ලංකාවේ රාජ්‍ය පාලනය අයාලේ යන සැටි ජනතාවට බලා සිටින්නට සිදුව ඇත. පාර්ලිමේන්තුවේ වාද විවාද එහෙම පිටින්ම ආණ්ඩුවේ ‘නූගත්කම‘ පරයමින් මැරකම් ද විදහා පායි. ඉන් සනාථ වන්නේ ආණ්ඩුව වියරුවෙන් බව නොවේ ද?

පාර්ලිමේන්තුථාවේ කථානායකවරයා, සභානායකවරයා, ආණ්ඩු පක්ෂයේ සංවිධායක එකම අච්චුවකින් නිපදවා ඇත. මේ තිදෙනා ජනාධිපති – අගමැති දෙපළගේ හිත සුව පිණිස උපරිම සේවයක් කරන බව හොඳටම පැහැදිලි ය.

මේ ආණ්ඩුව බලයට පත් කරන්නට බොහෝ භික්ෂූන් සහ කාදිනල් හිමි විශාල සේවයක් කළ බව ඔව්හුම පවසති. අද කාදිනල් හිමි නන්නත්තාරව සිටින අතර සිංහල බෞද්ධ ආණ්ඩුවක් වෙනුවෙන් කැපවුණ භික්ෂූහු වහසි බස් දොඩති. එහි හොඳම එක ගලගොඩඅත්තේ විදහා පා ඇත.

දැන් ලංකාව පවතින්නේ නින්දා සහගත තත්වයක බව කිව යුතු නැත. මේ සම්බන්ධයෙන් ඉතිහාසයක් ඇතත් උත්සවාකාරයෙන් ආරම්භය සිදු කළේ ජනාධිපති සිරිසේන විසිනි. ඔහු හැදූ කුමන්ත්‍රණ ආණ්ඩුව ඔස්සේ මැතිසභය තුළ මහජන නියෝජිතයන් වනචාරීන් ලෙස හැසිරුණ අන්දම ලෝක ප්‍රසිද්ධය. ඒ කිසිදු වනචාරී ක්‍රියාවකට නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන්නට ඉඩ නොදුන්නේ ජනාධිපති සිරිසේනය. ලංකාවේ අනාගතය වෙනුවෙන් ශිෂ්ට පාලනයක් ගොඩ නැඟීමට කුමක් කළ යුතු ද?

ප්‍රශ්නය කොතන ද?

ලංකාවේ දේශපාලන සංස්කෘතියේ පරිහානිය පටන් ගන්නේ විධායක ජනාධිපති පදවිය ඇති කිරීමෙන් අනතුරුවය. මේ කාරණය ගැන අවබෝධයෙන් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට යෝජනා ඉදිරිපත් කරමින් ඒ සඳහා කැපවුණ ක්‍රියාදාමයන්ට ද ඉතිහාසයක් ඇත. එහි තීරණාත්මක අවස්ථාව වන්නේ 2015 පැවති ජනාධිපතිවරණයයි. සිරිසේන කැට තියා ආවේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කරන්නටය. කෙළවර වුණේ අසාර්ථකම – අපකීර්තිමත්ම ජනාධිපතිවරයෙකු ලෙස නම ඉතිහාසයේ රන් අකුරින් ලියමිනි.

ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් වන්නේ 19 වෙනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය අහෝසි කොට අසීමිත බලතල ඇති ජනාධිපතිවරයෙකු බවට පත්වීමට ය. ඔහු සහේතුව ලෙස රටට ඉදිරිපත් කළේ ජාතික ආරක්ෂාව ඇති කිරීමට විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය ශක්තිමත් විය යුතු බවයි. කෙසේ හෝ ඔහු සිය අපේක්ෂාව මුඳුන් පත් කර ගත්තේය.

අද ආපහු ජනතාව ඉදිරියේ සැබවින්ම තිබෙන්නේ හැමදාම හෝද හෝදා මඩේම දාපු ප්‍රශ්නයම වේ. එය නම් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කළ යුතුය යන කාරණාවයි. ඒ වෙනුවෙන් කැප වෙන්නේ කවුරුන් ද?

2015 ජනාධිපතිවරණයට දින නියම වන්නට මත්තෙන් ම විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කළ යුතුය යන මතය සෝභිත හිමියන් සමාජ ගත කරන්නට පටන් ගත්තේය. ඉතා මැනවින් එය දේශපාලන කරළියට පැමිණි අතර ඒ වෙනුවෙන් ජන වරමක් ද ලැබුවේ ය. අභාග්‍යය නම් ජනවරමට පිටුපෑම ය. එදා ජන වරමට ගරු කළේ නම් අද පවතින්නේ ශීලාචාර රාජ්‍ය පාලනයකි. නීතිය මත පාලනයකි. නීතියේ ආධිපත්‍යය තහවුරු වූ පාලනයකි.

රටට අත්වුණ ඉරණම ගැන අවබෝධයෙන් ඉදිරියට යන්නට ජනතාව කෙසේ හෝ පෙළ ගැසුණ ද අවසානයේ එය නින්දිත විදිහට ආපස්සට හරවා දමමින් රට ආපස්සටම තල්ලු කිරීමට ජනතාව විශ්වාසය තැබූ පුද්ගලයාම කටයුතු කරයි. දැන් හොඳින්ම පැහැදිලි වන කාරණය නම් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කරන්නට කිසිවෙකු කැමති නැති බවයි.

සජබ කොතනද?

අද නිල විපක්ෂය නියෝජනය කරන්නේ සජබ ය. එළඹෙන ජනාධිපතිවරණයට සජබෙන් ඉදිරිපත්වන අපේක්ෂකයා සජිත් ප්‍රේමදාස බවටය වාර්තා වන්නේ. සජිත් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය ගැන කිසිවක් කියා නැත. කනින් කොනින් ඇසෙන්නේ ‘අසීමිත බලතල‘ අඩු කරන බව ය. මේ නම් පලක් ඇති වැඩක් නොවේ. අසීමිත බලතල අඩු කරපු කෙනා බලය පාවිච්චි කළ හැටි අපි දනිමු. අන්තිමට ඔහුම ඊට ගැරහුවේය. එහෙත් කයිවාරු ගහන්නේ තමන් සතු බලය අසීමිත ලෙස කපාහැරි පුද්ගලයා තමාය යන්න කියමිනි.
තතු කෙසේ වුව සජිත් ප්‍රේමදාස දැන් සිය මතය ජනතාවට පවසන්නට සුදුසුම අවස්ථාවේ සිටියි.

මම ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත්ව, විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට ‘ඇපවෙමි – කැපවෙමි‘ කියා එතුමන් ප්‍රතිඥා දෙන භාෂාවෙන් රටට කිව යුතුය. එය නොකියන්නේ නම් එහි තේරුම ඔහු විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අත්හරින්නට සූදානමක් නැති බව ය. එසේ නම් රටේ නීති ගරුක පුරවැසියන්ට යහපත් රාජ්‍ය පාලනයක් වෙනුවෙන් බලවේගයක් ගොඩ නැඟීමට ඒකරාශී වීම අපහසුය.

විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අවශ්‍ය වන්නේ ජාතික ආරක්ෂාව උදෙසාය යන මතය දැන් නිෂේධනය වී හමාරය. විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අවශ්‍ය වන්නේ ජනතාවට සෞභාග්‍යය උදා කිරීමටය යන ප්‍රවාදය ද නිෂේධනය වී හමාරය. විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයෙන් රට විනාශයෙන් විනාශයට කරා ගමන් කරන බව නම් සනාථ වී ඇත. එහි පූර්ණ ගෞරවය ගෝඨාභය රාජපක්ෂට හිමි ය.

විධායක ජනාධිපති පදවිය සතු බලතල අඩු කිරීමට කැමති වෙමි යන කතාවේ තේරුම කුමක් ද? විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයට කැමැතිය යන්නය. මේ නම් බලය ලබා ගැනීම වෙනුවෙන් චාටු කතාවකි. බලය අසීමිත ලෙස අඩු කළ සිරිසේන කළ කී දෑ කෙසේ ද? ඔහු ගෙදර යන්නට පෙර නම ඉතිහාසයේ ලියවෙන වැඩ දෙකක් කළේ ය. එකක් මීනිමරුවෙකුට ජනාධිපති සමාව ලබා දීම ය. අනෙක සිර දඬුවම් විඳිමින් සිටි ගලගොඩඅත්තේව නිදහස් කිරීම ය. අසීමිත ලෙස බලය අත් හළ පුද්ගලයාගේ තරම වටහා ගන්නට මේ දෙක හොඳටම ප්‍රමාණවත්ය. අනෙක් අතින් නීති ගරුක පාලනයක් ඇති කරන්නට ප්‍රතිඥා දුන් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ කළේ කුමක් ද? ගලගොඩඅත්තේ එක රටක් එක නීතියක් හදන්නට පත් කිරීම ය. මේ මොන තරම් නින්දා සහගත වැඩක් ද? වියරු කටයුත්තක් ද? හිරේ ගිය මිනිහෙකුට එක රටක් එක නීතියක් හදන්නට පදවියක් නිර්මාණය කිරීම විශද කර සිටින්නේ පාලකයාගේ තරම සහ මොළයයි. ඉතින් අසීමිත ලෙස බලතල අඩු කළ තැනැත්තාත් – අසීමිත ලෙස බලය සන්තක කර ගත් තැනැත්තාත් යන දෙන්නාම එකම කාසියේ දෙපැත්ත නොවේ ද?

