසේකර අන්තිම ජාතිවාදියෙක්. දිනේෂ් ගුණවර්ධන, වාසුදේව නානායක්කාර, විමල් වීරවංශ ඇතුළු හැමෝම දහනවයට සිග්නල් කණු වගේ අත ඉස්සුවේ නෑ. දහනවය ගැන දීර්ඝ සාකච්ඡාවල යෙදුණා. ඒ ක්‍රියාවලියෙන් පසු සවිඥානිකව, දැනුවත්ව, සංශෝධන රාශියක් ඉදිරිපත් කරලා ඒ සංශෝධන සහිතව අත ඉස්සුවා. මේක මෙතරම් නරක නම් අත ඉස්සුවේ ඇයි? එදා වැරදි නැත්නම් අද ඒක කටුගාන්න තරම් වැරදි වුණේ කොහොමද? ඔය ප්‍රශ්නය කවුරුහරි අහන්න එපැයි.
මැතිවරණ ක්‍රමයේ වෙනසක් පසුව කරන බවට එකඟ වූ නිසා දහනවයට අත උස්සපු බව සමහරුන් කියනවා..
ඉතින්, ඉතිරි කොටස දැන් එයාලාට ගේන්න පුළුවන්නේ. ඒකට එයාලාට තුනෙන් දෙකක් ඕනෑ නැහැ. සාකච්ඡා කරලා දහනවය ගෙනාවා වගේ ගේන්න පුළුවන්. දහනවය නැවත අහෝසි කිරීම ඔය තර්කයට උත්තරය නෙවෙයිනේ.

දහනවය අහෝසි කිරීම මෑත කාලයේ ශක්තිමත් වූ මතයක් නේද?
2015න් පසු නැවත මහින්ද රාජපක්ෂව බලයට පත් කිරීමේ ව්‍යාපෘතියේ මම පෙරමුණේ හිටියා. ඒ වෙලාවේ කීවේ මහින්ද රාජපක්ෂට දහනවය නිසා නැවත ජනාධිපතිවරණයට එන්න බැහැ. එහෙත් මේ සංශෝධනයෙන් අගමැතිකම ශක්තිමත් වුණා. අපි මහින්ද මහත්තයා අගමැති කරනවා කියලයි ව්‍යාපාරය ගෙනගියේ. එතකොට මහින්ද දැන් ශක්තිමත් අගමැති තනතුරට පත්වුණා. දැන් මොකටද දහනවය කටුගාලා ඒ බලය නැති කරන්නේ. මහින්දව පියන් කෙනෙකුගේ බලතල තියෙන අගමැති කෙනෙක් කරන්නද යන්නේ. ඒ ගැන පොහොට්ටුව කියන්නේ මොකක්ද? දහනවය කටුගානවා නම් ශක්තිමත් අගමැති තනතුරට මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාව ගේන බව කීවේ ඇයි? මොකක්ද රහස?

ඔබ කීවා මේ ආණ්ඩුවේ ඇතැම් ගතිලක්ෂණ නිසා තුනෙන් දෙක දීම භයානක බව..
පාලක කඳවුරේ බලය, ආධිපත්‍යය අත්පත් කරගෙන තියෙන්නේ අන්ත ජාතිවාදී, අධිකාරිවාදී කණ්ඩායමක්. ඔවුන්ගේ ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කරන්න නම් ජනාධිපති ක්‍රමය සර්වබලධාරී ජනාධිපති ක්‍රමයක් බවට පත් කරන්න ඕනෑ. ජේ.ආර්. ජයවර්ධන හදපු එකට වඩා ශක්තිමත් ජනාධිපතිකමක් ඕනෑ. ජේආර්ගේ ජනාධිපති ක්‍රමය යටතේ අඩු තරමේ වාර දෙකක සීමාව තිබුණා. අනෙක බලහත්කාරයෙන් හරි 1987 දහතුන්වැනි සංශෝධනය ගෙනාවා. ඒකෙන් බලය යම් දුරකට හෝ විමධ්‍යගත කළා. දැන් දහතුන්වැනි සංශෝධනයත් කටුගාලා බලය සම්පූර්ණයෙන් මධ්‍යගත කරන්න හදන්නේ. ඊට පස්සේ හැදෙන්නේ මේ රටේ කවදාවත් නොතිබුණු තරම් බලය සංකේන්ද්‍රගත වූ ආඥාදායකත්වයක්. ඒකට මිලිටරි ස්වභාවයක් තියෙන බව දැනටම අපට පේනවා. ඒකේ ඇටසැකිල්ල දැනටත් පේනවා. හිටපු සහ සිටින මිලිටරි නිලධාරීන්, බුද්ධි අංශ නිලධාරීන්, පොලිස් නිලධාරීන්ගෙන් සමන්විත නමුත් තමන්ගේම අගමැතිවරයා ප්‍රමුඛ කැබිනට් මණ්ඩලය නැති ජනාධිපති කාර්යසාධක බලකා රාශියක් ගොඩනඟලා තියෙනවා. නිලබල තන්ත්‍රය තුළත් ඒ ඒ විෂය ගැන කිසිම හැදෑරීමක්, අධ්‍යාපනයක්, නිපුණත්වයක් නැති හමුදා නිලධාරීන් හෝ හිටපු හමුදා නිලධාරීන් පත් කරලා තියෙනවා. ඒක තමයි අලුත් බල ව්‍යුහයේ ඇටසැකිල්ල. ඒකට ලේ මස් දාන්න ඕනෑ. ඒකට තමයි ව්‍යවස්ථා වෙනසක් කරන්න යන්නේ. අපට ඇස් ඉස්සරහ පේන නව සත්වයාගේ ඇටසැකිල්ලට ව්‍යවස්ථානුකූලභාවයක් දෙන්න තමයි ඔය තුනෙන් දෙකක බලය ඉල්ලන්නේ. එහෙම වුණොත් රටේ විශාල විනාශයක් වෙනවා.

