විනිසුරුවරුන් පත්කිරීම ජනාධිපතිවරයාට
කොමිෂන් සභාවලට පත්කිරීම ජනාධිපතිවරයාට
රජයේ ඉහළ නිලධාරීන් පත්කිරීම ජනාධිපතිවරයාට
පොලිස්පති පත්කිරීම ජනාධිපතිවරයාට
ද්විත්ව පුරවැසි සීමාව ඉවතට
ජනාධිපතිට ඇමතිධුර හිතෙන තරමට
ඇමති මණ්ඩලයට ඕනෑ තරම් ඇමතිවරු
පැය 24න් හදිසි පනත් ගෙනඒමට අවසර
සැප්තැම්බර් 02 දින කැබිනට් මණ්ඩලයට යොමු කිරීමෙන් පසු අනුමැතිය ලබාදෙන ලද 20 වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් ඉහළ අධිකරණවලට, ස්වාධීන කොමිෂන් සභාවලට හා රජයේ ඉහළ නිලතලවලට පුද්ගලයන් පත්කිරීමේ බලය ජනාධිපතිවරයාට යළි ලබා දී ඇත.
දහනවවැනි සංශෝධනය යටතේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට ඇතුළත් කරන ලද තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය මූලික අයිතියක් බවට පත්කිරීම, ජනාධිපතිවරයාගේ ධුර කාලය වසර 5ක් බවට පත්කිරීම, ජනාධිපතිවරයාට ධුර කාල දෙකක් පමණක් දැරීමට හැකිවීම හා පාර්ලිමේන්තුවේ කාලය වසර 5ක් යන්න මෙම 20වන සංශෝධන යෝජනාව මගින් සංශෝධනය කර නැත. මෙම සංශෝධනයට අනුව ජනාධිපතිවරයාට එරෙහිව නඩු පැවරීමට නොහැකි වන අතර ඒ අනුව දහනවවන සංශෝධනයෙන් ඇතුළත් කරන ලද මූලික අයිතිවාසිකම් කඩකිරීමේදී ජනාධිපතිවරයාට එරෙහිව ඔහු වෙනුවෙන් නීතිපතිවරයා නම් කරමින් නඩු පැවරීමේ හැකියාව අහෝසි කර තිබේ.
එමෙන්ම ද්විත්ව පුරවැසියන්ට ජනාධිපතිවරණවලට හෝ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණවලට අපේක්ෂකයන් ලෙස ඉදිරිපත් වීමට නොහැකි ලෙස තිබූ බාධකයද ඉවත් කර තිබේ.
වසර හතරහමාරක් යනතෙක් පාර්ලිමේන්තුවට විසුරුවාහැරීමට තිබූ බාධකයද ඉවත් කරමින් වසරක කාලයකට පසු පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවාහැරීමට ජනාධිපතිවරයාට බලය ලබාදී තිබේ.
ඇතිකළ හැක්කේ කැබිනට් මණ්ඩල අමාත්‍යාංශ 30ක් හා රාජ්‍ය අමාත්‍යාංශ 40ක්ය යන සීමාවද ඉවත් කර ඇති අතර ජනාධිපතිවරයාගේ අභිමතය පරිදි කැබිනට් අමාත්‍යාංශ, රාජ්‍ය අමාත්‍යාංශ හා ඒවාට ඇමතිවරුන් හා නියෝජ්‍ය ඇමතිවරුන් කැමති ගණනක් පත් කිරීමේ හැකියාව ලබාදී ඇත.
කිසිදු අමාත්‍යවරයෙකු යටතට පත් නොකරන ලද අමාත්‍යාංශ හා විෂයන් හා රාජ්‍ය ආයතන ජනාධිපතිවරයා යටතට ගැනීමට බලය පවරා ඇති අතර, ජනාධිපතිවරයාට තමාටම අමාත්‍යාංශ පවරා ගැනීම සිදුකළ හැකිය. එම අමාත්‍යාංශ ගණන තමාම නිශ්චය කර ගැනීමටද ඔහුට හැකිය. ඒ අනුව 20න් ජනාධිපතිවරයාට අමාත්‍යධුරයක් දැරීමේ හැකියාව ලබාදී ඇත.