මේ නිසා රටේ ප්‍රධාන විපක්ෂය වන සජබ රටට තිර සර ලෙස ප්‍රකාශයක් කළ යුතුය. එය යථාර්ථයක් බවට පත් කරන අන්දම ගැන ප්‍රතිඥාවක් නෛතික රාමුවකින් ඉදිරිපත් කළ යුතුය. එය සිදු නොවන්නේ නම් සියලු ප්‍රගතිශීලී බලවේග ඒකරාශී වීම – වැඩ පිළිවෙළක් සම්පාදනය කිරීම, එය දිනවීම වෙනුවෙන් නොපමාව වැඩ පටන් ගත යුතු ය.

පුළුවන් කාට ද?

විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අත් හරින්නට පුළුවන්කම තිබෙන්නේ බොරු නොකියන්නෙකුටය. හොරකම් නොකරන්නෙකුටය. මීනී නොමරන්නෙකුටය. නීතියේ ආධිපත්‍යය තහවුරු කරන්නට කැමැත්තෙකුටය. පවුල් පිටින් – පරම්පරා පිටින් රාජ්‍ය බලය භුක්ති විඳින්නට සූදානම් නොවන පුද්ගලයෙකුටය. හපෝ, එහෙම කෙනෙකු නම් හොයා ගන්නට ලේසි නැත යන්න බොහෝ දෙනා පවසති. එය වැරදි ය. වැරදියයි කියන්නේ හිතන රාමුවේ තිබෙන වරද නිසා ය. පානුයි බතුයි මාරුවෙන් මාරුවට කන කෙනෙකුට වෙන විකල්ප නැති බව හැබෑවකි. පානුයි බතුයි වෙනුවට වෙන කෑමක් ගැන හිතන්නට බැරි ඇයි?

පාර්ලිමේන්තුව නීති සම්පාදනය කරන තැන නම්, රාජ්‍ය පාලනයේ පරම වගකීම කැබිනට් මණ්ඩලය සතු නම්, විධායක ජනාධිපතිට මේ දෙකම රබර් මුද්‍රාවක් බවට පත් කර ගන්නට පුළුවන් වූ විට රටක් නීතිය මත පාලනය වන්නේ කෙසේ ද? ඇත්ත වශයෙන්ම රට පල්ලම් බහින්නේ පාර්ලිමේන්තුව නාමික ස්ථානයක් වීමත් – කැබිනට් මණ්ඩලය ජනාධිපතිගේ අණට කීකරු සේවකයන් පිරිසක් වීමත් නිසා ය. මේ ව්‍යුහය වෙනස් කරන්නට ‘බලය රස විඳ‘ තිබෙන කිසි කෙනෙකුට නොහැකි බවය හැම විටම වැටහෙන්නේ.

විධායක ක්‍රමය ගැන ඔට්ටු වුණ පුරවැසියන් කිසිසේත් සිරිසේනව විශ්වාස කළේ නැත. ඇත්තටම සිද්ධ වුණේ කරන්නට දෙයක් නැතිකම ය. සිරිසේනව විශ්වාස කළේ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායකයි. රනිල් වික්‍රමසිංහව – ආර්. සම්බන්ධන්ව – සෝභිත හිමියන්ව සහ අනෙක් දේශපාලන චරිත එකඟ කර ගත්තේ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායකයි. සිරිසේන කෙරේ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක අසීමිත විශ්වාසයක් තැබුවේ කවර පදනමක පිහිටා ද? මට හිතෙන විදිහට ඒ අසීමිත විශ්වාසය තැබුවේ විධායක ජනාධිපති පදවිය හොබවන විට තමන්ගේ අණට කීකරුව කටයුතු කළ සේවකයෙකු වී සිටි නිසා ය. ප්‍රතිඵලය කුමක් ද? සිරිසේන සූක්ෂ්මව චන්ද්‍රිකා පැත්තකට කර දැමීම ය. මෙහි හරි අපූරු යථාවක් තිබේ. දොරටු පාලයා වුව සිහසුනේ වාඩි කළ පසු ඔහු ඇත්තටම රජු ය. දොරටුපාල රජුට ඇත්තම රජු නැසීමට හැකි ය.

චන්ද්‍රිකාගේ මැදිහත්වීම අසාර්ථක වීම යන කාරණයෙන් උගත යුතු පාඩම නම් කිසිසේත් ‘දුබලයෙකු බලෙන් අල්ලා ගෙන‘ සිහසුනේ වාඩි කිරීම ඉතා භයානකය යන්න ය. දුබලයා යනු තුඹසක සැඟව සිටි සර්පයෙකුට සමාන ය. එබැවින් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට පුළුවන්කම තිබෙන්නේ නීති ගරුක ශීලාචාර පුරවැසියෙකුට පමණක් බව අප වටහා ගත යුතු ය.

පිටින් හොයාගෙන හරි යයි ද?

දේශපාලනඥයෙකු ලෙස භූමිකාවක් නැති කෙනෙකුට රාජ්‍ය පාලනය නොහැකිය යන මතය ගෝඨාභයගේ අසාර්ථක වීම ඔස්සේ ප්‍රබලව මතුව තිබෙන කාරණාවකි. මෙහි තිබෙන්නේ අර්ධ සත්‍යයක් යයි මට සිතේ. ගෝඨාභය අසාර්ථක වන්නේ ඔහු දේශපාලනඥයෙකු නොවුණ නිසා ම ද? ගෝඨාභය මන්ත්‍රීවරයෙකු හෝ අමාත්‍යවරයෙකු හෝ නොවී සිටි කෙනෙකු බව සැබෑ ය. එහෙත් ඔහු මන්ත්‍රීවරයෙකුට වඩා – කැබිනට් අමාත්‍යවරයෙකුට වඩා – අගමැතිට වඩා මහින්ද රාජපක්ෂ සමයේ බලය පරිහරණය කළ කෙනෙකි. අද අපට පැහැදිලි කාරණාව වන්නේ දේශපාලනඥයා යනු බලය භුක්ති විඳින්නා යන්න මිස වෙන කිසිවක් නොවේ. ගෝඨාභය බලය පරිහරණය කළ අන්දම හොඳයයි ජනතාව, ‘මහනායකලා‘ සහ කාදිනල් කල්පනා කිරීමය වරද වන්නේ.

ගෝඨාභය ලේකම්වරයෙකු ලෙස වැඩ කළේ පරිපාලන නිලධාරියෙකුට අදාළ වගකිව යුතු නීති රාමුවක පිහිටා නොවේ. සැබවින්ම ඔහු නීති ගරුක ලේකම්වරයෙක් නොවී ය. නීතිය ගැන තැකීමක් වී නම් දෙමාපියන්ගේ සොහොන හදන්නට රාජ්‍ය මුදල් සිය නිලධාරීන් හරහා යොදවන්නේ ද? අනෙක් පැත්තෙන් ජනතාව වරදා ගත් ප්‍රබල තැනක් විය. එය නම් තමන්ට සම්බන්ධයක් නැති – පුද්ගලයන්ගේ ජීවත්වීමේ අයිතිය අහිමි කර දැමීම ‘කමක් නෑ‘ කියා හිතීම ය. ඉහළම ස්වර්ණාභරණ සාප්පුවකින් මිලට ගත් රන් භාණ්ඩයක් පවා බැංකුවේ උගසට තබන්නට ගිය විට බැංකුව කරන්නේ එය නියම රත්තරන් දැයි විද්‍යාත්මකව පරීක්ෂා කිරීම ය. ආගමික නායකයන් සහ ජනතාව කළ වරද නම් ගෝඨාභය කවුරුන්දැයි හඳුනා නොගැනීම ය.

අංගුලිමාල රහත් වන්නේ එසමයෙහි බුදුන් වහන්සේ ජිවමානව සිටි බැවිනි. ලංකාවේ බුද්ධාගම යනු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් ආරක්ෂා කරන එකක් විනා ධර්මය විසින් ආරක්ෂා කරන එකක් නොවේ. එනිසාය ගලගොඩඅත්තේ චීවරයක් දරන්නට සමත්ව සිටින්නේ.

