ජාතික ජන බලවේගයේ ආණ්ඩුවේ පළමුවැනි වසරට කිට්ටු වන විට, එම ආණ්ඩුවේ කාර්යසාධන වාර්තාව පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තු විපක්ෂයට අයත්, ‘දකුණේ’ යයි සැලකෙන දේශපාලන පක්ෂ සහ ජනමාධ්‍ය වෙතින් තියුණු සහ කර්කශ විවේචන මතුවී තිබේ. ලංකාවේ දේශපාලනයේ මේ වන විට ඇතිවී තිබෙන තියුණු ධ්‍රැවීකරණය තුළ එය පුදුමය දනවන දෙයක් නොවේ. ආණ්ඩුව සහ විපක්ෂයත් අතර ඇතිවී තිබෙන සම්බන්ධතාව සතුරුවාදී එකක් වීමේ පසුබිම තුළ මෙය අපේක්ෂා කළ යුත්තකි. මේ අතර ‘සුළු ජාතික’ දේශපාලන පක්ෂවලින්ද, දේශපාලන ක්‍රියාකාරිකයන්ගෙන්ද, බුද්ධිමතුන්ගෙන්ද මතු වී තිබෙන, නිරන්තරයෙන් අවධාරණය වන දේශපාලන විවේචනයක් තිබේ. එය නම්, ද්‍රවිඩ ජනතාවගේ දේශපාලන අයිතිවාසිකම්, මානව අයිතිවාසිකම් සහ යුක්තිය සඳහා වූ අපේක්ෂාවන් ඉටුකිරීමේ වගකීම, ජාජබ ආණ්ඩුවේ ප්‍රමුඛතා අතර නැත යන්නයි. මෙම විවේචනයට සංවේදී වන ගමන්ම, මෙම ලිපියේ අරමුණ වන්නේ එන්පීපී ආණ්ඩුව සහ ‘සුළු ජාතික’ දේශපාලන පක්ෂ අතර ඇති සම්බන්ධයේ සංකීර්ණතා කිහිපයක් හඳුනාගෙන, ඒවා ගැන කෙටියෙන් සාකච්ඡා කිරීමයි.
සංවාදයක නොහැකියාව
මෙම ලිපියෙන් ඉදිරිපත් කෙරෙන විග්‍රහයට ආරම්භයක් ලෙස, ජාජබ ආණ්ඩුවත්, දෙමළ සහ මුස්ලිම් දේශපාලන පක්ෂත් අතර සාධනීය දේශපාලන සාකච්ඡාවක් තවමත් ඇතිවීමට නොහැකි වී ඇත්තේ මන්ද යන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු සොයාගැනීම ප්‍රයෝජනවත්ය. ඒ සඳහා පිළිතුරු දෙකක් යෝජනා කළ හැකිය. පළමුවැන්න, ජාජබයත්, විශේෂයෙන් දෙමළ දේශපාලන පක්ෂත් අතර ඇති ‘ඓතිහාසික’ සැකය සහ දුරස්තරභාවයයි. දෙවැන්න, දෙමළ සහ මුස්ලිම් දේශපාලන පක්ෂවල ඇති ප්‍රභූත්වවාදී නායකත්වය, ප්‍රභූවාදී දේශපාලනය සහ සිංහල දේශපාලන ප්‍රභූ තන්ත්‍රය සමග ඔවුන් තවමත් පවත්වාගෙන යන දේශපාලන හා සමාජීය කිට්ටුවන්තකමයි.