තුනෙන් දෙකක බලයක් ලැබුණොත් ඒක සාමාන්‍ය ජනතාවට බලපාන්නේ කොහොමද?
තුනෙන් දෙකේ බලයක් ලැබුණොත් මේ ආර්ථිකය මේ විදියටම පවතිනවා. කිසිම බයක් සැකයක් නැතිව වැටුප් ආදි සියල්ල කප්පාදු කරනවා. ඒකට විරුද්ධව කවුරුහරි නැගිට්ටොත් රතුපස්වල රීතිය ක්‍රියාත්මක කරනවා. ඒ නිසා මේ සියල්ල පෙනි පෙනී තුනෙන් දෙකක් සඳහා කරන ඉල්ලීමට හැමෝම විරුද්ධ වෙන්න ඕනෑ. තුනෙන් දෙකට එරෙහිව හැමෝම ඡන්දය දෙන්න ඕනෑ. විනාශයකින් මෙපිට මේ ගමනට තිරිංගයක් දමන්න තියෙන අවසන් අවස්ථාව මේක.

ජනාධිපති නීතිඥ ආචාර්ය ජයම්පති වික්‍රමරත්න

අලුත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් හැදීම ගැන මේ දිනවල කනින් කොණින් අහන්න ලැබෙනවා ආණ්ඩුව පැත්තෙන්. සමහරුන් කියන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක බලයක් නැතිව වුණත් ව්‍යවස්ථාවක් හදන්නට පුළුවන් බවයි. අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් ගෙනඒම, තිබෙන ව්‍යවස්ථාව තුළින් හා ඊට පිටතින් කරන්න පුළුවන් කොහොම ද?

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් වෙනස් කළ හැක්කේ හෝ තිබෙන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් පරිච්ඡින්න කොට අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් හැදිය හැක්කේ වර්තමානයේ තිබෙන ව්‍යවස්ථාව විසින් ඉඩ දී ඇති ප්‍රමාණයට හා ඉඩ දී ඇති ආකාරයටයි.

නමුත් සමහර අවස්ථාවල් එනවා එම රීතියෙන් පිටතට යාමට හැකිවන. ඒත් ඒවා ඉතාම දුර්ලභ අවස්ථා.
ලංකා ඉතිහාසයේ එවැනි අවස්ථා එකක් තිබුණා. ඒ තමයි, ඉංග්‍රීසීන් විසින් අපට දෙන ලද සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාව වෙනස් කිරීමේ අවස්ථාව. ඒත්, ඊට පෙර සිටම, විශේෂයෙන් වාමාංශික පක්‍ෂ කියා සිටියා අපට අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් අවශ්‍යයි කියලා. එස්ඩබ්ලිව්ආර්ඩී බණ්ඩාරනායක මහත්තයා ඒ සඳහා තේරීම් කාරක සභාවකුත් පත්කළා. ඒකේ වැඩ ඉවර කරගන්න හම්බවුණේ නැහැ. ඉන්පසු ඩඞ්ලි සේනානායකගේ 1965 ආණ්ඩුව කාලයෙත් ඉදිරිපත් වුණා අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් හදමු කියන යෝජනාව. ඒ කියන්නේ, එක්සත් ජාතික පක්‍ෂය පවා එකඟවෙලා තිබුණා අපට අපේ ම ව්‍යවස්ථාවක් හදාගන්න අවශ්‍යයි කියලා.

නමුත් ඒ වෙනකොට වෙනත් නීතිමය ප්‍රශ්න ගණනාවක් මතුවෙලා තිබුණා. එකක් තමයි, සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාව යටතේ පරමාධිපත්‍ය බලය තිබෙන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ මහජනතාවට නොවෙයි, එංගලන්තෙ මහරැජිණට. ඇයට තිබෙන පරමාධිපතය බලය ඒ ව්‍යවස්ථාව තුළම කටයුතු කරමින්, එහි තිබෙන ප්‍රමාණයටම, එහි තිබෙන ආකාරයටම, වෙනස් කිරීමට හැකියාවක් තියෙනවාද කියලා. බයකුත් තිබුණා එහෙම කළොත් උසාවිය විසින් එය තහනම් කරාවි කියලා.