ජනාධිපතිවරණයක් යනු ඡන්දයකි. ඡන්දයක් යනු මහජන කැමැත්ත ලබා ගැනීමකි. මහජන කැමැත්ත ලංකාව තුළ ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂ දෙකක් දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ බෙදාගෙන ඇත. ඉතින් කැමැත්ත ලබා ගැනීමට ශක්තිය තිබෙන්නේ මේ දෙකෙන් එකකට බව අපි දනිමු. මහ පොළොවේ තත්වය අනුව එළඹෙන මැතිවරණයේ දී සජබට මහජන කැමැත්ත ලබා ගැනීමට තිබෙන හැකියාව වැඩි විය හැකිය. එනිසා සජබ විධායක ජනාධිපති පදවිය ගැන රටට කරන ප්‍රකාශය ඉතා වැදගත්ය. හොරගල් අහුලන්නේ නම් සිවිල් බලවේග ශක්තිමත් විය යුතුය. කාලය ගෝඨාභය ලබා දී ඇත. පුළුල් දැවැන්ත සිවිල් බලවේගයක් විසින්, මිනීමරුවෙකු නොවන, හොරෙකු නොවන, බොරුකාරයෙකු නොවන, මානසික රෝගියෙකු නොවන, මමත්වයෙන් මඬනා ලද්දෙකු නොවන, අධ්‍යාපනයක් ලබා ඇති, නීති ගරුක, කෙටියෙන් කියනවා නම් ‘වැදගත් ශේෂ පත්‍රයකට‘ හිමිකම් කියන්නෙකු කෙරේ විශ්වාසය තැබිය යුතුය. එවැන්නෙකු නැහැනේ කියන එක සහමුළින්ම වැරදි ය.

වැඩේ කරයි ද?

සියලු බාධක ජයගෙන – සුදුස්සෙකු සොයාගෙන – ඔහු ජයග්‍රහණය කළ පසුව, ඔහු වැඩේ කරයි ද? මෙතැනදී අප වටහා ගත යුතු කාරණාව වන්නේ සිරිසේන වැඩේ නොකළේ මන්ද යන්න ය. ඇත්ත වශයෙන්ම සිරිසේනව පුටුවේ වාඩි කරන්නට තීරක කාර්යය කළ පුද්ගලයන්ට නිසි වැඩ පිළිවෙළක් නොතිබිණි. සිරිසේනට පුටුවේ වාඩි කර සැප විඳින්නට හැර අරමුණ අයාලේ හැරීමය කළේ. ලොකුම වරද වූයේ ‘රාජලක්ෂලා සඳහටම ඉවරයි‘ කියා උද්දාම වීම ය. ඇත්ත වශයෙන්ම රනිල් රටට ආදරේ කෙනක් වී නම්, 2015 ජයග්‍රහණයේ අරමුණට ගරු කළේ නම් රාජපක්ෂලා සඳහටම ඉවර ය.

දේශපාලන වැඩ බිම තුළ කිසිම හොඳ දෙයක් ඉබේ සිදුවන්නේ නැත. එය සනාථ කරන හොඳම නිදර්ශනය 19 වෙනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයයි. 19 වෙනි සශෝධනය සම්මත වන්නට මුල් වූ ප්‍රධාන හේතුව සෝභිත හිමියන් අදාළ දිනයේදී ජනතාව සමඟ පාරට බැසීම ය. ඒ අවස්ථාවේ චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායකද පාරට ආවේ ය. ඉන් සිරිසේනට යම් සංඥාවක් කෙරිණි. ඒ වන විට සිරිසේන බලයේ රස හරි ලෙස භුක්ති විඳ සිටියේ නැත. යම් කීකරු කමකින් ද පසු විය. මනමාලිය කැන්ද ආ විගසම නැන්දම්මාට ඇටෑක් නොකර සිටීම සේම නැන්දම්මාගේ සිත දිනා ගන්නට බැලීම ලංකාවේ සිරිත ය.
රනිල්ව සේම සිරිසේනව බෙල්ලෙන් අල්ලා ‘රටට දුන් ප්‍රතිඥාව ඉටු කරපල්ලා‘ කියා චන්ද්‍රිකාට කියන්නට පුළුවන්කම තිබුණි. ඇය එය කළේ නැත. ඒ වෙනුවට කළේ වෙන වෙන වැඩ ය. ඒ කිසිවක් 2015 ජන වරමට අදාළ නොවී ය.

අරමුණක් වෙනුවෙන් කැපවුණ කවරෙකු වුව, වැඩ පිළිවෙළක් යථාර්ථයක් බවට පත් කිරීමට අවංකව කැප වන්නේ නම් ස්වාධීන ආස්ථානයක පිහිටා සිටිම අවශ්‍ය ය. මෙහිදී සෝභිත හිමියන් පැවසූ කරුණක් සිහි වේ.

”මහත්තයො මං ආණ්ඩු පිහිටුවන්න කැප වෙලා තියෙනවා කියන එක හැබෑව. ආණ්ඩුවක් පිහිටෙව්වාට පස්සේ මං නියෝජනය කළේ විපක්ෂය කියන කතාවත් හැබෑව. හැම ආණ්ඩුවක්ම පිහිටෙව්වාට පස්සේ ඉස්සර වෙලාම බලනවා මට පුදන්න. මං දන්නවා ඒක කපටි වැඩක් බව. මං කිසි දවසක කිසිම ආණ්ඩුවකින් කිසි දෙයක් ඉල්ලුවෙ නෑ, ලබා ගත්තෙත් නෑ. මං උත්සාහ කළේ රටට කියපු දේ කරවා ගන්න. කරවා ගන්න බැරි වුණා. ඒත් ඒ නිසා මට හයියක් ලැබුණා ආපහු වතාවක් ජනතාව ඉස්සරහට සිවුර ඇඳගෙන යන්න – ගිහින් කථා කරන්න. පාත්තරේට බෙදන්න හැරියත්, බෙදා ගත්තත් දෙකම එකයිනෙ…”

2015 තිබුණ එක වැදගත් දෙයක් වන්නේ ජනාධිපතිවරයාගේ ජයග්‍රහණයට කැපවුණ සිවිල් බලවේග නියෝජනය කළ පුද්ගලයන්ගෙන් බහුතරය තමන්ගේ පාත්තරයට බලයක් බෙදා නොගැනීම ය. එහෙත් ඒ ස්වාධීනත්වයට වැඩ පිළිවෙළක් දිනවීම වෙනුවෙන් තීරක බලයක් ලෙස කටයුතු කිරීමට නොහැකි විය. සිරිසේන සේම රනිල් කළේ ඔවුන් මුළා කිරීම ය. අවසන චන්ද්‍රිකාත් නොසිතූ විරූ ලෙස අසරණ වූවා ය.

එබැවින් හරි හමන් වැඩ පිළිවෙලක් අවශ්‍ය ය. එය දිනවන පිළිවෙළක් ද අවශ්‍ය ය. කිසිවක් ඉබේ සිදු වන්නේ නැත.

විනාශය නවත්තන්නේ කෙසේ ද?

කසල ගොඩක් කුණු වෙන්නට පටන් ගත් විට ගඳ ගැසීම අනිවාර්ය වේ. කළ යුතු එකම දේ කසල ගොඩ විනාශ කිරීම ය. මැරයෙකු මැරකම් කරන විට බණ කියා පලක් නැත, මැරයාට නීතිය ක්‍රියාත්මක කළ යුතු ය. පපුවට තුවක්කුවක් තබාගෙන සිටින විට මෛත්‍රී භාවනාව කළාට පලක් නැත. තුවක්කුව උදුරා විසි කළ යුතුය. හැම අවදානමකටම අදාළව මූලික කාරණා දෙකක් ඇත. පළවෙනි එක කොන්දේසි විරහිතව අවදානමෙන් ගැලවීම ය. දෙවෙනි එක යළි අවදානමට මුහුණ නොදෙන්නට වග බලා ගැනීම ය.

රාජපක්ෂවරුන්ට තව දුරටත් රාජ්‍ය පාලනයට ඉඩ නොදිය යුතුම ය, ඔවුන් පරාජය කළ යුතුම ය. මහින්ද රාජපක්ෂගේ දරුවන් – ලේලිලා – ලේලිලාගේ පරපුරු බලය භුකිත් විඳින අන්දම අනුව මේ උදවිය ඉදිරියේ රාජ්‍ය පාලනයට වරම් ලබා ගත හොත් රට නැත්තටම නැති වෙනු නියතය. එබැවින් යළි වතාවක් රාජපක්ෂවරුන් මහජන වරමකින් පරාජය කළ යුතුම ය. ඒ වූ කලී අවදානමෙන් ගැලවීම නම් වේ. දෙවැන්න යළි අවදානමකට ලක් නොවන්නට නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම ය. මේ කටයුතු දෙකම 2015 දී කරන්නට හොඳටම පුළුවන්කම තිබුණි. කළේ නැත. නොකළේ බල තෘෂ්ණාව හා බල අරගලය දරුණු වීම ය. පරාජයට පත්වුණ බලවේගය අවප්‍රමාණ කිරීමක් ද නොතිබුණා නොවේ.