ජාජබයේ සංවිධානමය හරය වන ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ ඉතිහාසය සහ දශක ගණනාවක් පැවති මතවාදය සිංහල ජාතිකවාදී එකක් වීම, ‘සුළු ජාතික’ දේශපාලන පක්ෂ හෝ බුද්ධිමතුන් තවමත් අමතක කර නැත. ජවිපෙ සිංහල ජාතිකවාදයෙන් ඉවත්වන්නට පටන්ගත්තේ මීට වසර දහයකට පමණ පෙරය. මෙම කාලය තුළ දෙමළ හා මුස්ලිම් දේශපාලන පක්ෂ සමග කිට්ටු සම්බන්ධතා හා සන්ධානද පැවැත්වූයේ එක්සත් ජාතික පක්ෂය සහ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයයි. ජවිපෙ තුළින් ජාතික ජන බලවේගය බිහිවී වැඩෙන කාලයේවත් දෙමළ සහ මුස්ලිම් දේශපාලන පක්ෂත් ජාජබයත් අතර දේශපාලන ගනුදෙනුවක් නොවීය. සමහර විට තිබෙන්නට ඇත්තේ රාජපක්ෂ පාලනයට විරුද්ධ සටනේදී මිතුරන් බවට පත්වූ, නායකයන් අතර පැවති පෞද්ගලික මිත්‍රතාය. ඒවා විපක්ෂ කණ්ඩායම් වශයෙන් ඔවුන් අතර පැවැති එදිනෙදා සම්බන්ධතාවලට වඩා ඈතට නොයන්නට ඇත. ජාතික ප්‍රශ්නය හෝ බලය විමධ්‍යගත කිරීම සම්බන්ධව දෙගොල්ලන් අතර සාකච්ඡා ඇති නොවූ අතර, ජවිපෙහි හෝ ජාජබයෙහි ස්ථාවරවලට බලපෑම් කිරීමට දෙමළ හෝ මුස්ලිම් නායකයන් උත්සාහ ගත් බවට සාක්ෂිද නැත. දෙපාර්ශ්වයම, ඔවුනොවුන්ගේ දේශපාලන අතීතවල සහ අනම්‍ය අවබෝධතාවල සිරකරුවෝ වී සිටියහ. නව අන්‍යොන්‍ය අවබෝධයක් සඳහා ඉලක්ක කරගත් බැරෑරුම් දේශපාලන සාකච්ඡාවලට ඔවුන් නොඑළඹීම පුදුමයට කරුණක් නොවේ. එහෙත් එය දේශපාලන අවාසනාවකි.
දෙවැනි කරුණ, දෙමළ සහ මුස්ලිම් දේශපාලන නායකත්වවල, 1930 ගණන්වල සිට වර්තමානය දක්වා ඇති ප්‍රභූවාදයයි. ජවිපෙහි සහ වාමාංශික පක්ෂවල දේශපාලන ශබ්ද කෝෂය ආශ්‍රයෙන් කියන්නේ නම් ‘ධනපති නායකත්වයයි’. එකිනෙකට සතුරු ලංකා සමසමාජ පක්ෂය සහ ජවිපෙ අතර තිබූ එක් විරල සමානත්වයක් වූයේද, දෙමළ ජාතිකවාදී දේශපාලනය ධනේශ්වර/ ධනපති දේශපාලනයක් ලෙස හැඳින්වීමයි. මේ අතර සිංහල සහ දෙමළ සමාජවල 1960 ගණන්වල අග භාගයේ සිට මතු වූ අලුත් දේශපාලන ප්‍රවණතාවක් වූයේ ‘ධනපති’ නැතහොත් ‘ප්‍රභූ’ පන්ති නායකත්වයට, පීඩිත සහ දේශපාලන බලය රහිත, එනම් ‘නිර්ප්‍රභූ’ සමාජ පන්තිවලට අයත් තරුණ දේශපාලන ක්‍රියාකාරීන් විසින් අලුත් සහ ‘රැඩිකල්’ දේශපාලන විකල්ප සොයා යනු ලැබීමයි. 1970 ගණන්වල මුලදී සිංහල සමාජයේත්, 1970 ගණන්වල අගදී දෙමළ සමාජයේත්, පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලනය ප්‍රතික්ෂේප කළ සන්නද්ධ අරගලයේ විකල්ප මාවත තෝරාගත් ‘විප්ලවවාදී’ දේශපාලන ව්‍යාපාර බිහිවිය. සිංහල මෙන්ම දෙමළ සමාජයේද 1970 ගණන්වල සිදුවූ මෙම මහා දේශපාලන පරිවර්තනය තුළද සිදුවූයේ, එම සමාජ දෙකෙහි අධිපති ප්‍රභූ දේශපාලන පන්ති සිදුකළ වරදම සිදුකිරීමයි. එනම්, ලංකාවේ පශ්චාත් යටත්විජිත රාජ්‍යය රටෙහි ඇති ජනවාර්ගික විවිධත්වය පිළිගැනීම මත පදනම් වූ රාජ්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා සාමූහික දැක්මක් හෝ කතිකාවක් නිර්මාණය කිරීමට අසමත් වීමයි. සිංහල හා දෙමළ ප්‍රභූ ස්තර අතර, පොදු එකඟතා සඳහා සාකච්ඡා කොතෙක් ඇතිවුවද, ඒවා අසාර්ථක සහ බොහෝ විට නිෂ්ඵල ඒවා විය. ඒ අතර, සිංහල සහ දෙමළ සමාජවල තරුණ, රැඩිකල් සහ ‘විප්ලවකාරී’ දේශපාලන පරම්පරා අතර, දශක හතරක කාලයක් තුළ ‘ජාතික ගැටලුව’ යැයි දෙපාර්ශ්වය විසින්ම හඳුනාගනු ලැබූ ප්‍රශ්නය විසඳීම සඳහා සාමූහික එකඟතාවක් ගොඩනැගීම අරමුණු කරගත් සාකච්ඡාවක් තබා, ඒ සඳහා සූදානමක් වත් තිබුණේ නැත. දෙපාර්ශ්වයම පරිකල්පනය කර තිබුණේ වෙන වෙනම ‘විමුක්තිය’ සොයා යාමේ විකල්පයි. දශක හතරක කාලයක මහා විනාශවලින් පසුවත්, ලංකාවේ සිංහල සහ දෙමළ සමාජවල පැරණි සහ අලුත් පරම්පරාවලට තවමත් ජයගන්නට නොහැකි වී තිබෙන්නේ ‘සංවාදයක නොහැකියාවේ’ ගැටලුවයි.