ඊළඟට නඩු දෙකක, එකක්, ඊබ්‍රා ලෙබ්බේ කියන සුප්‍රසිද්ධ නඩුවේදී, ප්‍රිවි කවුන්සිල් එක කියලා තිබුණා, එවකට සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාවේ තිබුණු සුප්‍රකට 29 වගන්තිය ව්‍යවස්ථාවේ තිබුණ මූලික අංගයක්ය කියලා. අල්ලස් කොමසාරිස් එදිරිව රණසිංහ කියන නඩුවේදී ප්‍රිවි කවුන්සිල් එක කියලා තිබුණා, එය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව යටතේ වෙනස් කළ නොහැක කියලා. 29 වගන්තිය වෙනස් කළ නොහැකි නම්, එය ඇතුළත් ව්‍යවස්ථාව වෙනුවට වෙනත් ව්‍යවස්ථාවක් සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාව ඇතුළතින් යමින් පැනවිය හැකිද? ඒවා තමයි පැනනැගුණු ප්‍රශ්න.
ඒ නිසා ඩඞ්ලි සේනානායක මහත්මයා යෝජනා කරන කොට ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්‍ෂයත්, කොමියුනිස්ට් පක්‍ෂය හා සමසමාජ පක්‍ෂයත් කියා සිටියා, අපි මේ වැඬේට සහභාගි වෙන්නේ නැහැ, මොකද අපට වුවමනා අලුත් ව්‍යවස්ථාවක්ය කියලා. ඒ තත්වය යටතේ එම උත්සාහයත් අඩපණ වුණා.

1970 ඡන්දයට යනකොට, සමගි පෙරමුණ පැහැදිලිවම ඉල්ලා සිටියා ජනතාවගෙන් ජනවරමක්, නව ව්‍යවස්ථාවක් හදන්න අවසර දෙන්න කියලා. පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු පාර්ලිමේන්තුවෙන් පිට පැවැත්වෙන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයක් තුළින් තමයි ඒ ව්‍යවස්ථාව හදන්නේ, එමගින් ශ්‍රී ලංකාව නිදහස්, ස්වාධීන සහ ස්වෛරී ජනරජයක් බවට ප්‍රකාශ කරලා සමාජවාදී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාජ්‍යයක් ඇතිකරනවාය කියලා. ඒ වගේම මූලික අයිතිවාසිකම් හා නන්වැදෑරුම් නිදහස පිළිබඳ ප්‍රකාශනයකුත් ඒ ව්‍යවස්ථාවට ඇතුළත් කරනවා කියලා. ඒක නිකං කිව්වා නෙවෙයි. එම මැතිවරණයේදී ඉදිරිපත් කරන ලද ප්‍රධාන සටන් පාඨයක් බවට පත්වුණා.

සමගි පෙරමුණ දිනුවා. ඒ මැතිවරණයේදී සීයට 84.9ක් ඡන්දය දුන්නා. ලංකාවේ ඡන්දය පාවිච්චි කළ වැඩිම ප්‍රතිශතයක් ඒක. සමගි පෙරමුණ ආසන 151න් 116ක් දිනුවා. ඒකට තවත් පත්කළ මන්ත්‍රීවරුන් 6ක් එකතු වුණා. අපි අමතක නොකළ යුතුයි ඒ කාලේ තිබුණේ කේවල ක්‍රමය. නමුත් ඡන්ද හැටියට ඔවුන්ට ලැබුණේ සීයට 48.8ක් පමණයි. ආසන තුනෙන් දෙකක් ලැබුණා. නමුත් සීයට පනහක්වත් ඡන්දය දීලා නැහැ ඔවුන්ට.

ව්‍යවස්ථාවට හැම දෙනාගේම සහාය තිබුණාද?

වාසනාවකට වාගේ අලුත් ව්‍යවස්තාවක් හැදීමේ කාර්යය සඳහා සියලුම පක්‍ෂ එකතු වුණා. පළමුවැනි රාජාසන කතාවේදී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා මණ්ඩලයක් හදන එක ගැන අග්‍රාණ්ඩුකාරවරයා සඳහන් කළා. රාජාසන කතාවට කරන ලද ස්තුති යෝජනාව ඒකමතිකව සම්මත වුණා. අගමැතිනිය හැටියට බණ්ඩාරනායක මැතිනිය එක එක මන්ත්‍රිවරයාට වෙන වෙනම ලියුමක් ඇරියා, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලය පිහිටුවීමට, 1970 ජුලි 19 වැනිදා රාජකීය විදුහලේ නව රඟහලට එන්නය කියලා. ඒ අනුව පාර්ලිමේන්තුව තුළින් නෙවෙයි වැඬේ කරන්න යන්නේ. එනිසා තමයි ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයේ පළමුවැනි සහ අවසාන රැස්වීම් නව රඟහලේ තිබ්බේ. ඒ සෝල්බරි ව්‍යවස්ථාවෙන් කැඩීම සංකේතවත් කිරීමට. අතරමැදි රැස්වීම් පාර්ලිමේන්තු සභාගර්භය තුළ තිබ්බා.