ජනාධිපතිවරයාගේ අසාර්ථක වීම ඔස්සේ ලබන පරාජය දකිමින් තමන්ගේ ඔඩොක්කුවට බලය වැටෙනු ඇත යන සිහිනයක් දකින කෙනකුට විනාශය වළක්වන්නට නොහැකි ය. විනාශය වළක්වන්නට නම් වැඩ පිළිවෙළක් දිනවා එය බලාත්මක කර ගත යුතු ය. වැඩ පිළිවෙළක් දිනවීම යනු අවසන් මොහොතේ කළ යුත්තක් නොවේ. මහින්ද රාජපක්ෂ කළා සේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ වේලාසනින් ජනාධිපතිවරණයකට ගිය හොත් වැඩ පිළිවෙළක් දිනවන්නට අපහසු ය. එයත් සිහි තබාගෙන වැඩ පිළිවෙළක් දිනවන්නට හෘදය සාක්ෂියක් තිබෙන කවුරුත් කොන්දේසි රහිතව ඒකරාශී විය යුතු වන්නේය.■

තේමා දෙකක් ගැන මෙම ලිපියෙන් සාකච්ඡා කිරීම මගේ අරමුණයි. පළමුවැන්න, පකිස්ථානයේ සියල්කොට් නගරයේදී ඉස්ලාමීය ආගමික අන්තවාදීන් විසින් වධදී මරා දමන ලද ලාංකික විධායක නිලධාරියා පිළිබඳ සිදුවීමයි. දෙවැනි කරුණ, සමුපකාර ව්‍යාපාරය හා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අතර සම්බන්ධය පිළිබඳ සාකච්ඡාව ඉදිරියට ගෙන යාමයි.
සියල්කොට් නගරයේ ඇඟලුම් කම්හලේ ලාංකික කළමනාකරු මරා දමනු ලැබුවේ, නීතියේ බලය තමන් අතට ගෙන නිල නොවන ලෙස පොලිස් භටයන්ද, නඩුකාරයන්ද, අලුගෝසුවන් ද ලෙස ක්‍රියා කරන ආගමික ත්‍රස්තවාදී කණ්ඩායමක සාමාජිකයන් පිරිසක් විසින් බව වාර්තා වේ. මෙවැනි කණ්ඩායම්වලට ඉංග්‍රීසියෙන් කියන්නේ ඩසටසක්බඑැ ටරදමචි යනුවෙනි. පකිස්ථානයේ මෙන්ම ඉන්දියාවේද මෙවැනි ‘සෝදිසි මැර කණ්ඩායම්’ ආණ්ඩුවේද, දේශපාලන පක්ෂවලද, ඇතැම් විට පොලිසියේ සහ අධිකරණයේද ආරක්ෂාව සහිතව ක්‍රියාත්මක වෙති. ආගමික අනන්‍යතාව සහ ආගමික භක්තිය ඉතා විසකුරු සහ ප්‍රචණ්ඩ ලෙස දේශපාලනීයකරණයට භාජනය කරන මෙවැනි කණ්ඩායම්, දකුණු ආසියාවේ පසුගිය දශක කිහිපය තුළ පැතිරුණ දේශපාලන ම්ලේච්ඡත්ව පරිහානියේ සංකේත වෙති. ලංකාවේද මෙම ක්‍රියාවලිය දිග හැරෙන සැටි අපි පසුගිය කාලයේදී දුටුවෙමු. ආගමික උන්මාදය දේශපාලනීකරණය කිරීමේ දේශපාලනය ගැන විචාරාත්මක සාකච්ඡාවක් ආරම්භ කිරීමට, ඉහත කී ලාංකිකයාගේ ඛේදජනක සහ අවාසනාවන්ත මරණයෙන් විවෘත වූ අවකාශය පාවිච්චි කරනු වෙනුවට, දැනට අප රටේ සිදුවන බව පෙනෙන්නේ ආගමික හා වාර්ගික වෛරයේ දේශපාලනය තවත් පැතිරවීමට සූදානම් පිරිස් ඉදිරියට පැමිණීමයි.

මෙම කරුණ ගැන විචාරාත්මක සාකච්ඡාවක් ඉදිරියට ගෙන යාමේදී පකිස්ථානයේ අත්දැකීමෙන් ලංකාව ඉගෙන ගත යුතු වැදගත් පාඩමක් ගැනද අවධානය යොමු කළ යුතුව තිබේ. එය නම්, අන්තවාදී ආගමික කණ්ඩායම්වල ප්‍රචණ්ඩවාදී මතවාද, රටේ නීතියට සහ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිවලට ඇතුල් කර ගැනීමේ භයානක කමයි. ලංකාවේ වර්තමාන ආණ්ඩුවට සම්බන්ධ සමහර කොටස් ආගමික උන්මාදය නීතිගත කිරීම දේශපාලන අවියක් කර ගැනීමට ඉදිරිපත් වුවහොත් අප පුදුම විය යුතු නැත. ආගමික උන්මාදය නීතිගත කිරීම, රටවැසියන් බෙදා පාලනය කිරීමේත්, ජන කණ්ඩායම් අතර සංහිඳියාව නොව වෛරය දේශපාලන වාසි ලබා දෙන්නාවූත් විකල්පයක් ලෙස දකින පුද්ගලයෝද, පිරිස්ද පාලක දේශපාලන පන්තියෙහි සිටිති.

මර්දන නීති

මාධ්‍ය වාර්තාවලට අනුව, ප්‍රියංකර කුමාර මහතාට පහර දී මරා දැමීමට ඔහු කළමනාකරණය කළ කම්හලේ කම්කරුවන් කුපිත කර ඇත්තේ, ඉස්ලාමීය අන්තවාදී දේශපාලන කණ්ඩායමක කාඩර්වරුන් විසිනි. අල්ලාතුමාගේ උද්ධෘතයක් සහිත මෙම දේශපාලන පක්ෂයේ ප්‍රචාරක පෝස්ටරයක් ඉරා දැමීම නිසා මෙම අන්තවාදී කම්කරු පිරිස් උමතු ලෙස කෝප වූ බවද, දෙවියන් වහන්සේට අපහාස කිරීමේ වරදට ප්‍රියංකර මහතාට දඬුවම් කිරීමට, මෙම ආගමික ක්‍රියාකාරී පිරිස ක්ෂණිකව තීරණය කර ඇති බවද පෙනේ. “ආගමට අවමන් කිරීම” ඉතා දැඩි දඬුවම් ලැබෙන අපරාධයක් ලෙසද පාකිස්ථානයේ නීතිගත කර තිබේ. බි්‍රතාන්‍ය යටත්විජිත පාලන කාලය තුළ 1920දී ‘ආගමට අවමන් කිරීම තහනම් කිරීමේ නීතිය’ (Blasphemy law) එකල හඳුන්වා දෙන ලද්දේ මුස්ලිම් ආගමික සංවිධානවල ඉල්ලීම මතය. ඉන්පසුව 1980 ගණන්වල මිලිටරි ඒකාධිපති සියා උල් හක් විසින් මෙම නීති තවත් දැඩි කරනු ලැබිණ. ආගමික ජීවිතයක් කිසිසේත් ගත නොකළ, හැන්දෑවට විස්කි පානය කරන ලෞකිකවාදී හමුදා නිලධාරියකු වූ ජනරාල් සියා උල් හක්, ඉතාම මර්දනකාරී නව නීති මගින් ඉස්ලාම් ආගමට අපහාස කිරීමට එරෙහි නීති තද කළේ කිසිදු ආගමික භක්තියක් නිසා නොව, 1980 ගණන්වලදී පකිස්ථානයේ මතුවන්නට පටන් ගත් දැඩි අන්තවාදී ඉස්ලාමීය ආගමික කණ්ඩායම්වල දේශපාලන සහාය තම මර්දනකාරී හමුදා පාලනතන්ත්‍රයට ලබාගැනීමටය. එම ආගමික නීතිවලින් වැඩියෙන්ම බැට කෑවේ පකිස්ථානයේ සිටි හින්දු, කතෝලික සහ විවිධ ඉස්ලාමීය කුඩා නිකායවලට අයත් පුරවැසියන්ය. ආගමික අන්තවාදය දේශපාලන වශයෙන් භාවිත කිරීමේ දේශපාලන අවස්ථාවාදයේ නරකම නිදසුනක් වන්නේ 1980 ගණන්වල සිට පකිස්ථානයයි.

