රටක නීතිය තුළ, යම් නිශ්චිත කාරණයක් අරභයා විනිශ්චයකට පැමිණීමේ ක්‍රියාවලිය තුළ එක්තරා පරාසයක් තිබේ. පරාසයක් යනුවෙන් මා අදහස් කරන්නේ, අදාළ සිද්ධිය හෝ වරද සම්බන්ධයෙන් එකිනෙකට වෙනස් විනිශ්චයන්ට පැමිණීමට ඇති ඉඩකඩ ප්‍රමාණයයි. උදාහරණයක් වශයෙන්, මිනීමැරුම යනු අපරාධයක් යැයි ඉතා පැහැදිලිව අපේ දණ්ඩනීති සංග්‍රහයේ ලියා තිබුණත්, ඊට දඬුවම මරණය යැයි එහි නිර්දේශ කොට තිබුණත්, මිනීමැරූ බවට චෝදනා ලබන සියලු දෙනා එල්ලුම්ගස් යන්නේ හෝ ඊට අඩු දඬුවමකට ලක්වන්නේ හෝ නැත. එසේ සිදුවන එක ආකාරයක් ඉතා පැහැදිලියි. එනම්, ඒ පුද්ගලයා අදාළ වරද ඇත්තෙන්ම සිදු කොට නැති බවයි. ඔහු අහිංසකයෙකි. එබැවින් චෝදනාවෙන් නිදහස් වෙයි. එහෙත්, සැබවින්ම මිනීමැරුම සිදු කළ තැනැත්තෙකු වූවත්, එල්ලුම්ගස් යාමට මෙන්ම ඒ චෝදනාවෙන් නිදහස් වී ගෙදර යාමටත් ඉඩකඩ තිබේ. ඒ අතින් ගත් කළ, දෙපැත්තකට විහිදෙන, එකිනෙකට පරස්පර අන්ත දෙකකින් අවසන් විය හැකි ‘පරාසයක්’ මේ කියන සැබෑ අපරාධකරුවා සහ ඔහු සඳහා වන දඬුවම විනිශ්චය වීම අතර පවතින බව නිරීක්ෂණය කළ හැකිය.
අනිත් අතට, මිනීමැරුමක් නොකළ අහිංසකයෙකු එල්ලුම්ගසට යාමටත් ඉඩ තිබේ. ලංකාවේ මේ සම්බන්ධයෙන් නිශ්චිත උදාහරණ දැනගැනීමට නැතත්, ඇමරිකාව ආදී වෙනත් රටවල එවැනි සිද්ධීන් කිහිපයක් වාර්තා වී තිබේ. යම් මිනීමැරුමක් සිදුකොට ඇත්තේ එල්ලුම්ගස් ගිය පුද්ගලයා නොවන බව, එල්ලා මැරීමෙන් අවුරුදු පනහක් වැනි දීර්ඝ කාලයකට පමණ පසුව පවා, විද්‍යාත්මකව සොයාගනු ලැබූ සිදුවීම් ගණනාවක් වාර්තාගතව තිබේ.
දැන්, සැබෑ වැරදිකරුවෙකු දඬුවම් ලැබීම සහ නොලැබීම අතර එක් ‘පරාසයක්’ තිබේ. අනිත් පැත්තෙන්, සැබෑ වැරදිකරුවා නිදහස් වීමත්, අපරාධයට කිසි සම්බන්ධයක් නැති අහිංසකයෙකු වැරදිකරුවෙකු වී දඬුවම් ලැබීමත් අතර තවත් ‘පරාසයක්’ තිබේ. ඒ අනුව, මේ ලිපියේ මුල් වාක්‍යයෙන් කී පරිදි, යම් නිශ්චිත කාරණයක් අරභයා විනිශ්චයන්ට පැමිණීමේ ක්‍රියාවලිය තුළ ඇති ‘පරාසයේ’ සැබෑ දිග පළල ගැන සාමාන්‍ය වැටහීමක් ඇති කරගැනීමට පාඨකයාට හැකි විය යුතුය.
ඈත අතීතයේ පටන් මේ ප්‍රශ්නය තේරුම්ගත් නීති විශාරදයන් මේ දක්වා සොයාගෙන ඇති ප්‍රතිකර්මික විසඳුම් සියල්ල, එක් ස්වර්ණමය නියාමයක් මත අවසානයේ පදනම් කොට ඇතැයි හෝ පාර කියන ඉරබටුව තරුව සේ ඒ නියාමය ඔස්සේ ඔවුන් ක්‍රියාකොට ඇතැයි කියා හෝ අපට නිරීක්ෂණය කළ හැක. ඒ නියාමය වන්නේ මෙයයි: එක් අහිංසකයෙකු මරණ දණ්ඩනයට පත්වීම වැළැක්වීම සඳහා ඉතිරි කර තැබිය යුතු නෛතික ඉඩකඩ පාවිච්චි කරමින්, අපරාධකරුවන් දහ දෙනෙකු නිදහස් වී ගෙදර ගියත් කමක් නැත යන්නයි. බැලූ බැල්මට අමානුෂික සහ අසාධාරණ යැයි පෙනුණත්, මිනිස් ඥානයට කළ හැකි ප්‍රශස්තය එයයි.
මේ ක්‍රමවේදය පටන් ගැනෙන්නේ, යම් වරදක් ඔප්පු කෙරෙන තෙක් ඕනෑම පුද්ගලයෙකු නීතිය ඉදිරියේ නිවැරදිකරුවෙකු වශයෙන් සැලකිය යුතුය යන නියාමයෙනි. යම් කිසි ඝාතනයක් ඇසින් දුටු සාක්ෂි සිය ගණනක් තිබුණත්, අවසානයේ වැරදිකරුවෙකු බවට ඔප්පු වන තෙක් එකී විත්තිකරුවා අධිකරණය ඉදිරියේ සැලකෙන්නේ අහිංසකයෙකු වශයෙනි. දෙවැනි කාරණය වන්නේ, ඔහු වරදකරු කොට දඬුවම් පැමිණවීමට නම්, එකී අපරාධය ඔහු සිදු කළ බව ‘සාධාරණ සැකයකින් තොරව’ ඔප්පු කළ යුතු බවයි.
මේ කියන පුළුල් පරාසයේදී තරාදිය වඩාත් බර වන්නේ වම් පැත්තටද දකුණු පැත්තටද යන්න තීරණය වන සාධක බොහෝ ය. ඒවා ගැන සාකච්ඡා කිරීම මේ ලිපියේ අරමුණ නොවේ. ඒ සම්බන්ධයෙන් වන ප්‍රමාණවත් පරිචයක් හෝ දැනුමක්ද මේ ලියුම්කරුට නැත. පෘථග්ජන පුද්ගලයෙකු වශයෙන් මා දන්නා එකම කාරණය වන්නේ, අර කියන පුළුල් ‘පරාසය’ තුළ සපයා ඇති නීතිමය සහ ප්‍රතිපාදනමය අවකාශයන් සහ අවසරයන්, අසාධාරණ අන්දමින් පාවිච්චියට ගනිමින්, ඒවායින් අපේක්ෂිත යුක්තියට ඉඳුරා පිටුපාමින් නීති ක්ෂේත්‍රයේ බලධාරීන් කටයුතු කළහොත් රටක අයුක්තිය රජ විය හැකි බව පමණි.
නිදහසේ පටන් අපේ රට දියුණුව වෙනුවට පරිහානිය පැත්තට ගොස් ඇතැයි පෙන්වා දෙන බොහෝ දෙනා නිරතුරුව ඇඟිල්ල දිග් කරන්නේ දේශපාලඥයන් වෙත ය. එහි විශාල ඇත්තක් තිබුණත්, ඊට වඩා ස්වයං-වංචාවකුත් එහි අන්තර්ගතව තිබේ. මේ රටේ පොලීසිය, නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව, රාජ්‍ය සේවය සහ අධිකරණය වැනි ආයතනත්, දේශපාලඥයන්ගේ එකී අසාර්ථකත්වය පසුපස සිටින බව අපේ කල්පනාවෙන් බොහෝ විට මඟහැරී යයි. අපි මෙසේ සිතමු: නිදහසේ පටන් මේ රට පාලනය කළ, අර කී සියලු අසාර්ථක දේශපාලනඥයන් යම් දවසක චූදිතයන් වශයෙන් අධිකරණයක් ඉදිරියට පමුණුවනු ලැබෙතියි උපකල්පනය කරමු. නීතිය සහ අධිකරණ ක්‍රියාවලිය තුළ පවතින, අප ඉහතින් කී ‘පරාසය’ පිළිබඳ සාදෘශ්‍ය අනුව ගත්තොත්, ඔවුන් සියල්ලන්ම නිදහස් වී, නිfදාස් වී ගෙදර යනු ඇත. ඒ, ඔවුන්ගේ ධන බලය සහ දේශපාලන බලය නිසා පමණක්ම නොවේ. ලංකාවේ පරිහානිය තුළ ඔවුන්ගේ වරදකාරීත්වය පසුපස සෑම අවස්ථාවකම, අර කියන පොලීසිය, නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව, රාජ්‍ය සේවය සහ අධිකරණය ආදී ආයතනත් තමන්ගේ සහායට සිට ඇති බව ඔප්පු කර පෙන්වීමට ඉතා පහසුවෙන් ඔවුන්ට හැකි වන බැවිනි.
2013 දී සියාම් මොහොමඞ් නමැති කෝටිපති ව්‍යාපාරිකයා පැහැරගෙන ගොස් ඝාතනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් හිටපු නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරයෙකු වූ වාස් ගුණවර්ධනත්, ඔහුගේ පුත්‍රයාත් අධිකරණයෙන් වැරදිකරුවන් වී මරණීය දණ්ඩනයට නියම වූහ. අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරී ශානී අබේසේකර අද වන විට රක්ෂිත බන්ධනාගාරගත කොට තිබෙන්නේ, මේ කියන වාස් ගුණවර්ධන ඉහත කී අපරාධයට වැරදිකරු කිරීම සඳහා බොරු සාක්ෂි නිර්මාණය කෙළේය යන චෝදනාව මතයි.
ඉතිං, මීට මාස කිහිපයකට කලින් අත්අඩංගුවට ගත් ශානී අබේසේකරව මහේස්ත්‍රාත් උසාවියට ඉදිරිපත් කෙරුණි. ඇප දීම හෝ නොදීම පිළිබඳව නඩු වාර කිහිපයක් කැඳවුණි. අවසානයේ, මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකුට මෙවැනි චෝදනාවක් සම්බන්ධයෙන් ඇප ලබාදීමේ බලයක් නැති නිසා එම ඇප ඉල්ලීම මහේස්ත්‍රාත් උසාවියෙන් ප්‍රතික්ෂේප කෙරුණි. ඊළඟට, මහාධිකරණයට නඩුව ඉදිරිපත් කෙරුණි. නඩු වාර කිහිපයක් කැඳවුණි. නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව ඒ කිසි අවස්ථාවක තමන්ගේ ස්ථාවරය අධිකරණය ඉදිරියේ දැක්වීමට නොපැමිණියේය. අවසානයේ ඔවුන් පැමිණි අවස්ථාවේ ඇප දීම සම්බන්ධයෙන් තමන් විරුද්ධ වන බව මහාධිකරණ විනිසුරුතුමාට වාර්තා කොට තිබේ. ඒ අනුව, මහාධිකරණ විනිසුරුතුමා ඇප දීම ගිය සතියේ ප්‍රතික්ෂේප කෙළේය.
දැන්, මේ සමස්ත ක්‍රියාවලියම සිදුවන්නේ, නීතියට සහ අධිකරණ සම්ප්‍රදායට අනුගතව බව බැලූ බැල්මට පෙනේ. ඉහතින් කී වාස් ගුණවර්ධනට එරෙහි නඩුව පැවරුවේ නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවයි. බලහත්කාරයෙන් ගත්තේ යැයි දැනට චෝදනාවට ලක්ව ඇති සාක්ෂි අධිකරණයට ඉදිරිපත් කොට, වාස් ගුණවර්ධන ඇතුළු පිරිස වැරදිකරුවන් බවට ඔප්පු කොට අධිකරණය ලවා මරණ දණ්ඩනයට නියම කෙරුණේ, එතෙක් කරන ලද පොලිස් පරීක්ෂණ සහ වෙනත් සාක්ෂි මත පදනම්ව නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව අධිකරණය ඉදිරියේ කළ කරුණු දැක්වීම් මගිනි.
මේ සිද්ධිය ගැන පුද්ගලයන් තුන් දෙනෙක්, 2013 දී මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකු ඉදිරිපිට පාපොච්චාරණ කළහ. ඒ, පාපොච්චාරණවලින් කියැවුණේ වාස් ගුණවර්ධනට අයත් ආයුධ ප්‍රමාණයක් තමන් විසින් යම් තැනක වළලා ඇති බවයි. මේ පාපොච්චාරණ ඒ ආකාරයෙන්ම 2015 දීත් මෙකී පුද්ගලයන් තුන් දෙනා මහාධිකරණයක් ඉදිරියේද ප්‍රකාශ කොට සිටියහ. ශානි අබේසේකරගේ බලපෑම හෝ බලහත්කාරය මත තමන් එසේ පාපොච්චාරණ කරන්නේ යැයි, 2013 දීවත්, 2015 දීවත් මොවුන්ගෙන් එක් කෙනෙකු හෝ කියා සිටියේ නැත. ශානී අබේසේකරගේ බලපෑම නිසා තමන් එසේ කළ බව පළමු වරට ඔවුන් කියන්නේ, සිද්ධියෙන් අවුරුදු හතකට පසු සහ ආණ්ඩුවක් වෙනස් වීමෙන් පසු, මේ වසරේ මැද භාගයේදී ය. ශානී අබේසේකර අද සිරගතව සිටින්නේ, ඔවුන්ගේ ඒ ප්‍රකාශ මත ය. දැන් මොහොතකට මෙසේ සිතන්න: මේ වන විට එල්ලුම්ගහට නියම වී සිටින මුළු සිරකරුවන් ප්‍රමාණය සිය ගණනකි. ඒ සියලු දෙනාට විරුද්ධව අධිකරණ ඉදිරියේ සාක්ෂි දී ඇති සාක්ෂිකරුවන්, තමන් එසේ කෙළේ යම් පොලිස් නිලධාරියෙකුගේ බලපෑම මත යැයි හෙට සිට පැමිණිලි කිරීමට පටන් ගත්තොත් කුමන තත්වයක් ඇතිවේද? මා මේ ලිපියේ මුලින් සඳහන් කළ පරිදි, තමන් නොකළ වරදකට තමන් එල්ලුම්ගහට නියම කෙරී ඇතැයි කීමට ඒ සියල්ලන්ට හැකියාවක් නැත්ද? එසේ වුවහොත්, ඒ සියලු අපරාධ විමර්ශනය කළ පොලිස් නිලධාරීන් ඇතුළු සියලු දෙනා අත්අඩංගුවට ගැනීමට හැකියාවක් නැත්ද?
ඊළඟට, අපේ ප්‍රස්තුතයට අදාළ පුද්ගලයන් තිදෙනාගේ පාපොච්චාරණ ගැන මදක් සලකා බලමු. පොලීසිය, වධහිංසා පැමිණවීම හරහා බලෙන් පාපොච්චාරණ ලබාගන්නා බව සාමාන්‍ය මතයයි. විවිධ ම්ලේච්ඡ විධික්‍රම එවැනි බලහත්කාරී පාපොච්චාරණ ලබාගැනීම සඳහා භාවිත කෙරෙන බව අප අසා තිබේ. එහෙත් මේ කියන තිදෙනා, ආණ්ඩුව මාරු වීමෙන් පසු මේ වසරේදී කර තිබෙන ඔවුන්ගේ අලුත් පාපොච්චාරණ තුළ කිසි තැනක සඳහන් නොකරන කාරණයක් වන්නේත් එයයි. එසේ තිබියදී, 2013 දී මහේස්ත්‍රාත්වරයෙකු ඉදිරියේ ඔවුන් කළ පාපොච්චාරණයම ඒ ආකාරයෙන්ම 2015 දී මහාධිකරණයක් ඉදිරියේද ඔවුන් කර තිබේ. ඉන්පසු තවත් වසර පහක් යන තෙක්, එනම් 2020 වන තෙක්, තමන් එදා කීවේ බොරුවක් බව පොලීසියක් හෝ උසාවියක් ඉදිරියේ ප්‍රකාශ කොට සිටීමට මේ පුද්ගලයන් තිදෙනාගෙන් කිසිවෙකුට සිතී නැත.
මා පැහැදිලි කිරීමට බලන්නේ මෙයයි: පොලීසිය, නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව සහ අධිකරණය වැනි ආයතන පද්ධති තවම ශක්තිමත්ව මුල් ඇද නැති රටක, නීතිය ඇතුළේම පවතින අවනීතියේ ‘පරාසය’ ඉතා විශාල එකක් විය හැකි බවයි. එකම තර්කයක් සහ එකම නීතියක්, කෙනෙකු සිරගත කොට තබා ගැනීමටත්, තවත් කෙනෙකු හිරෙන් නිදහස් කොට නිfදාස් කොට ගෙදර යැවීමටත් පාවිච්චි කළ හැකි බවයි. මේ තත්වය අගේට පැහැදිලි කර දුන් එක් අගවිනිසුරුවරයෙක් සිටියේය. 2004 සුනාමිය සඳහා ලැබුණු ආධාර එවකට සිටි අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ අනිසි අන්දමින් පාවිච්චියට ගත්තේය යන චෝදනාව අධිකරණය ඉදිරියට පැමිණි අවස්ථාවේ, අගවිනිසුරු සරත් නන්ද සිල්වා, එදා අගමැතිවරයාව නිදහස් කළා පමණක් නොව, පැමිණිලිකරුවාට දඩයක්ද ගැසුවේය. ඊට අවුරුදු දහයකට පසු, තමා එදා කළ දේ ගැන දැන් කනගාටු වන බව ප්‍රසිද්ධියේ කියා සිටි ඔහු ජාතියෙන් සමාව අයැද සිටියේය.
එහි තේරුම කුමක්ද? එක, තේරීම් දෙකකින් ඕනෑම තේරීමක් තමන්ට එදා ගත හැකිව තිබුණු බවයි. දෙක, තමා ගත්තේ වැරදි තීරණයක් බවයි. එකම සිද්ධියක් සම්බන්ධයෙන් තේරීම් දෙකක් එසේ තිබිය හැක්කේ කෙසේද? යම්කිසි ක්‍රියාවක් වරදක් නම්, එය වරදකි. නොඑසේ නම්, නිවරදකි. වරද සහ නිවරද යන දෙක, එකම දත්ත මත පිහිටා, එකට තැබිය නොහැක. එහෙත් ඒ දෙකම, අප ඉහතින් පැහැදිලි කළ, පවතින ‘පරාසය’ තුළ එක සේ වලංගු කළ හැකි වූ බව එම අගවිනිසුරුවරයාගේ ප්‍රකාශයෙන් පෙන්නුම් කෙරුණි. තවත් විදිහකින් කිවහොත්, අධිකරණ ක්‍රියාවලියක් තුළ, නීතියේ ප්‍රමුඛතාව වෙනුවට පුද්ගල පක්ෂපාතීත්වයන් හෝ අගතීන්හි ප්‍රමුඛතාවක්ද තිබිය හැකි බව ඔහු පෙන්නුම් කෙළේය. අමතක නොකරන්න: ඔහු එදා අගවිනිසුරුවරයා ය.
තමන් බොරුකාරයන් බව තමන්ම කියාගන්නා පුද්ගලයන් තිදෙනෙකුගේ ‘සාක්ෂියක්’, මාස හතරකටත් වැඩි කාලයක් පොලිස් නිලධාරියෙකු ඇප නොදී හිරභාරයේ තබාගැනීමට තරම් ප්‍රබල සාධකයක් වී ඇත්තේ කෙසේද? අර ඉහතින් කී ‘පරාසය’, අසීමිත සේ පුළුල් වී ඇති නිසා ය. විනිසුරුවරුන්, නීතිපතිවරුන් සහ පොලිස් නිලධාරීන් ආදී යුක්ති ධර්මයේ බල මර්මස්ථාන හොබවන පුද්ගලයන්, ස්වාධීන ක්‍රමවේදයකින් වෙනුවට, විධායකය විසින් පත්කරනු ලබන සහ මෙහෙවනු ලබන රටක, එකී ‘පරාසය’ තව තවත් පුළුල් වී, නීතියේ සාධාරණ පරාසය තව තවත් පටුවීමට ඉරණම් කෙටී ඇත්තේය.■
ශානී අබේසේකර සහ දේශපාලනික දංගෙඩිය
මං ඔබ හිතන කෙනා නෙවෙයි – අයිෂාරා අතුකෝරළ
‘මම දැන් දෝහාවල ඉන්න නිසා මට කලා ක්ෂේත්‍රයේ වැඩ ගොඩක් මඟහැරුණා. ටිකක් ප්‍රසිද්ධ චිත්‍රපටි කිහිපයක්ම මං වෙනුවට වෙනත් අය දාලා කරලා තියෙනවා. මම කලබල ගොඩකට මැදිවෙලා හිටියේ. මම එංගලන්තයේ නීතිය හදාරමින් ඉඳලා, ලොකු මානසික කඩාවැටීමක් එක්ක ලංකාවට ඇවිත් ඉන්න අතරේ හදිසියේ තමයි නිරූපණ වැඩකට සම්බන්ධ වුණේ. කවුරුත් විශ්වාස කරන එකක් නැහැ, මම පළවැනි වතාවේ නිරූපිකාවක් විදියට පෙනී හිටපු දවසේ තමයි මුල් වරට මොඞ්ලින් ෂෝ එකක් දැක්කේ. කවදාවත් නිරූපිකාවක් වෙන්න මා හිතුවේ නෑ. ඒත් මට තිබුණ ආතතියෙන් මිදෙන්න ඒ පැත්තට ගියා. හොඳ ප්‍රතිචාර ලැබෙනකොට වැඩියෙන් ඒකට යොමු වුණා.’