පක්‍ෂ සියල්ලේම සහයෝගයත් ඊට ලැබුණාද?

ඒ පළමුවැනි රැස්වීමට සියලුම පක්‍ෂ ගියා. විරුද්ධ පක්‍ෂයෙන් එක්සත් ජාතික පක්‍ෂය, ෆෙඩරල් පක්‍ෂය සහ ද්‍රවිඩ සංගමය සහභාගිවුණා. ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයේ සභාපති හැටියට එවකට කතානායක ස්ටැන්ලි තිලකරත්න පත්කරන්න කරන ලද යෝජනාව ස්ථිර කෙළේ ජේආර් ජයවර්ධන. ඔක්කොම එකතුවෙලා කරනවාය කියන එක එයිනුත් සංකේතවත් වුණා.

පළමුවැනි රැස්වීමේදී එජාපය වෙනුවෙන් ජේආර් ජයවර්ධන කතාකරලා කිව්වා, සමගි පෙරමුණට සියයට පනහක ඡන්දයක් ලැබිලා නැති බව. නමුත් ඔහු කිව්වා, ‘අපි මැතිවරණයෙන් පැරදුණා. ඔබලා දිනුවා. නමුත් දිනූ ඔබලාත් පැරදුණු අපිත් දෙගොල්ලම එකතුවෙලා, අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් හදනවා නම්, ප්‍රශ්නයක් මතුවෙන්නේ නැහැ. එතකොට ජනතාවගේ අභිලාෂයන් රැකෙන ව්‍යවස්ථාවක් හදන්න පුළුවන්’ කියලා. ෆෙඩරල් පක්‍ෂය වෙනුවෙන් කතාකළේ ධර්මලිංගම්. (සිද්ධාර්ථන්ගේ තාත්තා.) ඔහු කිව්වා, ‘අපි නම් මේ එන්නේ පැරදුණු ජන කොට්ඨාසයක් හැටියට නෙවෙයි, දෙමළ පළාත්වල අපි දිනලායි ඉන්නේ. 1956 ඉඳලාම හැම මැතිවරණයකදීම අපි කිව්වා අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් ඕනෑ කියලා. ඒ ජනතාවගේ නියෝජිතයන් හැටියටයි අපි මේකට සහභාගිවෙන්නේ’ කියලා. චෙල්වනායගම් මහත්මයා කතාකරලා කිව්වා, (ඔවුන් ඒ කාලේ ෆෙඩරල් ක්‍රමයක් ඉල්ලලා තිබුණා.) ‘සියලු මතභේදාත්මක කරුණු මේකෙන් විසඳාගන්න පුළුවන්ය කියන විශ්වාසය මත තමයි අපි එන්නේ’ කියලා. ද්‍රවිඩ සංගමය වෙනුවෙන් ආනන්දසංගරී කතාකරලා කිව්වා, ‘අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් හදන එකට බාධා කරන්න අපි කැමති නෑ, එනිසා අපි සම්බන්ධ වෙනවාය’ කියලා.

චෙල්වනායගම් ඇතුළත් වුණා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයේ මෙහෙයුම් කාරක සභාවට. වාර්තා අනුව පෙනෙනවා ඔහු ඉතාමත්ම ක්‍රියාශීලීව ඒකට සම්බන්ධ වුණු බව. ඒ අනුව කොටින් කියනවා නම්, මුළු පාර්ලිමේන්තුවම එකඟ වුණා මේ වැඬේට.

අවසානය වුණේ මොකක්ද?