සංවාදයක නොහැකියාව සිංහල හා දෙමළ සමාජවල පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවකට වශයෙන් උරුම වී තිබෙන්නේ ඇයි? මෙම ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු දෙකක් යෝජනා කිරීමට මම කැමැත්තෙමි. පළමුවැන්න නම්, සංවාදයක නොහැකියාව මුල් බැස තිබෙන්නේ ජාතිකවාදී දේශපාලන ධාරා අතර ඇති නිසර්ගසිද්ධ ලක්ෂණයකි යන කරුණ තුළය. දෙවැන්න, වර්තමාන ලංකාවේ දෙමළ සහ මුස්ලිම් සමාජවල වෙනස් නොවී, පරම්පරා ගණනක් තිස්සේ අඛණ්ඩව පවතින, ප්‍රභූ දේශපාලන ආධිපත්‍යයයි. නූතන බහුවාර්ගික ජාතික රාජ්‍යවල මතු වී තිබෙන ප්‍රධාන දේශපාලන ප්‍රවණතාවක් නම්, වාර්ගික අනන්‍යතාව ඇති ජාතිකවාදවලට එකිනෙක සමග සංවාද කිරීමට සහ සාධනීය සන්නිවේදනයක යෙදීමට අවශ්‍ය භාෂාව ජාතිකවාදී මතවාද හෝ දේශපාලන පරිකල්පන තුළින් නොලැබීමයි. එක් ජාතිකවාදයකට සහ ජාතිකවාදීන්ට අන් ජාතිකවාද සහ ජාතිකවාදීන් හඳුනාගත හැක්කේ සතුරන් පමණක් ලෙස වීම මෙහි ප්‍රතිඵලයයි. ලංකාවේ සිංහල, දෙමළ සහ මුස්ලිම් ජාතිකවාද හා ජාතිකවාදීන් අතර ඇති එකිනෙකා සැක කිරීම, අවිශ්වාස කිරීම සහ මිතුරන් විය නොහැකි වීම තේරුම් ගැනීමට මෙම නිරීක්ෂණය අපට ආධාරවෙයි. පුද්ගලික මිතුරන් වුවද දේශපාලන මිතුරන් වීමේ හැකියාවක් ඔවුන් පෙන්වා නැත. උතුරේ සහ නැගෙනහිර, සිංහල සහ මුස්ලිම් සමාජවල දේශපාලන නායකත්වයේ පංති ස්වභාවයේ රැඩිකල් වෙනසක් සිදුවීම, සිංහල සමාජයේ නව දේශපාලන නායකත්වය සමග සාධනීය සංවාදයක් ගෙනයාමට ඇති අත්‍යවශ්‍ය පූර්ව කොන්දේසියක් බව පෙනේ.
දෙමළ මුස්ලිම් දේශපාලනය
සිංහල සහ දෙමළ හා මුස්ලිම් සමාජවල නායකත්වයන්, වර්තමානයේ දේශපාලන සාකච්ඡාවක සහ ගනුදෙනුවක නොයෙදීමට තුඩු දී ඇති දෙවැනි සාධකය තරමක් දුරට සාකච්ඡා කළ යුත්කි. දෙමළ සහ සිංහල සමාජවල දේශපාලනයේ අඛණ්ඩව පවතින සාම්ප්‍රදායික ප්‍රභූ ආධිපත්‍යයට ප්‍රධාන හේතුව දකුණේ මෙන් උතුරේ සහ නැගෙනහිර, 2022දී දකුණේ සිදුවූවා වැනි ‘අරගලයක්’ නොවීමයි. එහි අර්ථය නම් යල් පැන ගිය වාර්ගික ජාතිකවාදී දේශපාලනයම දිගටම පවත්වාගෙන යන දේශපාලන පක්ෂ සහ නායකත්වයන්ට විකල්ප, අලුත් පරම්පරාවක අලුත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලනයක් මතු වී, පැරණි ප්‍රභූ පන්තියේ ආධිපත්‍යයට සාර්ථක ලෙස අභියෝග කිරීම එම සමාජ දෙකෙහිම දේශපාලන විමුක්තියේ පූර්ව-කොන්දේසිය වන බවයි.