අයිෂාරා අතුකෝරල සමාජ මාධ්‍යවල ඉහළම ප්‍රතිචාර ලබන නිරූපිකාවක්. රංගන ශිල්පිනියක්, නීති ශිෂ්‍යාවක් සහ මවක්. තමන්ගේ සම නිරාවරණය වෙන විදියට ඡායාරූප දමන නිරූපිකාවන් ගැන හරි ජනප්‍රිය, සාම්ප්‍රදායික අදහස් මාලාවක් ලංකාවේ තියෙනවා. ඇය කතා කළේ තමන් ඒකට මුහුණදෙන විදිය.
අයිෂාරා, ඉසුරු වීරසිංහමුදලි අධ්‍යක්ෂණය කළ ‘පැණි මකුළුවෝ’ චිත්‍රපටියෙහි සනත් ගුණතිලක සමග රංගනයේ යෙදුණා. ජයන්ත චන්ද්‍රසිරිගේ ‘හංකිති දහතුන’ වේදිකා නාට්‍යයේ රඟපෑවා. ප්‍රදීප් ධර්මදාසගේ ‘අයිස්ක්‍රීම්’ චිත්‍රපටියේ ප්‍රධාන චරිතයක් රඟපෑවා. ඇය අලුත් චිත්‍රපටියකට සූදානම් වෙමින් හිටියත් වසංගතයෙන් ඒ කටයුතු ඇණහිටලා.
පහුගිය සතියක ඇය තමන්ගේ ෆේස්බුක් ගිණුමේ ප්‍රසිද්ධ කර තිබුණේ අපූරු යෝජනාවක් කළ පුද්ගලයෙක් ගැන.
‘රුපියල් ලක්ෂ 10ක් දෙන්නං එයා එක්ක ඩිනර් එකකට එන්න කියලා ව්‍යාපාරිකයෙක් යෝජනාවක් කළා, එයාගේ ව්‍යාපාර ගැන විස්තර පවා තියෙද්දී. මට හිතාගන්න බැහැ, ඒ තරම් මුදලකට ගෑනු කෙනෙකුට යෝජනා කරන අය ඉන්නවාද කියලා. අනෙක, කෙලින් කතාකරලා එහෙම යෝජනාවක් කරන්නෙ කොහොමද කියලා. සමහරවිට එහෙම යන නිරූපිකාවන් ඉන්න නිසා, මාත් එහෙම කෙනෙක් කියලා හිතුවාද දන්නෑ.’
ඇය කියන විදියට, තමා වැනි නිරූපිකාවන් ගැන පොදු සමාජයේ පවතින අදහස්වලට ප්‍රතිචාර දැක්වීම ලෙහෙසි පහසු කටයුත්තක් නෙවෙයි.
මෑත දවසක සංස්කරණය කළ ඇගේ වීඩියෝවක් එක්ක ‘මදුෂ්ගේ හොර අඹුව’ යැයි සඳහන් කරමින් සමාජ මාධ්‍යවල හුවමාරු කර තිබුණා. ‘නිළියන් වාගේ පෙනී ඉන්න වෛශ්‍යාවක්’ කියා ඒ වීඩියෝව හුවමාරු කරගත් සමහර අය අදහස් පළ කර තිබුණා.
‘මම මගේ අම්මාටයි තාත්තාටයි ආදරෙයි. ඒත් මම නීතිය ඉගෙනගන්නට ලංකාවෙන් එංගලන්තයට යන්න හේතු වුණේ එයාලාත් ඇතුළුව අපේ සමාජයේ සමහර පසුගාමී අදහස් හින්දා. නැත්නම් මට ලංකාවේදී වුණත් ඉගෙනගන්න තිබුණා. ගෑනු ළමයෙක් වුණාම ප්‍රශ්න දාහක්. කොහෙද යන්නෙ, කවුද කතා කළේ, කාටද ඩාලිං කිව්වේ වගේ. ලියුමක් ආවත් මට දෙන්න කලින් කඩලා බලනවා.
එයාලාගේ අඩුව පුරවන්න, මම ආදරයක් හෙව්වා. විවාහ වුණා. ලොකු දුව ඉපදුණා. මට ලැබුණ එකම වස්තුව දුව විතරයි. අන්තිමේ තවත් පාරක් මානසිකව වැටිලා තමයි මම ලංකාවට ඇවිත් හිටියේ. ඒ අතරේ නිරූපණයටයි, රඟපාන්නයි අවස්ථාව ලැබුණා.
ගෙදරින් මට විවාහයක් හොයන්න පටන්ගත්තා. ඒ කරදරවලින් බේරෙන්න ක්‍රමයක් හොයන අතරේ මගේ දැන් සැමියා හම්බවුණා. ඔහු විවෘත අදහස් තියෙන හොඳ කෙනෙක්. තිබුණ එකම ප්‍රශ්නය තමයි එයා දෝහාවල රැකියාව කරන එක. මම විවාහ වෙලා දෝහාවලට ගියොත්, රඟපාන්න තිබුණ අවස්ථා නැතිවෙනවා. ඒත්, මම එයා එක්ක විවාහ වෙන්න තීන්දු කළා.
දැන් දෝහාවල ඉඳන් මම ඉන්නේ ඇරියස් එකක. නිතර ෆේස්බුක් එකේ ෆොටෝ දාන්නේ, මම තාමත් ක්‍රියාකාරී බව පෙන්වන්න. ඒත් නිතර ෆොටෝෂූට් දාන්න පටන්ගත්තාම, ලංකාවේ ෆේස්බුක් සමාජයේ තියෙන අසහනයත් පේන්න ගත්තා.
මං ඔබ හිතන කෙනා නෙවෙයි කියලා ඒ අසහනකාරයන්ට මම පෙන්වන්න උත්සාහ කරනවා. සමහර අය අයින් කරනවා. ඒ වගේම මම විවෘතව දේශපාලන අදහස් දානවා. සාම්ප්‍රදායික අදහස් විවේචනය කරනවා. නවීන අදහස් තියෙන, දේශපාලනිකව ක්‍රියාකාරී අය මගේ ගිණුමට එකතු කරගන්න බලනවා. මට ගැළපෙන විදියෙ නෙට්වර්ක් එකක් හදාගන්න බලනවා. ඒත් ඉතින්, අන්තිමේදී හැමෝම බලන්නේ මම දාලා තියෙන ෆොටෝස් ටික තමයි. සමහරු තමන්ගෙ හිතේ තියන අච්චුවලට මං ඇතුළු කරනවා.’■
ජර්නලිස්ට් කෙනෙක් වෙන්න හරියන්නෙ නෑ කියලා උත්තර ලැබුණා – යමුනාමාලනී පෙරේරා
‘අහස පොළොව වටපිටාව, බැබලීම වගෙම බැසයෑම, සඳ කිනිති නැවී, රෝස තොල් සිඹිම්’ වැනි අතිශය ජනප්‍රිය ගී ගොඩක් ලිවීමෙන් ඈ ජනප්‍රිය වුණා. කවි පොත් 14ක් පළකළා. නවකතා 17ක්, යොවුන් නවකතා 4ක් පළකර තිබෙනවා. කාර්යබහුල ලියන්නියක වූ ඇගේ ලේඛන විලාසිතාව ගැන කතාබහකි මේ.
ඔබේ තාත්තා සහ සැමියා වන සේනක පෙරේරා එක ළඟ තමයි ජීවිතයෙන් සමුගත්තේ…
පොඩි කාලෙ මගේ පොත්වල ලියලා තිබුණා තාත්තාට කලින් මා මැරේවා කියලා. ආදරය කරන කෙනෙක් මට කලින් මැරෙනවා දකින්න මං බයවුණා. ඒක දැකලා තාත්තා කැළඹීමෙන්, මෙහෙම ලියන්න එපා කිව්වා. තාත්තා අවුරුදු අනූදෙකක් ජීවත්වෙලා මියගියේ. පොතක් කියවමින් ඉන්න අතරේ ලිස්සලා වැටිලායි ඒක වුණේ. තාත්තා නැතිවෙලා අවුරුද්දකින් සේනක නැති වුණා.
විවිධ අය විවිධ උපදෙස් දුන්නා. ඒ කිසිදෙයක් මට තේරුණේ නෑ. මට මතකයි මළගෙදර වෙලාවේ මං ආයේ සිංදු ලියන්නේ නෑ කිව්වා. ඒ වෙලාවේ දයාන් විතාරණ කිව්වා, අක්කා එහෙම කරන්න එපා, ඔයා සේනක අයියා ගැන සිංදුවක් මට ලියලා දෙන්න කියලා. දවස් දෙකකට පස්සේ මම ‘අප ආ දුර දුරස් නොවී සිටියා නම්’ කියන සිංදුවයි ‘යුගත් මල් දම්’ සිංදුවයි ලියලා දුන්නා. ඔහු ගායනා කළා. ඒකෙන් මට නැගිටින්න පුළුවන් කියන හැඟීම ආවා. මම ඒ වේදනාව එක්ක සිංදු කිහිපයක් ලිව්වා. නිරෝෂා ගැයූ ‘තරු ඇස් දහසක්’, සශිකා කීව ‘දුර අහසට මා එසවූයේ’ සිංදුව වගේ. මම ඒ දුක එක්කම ඉන්නෙ නැතිව ආයෙත් නැගිට්ටා. ඒ දවස්වල ලොකු දුව උසස්පෙළ ලීවා. පොඩි දුව අටේ. ඒත්, මම අලුත් ජීවිතේට හුරුවුණා. දුවලා දෙන්නා විවාහ කළා.
පුංචි කාලෙ ලියන්න ආසාව ආවේ තාත්තාගෙන්ද?
තාත්තා ගෙදර විවේකීව ඉන්න හැම වෙලාවකම පොතක් අතේ තිබුණා. මම පාඩම් කරන අතරේ වුණත්, මට පේන තැනක ඉඳන් තාත්තා පොතක් කියවනවා දැක්කා. තාත්තාත් නිතර පුස්තකාලවලට යනවා. පොත් ගේනවා. මමත් පොත් පෙරළලා බැලුවා. අපේ ගෙදර තවත් කියවන්නියක් හිටියා.
ඒ කවුද?
අත්තම්මා. හරියට බණ පොත් කියෙව්වා. සද්ධර්මරත්නාවලිය, සද්ධර්මාලංකාරය, පන්සිය පනස් ජාතකය හිටං තිබුණා. ඒවා අරගෙන කියවලා ඉවරවෙලා පන්සලට පූජාකරන සිරිතක් තිබුණා. ඒක මාර විදියට මට දැනිච්ච දෙයක්. අත්තම්මා හරි උනන්දුවෙන් කියවන්නේ. ඉරටු කෑල්ලක් සුද්ද කරගෙන කියවන පේළියෙන් පේළියට ඉරටුව තියාගෙන තොල් මතුර මතුරා කියවන්නේ. නිකමට අත්තම්මාට කතාකළොත් අත්තම්මා කලබලයෙන් වගේ, ‘මම මේ කියවනවා’ කියනවා. මගෙන් බාධාවක් වගේ. එතකොට මට ඉරිසියා හිතුණා. මම ඒ කාලෙ කියනවාලු, ලොකු වුණාම ඔයිට වඩා ලොකු පොත් ලියනවා කියලා. ඒත් අත්තම්මා දෙවැනි ශ්‍රේණියට විතරයි ඉගෙනගත්තේ. එයා හරි ලස්සන කෙනෙක්ලු. ගෑනු ඉගෙනගන්න ඕනෑ කියලා එයාගේ තාත්තා කීවාලු. අත්තම්මා වෙරවීරියෙන් කියවන්න පුරුදු වුණාලු.
මුලින් ලිව්වේ කොහොමද?
මම හොර වැඩක් කරමින් හිටියා. පාඩම් පොත්වල පසුපිට පැත්තේ පොඩි සටහන් ගැහුවා. හිතට එන අදහස්. ඊට පස්සේ මෙහෙම කරලාත් හරියන්නෑ හිතලා වෙනම එක්සයිස් පොතක් අරන් අදහස් පොතක් ලියන්න පටන්ගත්තා. ලියන ඒවා නිසඳැස් කවියෙන් වගේ තමයි ආවේ. ඒක පොත් මේසයේ, පොත් ගොඬේ යටම තිබුණේ කාටවත් නොපෙනෙන්න. ඒත් තාත්තාගෙන් ලියන ඒවාට තල්ලුවක් තිබුණේ නැහැ. මට ලියන්න පුළුවන් කීවාම, ඔව් ඔව් පුළුවන් ඇති කියලා කියනවා මිසක් පුතේ තව ලියන්න කීවේ නෑ.
ගුවන් විදුලියේ ‘හඳමාමා’ වැඩසටහනට ලිව්වා නම් හොඳයි කියලා මම තාත්තාට කිව්වාම, තාත්තා කිව්වා පුතේ ඕවා කරලා හරියන්නෙ නෑ කියලා. ඉගෙනගන්න ඕනෑ, ඉගෙනගෙන ඉවරවෙලා තැනකට ඇවිත් ඕවා කරන්න කියලා.
තාත්තාගේ අකැමැත්ත මැද ලිව්වේ කොහොමද?
මං, අනේ තාත්තේ එකක් ලියන්නම්, පෝස්ට් කාඞ් එකක් දෙන්න කිව්වා. ගොවියා ගැන කවි දෙකක් ලියලා හඳමාමාට යැව්වා. තාත්තාම තමයි තැපැල් කළේ. ඔන්න පහුවදා ගුවන් විදුලියේ හඳමාමා වැඩසටහනෙන් මේක ප්‍රචාරය වුණා. සුමනා ජයතිලක නැන්දා කවිය ගායනා කළා. අපි ඒ දවස්වල නැන්දා කියලානේ කිව්වේ.
තාත්තා කැමති වුණේ දුව මොනවගේ රස්සාවක් කරනවාටද?
මම පොඩි කාලෙ ඩොක්ටර් කෙනෙක් වෙනවා කිව්වා. ඒක කිව්වේ ඩොක්ටර් සරච්චන්ද්‍ර ගැන හිතාගෙන. තාත්තා කිව්වා, කොච්චර හොඳ වැඩක්ද හොඳ පුතේ, ලෙඞ්ඩු සනීප කරන්න පුළුවන් නම් කොච්චර හොඳයිද, ඔයා ඒක කරන්න කියලා. මට ඒ පාර තාත්තා ගැන දුකයි. තාත්තා එදා හිතපු හීනය හැබෑ කරන්නම හිතාගෙන මම උසස්පෙළට ජීව විද්‍යාවත් කළා. වෛද්‍ය විද්‍යාලයට යන්න ලැබුණේ නෑ.
උසස්පෙළ කාලයේ ගුවන්විදුලියට ලියන්න පටන්ගත්තා. ‘කාන්තා කළඹ, පසන් නිවස, මලක මහිම, ශනිදා සාදය’ වගේ වැඩසටහන් ගොඩාක් තිබුණා. ඒවාට කවි, කෙටිකතා, නාට්‍ය වගේ ඒවා පුදුම විදියට ලීවා. ලියන හැම එකක්ම වගේ ප්‍රචාරය වුණා. ධර්මසිරි ගමගේ මහත්තයා දවසක් ලියලා තිබුණා ලේක්හවුස් එකේදී හමුවෙන්න කියලා.
තාත්තා මොකද කීවේ…
හොඳ මහත්තයෙක්නේ, හම්බවෙන්න කිව්වා. ඔය අතරේ මට ඩීඑස්අයි ආයතනයේ ගිණුම් අංශයේ රැකියාවක් ලැබුණා. ඒ වැඩට යන අතරේදී ලේක්හවුස් එකටත් ගොඩවෙලා ගමගේ මහත්තයා හම්බවුණා. යොවුන් ජනතා පත්තරේ ‘යොවුන් පහන් වැට’ට ලියන්න කතා කරගත්තා. පසුකාලීනව ජනප්‍රිය වූ ගොඩක් අය යොවුන් පහන් වැටට ලීවා. යොවුන් ජනතාවට අමතරව තවත් පත්තරවලට ලියන්න ගත්තා. තරුණි පත්තරයට ලියන්න කියලා සුමනා සපරමාදු මහත්මිය කීවා. පත්තරේක මුල් පුටුවක හිටපු කාන්තාවක් නිසා සුමනා සපරමාදු මහත්මිය එක්ක කිට්ටු වුණා. ඇය නිසා මටත් පත්තරයක වැඩ කරන්න ආසාවක් ආවා.
ඒ ගැනත් තාත්තාගෙන් අහන්න ඇති…
මම පත්තරයක වැඩ කරන්න ආසයි කියලා තාත්තාට කිව්වා. ධර්මසිරි ගමගේ මහත්තයාටත් කීවා. ලේක්හවුස් එකේ ඉන්ටවීව් එකකට යැව්වා. බෝධිනාගොඩ මහත්තයා තමයි හිටියේ. මේ රස්සාව තෝරාගත්තේ ඇයි කියලා ඇහුවා. මං කිව්වා පත්තරවල ලියන්න ආසයි කියලා. කැමරාමන්ලා එක්ක තැන් තැන්වල යන්න පුළුවන්ද ඇහුවා. එහෙම යන්න බෑ, ඔෆිස් එකේම ඉන්න ඕනෑ කියලා මට ටිකක් තරහට වගේ කියවුණා. ඔයා ජර්නලිස්ට් කෙනෙක් වෙන්න හරියන්නෙ නෑ කියලා උත්තර ලැබුණා. පත්තර රස්සාවට මිස් වුණා. තාත්තාත් කිව්වා, ඔයා කරන රස්සාවම කරගෙන යන්න කියලා. මගේ ලිවීම්වලට සම්මාන ලැබුණාට පස්සේ ඩීඑස්අයි එකේ ගිණුම් අංශයේ ඉඳන් ප්‍රචාරක අංශයට මාරුවීමක් ලැබුණා.
මුල්ම පොත ගහනකොට හයියට හිටියේ කවුද?
හැත්තෑනවයේදී විතර පුංචි පොතක් ගැහුවා ‘අධිෂ්ඨාන’ කියලා. ඒ තාත්තාගේ වියදමෙන්. පිටු විසි ගාණක්ද කොහෙදෝ. එක්කෙනෙක් මට කීවා, පොතක් ලියනවා නම් පිටු 49ට වැඩි වෙන්න ඕනෑ කියලා. ඒත් මට පොතක් ගහන්න හදිසියක් තිබුණේ නෑ. අනූවෙදී ධර්මසිරි ගමගේ මහත්තයා කිව්වා, යමුනා ඔය පත්තරවලට ලියලා වැඩක් නෑ පොතක් ගහන්න කියලා. ‘ණයට ගත් සාජ්ජය’ කියන පොත කළේ ඒ විදියට. ඒ අවුරුද්දේ සම්මානවලට නිර්දේශ වූ විශිෂ්ට කෘතියක් වුණා.
සේනක පෙරේරා කියන පෙම්වතා ආවේ කොහොමද?
‘පරාස්ස’ කියලා නාට්‍යයක් බලන්න යමු කියලා යෙහෙළියන් කිහිපදෙනෙකුගෙන් යෝජනාවක් ආවා. ලුම්බිණි එකේ. සේනක ඒකේ පුදුම රඟපෑමක් රඟපෑවේ. මං යාළුවන්ටත් කීවේ අර බලාපල්ලාකෝ රඟපෑම කියලා. ඒක බලලා වශීවෙලා මම කියව කියවා හිටියා.
නාට්‍යය ඉවරවුණාට පස්සේ යාළුවෝ වේදිකාව පිටිපස්සට ගියේ නාට්‍ය කණ්ඩායම මුණගැහෙන්න. මට ඔය නළුවෝ හම්බවෙන්න බෑ. තාත්තා දැනගත්තොත් අවුලක් කියලා මම කණුවක් ගාව එළියේ හිටගෙන හිටියා. ටික වෙලාවකින් මෙන්න බොලේ සේනක මා හිටපු තැනට එනවා. මම ලියපු කවිත් සේනක දන්නවා. කවුද කියලා බලන්න ආවේ කිව්වා. මම ටිකක් ආඩම්බරයි. ඒත් කවි ගැන කතාව නිසා අහුවුණා. කතාබහ ඉස්සරහට ගියා. මුණගැහුණා. පස්සේ දවසක එයා මට කවි පන්තියක් එවලා තිබුණා. මම ‘තහනම් කවියක්’ කියලා ඒකට උත්තරයක් ලිව්වා. සහෝදරත්වයෙන් ඔබ්බට ගිය සම්බන්ධයක් ඇතිවුණා. ඒත් මට බයක් තිබුණා. අපේ තාත්තාට ඔය කලාකාරයෝ අරහංනේ. සේනක බයසැක නැතුවම ගෙදර ගිහින් තාත්තා මුණගැහුණාට පස්සේ පුදුම විදියට තාත්තාගේ හිත එයාට පැහැදුණා.
‘අහස පොළොව’ සුනිල් එදිරිසංහට ලැබුණේ සේනක නිසාලු…
ඔය කාලෙම සේනකට රුසියාවේ යන්න ශිෂ්‍යත්වයක් ලැබුණා. එයාට ඕනෑ වුණේ විවාහ වෙලාම යන්න. කොහොම හරි කතා කරගෙන, රෙජිස්ටර් කරලා එයා රට ගියා. ඇවිල්ලා තමයි වෙඩින් එක ගත්තේ. එයා රට ඉන්නකොට ලියපු ලියුමක තමයි ‘අහස පොළොව වටපිටාව’ කියන කවිය තිබුණේ. පස්සේ එයා ලංකාවට ඇවිල්ලා මහවැලියේ වැඩ කරනකොට සුනිල් එදිරිසිංහ අයියාත් හිටියේ එතැන. සේනකම තමයි ‘අහස පොළොව’ ගෙනිච්චේ. රෝහණ වීරසිංහ සංගීතය කරලා දුන්නා. හරිම ජනප්‍රිය වුණා.