වැඬේ යනකොට මොකද වුණේ? තුනෙන් දෙකක බලයක් තිබුණු සමගි පෙරමුණ, තමන්ට වුවමනා ව්‍යවස්ථාව තමයි හැදුවේ. ඒකීය රාජ්‍යය වෙනුවට ෆෙඩරල් ක්‍රමයක් ගේන්න කියලා හරස් යෝජනාවක් ගෙනාවා. ෆෙඩරල් ක්‍රමයකට එන්න බැරි නම් අඩු ගානේ කච්චේරි ක්‍රමය නැති කිරීමවත් කරන්න කියලා ධර්මලිංගම් කිව්වා. ඒකටවත් සමගි පෙරමුණු ආණ්ඩුව යහපත් ප්‍රතිචාරයක් දැක්වූවේ නැහැ. නමුත් නැගිටලා යන්නේ නැතිව ඔවුන් දිගටම එහි හිටියා, මුල් යෝජනාව පැරදුණත් භාෂා ප්‍රශ්නයටවත් එකඟතාවකට එන්න පුළුවන් වේවි කියලා. ඒකට එකඟත්වයක් ඇතිවුණේත් නැහැ. ඉන්පසුව චෙල්වනායගම් කිව්වා, ‘අපිට නාට්‍යමය ස්වරූපයෙන් නැගිටලා යන්න (වෝක්අවුට්) වුවමනා නැහැ. නමුත් මේ ‘ගරු සභාවට’ අපි ඊළඟ දවසේ ඉඳන් එන්නෙ නැහැ’ කියලා. ෆෙඩරල් පක්‍ෂය ඊට පස්සේ ආවේ නැහැ. ඉතිරි කාරණාවලදීත් එක්සත් ජාතික පක්‍ෂය එක්ක එකඟත්වයකින් වැඩ කෙරුණේ නැහැ. ඒ වෙනුවට පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක් තියෙනවාය කියන අහංකාරයෙන් තමයි හැසිරුණේ. ඒ නිසා ව්‍යවස්ථාව සම්මත කිරීමේදී එජාපය විරුද්ධව ඡන්දය දුන්නා.

එයින් පෙනෙන්නේ පටන් ගන්නකොට එකඟත්වයක් තිබුණා. ඒ එකඟත්වය නිසා ක්‍රියාවලියට සුජාතභාවයක් ලැබුණා. වැඬේ පටන්ගන්නකොට නවත්වන්න සුන්දරලිංගම් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට ගියාම, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය කිව්වා, තාම ව්‍යවස්ථාවක් හැදිලා නැහැ, හැදුණ දවසට බලමු කියලා. ඒකට එක හේතුවක් හැටියට මම දකින්නේ අලුත් ව්‍යවස්ථාවකට යන්න මුළු රටම එකඟවී සිටීමයි.

පටන්ගන්නකොට ක්‍රියාවලියට සුජාතභාවයක් ලැබුණාට ව්‍යවස්ථාවේ අන්තර්ගතයට සුජාතභාවයක් ලැබුණේ නැහැ. ඒ කියන්නේ ව්‍යවස්ථාවේ විශාල ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ හිඟයක්’ තිබුණා. හොඳ ලක්‍ෂණ රාශියකුත් නව ව්‍යවස්ථාවේ තිබුණා. පිළිගන්න බැරි දේවලුත් තිබුණා.

29 වගන්තියට මොකද වුණේ?

ඒක දැන් නැහැනේ. 29 වගන්තිය වෙනුවට අලුතෙන් 18 වැනි වගන්තියේ දැම්මා නීතිය ඉදිරියේ හැම දෙනාම සමානයි කියලා. 29 වගන්තියේ වෙනත් වැදගත්කමක් තිබුණා. එහි තිබුණේ සාමූහික, කණ්ඩායම් අයිතිවාසිකමක්. එහි තිබුණේ යම් නීතියක් එක් ජනකොටසකට අවාසිදායක විදියටවත්, වාසිදායක විදියටවත් හදන්න බෑ කියලා. ඒ අයිතියේ තිබුණ කණ්ඩායම් ස්වරූපය වෙනුවට පෞද්ගලික අයිතිවාසිකම් තමයි අලුත් ව්‍යවස්ථාවට එකතු කළේ.
72 ව්‍යවස්ථාවේ තිබුණ ලක්‍ෂණය තමයි, හදන්න සියල්ලන් එකඟවුණත්, ප්‍රජාතන්තවාදී හිඟයක් තිබීම. ජනතාව හරහා පුළුල් එකඟත්වයක් තිබුණේ නැහැ. ඒ නිසා තමයි 1978දී ජේආර්ට ඉතාමත්ම පහසුවෙන් ව්‍යවස්ථාව වෙනස්කරන්න පුළුවන් වුණේ.

1978 ව්‍යවස්ථාව?

1978 ව්‍යවස්ථාවට නීතිමය සුජාතභාවයක් තියෙනවා. මක්නිසාද, එය හැදුවේ 1972 ව්‍යවස්ථාවේ ජාතික රාජ්‍ය සභාවේ තුනෙන් දෙකක ඡන්දයෙන් සහ එම ව්‍යවස්ථාවේ දක්වා තිබෙන ආකාරයට එම වගන්ති ප්‍රකාරව. සුජාතභාවය පිළිබඳ ප්‍රශ්නත් නැතිවා නෙවෙයි. ආසන ක්‍රමයට අනුව තේරී පත්වුණ පාර්ලිමේන්තුවකින් හයෙන් පහක් ලබාගෙන ඊට පස්සේ ආසන ක්‍රමය නැතිකරලා සමානුපාතික ක්‍රමයට ගියා. දෙපැත්තටම තර්ක කරන්න පුළුවන්.