ජනාධිපතිධුරය සඳහා තරග කරන අපේක්ෂකයන්ගේ අවම වයස් සීමාව අවුරුදු 35 සිට අවුරුදු 30 දක්වා අඩුකර ඇත.
ජාතියේ හිතසුව පිණිස හදිසි පනත් කෙටුම්පත් ඉදිරිපත් කිරීමේ බලයද කැබිනට් මණ්ඩලයට යළිත් ලබාගෙන ඇති අතර එවැනි කෙටුම්පතක් සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපතිවරයා යොමු කළ විටදී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පැය 24ක කාලයක් තුළ ඒ පිළිබඳව සිය මතය ජනාධිපතිවරයාට හා කථානායකවරයාට දැනුම් දිය යුතුය. එම කාලය දින තුනකට නොවැඩි කාලයක් දක්වා ජනාධිපතිවරයාට අවශ්‍ය නම් නියම කළ හැකිය.
දහනවවැනි සංශෝධනයෙන් ඇතිකරන ලද ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවට 20 වන සංශෝධනය අනුව අහෝසි කර ඇති අතර ඒ වෙනුවට පාර්ලිමේන්තු සභාවක් ඇති කර ඇත. එම පාර්ලිමේන්තු සභාව අගමැති, කථානායක, විරුද්ධ පක්ෂ නායක, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු වන අගමැතිගේ නියෝජිත හා පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු වන විරුද්ධ පක්ෂ නායකයාගේ නියෝජිතයෙකුගෙන් සමන්විතය. ඊට සිවිල් සමාජ නියෝජිතයන් කිසිවෙකු ඇතුළත් වන්නේ නැත.
මෙම පාර්ලිමේන්තු සභාවට පැවරෙන කාර්ය වන්නේ ජනාධිපතිවරයා විසින් නම් යෝජනා කරන මැතිවරණ කොමිසම, රාජ්‍ය සේවා කොමිසම, ජාතික පොලිස් කොමිසම, ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව, අල්ලස් හෝ දූෂණ චෝදනා විමර්ෂන කොමිසම, මුදල් කොමිසම හා සීමා නීර්ණය කොමිසම යන කොමිෂන් සභාවල සාමාජිකයන් හා සභාපතිවරුන් සම්බන්ධයෙන් නිරීක්ෂණ ඉදිරිපත් කිරීම පමණය. එම කොමිෂන්වල නිලධාරීන් පත් කිරීමේ හා ඉවත් කිරිමේ බලයද ජනාධිපතිවරයා සතුය.
ඊට අමතරව අග්‍රවිනිශ්චයකාරයා ඇතුළු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරුන්ද, අභියාචනාධිකරණයේ සභාපතිවරයා ඇතුලු අභියාචනාධිකරණ විනිසුරුවරුන්ද, අධිකරණ සේවා කොමිසමේ සභාපතිවරයා හැර සෙසු සාමාජිකයන්ද පත්කිරීමේ බලය ජනාධිපතිවරයාට හිමිවන අතර පාර්ලිමේන්තු සභාවට නිරීක්ෂණ සඳහා පමණක් එම පත් කිරීම් යොමු කෙරේ.
ඊටත් අමතරව නීතිපතිවරයා, විගණකාධිපතිවරයා, පාර්ලිමේන්තුවේ ඔම්බුඞ්ස්මන්වරයා හා පාර්ලිමේන්තුවේ මහලේකම්වරයා පත් කිරීමද ජනාධිපතිවරයා පත් කිරීමද ජනාධිපතිවරයා කරන අතර පාර්ලිමේන්තු සභාවට නිරීක්ෂණ ලබාගැනීම සඳහා පමණක් එම පත් කිරීම් යොමු කෙරේ.
මීට අමතරව පොලිස්පතිවරයා ජනාධිපතිවරයා විසින් පත්කරන අතර ඒ පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තු සභාවේ නිරීක්ෂණ ලබා නොගනී.
දහනවවන සංශෝධනයෙන් ඇතිකරන ලද විගණන සේවා කොමිසම හා ජාතික ප්‍රසම්පාදන කොමිසම 20වන සංශෝධනයෙන් අහෝසි කර තිබේ.■