පවුල අස්සේ ලියන එක අමාරුවක් වුණේ නැහැ…
විවාහයෙන් පස්සේ සේනක වේදිකා නාට්‍යවල රඟපෑමෙන් ටිකක් ඈත්වුණා. එයා මීට කලින් රංගනයට සම්මාන ගත් කෙනෙක් වුණත්, යම් කැපකිරීමක් කළා. තැන් තැන්වල යන්නට සිද්ධවුණ හින්දා. වතාවක් එයා දුරබැහැර නාට්‍යයක් රඟපාන්න ගියා. තඩි රැවුළක් තියෙන කෙනෙක් නිසා මාත් දරුවනුත් එයා රැවුළ එක්කයි දැකලා හිටියේ. ඒත්, මේ කියන නාට්‍යයේ චරිතයක් වෙනුවෙන් රැවුල කපන්න වුණාලු. රැවුළත් නැතුව රෑ ගෙදරට එද්දීම මටත් ළමයාටත් එක පාර ඔහු අඳුනගන්න බැරිවුණා. දෙන්නාම බයවුණා. ළමයා බයෙන් කෑගැහුවා.
මගේ ලිවීමෙන් නම් ඈත්වෙන්න සිද්ධවුණේ නෑ. සේනකගෙන් මට ලොකු තල්ලුවක් ලැබුණා. මම බිරිඳ, මව, දියණිය සහ රස්සාවේ වැඩ කරන අතරේම දිගටම ලීවා. මම සාමාන්‍යයෙන් උදේම නැගිටලා ලීවා. ළමයි වැඩිපුර කෑගහන වෙලාවට පුතේ අම්මාට වැඬේ කරගන්න දීලා කෑ නොගහා ඉන්න කියලා සේනක කියනවා. ළමයි පුංචිම කාලයේ රස්සාවෙන් අයින්වෙන්න කියලා සේනක පොඩි යෝජනාවක් කළා. ඒත් තාත්තා මට රස්සාවෙන් අයින් වෙන්න එපා කිව්වා. තාත්තාගේ කීමට තමයි රස්සාවේ හිටියේ. කොහොමහරි ලියන එකට වටේ හිටිය හැමෝම උපරිම උදව් කළා.■
89දී මම දුවන එක නැවැත්තුවා: රමණී මංගලිකා
■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
‘පන්නිපිටිය ධර්මපාලේ ප්‍රාථමිකයට වෙනමම නිවාසාන්තර තරගයක් තිබුණා. හැම ළමයෙක්ම මොකක් හරි තරගයකට සම්බන්ධ වෙන්න ඕනෑ. ඒකල තරගයකට තිබුණේ මීටර් 50 විතරයි. ටීචර්ස්ලා සහ අයියලා, අක්කලා තරග වට කිහිපයක් පවත්වලා ළමයින්ව තේරුවා. මම අවසන් පූර්ව වටයට තේරුණා. අවසන් පූර්ව වටය දවසේ මම අම්මාත් එක්ක ඩෙන්ටල් ගියා. අපේ ටීචර්ස්ලා එදා අවසන් පූර්ව වටය තියන්නේ නැතුව නවත්වාගෙන තිබුණා. පහුවදා ටීචර්ස්ලා එක්ක අයියලා, අක්කලා මාව හොයාගෙන පන්තියට ආවා. අවසන් පූර්ව වටයේදීත් මම පළමුවෙනියා වුණා. තරගයේදී අටෙන් පහළ මීටර් 50 ඉසව්වෙන් කප් එක මට ලැබුණා.’
ජීවිතයේ තමා ලද පළමු සම්මානය වන ඉතා කුඩා ප්‍රමාණයේ කුසලානය පෙන්වමින් රමණී මංගලිකා කීවාය.
ඇය ශ්‍රී ලංකාවෙන් බිහි වූ විශිෂ්ටතම මලල ක්‍රීඩිකාවකි. 1984 වසරේදී නේපාලයේ කත්මණ්ඩු නගරයේ පැවති සමාරම්භක දකුණු ආසියානු ක්‍රීඩා උළෙලේදී (සාෆ් ගේම්) ශ්‍රී ලංකාවට රන් පදක්කමක් දිනා දුන්නේ ඇයයි. 1987 රෝමයේ පැවති දෙවන ලෝක මලල ශූරතාවලියේදී ශ්‍රී ලංකාව නියෝජනය කළේ ඇයයි. එම ක්‍රීඩා උළෙල නියෝජනය කළ පළමු මලල ක්‍රීඩිකාව වන්නේ ද ඇයයි.
1987 දකුණු ආසියානු ක්‍රීඩා උළෙලේදී පාදයේ අබාධයක් ඇති වීම හේතුවෙන් ඇයට 100 සහාය තරග වටයට හා 200 අවසන් වටයට තරග වැදීමට අවස්ථාව හිමි වූයේ නැත. මීටර් 100 අවසන් වටයේදී රන් පදක්කම දිනාගත්තේ ලංකාව නියෝජනය කළ සිමොන් වැන්හියර්ය. අවසන් වටයේ රන් පදක්කම හිමිකරගත් සිමොන් පවා මූලික වටයේ දී රමණී තැබූ තත්පර 12.1ක වර්තාව කැඩුවේ නැත. ‘ආබාධය ඇති නොවුණා නම් අපට තව රන් රිදී පදක්කම් ගෙනෙන්න තිබුණා.’
‘ප්‍රමාණවත් පුහුණුවක් නැතිව අපි ගියේ. පළමුවෙන්ම මීටර් 100 පූර්ව වටය තිබුණා. ඒ තරගයේ මම තත්පර 12.1ක වාර්තාවක් තිබ්බා. මීටර් 200 තරගයේ පූර්ව වටයයි, මීටර් 100 සහාය පූර්ව වටයයි දෙවෙනි දවසේ තිබුණා. ඊළඟ දවසේ උදෙන්ම මීටර් 200 තරගය තිබුණා. ඒ තරගයේ රන් පදක්කම මම දිනුවා. ඒක තමයි සාෆ් ගේම් එකේ ලංකාව දිනූ පළමු රන් පදක්කම. මීටර් 100 සහාය තරගය එදා හවස තිබුණා. මොකක් හරි අවුලක් නිසා විනාඩි 45ක් විතර අපිව ට්‍රැක් එකේ තියාගෙන හිටියා. එහේ හරිම සීතලයි. මගේ ඇඳුම් ටික ගන්න විදිහක් තිබුණේ නෑ. එහෙම ඉඳලා තරගය තියන්නේ නෑ කියලා, විනාඩි 5කින් ආයෙත් තරගය තියනවා කිව්වා. අනෙක් ක්‍රීඩිකාවන්ට පුහුණුකරුවො බොටම්, ජර්සි ගෙනැත් දුන්නා. අප අරන් ගිය නිලධාරීන් ෂොපින් ගිහින්. දරාගන්න බැරි සීතලේ ඉඳලා දිව්ව නිසා තමයි කකුලේ ආබාධය ආවේ. ඊට පහුවදා තිබුණු මීටර් 100 අවසන් තරගයට ඉන්න බැරි වුණා. ඒ තරගයේ ලංකාව නියෝජනය කළ සිමොන් වැන්හියර් ගෝල්ඞ් මෙඞ්ල් එක ගත්තා.’
ජාත්‍යන්තර වශයෙන් රන් පදක්කම් කිහිපයක් දිනා ගත්තද 70 දශකයට සාපේක්ෂව 80 දශකය ලංකාවේ මලල ක්‍රීඩාවේ අඳුරුම යුගය බව ඇය කීවාය. උතුරේ යුද්ධයත්, දකුණේ භීෂණයත් නිසා මලල ක්‍රීඩාව පිළිබඳව හැමෝගේම අවධානය ගිලිහී තිබුණි. අනෙක් පැත්තෙන් ලංකාව පළමුවෙනි ටෙස්ට් ජයග්‍රහණය ලබා තිබූ බැවින් ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාවට විශාල රාජ්‍ය අනුග්‍රහයක් මෙන්ම ජන ආකර්ෂණයක් ලැබී තිබිණි. 1989 රණසිංහ ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිවරයාගේ මූලිකත්වයෙන් ක්‍රීඩාංගණ ජාත්‍යන්තර මට්ටමට නවීකරණය කිරීමත්, 1990 දී දකුණු ආසියානු ක්‍රීඩා උළෙල ලංකාවේ පවත්වන්නට කටයුතු කිරීමත් නිසා මලල ක්‍රීඩාවට කිසියම් ජවයක් එක් විය. ඒ හැරෙන්නට ලංකාවේ ක්‍රීඩා ක්ෂේත්‍රයට පොදු වූ දුර්ගුණ අදටත් එසේමය.
‘මම රාජ්‍ය නායකයන්ගෙන් ජාතික ශූරතා සඳහා සහතික හා සම්මාන ලබාගෙන තියෙනවා. අහක බලාගෙන ඒවා දෙන්නේ. ඒ තරම් මලල ක්‍රීඩා ගැන සැලකිල්ල පහළට වැටිලා තිබුණේ. මලල ක්‍රීඩාවලට සත පහක රාජ්‍ය අනුග්‍රහයක් ලැබුණේ නෑ.’
ඕනෑම ක්‍රීඩකයෙකුට පාසල් අවධිය ඉතාමත් තීරණාත්මකය. දක්ෂයන් හඳුනාගන්නේත්, හඳුනාගත් දක්ෂ ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන්ගේ දක්ෂතා ඔප් නැංවෙන්නේත් පාසල් අවධියේදීය. එහිදී දුර දක්නා නුවනින් යුතු පුහුණුකරුවන්ගේ මැදිහත්වීම අතිශයින් වැදගත්ය. පාසල් අවධියේ සිටම රමණීගේ මංගලිකාගේ පුහුණුකරු වූයේ පසුකාලීනව ජාතික මලල ක්‍රීඩා පුහුණුකරු හා දශක ගණනාවක් තිස්සේ ශ්‍රී ලංකාවට රන්පදක්කම්ලාභීන් රැසක් බිහිකළ ලක්ෂ්මන් ද අල්විස් ය. ඇය තම පුහුණුකරු ගැන කතා කළේ කෘතඥතාපූර්වකවය.
‘6 වසරට එනකම්ම පිළිවෙළක් නැතුව අවස්ථාවක් ලැබුණාම තරග කරලා දිනුවා. 1978 විතර තිබුණු නිවාසාන්තර තරගවලින් පස්සේ සර් පන්නිපිටිය ධර්මපාලෙට ආවා. එයා තමයි තෝරලා ජාත්‍යන්තර මට්ටමේ ළමයි ටිකක් හදන්න කටයුතු කළේ. මීටර් 100 හා 200 සඳහා තමයි සර් මාව පුහුණු කළේ. ඊට පස්සේ කලාප තරග, පබ්ලික් ස්කූල්ස්, ජූනියර් නැෂනල්ස් තරග සේරම දිනුවා. ජාත්‍යන්තර මට්ටමට යනකොට අපේ සර්ට වඩා වෙන පුහුණුකරුවෙක් හිටියා නම් හොඳයි කියලා හිතුණ වෙලාවල් තිබුණා. අපි එහෙම පුහුණුකරුවන්ව මාරු කරන්න කැමති වුණේ නෑ. අපි ඒ අයට සැලකුවේ අපේ තාත්තාට, අම්මාට වගේ. සර් ඉගෙනගෙන තිබුණේ නැගෙනහිර ජර්මනියේ. හරිම දැඩි ගති තිබුණු පුහුණුකරුවෙක්. අමානුෂිකයි වගේ පෙනුණාට අපි දැනගෙන හිටියා ඒ එයාගේ වාසියට නෙමේ කියලා. අපේ ඇඟේ හයිය හා පුහුණුකරුවන්ගේ බුද්ධිය හොඳට ගැළපුණා.’
අවම පහුසුකම් යටතේ පුහුණුවීම් කළ ආකාරයත් තණකොළ බිස්සට හුරු වූ දෙපා මුල්වරට ජාත්‍යන්තර තලයේ ක්‍රීඩා පිටියක ස්පර්ශය ලැබූ ආකාරයත් ඇය සිහිපත් කරන්නේ ජයග්‍රහණය පිළිබඳව ආස්වාදයෙන් යුතුවය.
‘අපි සපත්තු නැතුව තණකොළ පිට්ටනියේ දිවුවේ. හවස පුහුණුවීම් ඉවර වුණාම අයිස්ක්‍රීම් කකා කොට්ටාවේ ඉඳලා රුක්මලේට පයින් තමයි යන්නේ. ක්‍රීඩා කරනවා කියලා අපට විශේෂ පෝෂණ ආහාර තිබුණේ නෑ. ඒෂියන් ගේම්ස් ගියාම තමයි තේරුණේ අපි මොනවද කරන්නේ කියලා. පළමු වතාවට ගිහිල්ලා ඒ වගේ ට්‍රැක් එකක දිව්වේ. සපත්තු දාලා රබර් කාපට් එකේ දුවන එක වෙනමම ඉගෙන ගන්න ඕනෑ දෙයක්. අපි බරට අඩි හප්පලා දිව්වේ. දුවනවා නෙමේ විසි වෙනවා. අද ළමයින්ට තියෙන පහසුකම් අපට තිබුණා නම් අපිව කාටවත් අල්ලන්න බෑ’
ක්‍රීඩාවේ ඉදිරි දියුණුවට බලපාන ප්‍රධාන කාරණා දෙකක් ගැන ඇය අවධාරණය කරන්නීය. ඒ ප්‍රේක්ෂකයන් හා විචාරකයන්ය. ‘මේ දෙගොල්ල නැත්නම් ක්‍රීඩාවේ උණුසුමත් නෑ.’ 89 වසරේ ඇය ක්‍රීඩාවෙන් සමුගන්නේ ක්‍රීඩා ක්ෂේත්‍රය පිළිබඳ දැඩි කලකිරීමෙන් යුතුවය. රටට වැඩක් ගත හැකි ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන් ඔහේ වියපත් වන්නට හැරීම අපේ රටේ ක්‍රීඩා ප්‍රතිපත්තිය බවට පත් වී තිබෙනවා මෙනි.
‘අපේ හැකියාවල් හරි අපරාදේ වුණා. අසූනවයේදී මං දුවන එක නැවැත්තුවා. කොච්චර කළත් ඔච්චරයි කියලා හිතුණා. මලල ක්‍රීඩාවට තිබුණු නොසැලකිල්ල වගේම අපේ ආත්ම විස්වාසය හදන්න ප්‍රමාණවත් පිළිගැනීමක් අපට ලැබුණේ නෑ. 1987 ක්‍රීඩා නිලධාරිනියක් විදිහට රස්සාවක් ලැබුණා. මම විවාහ වුණේත් ක්‍රීඩා නිලධාරියෙක් එක්ක. අපට පොඩි පඩියක් ලැබුණා. ඉස්කෝලේදි අපි ක්‍රීඩා කළා. අපේ සමකාලීන අය ඉගෙන ගත්තා. ඒ අයට හොඳ රැකියාවලට ගිහින්, හෝ ආර්ථික ස්ථාවරත්වයක් හදාගන්න පුළුවන් වුණා. අපිට කියලා ඉන්න තැනක්වත් තිබුණේ නෑ. මං ගැන මටම විශාල කළකිරීමක් ඇති වුණා. මම ළමයි දෙන්නා හදාගෙන ගෙදර ඉන්නම්, ඔයා රස්සාවට යන්න කියලා මහත්තයාට කියලා මම නතර වුණා.
ලලිත් ඇතුළත්මුදලි ඇමතිවරයා ජාතික ක්‍රීඩා උළෙවල දිනපු අය සතොසට බඳවා ගත්තා. මටත් වාහනයක්, කාර්යාලයක්, ක්‍රීඩා නිලධාරී කියලා තනතුරක් ලැබුණා. ඒත් එතැන ක්‍රීඩා තිබුණේ නෑ. ඒක සතොසේ ස්වර්ණමය යුගය. ඇතුළත්මුදලි මහත්තයා ඇමතිකමෙන් අයින් වෙලා එම්.එස්. අමරසිරි ඇමතිවරයා වුණාට පස්සේ මම වන්දියක් අරන් අයින් වුණා. ඒ මුදලින් තමයි මේ ඉන්න ඉඩම ගත්තේ.’
සිය දෑතින් වැවුණු බවබෝග පිරි ඉඩම පෙන්වමින් රන් පදක්කම්ලාභී රමණී මංගලිකා පැවසුවාය.■
මී ලෝකෙට විකුණමු
■ අමිල රත්නායක
මී තෙල් පොල්තෙල් වගේ කෑමවලට ගන්න පුළුවන්, මී මල් හැලප, මී මල් කැවුම්, මී මල් වෙල්ලවැහුම්, මී මල් ජෑම්, මී මල් පැණි, මී මල් සෝස්, මී මල් අච්චාරු වැනි කෑම වර්ග හදන්න පුළුවන්. ඊට අමතරව මී මල්වලින් හරකුන්ට පුන්නක්කු හැදීම, මී කොළවලින් පොහොර ආදියත් හැදුවා.
එතැනින් එහාට පොහොර විදියට, වගා සරු කරන ශාකයක් විදියට, බෙහෙතක් විදියට මී පාවිච්චි කළා. ඒත් පුංචි කාලයේ ඉඳන් අපි ඉස්කෝලේ පොත්පත්වලින් පොල් ගහ ‘කප්රුකක්’ කියලා පිළිගත්තාට මී ගහ ගැන එදිනෙදා අපි ඉගෙනගන්නේ නැහැ. උදාහරණයක් විදියට කුරුණෑගල, පුත්තලම පැත්තේ වැඩිහිටියන් මී ගහ දන්නා නිසා, අලුතින් කොළ කඩාපාන්න ඕනෑ නැහැ.
යටත්විජිත කාලේ
රජ කාලෙ මී ගහක් කැපුවොත් දඬුවම මරණයලු. මී ගහ එච්චර වටිනවාලු. ඒත් දැන් අපි, මී කියන්නෙ ගහක් කියලාවත් දන්නේ නෑ. අනගාරික ධර්මපාලගේ පටන් මේ දක්වා ස්වදේශික චින්තනයක් ගැන කතා කරන උදවිය නිතර කියන දෙයක් තමයි මී ගහ විනාශ කිරීමේ සැලසුමක් ‘සුද්දාට’ තිබුණ බව. ඒ කියන්නේ හිතාමතා මී ගහ අපේ සමාජයෙන් ඈත් කළ බව. මේ ගස විනාශ කිරීමේ සැලසුමක් තිබුණ බව.
කරුණු අධ්‍යයනය කරද්දී ලියුම්කරුට දැනෙන හැඟීම ඒ කතාවේ අර්ධ ඇත්තක් තිබෙන බව. මී ගසේ වටිනාකම ගැන පර්යේෂණ කරලා, ඒක අනවශ්‍ය බව බි්‍රතාන්‍යයන් කල්පනා කළ බවත් හිතන්න අමාරුයි.
හිතාමතා කළත් නැතත්, ඉංග්‍රීසි පාලන කාලයේ තමයි අපේ සංස්කෘතියෙන් මී ගහ ඈත් වුණේ.
1833 දී කෝල්බෲක්-කැමරන් දෙන්නා ලංකාවට නීතිමය ප්‍රතිසංස්කරණ තොගයක් හඳුන්වාදුන්නා. ඒ වෙලාවේ කෙරුණේ එච්චර කාලයක් තිබුණ දේශීය නීති වෙනුවට අලුත් නීති හඳුන්වාදුන්න එක. සමහර ඒවා ශ්‍රමය ගැන. තවත් ඒවා ඉඩම් අයිතිය ගැන. අලුත් බදු ක්‍රම. රටේ පාලනය කරන ආකාරය.
ඒ ප්‍රතිසංස්කරණ ගොඩක් අස්සේ මී ගහ කැපීම දරුණු දඬුවම් ලැබෙන වරදක්ය කියලා තිබුණ නීතිය බි්‍රතාන්‍යයන් ක්‍රියාත්මක කළ නීතිරීතිවලට ඇතුළත් වුණේ නැහැ. ඒ නිසා අපට හැඟෙන විදියට එදා මී ගස ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ ‘විශේෂ අවශ්‍යතාවක්’ බි්‍රතාන්‍යයන් නොදැකපු නිසාත්, මී ගස් තිබුණු ප්‍රදේශවල හැකි තරම් පොල් වැවීමේ වුවමනාවක් තිබුණු නිසාත් ඉබේම මී ගස යටපත් වෙන්න ඇති. (අපි පොල් එක්ක තරහ වෙන්න ඕනෑ නැහැ. පොල් ගහත් ලංකාවේ අභිමානයක්. එදා බි්‍රතාන්‍යයන් ඇරඹූ පොල් වගාව නිසා ලංකාවට ආ ආයෝජන, ධනය සහ ආදායමත් අමතක කරන්න බැහැ.)
මී ගහේ වටිනාකම
මෙතැනින් එහාට මී ගසේ වැදගත්කම ගැන කරුණු උපුටාගන්නේ ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ ආචාර්ය රවීන්ද්‍ර විතානාච්චි සහ වෛද්‍ය අනුරුද්ධ පාදෙණිය එක්ව ලියූ ‘මී ගස- හෙළයේ දෙවන කප්රුක’ නම් කෘතියෙන්.
අපි මේ උත්සාහ කරන්නේ අතීතකාමී ඇහැක් වෙනුවට, විද්‍යාත්මක සහ නවීන ඇහැකින් මී ගහ දිහා බලන්නයි.
‘රජරට වැඩිහිටියා මී ගස පිළිබඳ පැය ගණනක් කතාකරනවා- ගෙදර වහළට පරාල ගන්න තැන ඉඳන් ආහාර වේල වෙනකන් කියන්න දන්නවා- මී මල් වැටෙන කොට උදේ පාන්දර මී ගහ යට අතුගාලා මී මල් එකතු කරන හැටි, ඒවා වේලන හැටි, අපේ සීයලා එක දිගට කියවනවා- ඉතින් ඇයි අපි මී ගහ ගැන නොදන්නේ, මී තෙල්වල රස නොදන්නේ, මී ගහක් දැකලාවත් නැත්තේ, කොටින්ම කිව්වොත් මී කියන්නේ ගහක් ද කියලවත් අපේ ළමයි නොදන්නේ ඇයි?’ පොතේ පූර්විකාවේ එහෙම තියෙනවා.