1994දී පොදු ජන එක්සත් පෙරමුණ කියා සිටියා විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය වෙනස් කරන්න ඕනෑ, ඒ සඳහා අපි පාර්ලිමේන්තුවට පිටින් යනවා කියලා. නමුත් අන්තිමට පොදු ජන එක්සත් පෙරමුණට හම්බවුණේ ආසන 106යි. 6ක් දුන්නා මුස්ලිම් කොංග්‍රසයෙන්. චන්ද්‍රසේකරන් එකතුවෙලා තමයි අමාරුවෙන් ආණ්ඩුව හදාගත්තේ. ඒ වෙලාවේ සිදුවුණ ඉතාමත්ම වැදගත් දේ තමයි, ගාමිණී දිසානායක විපක්‍ෂ නායක හැටියට පත්වීම.

ගාමිණී දිසානායක කිව්වා, පාර්ලිමේන්තුව තුළින්ම ගිහිල්ලා අපි ව්‍යවස්ථාවක් හදමු, අලුත් ව්‍යවස්ථාවට සහයෝගය දෙන්නම් කියලා. ඒ සඳහා කෙටුම්පතක් හදන්න පත්කරන ලද තේරීම් කාරක සභාවේ සාමාජිකයෙක් තමයි ගාමිණී දිසානායක. හැබැයි, ඔහු රනිල් වික්‍රමසිංහව ඒ කමිටුවට පත්කළේ නැහැ. ඊට පස්සේ ගාමිණී ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් වුණා. ජනාධිපතිවරණයට ඔහු ඉදිරිපත් කළා ඉතාමත්ම ආකර්ෂණීය ව්‍යවස්ථා යෝජනා. ඒවා, බලය බෙදාහරින, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ශක්තිමත් කරන ඉතාම ආකර්ෂණීය යෝජනා. ඔහු ඉදිරිපත් කළ මැතිවරණ ප්‍රකාශනයෙන්ම තේරෙනවා මේ වැඬේ කරන්න ඔහුට කෙතරම් උනන්දුවක් තිබුණාද කියලා. අවාසනාවකට ඝාතනය කිරීම නිසා ඔහුත් අපට අහිමි වුණා, ඒ අවස්ථාවත් අහිමි වුණා. ඔහු වෙනුවට කාරක සභාවට ඇතුළත් වුණේ රනිල් වික්‍රමසිංහ. 1996 ඉඳන්, ව්‍යවස්ථා අමාත්‍යාංශයේ උපදේශක හැටියට කාරක සභාවේ රැස්වීම් බොහොමයකට මම ගියා. කනගාටුයි කියන්න ඔහුගෙන් නම් එවැනි සහයෝගයක් ලැබුණේ නැහැ.

ව්‍යවස්ථාවක් වෙනස් කරනකොට තිබෙන රාමුවෙන් පිට ගිහිල්ලා කරන්නම බැ කියලා මම කියන්නේ නැහැ. 1972දී කළ වැඬේ හරි. කළ විදියත් හරි. පටන් ගත්තේ හරි විදියට. නමුත් ඉවර වුණේ වැරදි විදියට. කොටින්ම කියනවා නම් සමගි පෙරමුණ තමන්ට වුවමනා ව්‍යවස්ථාව රට මත පැටෙව්වා. අපිට ආයෙත් එහෙම කරන්න බැහැ.
යටත්විජිතභාවයෙන් මිදුණ රටවල් තමන්ම ව්‍යවස්ථා හදාගත්තා. සමහර රටවලට නිදහස ලැබෙනකොටම ඒකට ඉඩ ලැබුණා. උදාහරණයක් හැටියට ඉන්දියාව සහ පාකිස්තානය එකට තිබුණ කාලේ. ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයක් පත්කරලා තිබුණේ. නිදහස ලැබෙනවාත් එක්ක මේ මණ්ඩලයේ සාමාජිකයන් ඉන්දියාවේ සහ පාකිස්තානයේ හැටියට වෙන්වෙලා ගියා. ඉන්දියාව සාර්ථකව ව්‍යවස්ථාව හදාගත්තා. පාකිස්තානයට තව අවුරුදු ගණනාවක් ගියා. යටත්විජිතවාදයෙන් එළියට ආවාම තමන්ට වුවමනා අලුත් ව්‍යස්ථාවේ හදාගන්න රටකට අයිතිය තියෙනවා. ඒක පිළිගත්තු දෙයක්.

නමුත් ප්‍රශ්නය ඕක හැමදාම කරන්න පුළුවන්ද?

දෙසැරයක් තුන්සැරයක් හතර සැරයක් කරන්න පුළුවන්ද? පළමුවැනි සැරේ ප්‍රශ්නයක් නැහැ. පරමාධිපත්‍යය මාරුවෙන කොට හරි. ඔය ප්‍රශ්නය දිගටම තියෙනවා. 1994දීත් 2004දීත් ඕක මතුවුණා. 2004දී අපි හිතුවා, මහමැතිවරණයේදී අපිට හොඳ ප්‍රතිඵලයක් ලැබේවි, එවිට එක්සත් ජාතික පක්‍ෂයට බලපෑම් කරලා ඔවුන්ව කොහොම හරි එකඟ කරගන්න පුළුවන් වේවි කියලා. නමුත් කෙරුණේ නැහැ.