ඉස්ලාමයට අපහාස කිරීම පිළිබඳ නීතිය පකිස්ථානයේ දේශපාලනය තුළත්, දෛනික ජීවිතය තුළත් කෙතෙක් බිහිසුණු ලෙස දේශපාලන පක්ෂද, හමුදාතන්ත්‍රයද, ආගමික අන්තවාදී කණ්ඩායම් සහ ඒවායේ කාඩර්වරුන්ද, පොලිසිය විසින්ද, සාමාන්‍ය පුරවැසියන්ද විසින් පාවිච්චි කරන්නේද යන්න ගැන, පකිස්ථානයේ මානව හිමිකම් පිරිහීම පිළිබඳව ඇති විවිධ වාර්තාවලින් එළිදරව් කර ඇත. මේ පිළිබඳ තම අත්දැකීම් පිළිබඳ ආගමට අපහාස කිරීමේ නීතියේ වින්දිතයන්ද, මානව අයිතිවාසිකම් ක්‍රියාකාරිකයන්ද වෙතින් දැනගැනීමට, 1990 ගණන්වල පකිස්ථානයේ මා කළ සංචාරවලදී මට අවස්ථාවක් ලැබිණ.

නිදසුනක් ලෙස, දේශපාලන හෝ පුද්ගලික සතුරෙකුගෙන් පළිගැනීමට කෙනෙකුට අවශ්‍ය නම් කළ යුත්තේ, ‘ඉස්ලාම් ආගමට හෝ අල්ලා දෙවියන්ට එම පුද්ගලයා අසභ්‍ය වචනයෙන් බැන වැදුණු බව තමන්ට ඇසුණා’ යැයි ප්‍රචාරයක් හැරීමයි. එය එම පුද්ගලයාට විරුද්ධව ‘ඉස්ලාමීය සෝදිසි භට කණ්ඩායම්’ එනම් විජිලන්තේ කණ්ඩායම්වල කෝපය හා ක්ෂණික දඬුවම් කිරීමේ බලය මුදා හැරීමට හොඳටම ප්‍රමාණවත්ය. එම පුද්ගලයා කුරාණයේ පිටුවක් ඉරා වීසි කරනවා තමන් ඇසින් දුටු බව පොලිසියට පැමිණිලි කිරීමද ප්‍රමාණවත්ය. වහාම පොලිසියේ අත්අඩංගුවට පත්වන එම පුද්ගලයා පොලිසියේ වධහිංසාවලට පත්වනවා පමණක් නොවේ. නඩුවේදී ඔහු වෙනුවෙන් නීතිඥයන් ඉදිරිපත් වන්නේ නැත. සාක්ෂි කොතරම් දුර්වල වුවත් චුදිතයා නිදහස් කිරීමට නඩුකාරයා ඉදිරිපත් නොවෙයි. අන්තිමේදී එම අහිංසක පුද්ගලයෝ සිරගෙදර මියයන තුරු දුක් විඳිති. පකිස්ථානයේ සිරගෙවල් යනු ඉන්දියාවේ මෙන්ම ලෝකයේ ඇති නරකම සිරගෙවල් අතර මුල්තැන් ගන්නා ඒවාද වෙති. මුල්තාන් නුවර සිරගෙදර මෙවැනි අහිංසකයන් විශාල සංඛ්‍යාවක් දුක් විඳිමින් සිටින බව ඒ දිනවල පුවත්පත්වල වාර්තා කර තිබිණ.
ආගමික අන්තවාදය පිළිබඳ පකිස්ථානයේ මෙම ශෝචනීය වාර්තාවෙන් ලංකාවේ අප මෙන්ම ලෝකයේ අනෙක් රටවල්ද ඉගෙන ගත යුතු පාඩම් කිහිපයක්ම තිබේ. පළමුවැන්න ආගම දේශපාලන පක්ෂවලත්, දේශපාලන නායකයන්ගේත් දේශපාලන සහ බලකාමී වුවමනාවන්ට පාත්‍ර නොකළ යුතුය යන්නයි. ආගම සහ දේශපාලනය පැවතිය යුත්තේ එකිනෙකා සමඟ මිශ්‍ර නොවූ, එකිනෙක පාලනය කරන්නට උත්සාහ නොදරන ක්ෂේත්‍ර දෙකක් ලෙසය. දෙවැන්න, ආගමට අපහාස කිරීම සම්බන්ධ අපරාධ නීති කවර තත්ත්වයක් යටතේ හෝ කිසිදු සමාජයක පැනවිය යුතු නැත යන්නයි. එවැනි නීති පුරවැසි නිදහස දැඩි ලෙස සීමා කරන අවස්ථාවාදී බලවේග සහ පුද්ගලයන් විසින් අයුතු ලෙස සහ වගකීම් විරහිත ලෙස අවභාවිත කරනු ලැබෙන බව පකිස්ථානයේ මෙන්ම අනෙක් රටවලද අත්දැකීම්වලින් පෙනේ. තුන්වැන්න, ආගමික නීති ක්‍රියාත්මක කිරීමේ බලය කිසිසේත්ම විජිලන්තේ මැර කණ්ඩායම්වල අතට පත් නොකළ යුතුය යන්නයි. ‘ආගම්වලට අපහාස කිරීම’ සම්බන්ධ නීති, නීතියේ ආධිපත්‍යය විනාශ කිරීමේ ප්‍රතිඵලය ඇති කරවන, ආපස්සට පියවර ගත නොහැකි මහා දේශපාලන වරදක් බවට තේරුම් ගත්තත් පකිස්ථානයේ සියලු දේශපාලන පක්ෂ දැන් සිටින්නේ එහි සිරකරුවන් හැටියටය.

සමුපකාර ව්‍යාපාරය යළි ඉපිදවීම

කොටපොළ සමුපකාර සමිතියේ ඡන්ද විමසීමෙන් ජවිපෙ ජයගත් බවට පසුගිය දිනවල මාධ්‍ය වාර්තා කිහිපයක් තිබිණ. දැනට තිබෙන දේශපාලන තත්ත්වය තුළ ජවිපෙට බිම් මට්ටමේ පුරවැසි සහාය වර්ධනය වීමේ ප්‍රවණතාවක් තිබීම පුදුමයට කරුණක් නොවේ. මේ නිසාම ජවිපෙ නායකත්වය කළ යුත්තේ මෙම ප්‍රවණතාව, තම පක්ෂය වර්ධනය කර ගැනීම සඳහා පමණක් නොව, ප්‍රගතිශීලී සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලන හා සමාජ පරිවර්තන ක්‍රියාවලියක් ජනනය කළ හැකි පරිදි එම, අවකාශය මූලෝපායික ලෙස භාවිත කිරීමයි. පහත සඳහන් අදහස් කිහිපය මා පළ කරන්නේ ඒ වෙනුවෙන් ‘ජවිපෙට උපදෙස් දීම’ට නොව ජවිපෙහිද අනෙක් වාමාංශික හා ප්‍රගතිශීලී බලවේගවලද අවධානය යොමු කිරීම මැනවැයි මා සිතන නිසාය.

සමුපකාර ව්‍යාපාරය පුනරුජ්ජීවනය කිරීම ගැන ලංකාවේ වර්තමානයේ දේශපාලන කණ්ඩායම් කිහිපයක්ම උනන්දුව දක්වන බව පෙනේ. දැනට ආණ්ඩු බලයේ සිටින පොදු පෙරමුණේ ‘සෞභාග්‍යයේ දැක්ම’ මැතිවරණ ප්‍රකාශනයේ ඒ පිළිබඳව පිටුවක පමණ විග්‍රහයක්ද, යෝජනා ද තිබේ. උතුරේ ගොවි ජනතාව සමඟ වැඩ කරන වාමාංශික කණ්ඩායම්ද සමුපකාර ව්‍යාපාරය ආර්ථික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වැඩපිළිවෙළක් සමඟ සම්බන්ධ කර ඇත. මොන්ලාර් නම් ගොවි ජනතාව සමග වැඩ කරන ගොවි ක්‍රියාකාරී සංවිධානය ද සමුපකාර ව්‍යාපාරය යළි ගොඩ නගා ව්‍යාප්ත කිරීමට කැපවී සිටිති. රටේ සුළු වශයෙන් හෝ පවතින සමුපකාර ව්‍යාපාරය පිළිබඳ සාකච්ඡා මැද අවධානය යොමු කළ යුතු අලුත් තේමාව වන්නේ, ලංකාවේ පුළුල් ප්‍රගතිශීලී සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සමාජ ව්‍යාපාරයක අංගයක් ලෙස සමුපකාර ව්‍යාපාරය යළි ගොඩ නැගීමට දැන් විවෘත වී තිබෙන අවකාශය ප්‍රයෝජනයට ගන්නේ කෙසේද යන්නයි.