මී ගහ අඩි හැත්තෑවක් විතර උසට වැවෙනවා. අවුරුදු අටකින් විතර ගෙඩි හැදෙනවා. අවුරුදු හැත්තෑවක් විතර තිස්සේ මී ගහක් ජීවත් වෙනවා.
මී මල
මී ගහේ වැදගත්ම කොටස මී මල. අවුරුද්දකට වතාවක් පෙබරවාරි සහ අප්‍රේල් අතර කාලයේ මී මල් හැදෙනවා. මේකේ පැණි රහකුත් තියෙනවා. ඒත්, පෝෂණවේදියෝ කියන විදියට මී මලේ තියෙන සීනි, උක්වලට වඩා පෝෂණ ගුණයෙන් ඉහළයි.
පර්යේෂණ අනුව ප්‍රෝටීන් ප්‍රමාණය අතින් ඇපල් ගෙඩිය වාගේ තිස්තුන් ගුණයක්. කෙසෙල් වාගේ පස් ගුණයක්. අඹ වාගේ දහ ගුණයක් මී මල ඉහළයි. මලේ කැල්සියම් සහ යකඩ ප්‍රමාණයත් වැඩියි. තන්තු තියෙන නිසා කෑම දිරවන එකට උදව් වෙනවා. විටමින් වර්ගත් මී මලේ වැඩියි. ඇස්වලට, දත්වලට ශක්තිය වඩවන්න උදව් වෙනවාලු. සාමාන්‍යයෙන් මී මල් කෑමට ගන්නේ වේලලා. ලියුම්කරුගේත් පුංචි කාලයේ මතක අතර මහියංගණයේ ගල් තලා උඩ මී මල් වේලපු වැඩිහිටියන් ගැන මතකයන් යාන්තමට තියෙනවා. ඒ කාලෙ ගොඩක් පැණිරහ කෑමවලට මී මල එකතු කරන්නේ පැණි විදියට. අදටත් රත්නපුරේ, බලංගොඩ වගේ පැතිවල මී මල් දාපු කැවුම්, හැලප වගේ කෑම ජාති හදනවාලු.
මී පොහොර
මී ගහේ කොළය ඉක්මනට දිරන නිසා, ඒක කොම්පෝස්ට්වලට සුදුසුයි. මී ගහේ පොහොර හොඳ නිසා ඒ කාලෙ වගා බිම්වල තැනින් තැන මී ගස් හැදුවා. කොළේ බිමට වැටුණම ඉබේම පොහොරක් වෙලා පස සරු වෙන හින්දා. මී ගහේ ගෙඩි කන වවුලන්ගේ වසුරු පොළොවට වැටුණාම නයිට්‍රජන්, ඇමෝනියා, යූරියා වගේ පොහොර එකතු වෙනවාලු. ඒ විතරක්ද, මී ගහේ මල් සහ ගෙඩි කන්න කුරුල්ලන් ආවාම, ඒ කුරුල්ලන් වගාවේ ඉන්න එක එක කෘමීන් වර්ගවලටත් වැඬේ දෙනවාලු. ඒ මදිවාට මී මල්වලට ආකර්ෂණය වෙන මී මැස්සන් සහ බඹරුන් අර වගාවන්ට ඕනෑ පරාගන කාර්යභාරයත් හොඳට කරනවාලු.
ඒ වගේම මී පොත්ත යම් යම් දේශීය වෙද හෙදකම්වලට පාවිච්චි කරනවා. උදාහරණයක් විදියට පාචනයට බෙහෙත් කරන්න පොත්ත තම්බලා ගන්න වතුර තුන්වරක් පානය කිරීම නිර්දේශ කරනවාලු. සෙම් ලෙඩවලට දුම් අල්ලනකොට, මී ටිකක් පාවිච්චි කරනවාලු. මී පොත්ත සමහර කෑම වර්ගවලටත් දානවා.
මී ගෙඩි
අගෝස්තු, සැප්තැම්බර් වෙද්දී මී ගෙඩි හැදෙනවා. ඉදුණාම කහ පාටයි. බිම වැටෙන ගෙඩිය මිරිකීමෙන් පස්සේ, ඇටය එළියට එනවා. මී ඇටයෙන් සීයට හැත්තෑවක තෙල් තියෙනවා. දැන් නම් මී තෙල් තියෙන්නේ ගමේ වෙද මහත්තයා ළඟ හරි, බෙහෙත් බඩු කඬේක හරි. මී තෙල්වල ප්‍රෝටීන් සංයුතිය ඉහළයිලු. හැබැයි කුරුණෑගල පැත්තේ වැඩිහිටියන් බත් කනකොට මී තෙල් චුට්ටක් මිශ්‍ර කරගන්න හුරුවෙලා හිටියාලු. දැන් කුරුණෑගල, පුත්තලම පැත්තේ ඉඳහිට මී තෙල් සෙක්කුවක් බලාගන්න පුළුවන්ලු. ඒත්, එක්තරා කාලෙක මී තෙල් සෙක්කු හරි සුලබයිලු. අපි කලින් කීව කෑම වර්ගවලට අමතරව ලාම්පු, පහන් පත්තු කරන්නත් මී තෙල් පාවිච්චි කරලා.
මී ඇටය අයින් කරගෙන, පොත්ත හීනියට ලියාගෙන, උණු වතුරෙන් තම්බලා හොඳ ව්‍යංජනයක් හදාගන්න පුළුවන්ලු.
ඉන්දියන් රැල්ල
මෑත කාලයේ ඉන්දියානුවන් විද්‍යාත්මක දැනුමත් පදනම් කරගෙන තමන්ගේම සංස්කෘතියක්, දැනුම් පද්ධතියක් වර්ධනය කරන්නට උත්සාහ කරනවා. ඉන්දියාවේ යෝගා සහ අනෙකුත් භාවනා ක්‍රම දැන් ලෝකයේම ජනප්‍රිය සංස්කෘතිකාංගයක්.
ඒ සියල්ල මැද මෑත කාලයේ ඉන්දියානුවන් පිරිසක් තමන්ගේ රටේ දේශීය ආහාර සංස්කෘතියටත් අවධානය යොමු කරනවා. ඒ අනුව ඔවුන් මුලින්ම ප්‍රවර්ධනය කරන කෑමක් වන්නේ ‘මී’.
පොල් තෙල් වෙනුවට පාම් තෙල්, සූරියකාන්ත තෙල් වගේ තෙල් වර්ග පාවිච්චි කරන උදවියට ඕනෑ නම් හොඳ ‘බ්‍රෑන්ඞ්’ එකක් විදියට මී තෙල් ‘ප්‍රමෝට්’ කරන්නත් පුළුවන්. ‘මී මල් පැණි’, ජෑම් ආදිය නිෂ්පාදන සංචාරක කර්මාන්තයත් එක්ක සමාජගත කරන්න පුළුවන්.
දැන් ඕනෑ මී ගහ ලෝකෙට විකුණන්න පුළුවන් හොඳ වෙළෙන්දන්. ■
(වෛද්‍ය අනුරුද්ධ පාදෙණිය සහ ආචාර්ය රවීන්ද්‍ර විතානාච්චිගේ කෘතියේ තිබුණු කරුණු වැඩිදුර තහවුරු කරගැනීම සඳහා අප ඉන්දියාවේ විශ්වවිද්‍යාලවල විද්‍යාර්ථීන් කළ පර්යේෂණ පත්‍රිකා කිහිපයක් පිරික්සුවා. 2019 දී ප්‍රසිද්ධ කළ එච්.ටී. හෙජ්, රාජේෂ් ගුනාගා සහ එන්.එස්. තාකූර් කළ ‘නව්සාරි කෘෂි විශ්වවිද්‍යාලයේ’ පර්යේෂණයක පර්යේෂණ පත්‍රිකාව ඉන් පළමුවැන්න. හයිද්‍රාබාද්හි ඉන්දීය වෛද්‍ය පර්යේෂණ කවුන්සිලය වෙනුවෙන් සී රුක්මනී කළ පර්යේෂණයක පත්‍රිකාව දෙවැන්න. පංජාබ්හි පාග්වාරා විශ්වවිද්‍යාලය වෙනුවෙන් ඬේව් ජයිදීප්, විකාස් කුමාර්, අෂ්වානි කුමාර්, යෝගේෂ් ගාට්, ෂීනම් සූරි සහ කාර්තික් ෂර්මා සිදුකළ පර්යේෂණය තෙවැන්න. ඉන්දීය විශ්වවිද්‍යාල කිහිපයක් වෙනුවෙන් නිදි දලාල්, නීරාජ් පෝගත්, විනීතා බිෂ්ත්, විෂ්නු කන්වාර් සෝලන්කි සිදුකළ පර්යේෂණයේ පත්‍රිකාව සිව්වැන්න.)■
ගස් ලක්ෂයක් හිටවලා ඇති
මහාචාර්ය ඉඳුරාගාරේ ධම්මරතන හිමි/ ධර්මපාල පරපුර
අපි පහුගිය කාලයක් තිස්සේ ලංකාවේ මී ගස් හිටවන, ඒක ප්‍රවර්ධනය කරන වැඩසටහනක ඉන්නවා. මේ වන විට අපි ගස් දහදාහක් විතර හිටවලා තියෙනවා. ඒ වගේම අපි මී ගහේ වැදගත්කම සමාජගත කරන විට, තවත් අය ගස් හිටවනවා. ඒ විදියට දැනට ගස් ලක්ෂයක් පමණ අලුතින් හිටවලා ඇති. මම මී ගහ හඳුන්වන්නේ ලංකාවේ පොහොර ගහ කියලයි. යම් පරිසර පද්ධතියක් සම්පූර්ණ කරන්න මී ගහ උදව් වෙනවා. වගා බිම්වල පොහොර වැවීමේ සභ්‍යත්වයක්, සංස්කෘතියක් අපට තිබුණා. අපි ප්‍රචාරය කරන්නේ ඒක.■
මී ගස සහ සහෝදර ප්‍රේමය
කුලරත්න ආරියවංශ
‘මා වවුලන් රෑ පුරාම රංචු ගැසීලා- මී ගස් යට මී වැහි වැහැලා’
මම මේ සිංදුව ලිව්වේ සහෝදර ප්‍රේමය නිසා. සහෝදර ප්‍රේමය ගැන මගේ මතකය ඇවිස්සුණේ අවුරුදු දාහතරක විතර කාලයේ මී ගස් යට සෙල්ලම් කළ අතීතය එක්ක. මී ගහෙන් සහෝදර ප්‍රේමය මැවුණා. ඒ කාලෙ අපි දන්නෙ නෑ, මී ගස්වලට එන වවුලන්ගේ වසුරු හොඳ පොහොරක් කියලා. අපි දන්නේ මී ගස්වලට වවුලන් එනවා කියලා විතරයි. මී ගහ, ගොරක ගහ වගේ අපේ ගැමි අතීතය මතක් කරන අපූරු ගස් තියෙනවානේ..■
අනෙක් අයට උදව් කරන ගහක්
පරිසරවේදී සජීව චාමිකර
ලෝකයේ ඕනෑ ගහක් හෝ සතෙක් හුදකලා නැහැ. ඉන්නේ පරිසර පද්ධතියක. පද්ධතියේ අනෙක් සාමාජිකයන් එක්ක. පොහොර ගුණය නිසා, කුරුල්ලන්ට ආහාරයක් වන නිසා මී ගහ පරිසර පද්ධතියේ අනෙක් අයට උදව්වක්. ඒත් ඕනෑ ගහක් පරිසරයට හොඳයි කියලා, හැම තැනම ඒ ගහම වවන එකට මා එච්චර එකඟ නෑ. කාලෙක හැම තැනම කුඹුක් ගස් හිටෙව්වා. දැන් හැමතැනම මී ගස් හිටවනවා. ගස් හිටවන එක වැරදි නෑ. ඒත් එක ගස් වර්ගයක් විතරක් හිටවනවා වෙනුවට, පරිසර පද්ධතියක් ගැන අපි හිතන්න ඕනෑ.■
ඒක තමයි අපේ හදවතේ තුවාලය නිශ්ශංක විජේමාන්න
පහුගිය දවසක මහියංගණයට යන්න ලැබුණා, දවස් දෙකක් නිදහසේ සරන්න. එහෙම ඉන්න ඇසිල්ලක හිතුණා නිශ්ශංක විජේමාන්න සහ දඹානේ ගුණවර්ධන හමුවෙන්න තියෙයි නම් කියලා. මුලින්ම කතාකළේ නිශ්ශංකට. නිවාඩු දවසක් වුණත් මනුස්සයා ඈත දුෂ්කර කැලෑ ගමක පාසලක රාජකාරියක් දාගෙන. පාසල එන මග කියලා කිව්වේ, ඒ පාසලට දූරකථනය වැඩ කරන්නේ නැහැ කියලා. කොහොම හරි පාසල හොයාගෙන යනවා කියලා හිත හිතා ඉන්නකොට මනුස්සයා අපි නවාතැන් ගත් නිවසට යාබද නිවසට ආවා. ඒ අර පාසලට යමින් ගමන්. දෙයියෝ දැක්කා වගේ.. මල්ලි මට ඉක්මනට යන්න ඕනෑ විනාඩි දහයයි දෙන්න පුළුවන්. එහෙම කියලා වාඩිවුණ නිශ්ශංක විජේමාන්න පැය බාගයක සාමිචියකින් පස්සේ තමයි නැගිට්ටේ.
මුස්ලිම් ජනප්‍රජාව අල්ලා දෙවියන්ට අමතරව ‘අප්පුහාමි දෙවියෝ’ කියලා ප්‍රාදේශීය සිංහල දෙවි කෙනෙකුත් අදහමින් ඉන්නවා, මේ සිද්ධිය සමග ඔවුන් මේ කියන සිංහල දෙවියාව අතාරිනවා. ඉතාම අඩු ආයු කාලයකින් නැතිවෙන දේවතාවා තමයි අප්පුහාමි දෙයියෝ.
ඔබට රට පුරාම විශාල පාඨක ප්‍රජාවක් සිටිනවා. ඔබගේ පොත් දහස් ගණනින් විකිණෙනවා. නමුත් කොළඹ එක්ක ඔබට විශාල ගනුදෙනුවක් නැහැ..
අපි සංක්‍රමණිකයෝ. මම ඉපදෙන්නේ මහියංගණයේ. තාත්තා කොළඹ. අපේ තාත්තාගේ නෑයෝ සේරම හිටියේ කොළඹ. තාත්තා වාරිමාර්ග වැඩවලට තමයි මහියංගණයට ආවේ. පස්සේ ඔහු මහියංගණයේ නැවතුණා. කොළඹ මට තරුණ කාලේ ඉඳලා හරිම ආසාත්මිකයි. කොළඹ ගිහිං ආවාම බඩ යනවා. ඔළුව කකියනවා. පස්සේ තමයි දන්නේ මේක මානසික අසාත්මිකතාවක් කියලා. ඒ නිසා මම තරුණ කාලේ ඉඳලාම කොළඹට ආසා මනුස්සයෙක් නෙවෙයි. දැන්නම් කොළඹ කියලා කිසි දෙයක් නැහැ, අන්තර්ජාලයට ගියාම හැමදෙයක්ම එතැන තියෙනවා.
ඕනෑම ශාස්ත්‍රීය ගවේෂණයක් මෙහේ ඉදලා කරන්න පුළුවන්. උදාහරණයකට මගේ අලුත්ම පොත ‘කඳඅරණී’ ලියන්න මම අවුරුදු දෙකක් රිසර්ච් කළා. ක්ෂේත්‍ර වැඩබිම විදිහට මම දඹානට, පොල්ලෙබැද්දට, දානිගලට යනවා එනවා. කතාව ලියාගෙන යනකොට හිර වුණාම බයිසිකලේ නැගලා දඹානට ගිහිං ගුණේ (දඹානේ ගුණවර්ධන) හම්බවෙලා කතාකරලා එනවා.
ඉසබෙල් අයියන්දේ, ඇගේ ‘මුහුද යට දිවයින’ සඳහා විශාල රිසර්ච් එකක් කළා කියනවා. ඇත්තටම නවකතාවක් සඳහා එහෙම රිසර්ච් එකක් අවශ්‍යද?
නවකතාවක් කියන්නේ කාගේ හෝ ප්‍රකාශනයක්නේ. එතකොට ඒකට රිසර්ච් කරන්නම ඕනෑ කියලා දෙයක් නෑ. කෙනෙක්ගේ සිත ඇතුළේ සම්පූර්ණ කතා ශරීරයම ගොඩනැගිලා තියෙන්න පුළුවන්. මම එහෙම මොළයක් තියෙන මනුස්සයෙක් නෙවෙයි. කල්පනා ශක්තිය අඩුයි. එතකොට මම ඒවා පොත්වල ගබඩා කරලා ආකෘති හදලා තියලා තමයි වැඬේ පටන් ගන්නේ. ලෝකයේත් එහෙම රිසර්ච් කරකර නවකතා ලියනවා අඩුයි. නමුත් රිසර්ච් එකක වාසියක් තිබෙනවා. එකක් තමයි කාරණා පිළිබඳව නිරවුල් අවබෝධය. අපි සාහිත්‍යය සහ දේශපාලනය ගැන ප්‍රකාශනය හරහා බරපතළ සංවාදයකට යන්න ඕනෑ. එතැනදී නිකම්ම රොමෑන්ටික් වෙලා හරියන්නේ නැහැ. කෘතිය අතිශයින්ම යථාවට ළංවෙන්න ඕනෑ, මැජිකල් රියැලිසම් හරි මොන ක්‍රමයෙන් ලිව්වත් ඒක බැරෑරුම් වෙන්න ඕනෑ. එතනදී රිසර්ච් කියන දේ යම් ප්‍රමාණයකට වැදගත්.
මම මේ වෙනකොට කෙටිකතා සංග්‍රහ හතක් විතර ලියලා තියෙනවා. ඒ හැම එකකම මගේ පර්යේෂණ කියන යක්ෂයා තමයි ඉන්නේ. පළමු කෙටිකතා පොතේ අධියථාර්ථවාදය මත පදනම් වුණ “දෙවියෙකුගේ සැන්දෑව” කතාව විතරයි තිබුණේ. සමහර කතාවක් ලියන්න ගියාම තියෙන කතා රටාවෙන් ලියන්න බැහැ. හිර වෙනවා. කාලය සහ අවකාශය එක්ක සම්බන්ධතා හදන්න බැහැ. එතකොට මම වෙන ශෛලීන්වලට යනවා, එහෙම යනකොට ඒක වරදිනවා. එතකොට ආකෘතීන් බහුල වෙනවා. එහෙම වුණාම සමහර වෙලාවට ආකෘතිය ෆේල්. ආකෘතිය පෙනෙනවා, අන්තර්ගතය පෙනෙන්නේ නැහැ. ආකෘතිය සහ අන්තර්ගතය අතර බ්ලයින්ඞ් වෝල් එකක් මමම කතාව අස්සේ නිර්මාණය කරනකොට සමහර වෙලාවට පාඨකයාට කතාව තේරෙන්නේ නැහැ. එතකොට කතාව ෆේල්. එහෙම කතා බොහෝමයක් මගේ කතා ගොන්නේ තිබෙනවා. ජීවිත කාලය ඇතුළේ කතා 500ක් ලීවීම තමයි මගේ ඉලක්කය. ඒ ඉලක්කයට යන්න මේ ජීවිත කාලේ අස්සේ පුළුවන් වෙයිද සැකයි ඇත්තටම. ඒ නිසාදෝ මම ලියූ ගොඩක් කතා දුර්වලයි. දැන් කියවනකොට සමහර වෙලාවට දුකයි.
‘මල් සූටික්කා’ත් පර්යේෂණයක්. ඒකෙදි මම කළේ, ටිකක් සරල ශෛලියක් සොයාගන්න උත්සාහ කරන එක. සාමාන්‍ය පාඨකයා මේක සමග කොහොමද ගනුදෙනු කරන්නේ කියන දේ තමයි මම හිතුවේ. දැක්මේ පවා සංකීර්ණතා අවම කළා. දහය පන්තියේ ළමයෙකුගෙන් ඇහුවොත් ප්‍රභාසංස්ලේෂණය කියන්නේ මොකද්ද කියලා, උත්තරය හරි සරලයි. හැබැයි මේ ප්‍රශ්නයම අපි උසස්පෙළ බොට්නි කරන ළමයෙකුගෙන් ඇහුවොත් උත්තරය කොහොමට හිටීවිද? ඒක හරිම සංකීර්ණ කතාවක්. මම උත්සාහ කළේ අර සාමාන්‍යපෙළදි කරන වැඬේ කරන්න. ඒ විදිහට සංකීර්ණ ජීවිතේ සරල විදිහට කියන්න පුළුවන් භාෂා විලාසිතාවක් මම තවමත් සොයනවා. සමත් වෙන්නත් පුළුවන්, අසමත් වෙන්නත් පුළුවන්, නමුත් මගේ පර්යේෂණය දිගටම සිද්දවෙනවා.
‘හඳ පළුව තනි තරුව’ නවකතාවත් ඔවැනි පර්යේෂණයක් නේද?