මේ මැතිවරණයෙන් පස්සේ අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් සඳහා ජන වරමක් ලැබුණා කියන්න බැරිද?

මේ මැතිවරණයේදී අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් හදනවා කියලා කවුරුවත් කියලා නැහැ. දැනට බලයේ සිටින පොදු ජන පෙරමුණ පවා ඉල්ලන්නේ තුනෙන් දෙකක බලයක්, ව්‍යවස්ථාව වෙනස් කරන්න. විශේෂයෙන් 19වැනි සංශෝධනය වෙනස් කරන්න. ඒ ඇරෙන්න වෙන කිසිම දෙයක් ඔවුන් කියන්නේ නැහැ.

තියෙන ව්‍යවස්ථාවට පිටතින් ගොස් අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් හැදීම සඳහා අඩු ගණනේ ජනතාවගෙන් වරමක් ඉල්ලීමක් වත් සිද්ධවෙන්නේ නැහැ.

සිදුවුණත් නැතත් ඒක නෙවෙයි ප්‍රශ්නය. 1972දී සිදුවුණ දේ නැවත සිදුවෙනවාද කියන එකයි. අපි එහෙම කළත් අර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී හිඟයක් නැතිවෙන ආකාරයෙන් එඟතාවෙන් කෙරෙනවාද කියන එකයි. එකඟතාවෙන් කරන්න බැරිවුණාම 1972දී දැක්කා වගේ ඒ ව්‍යවස්ථාවේ ආයුෂ පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් මතුවෙනවා. රටේ සමස්ත පිළිගැනීමක් නැති නිසා වෙන කාට හරි ආපහු වෙනස් කරන්න පුළුවන් වෙනවා. ඒ වෙනස් කරනකොට අර තිබුණු ජයග්‍රහණත් ඔක්කොම නැතිවෙන්න ඉඩ තියෙනවා, 1978 වුණා වගේ. 1978 ව්‍යවස්තාවෙන් 1972 ජයග්‍රහණත් ආපස්සට හරවලා විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයක් පැටෙව්වා. යම්තම් හරි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පැත්තට ගමන් කරන්න පුළුවන් වුණේ 13, 17 හා 19 ව්‍යවස්ථා සංශෝධන හරහා.

අපි දැනටමත් දෙසැරයක් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට සංශෝධන කළානේ. ජේආර් ගැන කියනවා, ඔහු ව්‍යවස්ථාව හදලා ඊට ඇතුළුවීමට ඇති ඉබ්බාගේ යතුර පෙට්ටියක දාලා මුහුදට විසිකළා කියලා. නමුත් අපි 17 සහ 19 සංශෝධනවලදී ඒ යතුර හොයාගත්තානේ. එනිසා අරින්න අමාරු නමුත් අරින්න බැරි ඉබ්බෙක් නෙවෙයි මේක. සාමූහිකත්වයෙන් ඉබ්බා ඇරපු අවස්ථා දෙකක්ම තියෙනවා. 17වැනි සංශෝධනයට එක්කෙනක්වත් විරුද්ධ වුණේ නැහැ. චම්පික රණවක විතරක් ඡන්දය නොදී හිටියා. 19ටත් එක්කෙනායි විරුද්ධ වුණේ. 17 සහ 19 එහෙම කරලා පෙන්වලා තියෙද්දී, අපිට පුළුවන්ද ව්‍යවස්ථාවට පිටින් ගිහින් කරන්න?
17යි 19යි දෙකම සම්මත කරගත්, විශේෂයෙන් ඉහළම එකඟත්වයක් පාර්ලිමේන්තුවේ තිබුණු තත්වයක් යටතේ, පූර්වාදර්ශ තිබෙන තත්වයක් යටතේ අද මං හිතන්නේ නැහැ අපට පුළුවන් කියලා ව්‍යවස්ථාවට පිටතින් ගිහින් ව්‍යවස්ථාවක් ගෙනෙන්න.

යහපාලන ආණ්ඩුව ව්‍යවස්ථාව හදනකොට එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ හිඟය නැතිකරන්න කළේ මොනවාද?