යළි ගොඩ නැගීම

සමුපකාර ව්‍යාපාරය ‘යළි ගොඩ නැගීමක්’ ගැන අප කතා කළ යුත්තේ ඇයිද යන කරුණ පළමුවෙන් විමසා බලමු. 1910-11 කාලයේ බි්‍රතාන්‍ය පාලකයන් විසින් ලංකාවේ ආරම්භ කරන ලද සමුපකාර සමිති, පසුව මහජන ව්‍යාපාරයක් බවට පත් විය. ඒ 1940 ගණන්වල මුල, දෙවැනි ලෝක යුද්ධ කාලයේය. වමේ ව්‍යාපාරයට සම්බන්ධව සිටි සඳලංකාවේ සුබසිංහ පවුල සමුපකාර ව්‍යාපාරයේ මෙම පරිවර්තනයට පුරෝගාමී වූහ. 1950-60 ගණන් වන විට සමුපකාර සමිති ව්‍යාපාරය, විශේෂයෙන් ග්‍රාමීය සමාජයේ, ‘පුරවැසි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී’ ස්වරූපයක් අත් පත් කරගෙන සිටියේය යන කරුණ අපගේ විශේෂ අවධානයට යොමුවිය යුත්තකි. සෑම ගමකම පිහිටුවන ලද ‘විවිධ සේවා සමුපකාර සමිති,’ ග්‍රාමීය මෙන්ම නාගරික සමාජයේද පුරවැසියන් සහභාගි වූ ස්වේච්ඡා සමිතියක් විය. සාමාජිකත්වය ස්වේච්ඡාවෙන් ලබා ගත් එකකි. සමිතියේ නිලධාරීහු සාමාජිකයන්ගේ ඡන්දයෙන් තෝරා පත් කර ගනු ලැබූහ. මාසික රැස්වීම්වලට සාමාජිකයෝ ස්වේච්ඡාවෙන් සහභාගි වූහ. සමිතියේ තීරණ ගැනීම සාකච්ඡා හා ඡන්ද විමසීම මාධ්‍යයෙන් සිදුවිය.

නිලධාරීන් බොහෝ විට ක්‍රියා කළේ සාමාජිකයන් ඉදිරියේ විවෘතවය. සාමාජිකයන්ගේත් ඔවුන්ගේ පොදු යහපතට ඔවුහු වැඩ කළහ. සමුපකාර සමිති පවත්වාගෙන ගිය වෙළඳසැල්වල ‘බිස්නස් මොඩ්ල්’ එක සකස් වී තිබුණේ පාරිභෝගිකයා සූරාකෑම හෝ අයුතු ලාභ ලැබීම ඉලක්ක කරගෙන නොවේ. ‘මැනේජර් මහත්වරුන්’ දූෂණයේ යෙදුණ අවස්ථාවල ඔවුන්ට විරුද්ධව විනය ක්‍රියා මාර්ග ගැනීමට තරම් ඍජු සමුපකාර දෙපාර්තමේන්තුවක්ද ඒ කාලයේ තිබිණ. මන්ත්‍රීවරුන්ගේ හා දේශපාලනඥයන්ගේ පාලනයට හසුනොවීම, සමුපකාර සමිතිවල 1970 ගණන්වල මුල් කාලය තෙක් තිබුණ විශේෂ ලක්ෂණයක් විය. 1957 කුඹුරු පනත යටතේ ඇතිකර තිබුණු අඳ ගොවියාට වාසිදායක ලෙස ගැමි කෘෂිකාර්මික සමාජයේ බලසම්බන්ධතා වෙනස් කිරීමත්, ගොවි කාරක සභා ක්‍රමයත්, සමුපකාර ව්‍යාපාරයට සාමාන්‍ය ගොවි ජනතාවගේ සහභාගිත්වය තහවුරු කිරීමට පසුබිම් විය. මේ විස්තර මා කරන්නේ මාතර දිස්ත්‍රික්කයේ සමුපකාර සමිති පිළිබඳව 1950 ගණන් හා 1960 ගණන්වල තිබුණු තත්ත්වය පිළිබඳව, 1960 ගණන්වලදී මා අසා තිබුණු හා අත්දුටු දේ ආශ්‍රයෙනි. කුඩා කාලයේ අත්දැකීම් රොමෑන්තික කිරීමට සාමාන්‍යයෙන් අප සතු ප්‍රවණතාව නොතකා, මෙම නිරීක්ෂණ වලංගු ඒවා වන්නේ, එම කාලයේ ලංකාවේ දේශපාලනය, සමාජය හා ආණ්ඩුව සම්බන්ධව තිබුණු විවෘතතාවද සමඟ සම්බන්ධ කර සිතන විටය.

පිරිහීම

එහෙත් 1970න් පසුව සිදුවූයේ බොහෝ දුරට අව්‍යාජ ග්‍රාමීය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අවකාශයක් වූ සමුපකාර ව්‍යාපාරය පක්ෂ දේශපාලනීකරණයට සහ නිලධරවාදයට යට කරනු ලැබීමයි. 1970 සමගි පෙරමුණු ආණ්ඩුව ආරම්භ කළ මෙම පරිහාණිය, එජාප ආණ්ඩුව යටතේ තවත් ඉදිරියට ගියේය. තම දේශපාලන ස්වායත්තතාව අහිමි වූ සමුපකාර සමිති, දූෂණය පිරි, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ලක්ෂණ අහිමි වූ, මධ්‍යම රජයේ නිලධරවාදී ග්‍රහණය විසින් ද අඩපණ කරනු ලැබූ එකක් විය. 1977 ආරම්භ වූ ආර්ථික ලිබරල්කරණ ප්‍රතිසංස්කරණ යටතේ, සමුපකාර සමිති අබිබවා සුළු කඩ හිමියන් බිහිවීමේ නව දේශපාලන-ආර්ථික ක්‍රියාවලියක්ද දියත් කෙරිණ.

සමුපකාර ව්‍යාපාරය ලංකාවේ යළි – ඉපිදවීමක් ගැන සිතිය යුත්තේ මෙම පසුබිම තුළය.

දේශපාලන වැදගත්කම

සමුපකාර ව්‍යාපාරය යළි ගොඩ නැගීමේ ප්‍රයත්නයක් අර්ථවත් වීමට නම් එහි දේශපාලන වැදගත්කම පිළිබඳ තක්සේරුවක් තිබීම අත්‍යවශ්‍ය වෙයි. එවැනි ප්‍රයත්නයක ඇති දේශපාලන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සහ ආර්ථික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අර්ථය හඳුනා ගැනීම ඒ සඳහා ප්‍රයෝජනවත්ය. සුළු නිෂ්පාදකයා සහ පාරිභෝගිකයා ආර්ථික වශයෙන් පත්වන පීඩාවට සහ සූරාකනු ලැබීමට විකල්ප ආර්ථික සම්බන්ධතා ගොඩනැගීම සමුපකාර ක්‍රමයේ ඇති ආර්ථික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විභවතාවයි. එහි දේශපාලන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විභවතාව තිබෙන්නේ, පුරවැසියන් පොදු යහපත සහ සාමූහික ක්‍රියාකාරීත්වය සඳහා සංවිධානගත කිරීම සඳහා පහළම බිම් මට්ටමෙන් ඇති සංවිධාන ව්‍යුහයක් එහි ගැබ්වී තිබෙන නිසාය. මෙහි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විභවතාව වඩාත් තියුණුව පෙනෙන්නේ, මෙම කරුණ තුළය. එය වනාහී ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණ ක්‍රියාවලියේ නව සමාජ අවකාශයක් විවෘත කරගැනීමට තිබෙන මාර්ගයක්ද වෙයි. පහළම මට්ටමෙන් ගොඩනැගෙන පුරවැසි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආයතන සහ අවකාශ සඳහා සොයා බැලීම් කිරීම, අන් කවරදාවත් වඩා අද වැදගත් වන බවද කිව යුතුව තිබේ.

එවැනි ඉදිරි දර්ශනයක් සහිතව සමුපකාර ව්‍යාපාරය දෙස බලන විට අපට පෙනෙනු ඇත්තේ පුරවැසි කේන්ද්‍රීය ප්‍රජාතාන්ත්‍රික ව්‍යුහ ගොඩනැගීම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැඹුරු කිරීමේ අගලයක අංශයක්ද වන බවයි. එය වනාහී පාර්ලිමේන්තුව සහ මහ මැතිවරණ කේන්ද්‍ර කොටගෙන පවතින සහ පුරවැසියන්ගෙන් ඈත්වී, දේශපාලන ප්‍රභූ පන්තියේ ග්‍රහණයට ලක්වී ඇති ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රියාවලිය, පුරවැසියන් අතට ආපසු ගැනීමේ ප්‍රයත්නයක් සමග බද්ධ කළ යුත්තකි. ජවිපෙ මෙන්ම වාමාංශික පක්ෂ සහ වෙනත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යළි ගොඩනැගීමට කැපවූ දේශපාලන කණ්ඩායම් සමුපකාර ව්‍යාපාරය දෙස බැලිය යුත්තේ මේ ආකාරයේ නව දර්ශනයක් තුළින් නම් සමුපකාර ව්‍යාපාරය ‘යළි ඉපිදවීම’ යන්නෙහි සැබෑ අර්ථය වඩාත් පැහැදිලි වනු ඇත.