‘හඳ පළුව තනි තරුව’ කියන්නේ මගේ ට්‍රෝමා එක නැතිනම් මගේ වේදනාව. මගේ තුවාලය. මම ඉගෙන ගත්ත පස්සර සෙන්ට්‍රල් එක බහුවාර්ගික සහ බහුආගමික පසුබිමක් තිබුණ පාසලක්. සිංහල අය, ක්‍රිස්තියානි අය, දෙමළ අය, මුස්ලිම් අය ඔක්කෝම එකතුවුණ පන්තියක් මගේ පන්තිය. කුඩා කාලයේදී අපිට ජනවාර්ගිකත්වයක් නැහැ. මේකා දෙමළ, මේකා මුස්ලිම් එහෙම නැහැ. ගහගන්න කොට තෝ තම්බියා කියලා එහෙම බනිනවා. ඒක වෙනම දෙයක්. ඒ බනින්නේ අරූ කෝප කරන්න මිසක් වාර්ගික අදහසක් ඒක අස්සේ නැහැ. ඌත් බනිනවා, සහගහනවා කියලා, නමුත් හරිම මිත්‍රශීලීයි. නමුත් මහියංගණයට එනකොට එහෙම නැහැ. එතැන තිබුණේ සිංහල සමාජයක්. මහියංගණයේ කුඩා නගරයක් තිබුණා පගරගම්මන කියලා, ඒක මුස්ලිම් ගමක්. එතැනදී වුණත් එයාලා සහ අපි අතර එහෙම ලොකු කේස් එකක් නැහැ. ඔවුන් පොඩි ශාරීරික අනන්‍යතාවක් පෙන්නුවා. රැවුල දිගට වැව්වා. කුර්තා ඇන්දා. නමුත් දෙගොල්ලොම කුඹුරට බැස්සාම එක වගේ තමයි. ඒ අතරේ එකට බොනකන ඒවා, ආවාහ විවාහ දෙපාර්ශ්වය අතර සිද්දවුණා. ඒ අතරේදී තමයි මේ ජාතිවාදය ගොඩනැඟෙන්නේ. 1974 අවුරුද්දේ ඔය කුඩා නගරයට සිංහල මිනිස්සු පහරදෙනවා. ඒ ගහන්නෙත් බලවතුන්ගේ උවමනාවට. බුදුපිළිමයක් වඩම්මගෙන යනකොට ගල් ගැහුවා කියලා තමයි පහර දෙන්නේ. මුළු නගරයම කොල්ලකනවා. නමුත් සිංහල මිනිස්සු කොටසක් මැදිහත්වෙලා ඒක සමාදාන කරනවා. හැබැයි එක දෙයක් වෙනවා මෙතැනදී, ඒ මොකද්ද? මේ වෙනකොට මේ මුස්ලිම් ජනප්‍රජාව අල්ලා දෙවියන්ට අමතරව ‘අප්පුහාමි දෙවියෝ’ කියලා ප්‍රාදේශීය සිංහල දෙවි කෙනෙකුත් අදහමින් ඉන්නවා, මේ සිද්ධිය සමග ඔවුන් මේ කියන සිංහල දෙවියාව අතාරිනවා. ඉතාම අඩු ආයු කාලයකින් නැතිවෙන දේවතාවා තමයි අප්පුහාමි දෙයියෝ. මුස්ලිම්වරුන්ගේ හදවතේ හිටපු දේවතාවා ඔවුන්ගේ පිහිටට එන්නේ නැහැ. ඒක තමයි අපේ හදවතේ තුවාලය. ඒක තමයි මම ‘හඳ පළුව තනි තරුව’ හරහා පෙන්වන්නේ.
වැදි ජනතාව සහ වැදි උරුමය ගැන තමයි ‘කඳඅරණී’ අලුත්ම පොත. ඔබ කිව්වා වගේ මේකත් පර්යේෂණයක ප්‍රතිඵලයක්..
මම සාමාන්‍යපෙළ වෙනකම් පස්සර සෙන්ට්‍රල් ගිහිං, ඊට පස්සේ සයන්ස් කරන්න බණ්ඩාරවෙල සෙන්ට්‍රල් ගිහිං, ඊට පස්සේ විද්‍යා ගුරුවරයෙක් වශයෙන් ඉඳලා, ටේ්‍රනින් කොලේජ් ගිහිං චිත්‍ර ගුරුවරයෙක් වෙනවානේ. චිත්‍ර ගුරුවරයෙක් වෙලා ඇවිත් බලනකොට ලංකාවේ සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලය කියලා එකක් තිබෙනවා, ඒකට මහියංගණයෙන් එකම ළමයෙක්වත් ගිහිං නැහැ, මම ගියෙත් නැහැනේ. එතකොට උසස්පෙළ උගන්වලා, ළමයි සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලයට යවන එක මගේ හීනය වෙනවා. එහෙම පටන්ගෙන චිත්‍ර උගන්වන්න පටන්ගත්තාම සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලයට ළමයි තේරෙනවා. ඌව පළාතෙන් සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලයට වැඩියෙන්ම ළමයි යන්නේ මහියංගණයෙන් වෙනවා. අපොස සාපෙ බෙස්ට් රිසල්ට් මහියංගණය. 90%ක් පාස් වෙනවා. දැන් මම කලාපේ ගුරු උපදේශක. දැනුත් මම මේ නිවාඩු දවසක් වුණත් ගෙදර නිකං ඉන්න පුළුවන්කම තිබියදීත්, මේ යන්නේ ඉස්කෝලෙකට. මේ කර්තව්‍යය නිසාම මට චිත්‍ර සඳහා ගෝලයෝ රාශියක් බිහිවෙනවා. ඔහොම යනකොට දඹානෙන් මතුවෙනවා චිත්‍ර කරන්න පුළුවන් දක්ෂ ගැහැනු ළමයෙක්. අපේ උවමනාව වෙන්නේ ඇය කොහොම හරි සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලයට යවන්න. ලාංකේය පරිසරය අස්සේ මේ ජනවර්ගයට ඉගනගැනීමේ බාධා තිබෙනවා. ඉහළට යන්න සංස්කෘතික බාධා තියෙනවා. ආර්ථික බාධා තිබෙනවා. මේ පොතේ චරිතයට වගේම ඇත්ත චරිතයටත් ඒ බාධා ආවා. තවදුරටත් ඉගෙනගෙන එයාට හොයාගන්න පුළුවන් අලුත් දේ ගැන මම සෑහෙන්න බලාපොරොත්තුසහගත වුණා. මම ඕස්ටේ්‍රලියාවේ ඇබෝරිජින්ස්ලාගේ ආර්ට් එක දැකලා තියෙනවා. මෙයාලටත් තිබෙනවානේ ආර්ට් එකක්, ඒක කොහොමද දියුණු කරන්නේ? එයාගේ ඇහින් කොහොමද ලෝකය දකින්නේ? ඒක බලන්න මම ආසාවෙන් හිටියා. ඒක අහිමිවුණා. ඒ අහිමිවීම තමයි මේ පොත ලියන්න හේතුව.
රිසර්ච් එක පටන් ගත්තාම මට පෙනෙන්න ගන්නවා ලාංකේය වැදි ජනතාව කියන්නෙ අරුම පුදුම ජන කණ්ඩායමක් කියන දේ. මේ ඉන්නේ කුමන නියැදියක්ද කියන එක මට තාම හිතාගන්න බැහැ. ඒ තරම් විචිත්‍රයි. මේ පර්යේෂණයේදී තේරුණ දෙයක් තමයි, පහළ ඌවෙ අතිවිශාල ප්‍රමාණයක් ඉන්නේ වැදි ගෝත්‍රයෙන් සිංහල ගෝත්‍රයට ආ අය. මගේ අම්මා හේරත් මුදියන්සේලාගේ සුදුමැණිකා, හේරත් කියන්නේම වැදි සම්භවයක්. ඔවුන් නුවරඑළිය පැත්තෙ හිටපු වැදි ගෝත්‍රයක අයිතිකාරයෝ. මේක මට කිව්වේ සීයා. අපේ අම්මා කතන්දර සාගරයක් දැනගෙන හිටියා. ඒ වැදි ගෝත්‍රයේ නායකයෝ සුද්දෝ එක්ක කළ අරගලය ගැන කතා ගොඩක් එයා මට කියලා තියෙනවා. පස්සේ තමයි මම දන්නේ එයා සිංහල උනාට වැදි ජන සම්භවයකින් තමයි එන්නේ කියලා. මේ හැමතැනම ඉන්නේ සිංහල වුණ වැදි වංශිකයන් තමයි. නැත්තං නමුනුකුලෙන් මෙහාට හිටපු විශාල වැදි වංශික ජනතාවට මොකද වුණේ?
වෙල්ලස්සේ සටන් ඉතිහාසය අස්සේ වැද්දාට නිසි තැන ලැබුණේ නැහැ කිව්වොත්..
ශෝකජනක ලෙස වෙල්ලස්ස සටන් ඉතිහාසයෙන් වැද්දාව අයින් කරනවා. නමුත් මේ ඉතිහාසයේ 1848 මාතලේ කැරැල්ලේදී පවා ප්‍රබලම කාරිය කළේ වැද්දෝ. හේරත් වැද්දා මාතලේ එක කඳවුරක්ම මුරකළා. දහනක, ගුවන් කුමාරයා, ඕපල්ගම කුමාරයා ප්‍රාදේශීය පරිපාලනයේ හිටියේ, එතකොට ඔවුන්ට සිංහලයන්ට වඩා මේ ප්‍රශ්නය දැනුණා. ඒක 1818ත් එහෙමයි 1848ත් එහෙමයි. පොත්පත්වල නැතිවුණාට වඩා නැඟීසිටියේ ඔවුන්. දානිගල මහා බණ්ඩාර හත්සීයක් සෙනඟ අරං යනවා මේ සටනට. සිංහල අයට වඩා වැදි භටයෝ ඉඳලා තියෙනවා 1818 කැරැල්ලේ. ඔවුන් සිංහල අය එක්කම කැරැල්ලෙන් පස්සේ වෙල්ලස්ස ගිනි තියනකොට පලා ඇවිත් කන්දේ ගම, අළුකැටියාව, කඳු බැද්ද, වේවත්ත වගේ වතුර තියෙන කැළෑ මැද සුද්ද කරගෙන ජනපද හදාගත්තා. අදටත් ඔවුන් ඒ තැන්වලම ඉන්නවා. අනික ඔවුන් ඒ කාලේ ප්‍රභූ මට්ටමකින් හිටියා. සිංහල ගොවි සංස්කෘතියට හුරුවෙලා හිටියා ගම්වැද්දෝ විදියට, කිවුලේගෙදර මොහොට්ටාල කියන වැදි නායකයාට විශාල ගෙයක් තිබුණා, විශාල සේනාවක් හිටියා. ප්‍රභූත්වයෙන් හිටියේ. බුටෑවේ රටේ රාළ කියන වැදි වංශිකයාත් එහෙමයි. ඒ නිසා අපි ලොකුවට උඩ දැම්මාට පරම පවිත්‍ර මාර සිංහලා තමයි අපි කියලා, ඒක එහෙම නැහැ.■
පීඩිතයෙක් වෙන්න කැමති නෑ – උදාරිවර්ණකුලසූරිය
■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
උදාරි වර්ණකුලසූරිය මේ වන විට සිනමාපට 12කට හා ටෙලි නාට්‍ය 11කට පමණ රංගනයෙන් දායක වී තිබේ. සිනමා හා ටෙලිනාට්‍ය සම්මාන උළෙලවල අවස්ථා පහකදී ඇය ජනප්‍රියම නිළියට හිමි සම්මානය ලබා ඇත. මේ ඇය සමග කළ කතාබහකි.
ජනප්‍රියත්වය කියන සංකල්පය ඔබට දැනෙන්නේ කොහොමද?
ජනප්‍රියත්වය ලබන්න අපි හැමෝම කැමතියි. හොඳ හෝ නරක දෙයක් කරලා අපි කාටත් එක රැයින් ජනප්‍රිය වෙන්න පුළුවන්. ජනතාවගේ කැමැත්ත ලබන එක, හිත් දිනාගන්න එක අමාරුයි. ජනප්‍රියත්වය තියාගන්න මම සමාජ මාධ්‍ය, ෆේස් බුක් ලයිව්, ටික් ටොක් වගේ දේවල් ජීවිතේට කරලා නෑ. මම ඉතාම ප්‍රාථමික සැහැල්ලු ජීවිතයක් ගෙවන්නේ. කවුරුහරි කෙනෙක් මගේ ළඟට ඇවිල්ලා කතා කළොත් කොච්චර මහන්සිවෙලා හිටියත් කොච්චර කාර්යබහුල වුණත් කිසිම පැකිලීමකින් තොරව ඒ අය එක්ක මම කතා කරනවා. කවදාවත් මම ඒ අය කරදරයක් කියලා හිතලා නෑ. මගේ පළමු චිත්‍රපටය ‘පායා එන්න හිරු සේ’. පළමුවෙන්ම රඟපෑ ‘බොඳ මීදුම්’ ටෙලි නාට්‍යයෙන් මට ජනප්‍රියම නිළිය වෙන්න පුළුවන් වුණා.
මම රටවල් බොහෝමයකට ගිහිල්ලා තියෙනවා. යුරෝපා රටවල මිනිසුන්ට වැඩිය ඉන්දියාව, ලංකාව වගේ දකුණු ආසියාතික කලාපයේ රටවල මිනිස්සු ප්‍රසිද්ධ චරිතවල විනය ගැන අවධානයෙන් ඉන්නවා. ඒ පැත්තෙන් අපිට කල්පනාවෙන් ඉන්න වෙනවා. ඒ හැරෙන්න ජනප්‍රියත්වය පවත්වාගෙන යන්න කියලා මම විශේෂ දෙයක් කරන්නේ නෑ. ජනප්‍රිය නිළිය හෝ නළුවා සම්මානයේදී නළුවාගේ නිළියගේ මහන්සියට වැඩිය බලපාන්නේ රසිකයන්ගේ කැමැත්ත හෝ අකමැත්ත. හොඳම නිළිය හෝ නළුවා සම්මානය ගන්න නම් රංගන ශිල්පිනියක්, ශිල්පියෙක් මහන්සි වෙන්න ඕනෑ. සිනමා හෝ ටෙලිනාට්‍ය සම්මාන උළෙලකදී මට තාම හොඳම නිළිය වෙන්න පුළුවන් වෙලා නෑ. ඒ සම්මානය ගන්න මම මහන්සි වෙනවා. නළුවෙක්, නිළියක් වුණාම එක් පැත්තකට කොටු නොවී චරිතාංග නළුවෙක්, නිළියක් වීම වඩා වටිනවා.
ජනප්‍රියත්වය රඳවාගන්න නම් වාර්ෂිකව පැවැත්වෙන සම්මාන උළෙල ඉලක්ක කර නිර්මාණවලට සම්බන්ධ වෙන්න ඕනෑ නේද?
හැම නිර්මාණයක්ම භාර ගන්නේ නෑ. මට පිටපතක් ලැබුණාම චරිතය මට කරන්න පුළුවන්ද කියලා ලොකුවට හිතනවා. ඊට පස්සේ මම බලනවා රූගත කිරීම් කරන්න හදලා තියෙන සැලැස්මෙන් මගේ පවුලේ දේවල්වලට බාධා වෙනවාද කියලා. දුවගේ ඉස්කෝලේ දෙමාපිය රැස්වීමක් තිබුණොත්, පවුලේ මංගල සංවත්සරයක් තිබුණොත්, පවුලේ ළඟම කෙනෙක්ගේ උපන් දිනයක් තිබුණොත් ඒවාට සහභාගි වෙන්න බැරිවෙනවාද කියලා බලනවා. නැතුව අවුරුද්දට අනිවාර්යයෙන් මොනවා හරි කරන්න ඕනෑ කියලා සැලසුමක් නෑ. එහෙම ඉලක්කගතව වැඩ කිරීම පීඩාකාරීයි. හඹා යෑම පීඩාකාරීයි. එහෙම පීඩිතයෙක් වෙන්න මම කැමති නෑ. හැබැයි අවුරුද්දකට එකක් වේවා, දෙකක් වේවා, අවුරුදු දෙකකට එකක් වේවා ඒ නිර්මාණයට දායක වීමෙන් මට වින්දනයක් තියෙනවාද කියලා බලනවා. කළ දේවල් එහෙම හදවතින් කළ නිසා වෙන්න ඇති මම සම්බන්ධ වුණ අතලොස්සක් නිර්මාණවලින් වුණත් මට විශාල ප්‍රේක්ෂක ආකර්ෂණයක් හිමි වෙලා තියෙන්නේ.
රංගනය ගැන විධිමත් හැදෑරීමකින් තොරව ජනප්‍රියත්වය පවත්වාගන්න පුළුවන්ද?
ජනප්‍රියත්වය විතරක් නෙමේ. මොනවත් ස්ථිර නෑ. අද තියෙන දේ හෙට නැති වෙලා යන්න පුළුවන්. නැතිවීම ගැන දුක් වෙනවාට වඩා තියෙන දේ පරිස්සම් කරගෙන පවත්වාගන්න මම කැමතියි. අපෙන් පස්සේ කවුරු හරි එනවා නම් අපට වඩා ඉහළ තලයකට එයා යන්නයි අවශ්‍ය. ඒ සතුට බෙදා ගන්න මම ලෑස්ති වෙලා ඉන්නේ.
මම වැඩ කරලා තියෙනනේ අත්දැකීම් තියෙන අධ්‍යක්ෂවරුන් එක්ක. දර්ශන තලයට එන්න කලින් අපි සියලුදෙනා එක් වෙලා පුහුණුවීම් කරනවා. දර්ශන තලයට යනකොට අපි කරන දේ ගැන පූර්ණ අවබෝධයකින්, ආත්ම විස්වාසයකින් යන්නේ. දෙබස් කියන්න ඕනෑ විදිහ අපි හොඳින් දන්නවා. හැරෙන තැන, බලන තැන අපි හොඳින් දන්නවා. ඒක කැමරා අධ්‍යක්ෂවරයාටත් අනෙක් ශිල්පීන්ටත් විශාල පහසුවක්. ඒ අධ්‍යක්ෂවරුන් නෙගටිව් පටිවලින් චිත්‍රපට හදපු කාලේ නාස්තිය අවම කරගන්න උපායමාර්ගිකව කරපු දෙයක් වෙන්න ඇති ඒක. ඒ ක්‍රමවේදයම අද ඩිජිටල් තාක්ෂණයටත් යොදාගන්නවා. ඒ පෙර සූදානමත් එක්ක අපට රඟපෑම් පැත්තෙන් ලොකු පහසුවක් වෙලා තියෙනවා. චරිතයේ තවත් සියුම් දේවල් ස්පර්ශ කරන්න, එළියට ගන්න නිදහස ලැබෙනවා.
ජනප්‍රියත්වය කියන්නේ බලයක්, සමාජයේ පොදු යහපත සඳහා ඒ බලය ආයෝජනය කරන්න පුළුවන් නේද?
සමාජ සත්කාර වැඩ නිසා මට යම් යම් පිළිගැනීම් ලැබුණු අවස්ථාත් තියෙනවා. නමුත් එය ප්‍රසිද්ධ කරලා ඒ හරහා සමාජයෙන් තවත් දේවල් බලාපොරොත්තු වෙන්නේ නෑ. දේශපාලනය වගේ දේවලටත් ඇතැම් අය කතාකළා. බොහෝ කලාකරුවෝ, කාලාකාරියෝ දේශපාලන ගැන දැනුමක් හැදෑරීමක් නැතුවයි දේශපාලනයට ගිහින් තියෙන්නේ. කලාකරුවෝ හැටියට අපිට කරන්න පුළුවන් දේ තියෙනවා. බැරි දේ තියනවා. මගේ රසිකයෝ දෙපිලකට බෙදාගෙන ඉන් එක කොටසක් මගේ ඡන්දදායකයෝ කරගන්න මට ඕනෑ නෑ. මගේ භූමිකාව කලාකාරිනියක්. දේශපාලකයාට පක්ෂ පාට තියෙනවා. කලාකාරයාට, කලාකාරිනියට පක්ෂ හෝ පාට නෑ. දේශපාලනඥයෙකුට වඩා සමාජ පිළිගැනීමක් කලාකාරිනියකට තියෙනවා. එහෙත් ඔවුන් දේශපාලනය කරනවා නම් ඒක වැරදියි කියන්න අපි කාටවත් බෑ. දේශපාලනයේ ස්වභාවය අඳුනාගෙන, මොනවද කරන්නේ කියලා පැහැදිලි දැක්මක් එක්ක යනවා නම් විතරයි සමාජ මෙහෙවරක් කරන්න පුළුවන් වෙන්නේ. නැත්නම් කලාවේ නම්බුවත් නැති වෙලා, රසිකයන්ගේ ආදරයත් නැති වෙනවා. කෙනෙක් ජනප්‍රිය වෙන්න වැඩ කරනකොටම මිනිස්සු තුළ අදහසක් තියෙනවා ඊළඟට මෙයා දේශපාලනයට එනවා කියලා. ඒක දැන් රැල්ලක් වෙලා තියෙන්නේ.
රූපවාහිනිය නිසා නළුනිළියෝ සාමාන්‍යකරණය වෙලාද?
මම වෘත්තීය රංගන ශිල්පිනියක් වුණේ සිනමාවෙන්. හැබැයි ප්‍රේක්ෂකයන්ගේ ප්‍රසාදය දිනාගන්න හැකි වුණේ රූපවාහිනියෙන්. කලාකරුවන් විදිහට අපිම අදහසක් ගොඩනගාගෙන තියෙනවා චිත්‍රපට නළුනිළියෝ වීම ටෙලිනාට්‍ය නළුනිළියෝ වීමට වඩා වටිනවා කියලා. චිත්‍රපටයේදී ප්‍රේක්ෂකයා අපිව දකින්නේ අපි ඉන්නවාට වඩා කිහිප ගුණයකින් විශාලනය වෙලා. අපේ මුහුණේ කුඩා වෙනසක්, ඇස් පිල්ලමක් වුණත් පැහැදිලිව ප්‍රේක්ෂකයා දකිනවා. රූපවාහිනියේදී ප්‍රේක්ෂකයා අපිව දකින්නේ ඉන්නවාට වඩා කිහිප ගුණයකින් කුඩා වෙලා. ඒත් රූපවාහිනියේ යන්නෙ කියලා අපි අඩුවෙන් රඟපාන්නේ නෑ. ජනප්‍රිය වීමට අද දවසේ හොඳම මාධ්‍ය ලෙස මම දකින්නේ ටෙලිනාට්‍ය. ටෙලිනාට්‍යවලින් අපට ප්‍රේක්ෂකයන් අතරට යන්න පුළුවන්. චිත්‍රපටයෙන් අපේ වෘත්තීයමය වටිනාකම වැඩි කරගන්න පුළුවන්. ඉස්සර හිටියේ සිනමා තරු. ඒ යුගයේ රූපවාහිනිය තිබුණේ නෑ. රූපවාහිනිය ආවාට පස්සෙත් රූපවාහිනී බහුලව තිබුණේ නෑ. රූපවාහිනිය පටන් ගත්ත මුල් කාලේ ටෙලිනාට්‍ය බහුලව තිබුණේ නෑ. දැන් තමයි ටෙලිනාට්‍ය, මෙගා නාට්‍ය වගේ රැලි හැදිලා තියෙන්නේ. ඉස්සර නළුවෙක්, නිළියක් බලන්න බයිස්කෝප් හෝල් එකකට යන්නම ඕනෑ. නළුවෙක්, නිළියක් හැබැහින් දකිනවා කියන්නේ රසිකයෙකුගේ, රසිකාවකගේ ජීවිතේ විශේෂ සිදුවීමක්. විජය කුමාරතුංග හැබැහින් දකින්න මිනිස්සු කොයි තරම් කැමති වුණාද කියලා අපි අහලා තියෙනවා. රූපවාහිනිය නිසා ඒ වටිනාකම පළුදුවීමක් වෙලා තියෙනවා.