පළමුවැනි දේ තමයි, වර්තමාන ව්‍යවස්ථාවට පිටතින් යන්නේ නැතිව ව්‍යවස්ථාව තුළින්ම වැඩ කරන්න එකඟ වුණා. ඒ කියන්නේ තුනෙන් දෙක හදාගන්නේ පක්‍ෂ එක්කොම එකතුවෙලාය කියන එක පිළිගත්තා. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලය හදන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව තුළ. එය හදන්නේ අලුත් ව්‍යවස්ථාව සම්මත කිරීමට නෙවෙයි, අලුත් ව්‍යවස්ථාවක කෙටුම්පත හැදීමට. ඒ කාර්යය සඳහා මෙහෙයුම් කමිටුවක් පත්කළා. අතුරු කමිටු හයක් පත්කළා. ලාල් විජේනායක කමිටුව මුළු රට පුරාම ගිහින් අදහස් එකතු කළා. ඒවා ප්‍රසිද්ධ කළා. මෙහෙයුම් කමිටුව ඉදිරියට පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය නොකරන පක්‍ෂ පවා ඇවිත් සාක්‍ෂි දුන්නා. අනුකමිටු ඉදිරියටත් විශාල පිරිසක් ආවා. තුනෙන් දෙකක් ගන්න පුළුවන් විදියේ කෙටුම්පතක් හැදුවොත්, වෙනත් ඕනෑම පනත් කෙටුම්පතක් වගේ, ගැසට් කරලා, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ අවශ්‍ය නම් අභියෝග කරන්න ඉඩ දීලා, සාමාන්‍ය විදියට පාර්ලිමේන්තුව තුළම තුනෙන් දෙකකින් තමයි සම්මත කරන්න බලාපොරොත්තු වුණේ. ඒවා මුල ඉඳලාම ඇතිකරගත්ත එකඟතා. එය අසාර්ථක වුණා සිරිසේන හා වික්‍රමසිංහ අතර තිබුණු ප්‍රශ්න නිසා.

වාසුදේව නානායක්කාර කියනවා, නව ව්‍යවස්ථාවක් සම්පාදනය සඳහා ජනවරමක් ගන්නවා කියලා. එතකොට තුනෙන් දෙක ඕනෑ නෑ කියලා. අපි හිතමු ජනාධිපතිවරයා ජනමත විචාරණයකට ප්‍රශ්නයක් ඉදිරිපත් කරනවා අලුත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් අවශ්‍යද කියලා. සීයට පනස් එකක් අරන් එයින් දින්නොත් පාර්ලිමේන්තුවෙන් මේ ව්‍යවස්ථාවෙන් පිට ගිහින් අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් හදන්න පුළුවන්ද?

ඒ කියන්නේ ව්‍යවස්ථාව කඩන්න අවසර ඉල්ලනවානේ. සියට පනස් එකක අනුමැතියෙන් ව්‍යවස්ථාව කඩලා අලුත් එකක් හදන්න අවසරයක් ගන්න පුළුවන්ද? එකක් ඒවා නෛතික බැඳීමක් ඇති නොකරන ජනමත විමසීම්. එවැනි ජනමත විමසීමක් තියන්නේත් මේ ව්‍යවස්ථාව යටතේමනේෟ ඒකේ ප්‍රතිඵලයත් නෛතික බැඳීමක් නැති නීත්‍යනුකූල නොවන ප්‍රතිඵලයක්. සමහර විට ඔවුන්ට දමන්න පුළුවන් මේ ව්‍යවස්ථාවට පිටින් ගොස් අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් හදන්න ඕනෑද කියලා ප්‍රශ්නයක්. ඒ ප්‍රශ්නෙම ව්‍යවස්ථා විරෝධියි. ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් ජනමත විචාරණයකින් ප්‍රශ්නයක් දමන්න පුළුවන්ද, මේ ව්‍යවස්ථාවට පිටින් ගිහින් වැඩකරන්න? එහෙම බැහැ. ඒක බොහොම පැහැදිලියි. ජනාධිපතිතුමා වුණත් කියන්නෙ තුනෙන් දෙකක් දන්න කියලා විතරයිනේ. එනිසා එක්කෙනෙක් දෙන්නෙක් කියන ඒවා වැදගත් නැහැ.

මම පෙන්වා දෙන්නේ මේ ව්‍යවස්ථාව යටතේ තිබෙන තත්වයයි. නැතිව මම 1978 ව්‍යවස්ථාවේ රසිකයෙක් නෙවෙයි. එය අගය කරන්නෙක් නෙවෙයි. මම කියන්නේ වෙනස් කරන්න ඕනෑ සියලු දෙනාම එකඟවෙලා බවයි. අපි ජනාධිපති ධුරයේ බලතල සියයට හතළිහක් විතර වෙනස් කළේ ඔක්කොම එකඟ වෙලා. අපි තුනෙන් දෙකකින් සම්මත කරලා 19 සංශෝධනයෙන් ඉවත් කළ බලතල සියයට 51කින් ජනතාව කැමතිය කියලා වෙනස් කරන්න පුළුවන්ද? බැහැනේ.

ඔවුන් කියන්නේ පණ්ඩුකාභය පන්නයේ ව්‍යවස්ථාවක් හදන්නලු ඕනෑ.

ඒ කාලයේ ව්‍යවස්ථා තිබුණේ නැහැනේ. රජතුමාගේ අණ තමයි නීතිය. මූලික අයිතිවාසිකම් තිබුණේ නැහැනේ. රජ්ජුරුවන්ට විරුද්ධව කතාකළාම හිස ගසා දැම්මා. මොන නීතිද ඒ කාලේ

අරුණ ජයවර්ධන