එවිට ‘සමුපකාර සමිති’ යන්න දෙස නව රැඩිකල් සංකල්පීය ඇසකින් බැලීමටද අපට හැතිවනු ඇත. බිම් මට්ටමෙන් ගොඩ නැගෙන, ප්‍රජාමූලවාදී මෙන්ම සමූහාණ්ඩුවාදී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සමාජ මූලයන් සහිත, විකල්ප ප්‍රති-ආධිපත්‍යවාදී සමාජ ව්‍යාපාරයක් ලෙස සමුපකාර ව්‍යාපාරයේ දැනට නැතිවී තිබෙන එහෙත් යළි ගොඩනැගිය හැකි ප්‍රගතිශීලී- ජනතාවාදී විභවතාව අපට හඳුනාගත හැක්කේද එවිටය. වාමාංශික සහ ප්‍රගතිශීලී දේශපාලන ව්‍යාපාර සමුපකාර සමිති නිලවරණවලට සහභාගි වී ඒවායේ බලය ලබාගත යුත්තේ මෙවැනි ප්‍රතිමානීය ඉලක්කයක් සහිතව වන්නේ නම්, එවැනි මැදිහත්වීම්වලට කල් පවත්නා දේශපාලන අර්ථයක්ද ලැබෙනු ඇත. ■

■ මහා භාරකාර දෙපාර්තමේන්තුව
අලි සබ්රිගෙන් ගලවා මහින්දට
■ කාර්ය සාධක බලකා 4ක් අත්හැර දමයි
■ ආර්ථිකය ගොඩදැමීම බැසිල්ට

මෙම අලුතින් එක්කර ඇති සුවිශේෂ ප්‍රමුඛතා දෙස බැලූ විට පෙනෙන්නේ බැසිල් රාජපක්ෂ නම් තනි පුද්ගලයාට එවැනි පුළුල් පරාසයක් ගොඩදැමීම කෙසේ වෙතත් එවැනි පුළුල් පරාසයක කටයුතුවත් කළ හැකිද යන්නය. මන්ද මුදල් ඇමති ධුරය භාර ගැනීමෙන් පසු රට ගොඩදැමීමට අදාළ විශේෂ ආර්ථික ක්‍රියාමාර්ගයක් ඔහු ගෙන ඇති බවක් රටට නොපෙනෙන නිසාය.

අමාත්‍යාංශ විෂයන් වෙන් කිරීම් සම්බන්ධයෙන් වූ ගැසට් පත්‍රය 2021 දෙසැම්බර් 02 වැනි දින සහිතව නිකුත් කළ අංක 2256/39 දරණ අති විශේෂ ගැසට් පත්‍රය මගින් ජනාධිපතිවරයා යළිත් වරක් සංශෝධනයට ලක්කර ඇත.

මේ බලයට පත්වූ දින සිට වසර දෙකක කාලයකදී එම ගැසට් පත්‍රය ජනාධිපතිවරයා සංශෝධනයට ලක්කළ ජයග්‍රාහි 21 වන අවස්ථාවය. බලයට පත්වීමෙන් පසු 2019 දෙසැම්බර් 10 දින අමාත්‍යාංශ විෂයන් වෙන් කිරීම් සම්බන්ධයෙන්වූ පළමු ගැසට් පත්‍රය ජනාධිපතිවරයා නිකුත් කළ අතර එම ගැසට් පත්‍රයත් සමගින් අමාත්‍යාංශ විෂයන් වෙන්කිරීම සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපතිවරයා නිකුත් කර ඇති මුළු අති විශේෂ ගැසට් පත්‍ර සංඛ්‍යාව 22කි. ඒ 2019 දෙසැම්බර් මුල් ගැසට් පත්‍රය, 2020 වසරේ නිකුත් කළ ගැසට් පත්‍ර 9 හා 2021 මේ වනවිට නිකුත් කර ඇති ගැසට් පත්‍ර 12 සමගින්ය.

රට ගොඩනැඟීම සඳහා තමන්ට ඇතැයි කියූ වැඩපිළිවෙළ අමාත්‍යාංශ විෂයන් වෙන් කිරීමේදී සිදුකරන ළදරු බව අපට මොනවට කියාපායි. ඒ සමඟ වියත්මගේ වියතුන් විසින් සකස්කළ විද්‍යාත්මකව අමාත්‍යාංශ වෙන් කර රට සෞභාග්‍ය කරා ගෙන යෑමේ වැඩපිළිවෙළ කුමන ආකාරයේ එකක්ද යන්න අපට පෙන්නුම් කරයි. ජේආර් ජයවර්ධනගේ සිට මෙතෙක් බලයේ සිටි කිසි විධායක ජනාධිපතිවරයකු මෙතරම් අවස්ථාවන් ගණනාවක් යොදා ගනිමින් අමාත්‍යාංශ විෂයන් වෙනස් කිරීමේ විහිළුසහගත තත්වයක් අපට පෙන්නුම් කර නැත.

අමාත්‍යාංශ විෂයන් වෙන් කිරීමේ අවසන් සංශෝධනය තුළ ජනාධිපති කාර්යාලය, බුද්ධ ශාසන, ආගමික හා සංස්කෘතික කටයුතු අමාත්‍යාංශය හා අධිකරණ අමාත්‍යාංශයට අයත් ආයතන සංශෝධනය කිරීම් සිදුකර ඇති අතර එම ගැසට් පත්‍රය තුළ මුදල් අමාත්‍යාංශ ශීර්ෂයක්ද ඇතත් ඊට අයත් ආයතනික වෙනස්කිරීම් කිසිවක් සිදුවී නැත. ඒ වෙනුවට එහි කාර්යභාරයට අදාළ සුවිශේෂ ප්‍රමුඛතා අලුතින් එක්කර ඇත.

මෙහිදී, ත්‍රිවිධ හමුදා සාමාජිකයින් කොරෝනා වෛරසය ආසාදනයෙන් වළක්වා ගැනීම සඳහා සෑම හමුදාවක් විසින්ම ගත යුතු ක්‍රියාමාර්ග අධ්‍යයනය කර එකී පියවර ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා උපදෙස් ලබාදීම පිණිස වන ජනාධිපති කාර්ය සාධක බලකාය, ආර්ථික පුනර්ජීවනය හා දරිද්‍රතාව තුරන් කිරීම සඳහා වන ජනාධිපති කාර්ය සාධක බලකාය, ජාතික සංවර්ධන ප්‍රමුඛතා සහ ස්වයං රැකියා හා පාරම්පරික වෘත්තීන්හි නියැලෙන කුඩා ආර්ථික ජීවනෝපාය අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් භූ සම්පත් යොදා ගැනීම සහ ඒවා ලබා ගැනීමේ මූලාශ්‍ර හා ක්‍රමවේදයන් අධ්‍යයනය කිරීම සඳහා වන ජනාධිපති කාර්ය සාධක බලකාය හා කොවිඩ් 19 ජාතික එන්නත්කරණ සැලැස්ම ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා වන ජනාධිපති කාර්ය සාධක බලකාය ජනාධිපතිවරයාගෙන් ඉවත් කර ඇත. ප්‍රශ්නය වන්නේ එම කාර්ය සාධක බලකා වෙනත් කිසිඳු අමාත්‍යාංශයකටද යොමුකර නැති වීමය.

එහි අනෙක් තේරුම වන්නේ එම කාර්ය සාධක බලකා හතර ජනාධිපතිවරයා ක්‍රියාත්මක නොකිරීමට හෙවත් අහෝසි කිරීමට තීරණය කර ඇති බවයි. ඒ අනුව අපට පෙන්නුම් කරන්නේ හමුදා සාමාජිකයින් කොරෝනා වෛරසයෙන් ආරක්ෂා කිරීම ජනාධිපතිවරයා අත්හැර දමා ඇති බවයි. ඒ සඳහා පත්කළ මාෂල් ඔෆ් ද එයාර් ෆෝස් රොෂාන් ගුණතිලක, අද්මිරාල් ජයන්ත පෙරේරා, රියර් අද්මිරාල් ආනන්ද පීරිස් හා මේජර් ජෙනරාල් සුමේධ පෙරේරා යන විශ්‍රාමික හමුදා නිලධාරීන්ට ඒ සම්බන්ධයෙන් පැවරූ රාජකාරිය අහෝසි කර දමා ඇති බවයි.