දේශපාලනයට ආ ඇතැම් ජනප්‍රිය අයට ජීවිතය පවා අහිමි වූ අවස්ථා ඉතිහාසයේ තියෙනවා නේද?
ජනප්‍රිය කලාකරුවෙක් දේශපාලනයට පැමිණීම දේශපාලකයන්ගේ ජනප්‍රියත්වයට තර්ජනයක් වෙනවානේ. දේශපාලනයේ සිටින කෙනා සමාජයත් එක්ක ගැටිලා ඒ තැන හදාගෙන තියෙන්නේ. කලාවේ නිරත අය ජනප්‍රසාදයත් එක්කයි දේශපාලනයට එන්නේ. ඒ නිසා තමයි ඔය ගැටුම ඇති වෙන්නේ. විජය කුමාරතුංග වගේ ජනකාන්ත කලාකරුවෙකුගේ ජීවිතය පවා නැති වෙන්න බලපෑවේ ඒ කාරණය තමයි. එහෙම සමාජයක තමයි අපි ජීවත් වෙන්නේ. හොඳ නරක දෙකම මේ සමාජයේ තියෙන්න පුළුවන්. අපි නිවැරදිව වැඩ කරන්නයි උත්සාහ දරන්න ඕනෑ.■
නිම් හිම් සෙව්වා.. ඔගස්ටස් විනයාගරත්නම් මතකය
■ පවිත්‍රා රූපසිංහ
‘මාමළොත් ඔබට එය දැරිය නොහැකි තරම් පාඩුවක් නොවේ. ඒ ඔබට ආදරය කළ අයෙක් මිය ගියා මිස ඔබ ආදරය කළ අයෙක් මියගියේ නැති නිසා. එහෙත් ඔබ මළොත් නම් කිසි ලෙසකින්වත් එය මට දැරිය නොහැකි වෙයි. ඒ මට ආදරය කළ අයෙකු නොව, මා ආදරය කළ අයෙකු මිය ගිය නිසායි’. 1963 මැයි තුන්වනදා ඔගස්ටස් එරික් විනයාගරත්නම් තම දිනපොතේ සටහනක් යෙදා තිබුණා. කිසියම් ජාතියකට හෝ ආගමකට අයිති නැති, මනුෂ්‍ය ලෝකයකට පමණක්ම අයිති ඔගස්ටස් සිය දෙවන බසත්, සිංහල සමාජයත් සමඟ පෙමින් බැඳුණු සාහිත්‍යධරයෙක්. සීමා නැති ජීවිතයක් පැතූ ඔහු ‘අපේ කට්ටිය’ නම් අරුත්බර සම්මතය තුළ සම්මතයේ සීමාවන් පුළුල් කළ අයෙක් වුණා.
සාහිත්‍යවේදී
බුද්ධදාස ගලප්පත්ති
ඔගස්ටස් විනයාගරත්නම්, සිංහල සාහිත්‍ය කලාවේ දමිළ නියෝජනයයි. මා මුලින්ම ඔහු හඳුනාගන්නේ පුවත්පත් කලාවේදියෙකු විදියටයි. හැටේ දශකයේ ඉතාමත් ප්‍රබල කලාකරුවන් කණ්ඩායමක් වුණු ‘අපේ කට්ටිය’ සාහිත්‍ය කලාවේත්, සිනමාවේත් සහ විචාරයේදීත් ප්‍රබල නියෝජනයක් සිදුකළා. නිලතල නොතිබූ ඒ සංවිධානයේ සුගතපාල ද සිල්වා, සුනන්ද මහේන්ද්‍ර, නාමෙල් වීරමුණි, රැලෙක්ස් වැනි අය අතර ඔගස්ටස් ද වුණා. ද්විභාෂා දැනුම ඇති කලා කතිකාවේ ක්‍රියාකාරී මේ අය කලා සංස්කෘතික ලෝකයේ පෙරළියක් කළ කොටසක් ලෙස මා දකිනවා. ඔගස්ටස් යනු මේ කණ්ඩායමේ පුරුකක් ලෙසයි මා දකින්නේ.
උපතින් ද්‍රවිඩයකු වුවත් ඔහු සිංහල සමාජයට අයිතියි. අපේ සිංහල සාහිත්‍ය කලාවේ දෙමළ ක්‍රියාකාරීන් පරපුරෙන් පරපුරට සිටියා. ඔගාත් සිංහලෙන් සිතන සහ ලියන දමිළ මනුෂ්‍යයෙක් වුණා.
ඔගාට අනන්‍ය භාෂා ශෛලියක්
භාෂා පරිවර්තකයකු ලෙස රැකියාව කිරීම ඔගස්ටස්ගේ නිර්මාණකරණයට බෙහෙවින්ම බලපෑ බව මා හිතනවා. පුවත්පත්වල කවි, කෙටිකතා, සිංහල චිත්‍රපට ගැන සිංහල විචාර ඔහු සිදුකළා. එදා කලා ක්ෂේත්‍රයේ කැපී පෙනෙන අය සමඟ ඔගාට සම්බන්ධයක් තිබුණා. පුවත්පත් කලාවේදීන්, ගීත රචකයන් බවට පත්වීම අපේ සාහිත්‍ය ඉතිහාසයේ සුලබයි. ඔගස්ටස් යනු මේ තත්ත්වයේ දිගුවක්. ඔහු ගීත රචනාවේත් චිත්‍රපට ගීවලත් ඔහුටම අනන්‍ය ලකුණක් සටහන් කළා. එම ගීවල සිංහල භාෂාවේ පුළුල් ඥානයක් පෙන්නුම් කළා. ජනකවිය හදාරා තිබෙන ඔගා ගීත රචනයේදී පැරණි භාෂාවත්, නවීන භාෂාවත් දෙකම යොදාගත්තා. රූපක අර්ථවත් භාෂාවක් යොදාගැනීම ගැන කතා කරන විට ඔගාගේ ‘ලොකුම හිනාව’ චිත්‍රපටයේ නන්දා මාලනී ගයන සින්දුව මතක් කළ යුතුමයි.
‘හැඟුම් විසිර දස අතේ ලැඟුම් සොයයි හදවතේ
දෑස මුණගැසී දෑසක ඉරණම දුටුවා
වළාකුළක් නැති අහසක් – ඈතින් දුටුවා
අළු යට සැඟවිණ වසන්තයේ ගිනි පුපුරින් මල් පිබිදෙනවා
ලෙන්දොර හමුවේ රන් තරු පායා ආදරයේ මුතු අමුණනවා’
ප්‍රේමය මල්ඵල ගැන්වෙන මේ ගීය කෙතරම් අපූරු රූපකාර්ථ භාෂාවක් යොදාගෙන තිබෙනවාද? ඔහුගේ පරිකල්පනය, විචිත්‍ර රමණීය භාෂාවක් යොදාගෙන ලියන ප්‍රේම ගීවල ඇත්තෙන්ම කවියෙකුට එහා ගිය කවි කල්පනා තිබෙනවා. ඔහුගේ භාෂාව පිළිබඳ ඥානය ගඟ අද්දර චිත්‍රපට ගී සාක්ෂි සපයනවා. ‘ගඟ අද්දර මා සිහිල් සෙනෙහෙ සැනහී…’ එමෙන්ම අහසින් පොළවට චිත්‍රපටයේ රුක්මනී දේවිය ගයන නැළවිලි ගීයේ භාෂා ශෛලිය වෙනස්ම ආරක් ගන්නවා.
‘නුඹෙ අම්මා කොතැන ගියා – කිරි එරවා එන්ට ගියා
ඇත්තු ඇවිත් මඟ රැකලා – කොක්කු තනේ කිරි බීලා’
තවත් විටෙක ගුප්ත සිනහවක් තිබෙන කාන්තාවක් වන මොනාලිසා ගැනත් ඔහු කියනවා. ‘උපුල් නුවන්’ මේ පද අයිති පැරණි භාෂාවටයි. නවීන ව්‍යවහාරයේ එන ගීතයට ගැළපෙන රූපකයක් ලෙස ‘මොනාලිසා’ ගන්නට තරම් සූරබවක් ඔහුට තිබුණා. කෙටිකතා, විචාරය, සාහිත්‍යය තුළ ඔගාගේ දක්ෂතා තිබුණත්, ඔහුටම අනන්‍ය ලක්ෂණය තිබෙන්නේ ගීත තුළයි. අමරදේව ගයන ‘නිම්හිම් සෙව්වා මා සසරේ’ ගීතය තුළ බෞද්ධ දර්ශනයේ නිර්වාණය ගැන කියැවෙන බව විචාරකයන් පවසනවා.
ඔගස්ටස් විශාල ගී ප්‍රමාණයක් රචනා කර නැහැ. ස්වතන්ත්‍ර ගී රචකයෙක් විදියට ඔහු අනෙකුත් අය සමඟ සසඳන්න මා කැමති නැහැ. නිමල් මෙන්ඩිස් වැනි සංගීතඥයකු සමඟ ඔහුගේ සුසංයෝගය ඔහුගේ ගීත රචනා කලාවට ආශීර්වාදයක් වී තිබෙනවා.
විචාරයට හසුනොවුණා
ඔගා ඇත්තටම නිසි ඇගයීමට ලක් නොවුණු කලාකරුවෙක්. අද ඔහු ගැන කිසිවෙක් කතාකරන්නේ නැහැ. ඒ ගැන පුදුම වෙන්න දෙයකුත් නැහැ. ගීත සාහිත්‍යයේ පමණක් නොවෙයි, අනෙක් ශානරවලත් එහෙමයි. අපේ රටේ විචාර කලාව හරිම පටුයි. ඒත් රසිකයින් ඔහුගේ ගීත වැළඳගෙන තිබෙනවා.
ජ්‍යේෂ්ඨ මාධ්‍යවේදී
තිලකරත්න කුරුවිටබණ්ඩාර
ද්‍රවිඩ සම්භවයකින් යුතුව 1936 මැයි තුන්වනදා කොළඹදී උපත ලැබූ ඔගස්ටස් හැදී වැඩුණේ පානදුරේ සිංහල ප්‍රජාව අතරේයි. මොරටුවේ ශාන්ත සෙබෙස්තියන් සහ පානදුරේ ශාන්ත ජෝන් විද්‍යාලයෙන් අධ්‍යාපනය හැදෑරූ ඔහු සිංහල සමාජයටත්, භාෂාවටත් අනුගතවූවෙක්. ඔහු සිංහල භාෂාවට ආසාකළේ කෙතරම්ද යත් ඔහුට දෙමළ භාෂාවත් නුහුරු වුණා. ඇත්තටම ඒ කාලේ සිංහල, දෙමළ භේදයක් තිබුණේ නැහැ. ඔහුට පසුකාලීනව දෙමළ සම්භවයෙන් ඉතිරි වුණේ ‘ම්’ පමණයි. පාසලේදී ඔහුගේ මිතුරන් ඔහුව ඇමතුවේ ‘විනායගරත්න’ කියලායි.
කෙටිකතාකරුවා
මුලින් ඔහු ‘ජනතා’ පුවත්පතට කෙටිකතා ලිව්වා. එදා ජනතා පුවත්පතේ සිටි සෝමපාල රණතුංග දැනහැඳුනුම්කමක් නැතත් දක්ෂ නිර්මාණවලට අත හිත දුන්නා මතකයි. ඔගස්ටස් වෘත්තියෙන් ලිපිකරුවෙක් සහ පසුව භාෂා පරිවර්තකයෙක්. ඇත්තෙන්ම පණහ දශකයේදී රජයේ සිංහල කාර්යාලවල දක්ෂ ලේඛකයන් රාශියක් සිටියා. ඔගස්ටස් මුලින්ම කෙටිකතාවක් ලීවේ 1954දීයි. එදා ද්විභාෂා දැනුම තිබුණු අය සිටියේ ඉතාමත් අල්පවයි. ඔගස්ටස්ගේ ද්විභාෂා දැනුම සහ ඉංග්‍රීසි පොතපත කියවීමත් නිසා ඔහුගේ කෙටිකතාවල නව්‍ය ලක්ෂණ දක්නට තිබුණා. විශේෂයෙන් බටහිර පොත්පත්වල ආභාසය ඔහුට බලපෑවා කීවොත් නිවැරදියි.
1959 දී ඔහුගේ පළමු කෙටිකතා පොත වන ‘එකොළොස් ගින්න’ පිටවුණා. ඔහු පොත්වලට නම් දැම්මෙත් අමුතු විදියට. කෙනෙක් තමන්ගේ කෙටිකතා පොතකට නම දාන්නේ එම කතා පොතේ අඩංගු කතාවක නමක්. එසේ දැමීමේදී හොඳම කතාවේ හෝ ජනප්‍රියවේයැ’යි සිතන කතාවේ නම බොහෝවිට යොදනවා. ඔගස්ටස් තමන්ගේ ‘එකොළොස් ගින්න’ පොතට නම ගත්තේ පොතෙන් නෙමෙයි. පොදු මානුෂීය ගුණාංග කැටිකරගත් නමක් ලෙස ‘එකොළොස් ගින්න’ යන නම ඔහු යොදාගත්තේ බෞද්ධ සංකල්පයකට අනුව රාග, ද්වේශ මෝහ වැනි ගිනි එකොළහකින් මිනිසා දැවෙනවා යන පොදු ධර්මතාව අනුව ඔහු ඒ නම ගෙන තිබුණා.
හැටේ දශකයේ ඔහුගේ ‘පිපාසිතයෝ’ නවකතාවේ ඉතාමත් ඉහළ මට්ටමේ කතා අඩංගු වුණා. අධ්‍යාපන දෙපාර්තමේන්තුව විසින් මේ පොත තහනමට ලක් වුණා. එහි විශේෂත්වයක් නම්, පොතට නමක් සොයන්න තමන් වෙහෙසුණ ආකාරය පිළිබඳවත් කතාවක් පොතේ ඇතුළත් වෙනවා. එයා පොතට නම දාන්න හිත හිත පාරෙ ඇවිදින විට දවසක දකිනවා බල්ලෙක් පාරෙ පයිප්පයකින් වතුර බොනවා. මනුෂ්‍ය ජීවිතය ගෙවන්නේත් තමන්ගේ පිපාසාව සන්සිඳුවා ගන්නය යන හැඟීම ඔහුට එහිදී ඇතිවී තිබෙනවා. ඒ ධර්මතාවට අනුව ‘පිපාසිතයෝ’ නම යොදාගත්තා. ඔගස්ටස් ලියූ කවි පොත වන්නේ ‘සෙව්වන්දි’යි. අවුරුදු හතළිස් අටක් වැනි කෙටි කාලයක් තුළදී කෙටිකතා පොත් දෙකක් සහ කවි පොතක් ඔහු රචනා කරනවා.
ඔගාගේ කට්ටිය
හැටේ දශකයේදී ඔගස්ටස් ‘අපේ කට්ටිය’ට එකතුවීමත් සමග ඔහුගේ නිර්මාණ දිවියේ කේන්ද්‍රීය ලක්ෂය සනිටුහන් වුණා. අපේ කට්ටියේ ත්‍රිමූර්තිය වන්නේ සුගතපාලද සිල්වා, සිරිල් බී. පෙරේරා, ජී.ඩබ්ලිව්. සුරේන්ද්‍ර යන අයයි. එදා බොහෝ කලාකරුවන් පෙරදිග සාහිත්‍ය චින්තාව මුල් කරගත්, නිර්මාණවලත් දූපත් මානසිකත්වය පිළබිඹු කළ අය වුණා. මේ දූපතෙන් පිට ලෝකයේ බටහිර සාහිත්‍යයේ සංස්කෘතිය නව චින්තනයන් හඳුනාගැනීමට මෙම නවක තරුණ කණ්ඩායම වන අපේ කට්ටියට හැකිවුණා. මේ සඳහා ඔවුන්ට බලපෑවේ කොලින් විල්සන්ගේ සහ ඇල්බෙයා කැමූගේ සාහිත්‍යයි. ඔගස්ටස් කැමූ, සාත්‍රෙ, කොලින් විල්සන්, හොඳින් හැදෑරූ අයෙක්.
මීට සමාන්තරව එංගලන්තයේ බිහිවුණු තරුණ රැඩිකල් තරුණයන්ගේ ප්‍රධානියා වුණු ජෝන් ඔස්බෝන්ගේ ‘ලුක් බැක් ඉන් ඇන්ගර්’ නාට්‍ය වැනි සාහිත්‍ය කෘතීනුත්, විශේෂයෙන්ම ප්‍රංශයේ ජෝන් පෝල් ශාත්‍රේ යන අයත් ‘අපේ කට්ටිය’ තරුණ චින්තනයට බලපෑවා. ඇත්තටම ඔගස්ටස්ගේ චින්තනය තුළ මෙම සාන්ද්‍රෘෂ්ටිකවාදය තුබුණා. අපේ කට්ටිය එකතුවෙලා ‘සමනළයෝ’ කියල චිත්‍රපටයක් කළා. එහි කැමරාකරණය ඩී.බී නිහාල්සිංහයි. එහි රඟපෑවේ රෝනි රණසිංහ සහ ප්‍රේමා ගණේගොඩයි. සංගීතය විජේසිරිවර්ධන පොළොන්නෝවිටයි. ගීත ලිව්වේ ඔගස්ටස් සහ සිරිල් බී. පෙරේරායි. ගීත ගායනා කළේ ලතා වල්පොල, මිල්ටන් පෙරේරා, ධර්මදාස වල්පො සහ සුජාතා පෙරේරායි. ඒ ගීත අමුතුම තාලයේ ගීත. ඔගස්ටස් ලියූ ලතා වල්පොළ කියන ගීතයක් තියෙනවා පේළි හතරයි.
‘ආදර හමුවේ නෙත් යොමා
පීන පීනා සිටියා මා
අඳුනා ගන්නේ ඔබේ මුහුණයි
හීන් හිරියා වාසනා’
ඔගස්ටස් පේළි තුනකින් ලියූ යුග ගීතයක් ධර්මදාස සහ ලතා වල්පොළ එය ගැයුවා.
‘අඩවන් දෙනෙතින් එබිකම් කරලා
සොයා සොයා ගිය රහසක් දුටුවා
දෙනෙත් අයා දෙනෙත් පියා’
සුජාතා පෙරේරා ගැයූ තවත් ගීතයකත් තිබෙන්නේ පේළි තුනයි.
‘නැංගුරම් ඉවත හෙළා
හදවත පාවෙන්න දෙමු
නැවක් වගේ පුංචි නැවක් වගේ’
මේවා ඉතාමත් රැඩිකල් ගීත. තිරගත නොවූ මේ චිත්‍රපටය තිරගත වූවේ නම් කතාබහට ලක්වන රැඩිකල් වැඩක් වෙනවා.
සාහිත්‍යධරයෙක්
ඔහු විශිෂ්ට ගීත රචකයකු විදියට නොවෙයි මා දකින්නේ ඉතා විශිෂ්ට සාහිත්‍යධරයෙක් විදියටයි. ඔහුගේ නව චින්තනයත් භාෂාව හැසිරවීමත් සමාජ දැක්මත් නිසා ඇත්ත වශයෙන්ම ඔහු විශිෂ්ටතම සාහිත්‍යධරයෙක් වුනා. දමිළ ජාතිකයක් වීම ඔහුගේ නිර්මාණකරණයට බාධාවක් වූවේ නැහැ. සිංහල භාෂාව හොඳින් හැසිරවූ ‘අපේ කට්ටියේ’ සිටි ද්‍රවිඩ ජාතිකයා ඔහුයි. නමුත් ඔවුන් කිසි කෙනෙක් මොහු දමිළයැයි වෙනස්කොට දැක්කේ නැහැ.
ඔහුගේ සිනමා ගීත අතිශයින් ජනප්‍රිය වූවා සේම සම්මානවලින්ද පිදුම් ලැබුවා. එසේ වුවත් ඔහුගේ සිනමා ගීත කලාවට වඩා විශිෂ්ටතාව මා දකින්නේ ඔහුගේ සාහිත්‍ය නිර්මාණ තුළයි. කෙටි කතාවේ දුටු භාෂා කෞශල්‍යය ඔහුගේ ගීත කලාව තුළ පිළිබිඹු වන්නේ නැති බව මගේ හැඟීමයි. මම ඔහුට සලකන්නේ සාහිත්‍යධරයෙක් හැටියට මිස, ජාතිය ජන්මය අනුව නොවෙයි. එක්දහස් නවසිය අසූතුනේ සිදුවීම් සංවේදී කලාකරුවෙක් වුණු ඔගස්ටස් කම්පනයට පත්කළා. ඉතාම සංවේදී මනුස්සයෙක් වූ ඔහු සිංහල සමාජයට ප්‍රේම කළා සහ හැටේ දශකයේදී සිංහල සමාජය ඔහුව වැළඳගෙන සිටියා. ඔහු මිය ගියේ දැඩි කම්පනයකින්යැයි කියන්න පුළුවන්. යම් යම් පටු සමාජ ආකල්ප විසින් මිනිසුන් අතර භේදයක් ඇතිකළත් ඔහු අපේ සමාජයේ කෙනෙක්.■
ඕෂෝ චමත්කාර දෙනෙතක් – මෝඩයන් ඉපදෙනවාද? පුහුණු කරනවාද?
■ කැත්ලීන් ජයවර්ධන
මම කියන දේ විශ්වාස කරන්න එපා. මේවා මගේ අත්දැකීම්. ඒත් ඒවා මම ඔබට කියන්න යන මොහොතේම ඒක වැරදී යනවා. මොකද ඒක ඔබ අත්දැකපු දෙයක් නොවන නිසා. මට ඇහුම්කන් දෙන්න. ඒත් විශ්වාස කරන්න එපා. අත්හදා බලන්න! විමර්ශනය කරන්න! සොයා යන්න! ඔබම දැනගන්නා තුරු මිසක ඔබේ දැනුමෙන් කිසි පලක් නෑ. ඒ දැනුම භයානකයි.
තරමක් ආගන්තුක ඉගැන්වීමක් ලෙස හැඟෙන අනෙක් අතට කිසිසේත් ඉගැන්වීමක් නොවන මේ අපූරු අවධාරණය සඳහන්ව ඇත්තේ ‘ඕෂෝ – චමත්කාර දෙනෙතක්’ නම් වූ පරිවර්තිත කෘතියේ ය. දරු-දෙමාපිය ආදරයේ ක්ෂණික අත්පොත යනු පොත පිළිබඳව කෙරෙන ලුහුඬු හැඳින්වීම ය. සේරි ප්‍රකාශනයක් වන ‘ඕෂෝ – චමත්කාර දෙනෙතක්’ සිංහල භාෂාවට පරිවර්තනය කර ඇත්තේ අරවින්ද හෙට්ටිආරච්චි ය.
ඕෂෝ හෙවත් භගවාන් ශ්‍රී රාජ්නිෂ්ගේ සංවාද සංග්‍රහයක් වන මෙම පොතේ ඉහත සඳහන් අපූරු අදහස ඕෂෝ විසින් පළකරනු ලැබ ඇත්තේ බුදුන්වහන්සේ සිය ශ්‍රාවකයන්ට පැවසූවක් ලෙස ය. එහි මූලාශ්‍රය සඳහන්ව නැතත් අප අසා දැනසිටින කාලාම සූත්‍රය කියන්නේ ද මේ කතාව ම ය. භාෂාව අදහස් වාහකයක් මිස ශුද්ධ භාෂාවක් පිළිබඳ අදහසක් බුදුදහමෙහි නැතැයි බෞද්ධ දර්ශනය පිළිබඳ ප්‍රාමාණික විද්වතකු වන මහාචාර්ය ඔලිවර් අබේනායකයෝ ද අපූර්වාකාරයෙන් පෙන්වා දෙති. ‘භාෂාව මෙවලමක් හැටියට අත්‍යවශ්‍ය බව පිළිගන්නා බුදුදහම එමගින් මිනිසා මුලා නොවිය යුතු බව ද අවධාරණය කරයි’ යනුවෙන් වන එතුමන්ගේ අවධාරණය සඳහන් වන්නේ බෞද්ධ අධ්‍යයන විමර්ශන නම් වූ කෘතියේ ය. ඕෂෝ – චමත්කාර දෙනෙතක් කෘතියේ මේ ස්වභාවය මනාව විශද කෙරෙයි.
මිනිසාගේ උපරිවිඥානය ඉතා පැහැදිලිව නිරූපණය වන්නේ බුදුවරුන් පිළිබඳ මනෝවිද්‍යාව නම් වූ පොතේ (7 වන) පරිච්ඡේදයේදී ය. මනෝවිද්‍යාව යැයි කී පමණින් අපගේ මතකයට නැගෙන සිග්මන්ඞ් ෆ්‍රොයිඞ්ගේ අවිඥානය පිළිබඳ සොයාගැනීම් සම්බන්ධයෙන් ඕෂෝ දක්වන අදහස මෙවැනි ය.
‘ෆ්‍රොයිඞ් රෝගී අයත් එක්ක වැඩට බැස්සට පස්සේ මේ කියන සවිඥානික මනස යටින් තවත් මොනවා හරි දෙයක් තියෙනවයි කියලා අවධානගත වෙන්න පටන් ගත්තා. එයා ඒක හැඳින්නුවේ, අවිඥානක මනස කියලා. එයා එතැනින් නැවතුණා. එයා හිතුවා එයා හොයාගත්තේ අලුත් දෙයක් කියලා. එක විදිහකින් එයා හරි. මොකද, අවුරුදු දහස් ගාණක් තිස්සේ පැවත ආ නැගෙනහිර මනෝ-විද්‍යාව ගැන එයා සාවධාන වෙලා හිටියේ නැහැ. මනසේ හැම තත්ත්වයක් ගැනම සැලකිලි දක්වලා තිබුණු, ඒ නැගෙනහිර මනෝ-විද්‍යාව ගැන එයා දැනගෙන හිටියේ නැහැ. ඉතින් බලපුවහම ෆ්‍රොයිඞ්ගේ ළඟම සගයා වුණේ බොහොම බුද්ධිමත් මනෝ-විද්‍යාඥයෙක්. එයා කාල් ගුස්ටාව් ජන්ග්. එයා ෆ්‍රොයිඞ්ටත් වඩා මහන්සි වෙලා වැඩ කළා. එයා මිනිසාගේ මානසිකයේ ගැඹුරට ම ගියා. ඊට පස්සේ අවිඥානයටත් යටින් තියෙන තවත් කතාවක් සොයාගත්තා. එයා ඒ කතාව හැඳින්නුවේ සංයුක්ත අවිඥානික මනස කියලා. එයාත් එතනින් නැවතුණා.
එක මිනිසෙක් එක කතාවක් සොයාගත්තත් ඒ ඇති. මොක ද මේක එතරම් ම විශාල ප්‍රපංචයක්. ඉතින් ජන්ග්ගෙන් පස්සේ කිසි කෙනෙක් ඊට වඩා ගැඹුරින් තියෙන කතාවක් හොයන්න ගියේ නැහැ. (ඕෂෝ, චමත්කාර දෙනෙතක්, 75 පිටුව)
මේ කතාව තරමක් අලුත් ය. අමුතු ය. කෙසේ වුව ද ‘ඕෂෝ’ ලෙස අප හඳුන්වන මේ ඉන්දීය චින්තකයා සිග්මන්ඞ් ෆ්‍රොයිඞ් ගැන දක්වා ඇති මේ අදහසට සමානකමක් ඇති ආකල්පයක් පැවතුණේ ලංකාවේ කේ. ජයතිලක නම් වූ සාහිත්‍යවේදියා තුළ ය. ‘මනස තුළින් නිර්මාණයට’ නම් වූ කේ. ජයතිලකයන්ගේ කෘතියෙන් එය විදාරණය වන්නේ මෙසේ ය.
බටහිර අවිඥානවාදී සංකල්පයේ පියා ඕස්ත්‍රියානු ජාතික සිග්මන්ඞ් ෆ්‍රොයිඞ් ය. විසි වැනි ශතවර්ෂයේ මනෝවිද්‍යාවේ මහා විප්ලවවාදියා වූයේ ද ඔහු ය. එහෙත් ඔහු මනෝවිද්‍යාඥයෙක් නොවී ය. ඔහු වෘත්තීය වශයෙන් එතරම් සාර්ථක නුවූ වෛද්‍යවරයෙක් විය. හෙතෙම වෛද්‍ය වෘත්තියෙහි යෙදී සිටින අතර එක් දෙයක් ගවේෂණය කළේ ය. එනම් තමන් කරා එන ලෙඩුන්ගෙන් වැඩිදෙනා ශාරීරික ලෙඩුන් නොව මානසික ලෙඩුන් බව ය. මේ සොයා ගැනීම තුළ ඔහුගේ අනාගත සාර්ථකත්වය ද නිධානගත වී තිබිණ.
අපේ ගම්බද වෛද්‍යවරුන් නොදැනුවත්වම කිරීමට පුරුදු වී සිටි අයුරු ෆ්‍රොයිඞ් සිය රෝගීන්ගේ පෞද්ගලික තොරතුරු විමසා බලන්නට විය. මෙහිදී ඔහු මෝහනය මගින්ද විශාල ලෙස ප්‍රයෝජන ලැබී ය.
ලංකාවේ යකැදුරෝ ද එවැනි ක්‍රම මගින් ඊට වඩා ර`ඵ ලෙස ප්‍රයෝජන ලබති.
මේ ආන්දෝලනාත්මක අවධාරණ සම්බන්ධයෙන් විවිධ අදහස් උදහස් තිබෙන්නට පු`ඵවන. එහෙත් ඕෂෝ කියන්නේ බටහිර මනෝ විද්‍යාව එක්තරා තැනකින් නතරවී තිබුණ ද නැගෙනහිරවාසීන් වන අප, ඒ අවිඥානක මනසිනුත් එහාට යමින් අවසාන කතාවක් ද සොයා ගෙන තිබූ බව ය. නැගෙනහිර කිසියම් පිරිසක් (අතළොස්සක්) මේ සෝදිසි මෙහෙයුම දියත් කළේ භාවනානුයෝගීන් හරහා මිස පිස්සු මිනිසුන් (රෝගීන්) හරහා නොවන බව ද ඕෂෝ පෙන්වා දෙයි. සවිඥානක මනසට ඉහළින් ‘උපරි-සවිඥානක මනස (Superconscious Mind) පවතින බව හඳුනාගත් මේ අතළොස්ස අතරේ ඉතාම සු`ඵ පිරිසකට පමණක් ඒ උපරි සවිඥානික මනසට ද ඉහළින් ඉගිල්ලී ගොස් විශ්වීය සවිඥානික මනස (Cosmicconscious Mind) සොයාගැනීමට හැකි වී තිබේ.
බටහිර අය අඩුම තරමින් මෙහෙම ඉහළට එසවෙන්න පටන් අරගෙනවත් තිබුණේවත් නැහැ. අනික, එයාලා පහළට යන චාරිකාව වත් හරියට ඉවර කරලා තිබුණේ නැහැ. ගොඩක් මනෝ-විද්‍යාඥයෝ, මනෝ-චිකිත්සකයෝ, මනෝවේදියෝ අනික් හැම වෘත්තියක් කරන අයටත් වඩා ලෙහෙසියෙන් පිස්සුවට යන එක වැඩි වෙන්නේ අහම්බෙකින් නෙවෙයි. හරිම අමුතුයි. උමතුවෙන් වැඩි ම අය ඉන්නේ මෙයාලා අතරේ. ඒත් මේකේ තියෙන සංකීර්ණතාව මොකක් ද කියලා ඔයාලා දකින්නේ නැහැ. එයාලා, එයාලගේ රෝගීනුත් එක්ක අඳුරේ ගැඹුරට ම යනවා. රෝගීන් එක්ක යන්න වෙන හින්ද ම එයාලා එයාලටම පහර දී ගන්නවා. සවිඥානික මනසේ ඉඳලා අවිඥානික මනස දිහාවට ඇදගෙන වැටිච්ච රෝගීන්ව දැකලා, එයාලා සාවධාන වෙන්නේ එයාලගේ ම සංයුක්ත මනස ගැන. ඒක හරියට අගාධ ගැඹුරක් අද්දරට වෙලා හිටගෙන ඉන්නවා වගේ වැඩක්. නිකමට, එක වැරදි පියවරක් තිබ්බ ගමන් ඇදගෙන වැටෙන්නේ අඳුරට. (77-78 පිටු)
මේ තත්ත්වයට නිදසුන් දක්වමින් ඕෂෝ පවසන්නේ වෙනත් කවර වෘත්තියක යෙදෙන්නටත් වැඩියෙන් දිවිනසා ගැනීමේ නැඹුරුව පවතින්නේ බටහිර මනෝවිද්‍යාඥයන් අතරේ වන බව ය. ඊට හේතුව බටහිර මනෝවිද්‍යාව කිසිවිටෙකත් ඉහළ බලන්නට සූදානම් නොවීම යැයි ඕෂෝ කියා සිටී. උපරි සවිඥානික මනස කරා ඉහළ නැගුණේ ද මිනිසාම වුණත් මිනිසුන්ගෙන් අතිමහත් බහුතරය නින්දේ පසුවීම ගැන ය, ඔහු විශේෂයෙන් පෙන්වා දෙන්නේ. දෙමාපියන්ගේ පටන් ගුරුවරුන් දක්වා, පාසලේ පටන් විශ්වවිද්‍යාල දක්වා, ආගම් අදහන්නන්ගේ පටන් දේශනාකරන්නන් දක්වා අතිමහත් බහුතරය පැවත එන්නේ, පවතින්නේ බිහිසුණු වල්මත් වීමක බව ය, ඕෂෝ පෙන්වා දෙන්නේ. මේ තත්ත්වය විශද කරන වචන දෙක වන්නේ ‘ඉන්නවා’ සහ ‘ජීවත්වනවා’ යන්න ය.
මෙහිදී ‘ඉන්නවා’ යන්නෙන් කුමක් අදහස් වන්නේ දැයි වටහාගැනීම සඳහා අප අසා පුරුදු පැරණි කවියක මුල් දෙපදය සඳහන් කළ හැකි ය.
උපන්නාට මේ ලොව වැනෙනවා විනා
පෙර සිරිතට අඹුදරු රකිනවා විනා…
එහෙත් ‘ජීවත්වීම’ මීට වෙනස් ය. ‘ජීවත්වනවා’ යැයි කියන්නේ සවිඥානක වීම ය. ලෝකය දැකීම ය. විමසීම ය.
‘මෝඩයින් ඉපදෙනවාද නැත්නම් පුහුණු කරනවාද?’ යනුවෙන් කිසිවකු නැගූ ප්‍රශ්නයකට පිළිතුරු සපයමින් ඕෂෝ කියන්නේ මිනිසා ආරම්භයේ පටන්ම ගතකර ඇත්තේ රෝගකාරක භයංකාර ජීවිතයක් වන බව ය. භයංකාර යන්නෙන් අදහස් වන්නේ කොයි ආකාරයෙන් හෝ මිනිසාට මෝඩයන් අවශ්‍යව තිබීම පිළිබඳව ය. සියලු දෙනාටම තමන්ගේම වූ විදිහකට ජීවත්වීම සඳහා අවකාශයක් විවරව තිබුණේ නම් ඔවුන් තුළින් විස්මයජනක බුද්ධි ප්‍රභාවක් විහිද යන්නට තිබුණේ යැයි ඕෂෝ කියයි. මේ ප්‍රභාස්වරය යනු අනෙකා හැඩතල නොගන්වා, අනුකරණයට හුරු නොකර ජීවත්වන්නට ඉඩදීම ය.
‘පිපෙන මල් ඔබගේ නායකයන්ට, දේශපාලකයන්ට, ගුරුවරුන්ට ඇහුම්කන් නොදීම කොච්චර හොඳ’ දැයි අසන ඕෂෝ මෙසේ ද කියයි.
එහෙම වුණා නම් මේගොල්ලෝ රෝසමල්වලටත් මෙහෙම කියාවි.
මොනව ද ඕගොල්ලෝ මේ කරන්නේ? වහාම නෙ`ඵම් මල් වෙන්න’
එහෙත් රෝසමල් මිනිසුන් තරම් මෝඩ නැත. අනුකාරක මනසක් ද රෝසමල් සතු නොවේ. මේ හැඩතල ගැන්වීම හෙවත් එක්තරා ආකාරයක කරඇඹීම බරපතළ හානියක් කර ඇත්තේ කුඩා දරුවනට බව ය, ඕෂෝ පෙන්වා දෙන්නේ. මවුපියන් විසින් දරුවාගේ පෞද්ගලිකත්වය මු`ඵමනින්ම විනාශ කිරීම සිදුවන්නේ මවුපියන් සිතන ආකාරයට අනුව නම් දරුවාගේ යහපත සඳහා ය. එහෙත් මාපියන් කළ යුත්තේ දරුවන්ට උදව් කිරීම මිස දරුවාගේ ජීවිතයට බාධාකාරී ලෙස මැදිහත්කරුවකු වීම නොවේ යැයි ඉන් අවධාරණය වේ.
දෙමාපියන් දරුවන්ට සත්‍ය පිළිබඳ ඉගැන්විය යුතු නෑ. ඔවුන් සත්‍යය පිළිබඳ සෝදිසි පරික්ෂාවන්නේ කෙසේ දැයි දරුවන්ට ඉගැන්විය යුතු යි. දරුවන්ට ඉගැන්විය යුත්තේ, සෝදිසි පරික්ෂාවයි. විමර්ශනයයි. වික්‍රමකාමයයි. දරුවන්ට උදව් කළ යුතුයි. දරුවන් විසින් ප්‍රශ්න ඇසිය හැකියි. නමුත්, තමන් ඇත්තටම දන්නේ නැතිව එම ප්‍රශ්නවලට උත්තර දීමට නොයා යුතුයි.
මව්පියන් විසින් දරුවන් තත්ත්වගත කර ඇති ආකාරය අශෝභන යැයි පවසන ඕෂෝ, මෙය අසාධාරණයක් වන්නේ දරුවා මු`ඵමනින්ම අසරණ වන නිසා බව ද පෙන්වා දෙයි. දරුවාට රඳාපවතින්නට සිදුව ඇත්තේ මවුපියන් මත ය. ඔහුට කැරලි ගසන්නට හෝ පලායන්නට නොහැකි ය. දෙමවුපියන් තුළ මේ බිය පවතින්නේ දරුවා ඒ අයුරින් හැඩතලගන්වා නොතිබුණහොත් ජීවිතකාලය තුළ අනවශ්‍ය තරමට දරුවා බුද්ධිමත් වනු ඇතැයි කියා ය. (මෙය අධ්‍යාපනය, උගත්කම හෝ දැනුම නොවේ) දරුවා සෝදිසි පරීක්ෂාකාරී වුවහොත් ඔහු කැරලිකරුවකු වීමට ඉඩ ඇතැයි ඔවුහු සිතති. කැරැල්ල හෝ විප්ලවය යනුවෙන් මෙහිදී අදහස් වන්නේ පවත්නා තත්ත්වයේ වෙනසක්, (යම් සාධනීය වෙනසක්) සිදුකිරීම ය. සිදුහත් කුමරු රජමැඳුරෙන් රහසේම පැන ගියේ ද මේ වෙනස සඳහා ය. සිදුහත් කුමරුගේ පැනයාම වළක්වන්නට පියරජු බොහෝ රැකවල් ලා තිබිණ. ඒ ශාක්‍යවංශයේ ශුද්ධෝදන නාමයේ චිරකාලීන පැවැත්ම පිණිස ය. නම පවතිනු උදෙසා ය. පරම්පරාවේ පැවැත්ම අරබයා ය. එහෙත් ඒ අභිනිෂ්ක්‍රමණය සිදු නොවූයේ නම් වසර දෙදහස් පන්සියකින් පසුව මු`ඵමහත් ලෝකය තුළම ශුද්ධෝදන නාමය හෝ ශාක්‍ය වංශය ගැන හෝ අංශුමාත්‍ර මතකයක් ඉතිරිව තිබිය හැකි ද?
දරු-දෙමාපිය ආදරය ඇතු`ඵ සකලවිධ ආදර සබඳතා පිළිබඳ ඉතා අපූරු අදහසක් ඕෂෝ දක්වා සිටින්නේ ‘ආදරයට පියාපත් දෙමු’ නම් වූ පොතේ මුල් පරිච්ඡේදයේදී ය.
ආදරය කලාවක් ය කියලා ඔබ විසින් දවසක හිතන් හිටියේ නැහැ නේද? ඔබ උපදින්නේ කලාව සමඟ නෙවෙයි. කලාව සඳහා ඔබේ උපත අදාළ වෙන්නේ නැහැ. කලාව ඉගෙන ගත යුතුයි. ඉගෙනීමට තියෙන ඉතා සියුම්තම කලාව ආදරයයි. උපදිනකොට ඔබට තියෙන්නේ ධාරිතාවක් විතරයි. ඇත්තටම ඔබ උපදින්නේ සිරුරක් විදිහට විතරයි. ඔබට සිරුරක් තියෙන පළියට නැටුම්කරුවෙකු වෙන්න බැහැ. ඉතින් නැටුම්කරුවෙක් වෙන්න පු`ඵවන් වෙන්නේ ඔබේ සිරුර චලනය කරවීමෙනුයි.
ඒත් ඔබ නටන්නට ඉගෙන ගෙන තිබිය යුතුයි.
නැටුම් ඉගෙන ගන්න සෑහෙන වෑයමක් දරන්න උවමනායි.
අනිත් අතට ඔබ නැටුමේ නියුතු වෙලා ඉන්න කෙනෙක් නම්, ඔබට නැටුම අමාරු නැහැ. ආදරයත් එතරම්ම අසීරුයි. (34 පිටුව)
ලෝකය පිරී පවතින්නේ කුඩා දරුවන් තරමට හෝ චින්තනයෙන් නොදියුණු වියපත් මිනිසුන්ගෙන් ය යන අදහස ඕෂෝ අවධාරණය කරන්නේ ‘ඇත්තටම වැඩිහිටියෙක් වෙච්ච කෙනෙක් හම්බවෙන්නේ කලාතුරකින්’ යන වැකියෙනි. දරුවකුගේ චමත්කාර දෙනෙත තවදුරටත් ප්‍රභාමත්ව, සජීවීව පවත්වා ගත හැකිවන්නේ වයසින් පමණක් නොව සවිඥානකත්වයෙන් වැඩුණු වැඩිහිටියකුට ය. ග්‍රීසියේ අද්විතීය චින්තකයා මෙන් ම වැඩිහිටියකු ද වූ සොක්‍රටීස් කියා ඇත්තේ ‘මම දන්නේ එකම දෙයයි. ඒ මම නොදන්නා බව’ යැයි කියා ය.
අධ්‍යාපනඥයන් වසර 5000ක් තිස්සේ සිතමින්, කල්පනා කරමින් ඉදිරියට ගෙන ආ අධ්‍යාපනයෙහි වර්තමාන තත්ත්වය, එහි ව්‍යුහය එයින් නිර්මාණය කරන මිනිසා මු`ඵමනින්ම වැරදී යාමට හේතුව ඕෂෝගේ වචනවලින් කියැවෙන්නේ මෙසේ ය.