ආර්ථික පුනර්ජීවනය හා දරිද්‍රතාව තුරන් කිරීම වෙනුවෙන් වූ කාර්ය සාධක බලකාය අත්හැර දැමීම මගින්ද ජනාධිපතිවරයා පෙන්නුම් කර ඇත්තේ විශේෂයෙන් ඒ සඳහා පත්කළ නේචර් සීක්‍රට් අධිපති සමන්ත කුමාරසිරි, මාස් හෝල්ඩිංග්ස් හි ෂෙරාඩ් අමලීන්, ඊඩබ්ලිව් ක්‍රිසි හි සංජීව ගුණවර්ධන හා රයිගම් මාර්කටින්හි රවී ලියනගේ වැන්නවුන් අත්හැර දමා හෝ ඔවුන් ජනාධිපතිවරයාව අත්හැර දමා ඇති බවයි.

ස්වයං රැකියා හා පාරම්පරික වෘත්තීන්හි නියැලෙන්නන් සම්බන්ධයෙන් වූ කාර්ය සාධක බලකාය අත්හැරීම මගින් ජනාධිපතිවරයා පෙන්නුම් කර ඇත්තේ අඩු ආදායම්ලාභීන් හා දේශීය දේවල් යන්නද ජනාධිපතිවරයාගේ විෂය පථයේ මේ මොහොතේ පවතින දේවල් නොවන බවයි.

කෝවිඩ් 19 සඳහා වූ ජාතික එන්නත්කරණ වැඩපිළිවෙළ සම්බන්ධයෙන් වූ කාර්ය සාධක බලකාය අත්හැර දැමීම මගින් කොවිඩ් 19ට එරෙහිව එන්නත්කරණයෙන් පමණක් රට ගොඩගැනීමේ සිහිනයෙන් ඉවත්වීම මෙන්ම ඒ සඳහා විශේෂයෙන් පත්කර තිබූ වෛද්‍ය අනුරුද්ධ පාදෙනිය වැන්නවුන් අත්හැර දමා ඇති බව ජනාධිපතිවරයා පෙන්නුම් කර ඇත.
ඒ මගින් අප තේරුම්ගත යුතු කාරණය වන්නේ කෝකටත් තෛලය ලෙස පිහිටුවන ලද කාර්ය සාධක බලකා එකී ප්‍රශ්නවලට විසඳුම් ගෙනදී නැති බව පසුව හෝ ජනාධිපතිවරයා තේරුම් ගෙන ඇති බවයි. එසේත් නැත්නම් එවැනි ප්‍රශ්න විසඳිය යුතු නැති බවට ජනාධිපතිවරයා තීරණයකට එළැඹී ඇති බවයි.

ඊට අමතරව අමාත්‍යාංශ යටතේ ඇති ආයතන සංශෝධනය කිරීමේදී සිදුකර ඇති විශේෂම වෙනස්කම වන්නේ අලි සබ්රි ඇමතිවරයාගේ අධිකරණ අමාත්‍යාංශය යටතේ පැවති මහා භාරකාර දෙපාර්තමේන්තුව අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ යටතේ ඇති බුද්ධ ශාසන, ආගමික හා සංස්කෘතික කටයුතු අමාත්‍යාංශයට එක්කර තිබීමය.

කෙසේ හෝ බැසිල් රාජපක්ෂගේ මුදල් අමාත්‍යාංශයට අලුතින් එකතුකර ඇති සුවිශේෂ ප්‍රමුඛතා දෙස බැලීමේදී පෙනෙන්නේ රට තුළ ඇති වී ඇති මේ සකලවිධ ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩඒම සඳහා ඔහු තවදුරටත් බැසිල් රාජපක්ෂ කෙරෙහි විශ්වාසය තබා ඇති බවයි. ඔහු ගැන තවදුරටත් විශ්වාසය තබා ගැනීමට හේතුව වන්නට ඇත්තේ තමාව ගොඩදානවා නම් ගොඩදැමිය හැකි පවුලේ එකම මහ මොළකරු ඔහු යැයි සිතෙන නිසා විය යුතුය.

ඒ සඳහා ජනාධිපතිවරයා බැසිල් රාජපක්ෂට දී ඇති අලුත් සුවිශේෂ ප්‍රමුඛතා වන්නේ,
ඉතුරුම් හා ආයෝජන දිරි ගැන්වෙන පරිදි බැංකු මූල්‍ය ආයතන ශක්තිමත් කිරීමේ ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාත්මක කිරීම,

බිඳවැටී ඇති මූල්‍ය ආයතන ව්‍යාපාර නැවත නඟා සිටුවීම සඳහා අවශ්‍ය ආයතනික ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාත්මක කිරීම,

කෘෂිකර්මය, ඉදිකිරීම් ක්ෂේත්‍රය, තොරතුරු තාක්ෂණ කර්මාන්ත, සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යාපාර, සංචාරක හා අපනයන අංශ වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා ජාතික සංවර්ධන, මුදල් හා ප්‍රාග්ධන වෙළඳපළ වැඩසටහන් සම්බන්ධීකරණය හා පුළුල් කිරීම,

බැඳුම්කර හා කොටස් වෙළඳපළ ආකර්ෂණීය කරවීම,

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් සහ බැඳුම්කර ප්‍රාථමික වෙළඳපළ ප්‍රතිසංස්කරණ හා නියාමන කටයුතු ශක්තිමත් කිරීම,

අන්තර්ජාතික ව්‍යාපාර ප්‍රමුඛයන් :ෂබඑැරබ්එසදබ්ක ඊමිසබැි ඨස්බඑි* ගේ ව්‍යාපාරික ආයතනවල ප්‍රධාන කාර්යාල කොළඹ සහ වරාය නගරය ආශ්‍රිතව ස්ථාපනය කිරීමට අවශ්‍ය පහසුකම් ස්ථාපිත කිරීම,

විදේශ ආයෝජකයින් මෙරටට ගෙන්වා ගැනීම සඳහා පෞද්ගලික අංශයේද සහාය ඇතිව සෞභාග්‍යයේ දැක්ම නව ආර්ථික සැලැස්ම ප්‍රවර්ධනය සඳහා ජාත්‍යන්තර ප්‍රචාරණ වැඩපිළිවෙළ දියත් කිරීම,

මහා පරිමාණ දේශීය ආයෝජකයින්ට අධිතාක්ෂණික නිෂ්පාදන :්‍යසටය ඔැජයබදකදටහ ඡරදාමජඑි* ආරම්භ කිරීම සඳහා අවශ්‍ය පහසුකම් පුළුල් කිරීම,

දේශීය ව්‍යාපාරිකයින්ට තරගකාරීව නිසි ලෙස ව්‍යාපාර ක්ෂේත්‍රවලට විදේශ ආයෝජන ප්‍රවේශ නියාමනය හා දේශීය ව්‍යාපාරිකයින් ආරක්ෂා කොට ඔවුන්ව සවිබල ගැන්වීමට විශේෂ වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක කිරීම,

රාජ්‍ය ව්‍යාපාර ආර්ථික හා සමාජීය වශයෙන් ජාතික ආර්ථිකයේ කරනු ලබන දායකත්වය ශක්තිමත් කිරීම සඳහා අවශ්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණ හඳුන්වා දෙමින් ඒවායේ මූල්‍ය ශක්තිය වැඩි කිරීම

ආර්ථික පුනර්ජීවනය හා දරිද්‍රතාව තුරන් කිරීම සඳහා වන ජනාධිපති කාර්ය සාධක බලකාය වෙත පැවරී තිබූ සියලුම කාර්යන් ඉටු කිරීම ආදියය.

මෙම අලුතින් එක්කර ඇති සුවිශේෂ ප්‍රමුඛතා දෙස බැලූ විට පෙනෙන්නේ බැසිල් රාජපක්ෂ නම් තනි පුද්ගලයාට එවැනි පුළුල් පරාසයක් ගොඩදැමීම කෙසේ වෙතත් එවැනි පුළුල් පරාසයක කටයුතුවත් කළ හැකිද යන්නය. මන්ද මුදල් ඇමති ධුරය භාර ගැනීමෙන් පසු රට ගොඩදැමීමට අදාළ විශේෂ ආර්ථික ක්‍රියාමාර්ගයක් ඔහු ගෙන ඇති බවක් රටට නොපෙනෙන නිසාය. පාර්ලිමේන්තුව තුළ හා ඉන් පිටත රටේ ආර්ථික අර්බුදයේ ස්වභාවය මිස එයින් ගොඩඒමේ මාර්ගයක් ගැන ඔහු කියා නැත. රටේ ආර්ථික අර්බුදය විසඳීමට විසඳුමක් නැති බැසිල් රාජපක්ෂට විසඳුම් සෙවීමේ කාර්යයන් බාරදීමෙන් අවසාන වශයෙන් ජනාධිපතිවරයා පෙන්නුම් කර ඇත්තේද ඔහුටද මේ ආර්ථික අර්බුදය සම්බන්ධයෙන් හා රටේ අනෙකුත් ප්‍රශ්න විසඳීම සම්බන්ධයෙන්ද විසඳුම් නැති බවය.■