කුඩා දරුවකු තුළ පවා, වසර 5000 තරම් පැරණි සංස්කෘතික පීඩාවක් පවතිනවා. ඉතින් දරුවාගේ ජීවිතය ම මෙම පීඩාවට යටවෙමින් මිරිකෙමින් පවතිනවා. මේ නිසා සවිඥානකත්වයේ ගිනිදැල්ල පත්තු කළ නොහැකි වෙනවා. දරුවාගේ නියම ස්ව-පුද්ගලතාව වර්ධනය කළ නොහැකි වෙනවා.
දෙමව්පියන් විසින් හැර යන ඕනෑම දෙයක් වර්ධනය වෙන්නේ හෝ දියුණු වෙන්නේ දරුවන් මත්තේ වන නිසා, ද්‍රව්‍යමය ධනය වැඩි වෙයි. දරුවකුගේ මානසික ශක්‍යතාව ඒ විදිහට වර්ධනය කරන්නට බැහැ. මන්ද, එහිදී දරුවන්ව තත්ත්වගත කරනු ලැබෙන නිසා.
කිසිදු පැකිලීමකින් තොරව, දරුවා, තමන්ට දෙමාපියන් විසින් ලියා පවරා දුන් ගොඩනැගිල්ල මත තවත් තට්ටුවක් ගසාවි. ඔහු එසේ කරන්නට ද කැමති වේවි. පුතා විසින් මෙසේ ගොඩනැගිල්ලට අලුත් තට්ටුවක් එකතු කිරීම නිසා පියා ද සතුටට පත් වේවි.
එහෙත්, කවුරුන් හෝ කෙනෙකු විසින් භගවත් ගීතාවෙහි ඇති අදහස්වල, ආධ්‍යානය මත්තේ හෝ මහාවීරගේ, බුද්ධගේ, ක්‍රිෂ්ණාගේ සහ රාමාගේ අදහස්වල ආඛ්‍යාන මත්තේ හෝ තවත් අදහස් තට්ටුවක් ගොඩනගන්නට හෝ දියුණු කරන්නට යන්නේ නැහැ. මන්ද එය අතිමහත් ලෙසම අසීරු කටයුත්තක් වන නිසා.
මේවා කිරීමට නම්, කවුරුන් හෝ ලියා පවරා දුන් මානසික ව්‍යුහයක ගැඹුරු පතුළෙහි රැඳුණු සාරයක් හරහා ජීවත්වීම අවශ්‍ය වෙයි. උඩින් ගොඩනගන අලුත් ව්‍යුහ මේවා මත්තෙහි ගොඩනැගිය නොහැකියි. (225 පිටුව)
මේ අතිමහත් ගැටලුව නිරාකරණය කරගැනීම කෙසේ වෙතත් ඒ පිළිබඳ සිතාබැලීම, සවිඥානික වීම කිසියම් වූ අලුත් ආරම්භයකට එක කවු`ඵවක එක පියන්පතක් විවරවීමකි යි අපි සිතමු. මේ ලිපිය අවසන් කෙරෙන්නේ ඕෂෝගේ ඉතා වැදගත් හා යළි යළි සිතාබැලිය යුතු යැයි අපට සිතෙන අවධාරණයකිනි.
මු`ඵ මනුස්ස ඉතිහාසයම හැම මානවයකුටම එරෙහිව පැවති දිගු අයුක්ති සහගත අපරාධයකි.■
තනිවේවිඑක්ටැම්ගේ
■ පවිත්‍රා රූපසිංහ
‘කළුවරට හුරුවුණාම එළිය වැටුණත් එකයි, නැතත් එකයි’ ඒ කවුරුත් දන්න කතාවක්. තනිකමට හුරුවුණු ප්‍රදීපාගාර නියමුවකුගේ කතාව කුමක්විය හැකිද? පණ ඇති මහ සමුදුර තොරතෝංචියක් නැතිව කරන කතාබහ නෑසූ කන්ව සිටිමින් තමා කිසිදා නොදන්නා අමුත්තන් වෙනුවෙන් ජීවිතය ගතකර, දැන් විවේක සුවයෙන් සිටින ප්‍රදීපාගාර ප්‍රධානියෙක් අපට හමුවුණා. හුදෙකලාව දුකක්දැ’යි ඇසූ විට ඔහු සිනාසුණේ ‘ජීවිතේ හුදෙකලාව තරම් සුවයක් තිබේදැයි’ පෙරළා අසමිනුයි.
ඩබ්.ඩබ්.එස්. ධර්මසූරිය: ‘එංගලන්තයෙන් පාලනය කළ ‘ඉම්පීරියල් ලයිට්හවුස් සර්විස්’ ඔෆිස් එක 1960 ගණන්වල තිබුණේ කොළඹ හතේ හෝට්න් ප්ලේස්වලයි. (දැන් ලක්ෂ්මන් කදිරගාමර් මධ්‍යස්ථානය පිහිටි ගොඩනැගිල්ල) සියලුම ලයිට්හවුස් පාලනය වුණ එහි ප්‍රධාන ලිපිකරු මගේ මස්සිනා, අපොස සාපෙළ ලියලා සිටි මට දවසක් කිව්වා, ලයිට් හවුස් ඇබෑර්තුවක් තියෙනවා ඉල්ලමු කියලා. මට අවුරුදු විස්සයි. මස්සිනා ඔෆිස් එකේ සුදු මහත්තයෙකුට මාව මුණගැස්සුවේ ඔහුගේ ඥාතියෙක් බව දන්වමින්. ඔහුගෙ නම කැප්ටන් රීස්. සුද්දා ඇසුවා, ‘කැන් යූ ස්පීක් ඉන්ග්ලිෂ්’ කියලා. මම ‘යස්’ කිව්වා. ආයෙමත් ඇසුවා ‘උඹට ගණන් හදන්න පුළුවන්ද’ කියලා. සම්මුඛ පරීක්ෂණය එච්චරයි. ටික දවසකින් ලියුමක් ආවා බේරුවලට එන්න කියලා.
ගොඩබිමේ සිට සැතපුම් කාලක් විතර දුරින් මූද මැද දූපතකයි බේරුවල නැත්නම් බාබරින් ප්‍රදීපාගාරය තිබුණේ. මුලින්ම බේරුවලටත්, එතැනින් සත පණහක් ගෙවා බක්කි කරත්තයකින් තොටුපළ ගාවටත් අපි ගියා. එතැනින් බෝට්ටුවෙ නැඟලා පාලු දූපතේ ප්‍රදීපාගාරයට යන විට ඇත්තටම මම අන්දුන්කුන්දුන් වුණා.
බාබරින්වල එදා විදුලිය නැහැ. ලොකු ටැංකි දෙකක් සමඟ පැට්‍රොමැක්ස් ලාම්පු තිබුණා. ඒ ටැංකිවලට රාත්තල් දොළහක් විතර හුළං ගහන්න ඕනෑ. කෙරොසින් ඔයිල්වලින් ලාම්පුවල තියෙන මැන්ටල් එක පත්තු වෙනවා. ඔරලෝසුව වගේ මැෂින් එකකින් අපි ඒක වයින් කරනවා. ඒ වටා තිබුණු පළිඟු ලෙන්ස් එකෙන් තමයි ප්‍රදීපාගාරය ආලෝකය නිකුත් කරන්නේ. ආලෝකය කිලෝමීටර් විස්සක් පමණ ඈතට වදිනවා. බේරුවල ප්‍රදීපාගාරයේ තත්පර පහළොවට ප්ලෑෂ් එකයි. වයින් එක පැය භාගෙන් භාගෙට නොකළොත් නවතිනවා.
මුහුද මැද්දේ මහා රාවණා
මූලික පුහුණුවෙන් පස්සේ මං මහාරාවණා කෝට්ටේ ප්‍රදීපාගාරයට ගියා. ඕක තියෙන්නේ කිරින්දේ ඉඳන් සැතපුම් විස්සක් ඈත මුහුදේ.
පාන්දර පහට මුහුදේ කරවටක් බැහැලා බෝට්ටුවට නඟිනවා එළිවෙන්න කලින් යන්න ඕනෑ නිසා. එළිවුණාම මුහුද සැරයි. මේ ලයිට් හවුස් එක බෝට්ටුවට පෙනුණේ ඈත මුහුද මැද්දෙ පාළු හිරගෙයක් වගේ. ප්‍රදීපාගාරය ළඟ ගැටියට ළංවෙලා පොඩි ක්රේන් එකේ ඇති කේබලයේ ආධාරයෙන් ප්‍රදීපාගාරයට ඇතුළු වෙනවා. භයානක ගමනක්. සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රදීපාගාරවල වැඩ කරන්නේ හතරදෙනායි. ඒ අය නිවාඩු යනකොට තවත් හතර දෙනෙක් එනවා. නිවාඩු ලැබෙන්නේ මාස තුනකට සැරයක්. නිවාඩුව මාස තුනයි.
හැටේ දශකයේදී එංගලන්ත ආණ්ඩුව අපට හොඳින් සැලකුවා. අපිට තිබුණේ වතුර ප්‍රශ්නය විතරයි. වැහි වතුර එකතු කරලා ගැලුම් දහදහක පමණ වතුර ටැංකියක් තියාගත්තා එදිනෙදා භාවිතයට. රෑ එළිවෙනකම් රාජකාරී කරලා දවල්ට පොතක් පතක් බලලා නිදාගන්නවා. දකින්න තියෙන්නේ අපි හතරදෙනාගෙ මූණවල් විතරක් නිසා පාලුවක්, අලසකමක් නිතරම දැනෙනවා.
මාස තුනක් එක දිගට එතැන වැඩකරලා පසුව මං දෙවුන්දරට ආවා. දෙවුන්දර විදුලිය තිබුණා. ප්‍රදීපාගාරය ක්‍රියාකළේ වයින් සිස්ටම් එකකට. දකුණු ආසියාවේ උසම ප්‍රදීපාගාරය දෙවුන්දර. අඩි එකසිය හැටපහක් උසයි සහ වේගය තත්පර පහට ප්ලෑෂ් එකයි. දෙවුන්දර ක්වාටස්වල නැවතිලා රෑට විතරක් පැය හතරෙන් හතරට ඩියුටි මාරුවෙමින් එළිවෙනක් අවදියෙන් වැඩකළා. මොකද රාත්‍රිය පුරාම නැව් යනවා.
ඊළඟට වැඩකළේ යාල බෝඩර් එකේ 1865දී තැනූ කුඩා රාවණා කෝට්ටේ ප්‍රදීපාගාරයේයි. ඉම්පීරියල් ලයිට්හවුස් සර්විස් එකෙන් පාලනය වුණු ඒක ගොඩබිමේ සිට සැතපුම් හැටහයක් මූද මැද තිබුණේ. පාන්දර දෙකට පිටත් වුණොත් විතරයි යන්න පුළුවන්. නැත්නම් මුහුද රළු වෙනවා. මුහුද මැද ඉතාමත් භයානක අත්දැකීම්වලට අපි මුහුණ දුන්නා. දවසක් කුඩා රාවණා සිට බෝට්ටුවෙන් ගොඩබිමට එනවිට පොත්තන වරාය සමීපයේදී බෝට්ටුව පෙරළුණා.
1976 දී නාවික හමුදාව යටතට ලයිට්හවුස් පත්වුණාට, අපිට කිසිම ප්‍රශ්නයක් වුණේ නැහැ. ඔවුන් ප්‍රදීපාගාර නවීකරණය කළා සහ ජෙනරේටර් ගෙනාවා. පරීක්ෂකවරයෙක් මුල් වරට ඇවිත් අප කළ ඉල්ලීමකට අනුව රාජකාරි මාස තුන, මාස එකහමාරක් කරල දුන්නා. හැටේ දශකයේ මැද වෙනකම් නැව්වලට රේඩියෝ මැසේජ් යවන්න විදියක් තිබුණේ නැහැ. පණිවුඩ හුවමාරු වුණේ ටෝච්වලින් එළියක් විහිදන ක්‍රමවේදයකින්. නැවෙනුත් එළියක් විහිදුවා ඊට ප්‍රතිචාර දැක්වූවා. 1968දී අපට නැව් සමඟ සන්නිවේදනය කිරීමට රේඩියෝ ටෙලිෆෝන් ආවා.
මම මහාරාවණා කෝට්ටේ ප්‍රදීපාගාරයේ අසූව දශකයේ වැඩ කරද්දී, එදා හිටපු ආරක්ෂක ඇමති ලලිත් ඇතුලත්මුදලි ලයිට්හවුස් එකට ඇවිත් ඇහුවා ‘ඔය ඇත්තො කරන්නෙ නිහඬ සේවයක්, මොනවද අපෙන් ඕනෑ’ කියලා. අපි ඉල්ලුවේ ටීවී එකක්. ඔහු පසුව අපට ඒක ලබාදුන්නා. 1985දී ලංකාවේ සියලුම ප්‍රදීපාගාර වරාය අධිකාරිය යටතට ගත්තා.
උන්මාද සිතුවම්
සුද්දාගෙ කාලේ පටන් ප්‍රදීපාගාරවලට පත්වීම් ලැබුණේ ඥාතීන්ට අතරයි. සුද්දො කිව්වෙ ඥාතීත්වය නිසා රස්සාව බැඳීමෙන් කරනවා කියලායි. වරාය අධිකාරියට යටත්වීමත් සමඟ පත්වීම් ලබාදීම වෙනස් වුණා. ඉන් පස්සේ අපේ රාජකාරි වෙනස් වෙලා, වැටුප් වැඩිවුණා. මුහුද මැද ලයිට්හවුස්වල මාස එකහමාර වැඩ කරන එක වෙනස් වුණේ නැහැ.
බේරුවල වැඩ කරද්දී, ප්‍රදීපාගාරය නරඹන්න ආ පිරිස අතර සිටි ගෑනු ළමයෙක් පෙන්නලා මාත් එක්ක වැඩකළ යාළුවෙක් ඇහුවා ‘ඒ ළමයා කසාද බඳින්න කැමතිද’ කියලා. මං එයාට කැමති වුණා. අන්තිමට කසාද බැන්දෙත් ප්‍රදීපාගාරයේදීම හමුවුණ කෙනෙක්.
මම දෙවුන්දර ඉන්නකොට හර්බට් රංජිත් පීරිස් අධ්‍යක්ෂණය කළ ‘එක්ටැම්ගේ’ චිත්‍රපටය රූපගත කළා. රවීන්ද්‍ර රන්දෙණිය, මාලනී ෆොන්සේකා ප්‍රදීපාගාරයට ඇවිත් දෙදිනක් නැවතිලා සිටියා. මාලනී බෝට්ටුවෙන් යන එන දර්ශනත්, රවීන්ද්‍ර රන්දෙණිය ප්‍රදීපාගාරයේ අපේ යුනිෆෝම් එකෙන් ගුණදාස කපුගේ ගැයූ ‘උන්මාද සිතුවම් මැවේ බිඳේ’ සින්දුව එහෙමත් ෂූට් කළා.
වැඩ කරද්දී ඉස්සර ගෙදරට පණිවුඩයක් යවන්න විදියක් නැහැ. 1967න් පසුව ආර්පී සෙට් (රේඩියෝ ටෙලිෆෝන්) සවිවීමත් එක්කම ලයිට්හවුස් නවීකරණය වුණා. ඊට පස්සෙ අපි ගෙවල්වලට ලියුම් යවන්න පටන් ගත්තා. මම ලියුම ලියලා ප්‍රදීපාගාරේ සිට සෙට්එක ඔන්කරන වෙලාවට ආර්පීසෙට් එකෙන් දෙවුන්දරට ලියුම කියවනවා. දෙවුන්දර ඉන්න කෙනා එය සම්පූර්ණයෙන්ම ලියලා ලිපියක් විදියට ගෙදරට තැපැල් කරනවා. ගෙදරින් ඊට උත්තරයක් එවන්නේත් දෙවුන්දරටයි. දෙවුන්දරින් මට මැසේජ්එක ලැබුණාම විවෘත කරලා මට කියවනවා.
අතරමැදියෙක් ඉන්න නිසා, ළද බොළඳ ආදර කතා නෑ, දුක සැප විතරයි. 1970න් පසුව ඒ තත්ත්වය වෙනස් වුණා.
සුනාමිය වෙලාවේ ලයිට්හවුස් එකේ වැඩකරන අය බේරගත්තේ නාවික හමුදාව හෙලිකොප්ටරවලින් ඇවිත්. සුනාමි ආවෙත් වාරකන් කාලෙකයි. වාරකන්වලදි අපි සතියෙන් සතිය මුහුදේ කාලගුණ තත්ත්වය පිළිබඳ වාර්තාවක් කොළඹට යවනවා. කොළඹින් දන්වා එවන කාලගුණ වාර්තාවට අනුව සමහර සතිවල මුහුද තරමක් සන්සුන්. ඒ සතියේදී අපි අවශ්‍ය කෑම බීම ගොඩබිමට ගිහින් ගේනවා. වාරකන්වලදී මුළු දවසම මුහුද කැළඹිලා. සුනාමියෙන් පසු කුඩාරාවණා සහ මහාරාවණා ප්‍රදීපාගාර ක්‍රියාත්මක වුණේ නැහැ.
රන්මුතු දූව
මං ආසම කුඩාරාවණා ලයිට්හවුස් එකේ ගෙවුණු ජීවිතයටයි. 1962 දී ‘රන්මුතුදූව’ චිත්‍රපටය කරන්න එහි අධ්‍යක්ෂ මයික් විල්සන් සමග කට්ටියක් ආවා මහාරාවණා කෝට්ටේ ලයිට්හවුස් එකට. චිත්‍රපටයේ තිබෙන මුහුද පතුලේ දර්ශන ගත්තේ එතැනදීයි. මුහුදේ උඩ කොටස් ගත්තේ ත්‍රිකුණාමලයේයි. මුහුද යට තිබුණු ගිළුණු නැවක රන් රිදී කාසි මතුවීම කතාවට පාදක වුණා. මෙතැන මුහුද යට හරිම ලස්සනයි, ඩොල්ෆින් සහ ලස්සන මාළු ඉන්නවා මං දැකලා තියෙනවා.
නැව ගිලී තිබුණෙ නැත්නම් රන්මුතුදූව කියලා චිත්‍රපටයකුත් නැහැ. නැවේ රන් රිදී කාසි මතුවීම ගැන ආතර් සී ක්ලාක් ‘ද ග්‍රේට් ටේ‍රෂර්’ කියල පොතකුත් ලියා තියෙනවා.
1991දී මම ගාල්ලට ආවත් මං ආසම නැහැ එතැනට. හුදෙකලාවක් එහි තිබුණේ නැහැ. ගාල්ලේ 1848දී ඇරඹුණු පරණ ලයිට්හවුස් එක ගිනිගත් පසු නවීකරණය කළේ 1938දීයි.
ලයිට්හවුස් රස්සාවෙන් ජීවිතේ සරලයි කියලා මං අන්තිමට ඉගෙනගත්තා. අපට මුදල් වැඩිය අවශ්‍ය වුණේ නැහැ. මගේ මුළු තරුණ කාලෙම ගෙවුණේ එක එක ලයිට්හවුස්වල. ඒ කාලෙ මං පාළුවට කරන්නෙ මුහුද දිහා ඔහේ බලා ඉන්න එක. කොහේවත් යන්න ලැබුණේ නැහැ. ඇතුළටම වෙලා පොත්පත් කියෙව්වා. ඒ පුරුද්දට අදටත් මං ගේ ඇතුළටම වෙලා ඉන්නෙ. එළියට යන්න හිතෙන්නෙම නැහැ. ඇත්තටම ජන්මෙට වඩා පුරුද්ද ලොකුයි තමයි.
කට්ටය මගෙන් අහනවා මොකද ගෙයින් එළියට එන්නෙ නැත්තෙ කියලා. මට එළියට යන්න හිතක් නැහැ. මූද මැද පාලු ජීවිතයක් එක්ක අපි රටට සේවය කළා. දවසට නැව් හාරසීයයක් පමණ එහා මෙහා යනවා. එදා රාජකාරිය එක්ක බලනකොට දැන් ඉතාමත් පහසුයි.
එංගලන්තයේ සමාගමක් වාර්ෂිකව ලෝකයේ මුහුද පුරා සංචාරය කරලා චාට්එකක් හදනවා. එහි මුහුදේ ගල්පර ඇති තැන්, නොගැඹුරු තැන්, ප්‍රදීපාගාර තිබෙන තැන් සඳහන් වෙනවා. දැනට එය කරන්නේ ලන්ඩන්වල තිබෙන පිනරිටි හවුස් කියන සමාගම විසිනුයි. නැව් එන්නේ ඒ චාට්එක බලාගෙනයි. ප්‍රදීපාගාරය කියනවා නැව මුහුදේ තිබෙන තැන කොතැනද කියලා. ඒත් එය හරියටම දෑනගන්න පුළුවන් වෙන්නේ නියමිත වෙලාවට නැව ආවොත් පමණයි. පරක්කු වුණොත් නියමිත ස්ථානයට ඇවිත් නැති බව දැනගන්නවා. දියරැළි, දියසුළි නිතරම නැවේ වේගය අඩුකරනවා. දැන් සැටලයිට් භාවිත කළත් දිසාව සටහන් කර ගැනීමට මාලිමා යන්ත්‍රය හැමදාම අත්‍යවශ්‍යයි. ප්‍රදීපාගාර මැප්එක නැතිව නාවිකයන් යාත්‍රාව අරඹන්නේ නැහැ.’
සාගරය මධ්‍යයේ රාජකාරි කරන අද ප්‍රදීපාගාර නියමුවන්ගේ ජීවිත ගොඩබිම ජීවිතවලට බොහෝ සේ සමාන්තර වුණත්, එදා ඔවුන් ගතකර තිබුණේ වෙනස් ආකාරයේ දිවියකි. තනිකම තුළ ගෙවුණත් ඔවුන්ගේ අත්දැකීම් මහාසාගරය තරම්ය.■