උතුරු නැගෙනහිර දෙපළාතේ දෙමළ සහ මුස්ලිම් ජනතාවගේ දේශපාලන විමුක්තියේ ගමන සාම්ප්‍රදායික, ගතානුගතික සහ නිර්මාණාත්මක දේශපාලන දැක්මක් නැති ප්‍රභූ තන්ත්‍ර නායකත්වයේ ග්‍රහණයෙන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව නිදහස් කරගැනීම සඳහා වූ අරගලය, එම සමාජවල නිර්ප්‍රභූ සමාජ ස්තරවලට අයත් තරුණ පරපුරේ දේශපාලන වගකීමයි. අතීතයේදී සන්නද්ධ අරගලය සහ අසීමිත ප්‍රචණ්ඩත්වය මුල් කරගත්, සටන්කාමී තරුණ ජාතිකවාදී ව්‍යාපාරවල අසාර්ථකත්වය, වර්තමාන දෙමළ සහ මුස්ලිම් නිර්ප්‍රභූ තරුණ දේශපාලන ව්‍යාපාරයක හදිසි අවශ්‍යතාව අවධාරණය කරන වැදගත්ම සාධකයයි. ජාතික ජන බලවේගයේ ආණ්ඩුව සමග දෙමළ සහ මුස්ලිම් ජනතාවගේ අයිතිවාසිකම් දිනාගැනීම ඉලක්ක කර ගත් දේශපාලන සාකච්ඡාවකට එළඹීමට දෙමළ සහ මුස්ලිම් දේශපාලන ප්‍රභූ තන්ත්‍රයට නොහැකි වීමත්, ඒ සඳහා ඔවුන් තුළ සූදානමක් හෝ කැමැත්තක් නොවීමත් වෙතින්ද අවධාරණය වන්නේ, එම කරුණයි. ඇත්ත වශයෙන් සියලු දෙමළ සහ මුස්ලිම් දේශපාලන පක්ෂත්, ඒවායේ නායකයනුත් දැනට අපේක්ෂා කරන බව පෙනෙන්නේ සජබය හෝ සජබය ඇතිව හෝ නැතිව මතුවන ජාජබය නොවන ආණ්ඩුවක් සමග දේශපාලන ගනුදෙනුවේ යෙදීමටය. මෙය ලංකාවේ දෙමළ සහ මුස්ලිම් සමාජවල වර්තමානයේ මුහුණ දී සිටින දේශපාලන ඛේදයයි. පහසුවෙන් ගැළවෙන්නට බැරි උගුලයි. පසුගිය පළාත් පාලන මැතිවරණයේදී, වර්ගවාදී අනන්‍යතා දේශපාලනයට ආපසු ගිය ආකාරයටම, එම නායකයන් ඉදිරියේදී පැවැත්වීමට ඉඩ තිබෙන පළාත් සභා මැතිවරණයේදීද දෙමළ සහ මුස්ලිම් සමාජ දෙක දේශපාලන වශයෙන් ආපස්සට ගෙනයාමේ දේශපාලනයෙහි යෙදෙනු ඇත. පසුගිය පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදී, පැරණි ප්‍රභූ දේශපාලන නායකත්වය ගැන කළකිරුණු යාපනයේ දෙමළ ජනතාව, රාමනාදන් අර්චුනන් තම විකල්ප නියෝජිතයා ලෙස තෝරාගැනීමෙන් මෙම ඛේදවාචකය වඩාත් තියුණු ලෙස ප්‍රකාශ විය.
ජාජබයෙහි විකල්පය
මෙම පසුබිම තුළ, ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නය පිළිබඳ ජාතික ජන බලවේග ආණ්ඩුවේ ස්ථාවරය සහ ප්‍රවේශය කුමක්දැයි විමසා බැලීමද ප්‍රයෝජනවත්ය. ජාජබය ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ පැරණි සිංහල ජාතිකවාදී මතවාදය අතහැර දමා තිබේ. බලය විමධ්‍යගත කිරීම, පළාත් සභා ක්‍රමය සහ සුළුජන ප්‍රජාවන්ගේ ආගමික, භාෂා, සංස්කෘතික, සංවර්ධන අයිතිවාසිකම් පිළිගනියි. ඒ සඳහා අවශ්‍ය ආණ්ඩුක්‍රම හා නෛතික ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා තමන් කැපවී සිටින බවද ඔවුහු කියති. මේ අතර, ලංකාවේ යුද අපරාධ චෝදනා විමර්ශනය සහ සාමය ගොඩනැගීමත්, යුක්තිය සහතික කිරීමත් පිළිබඳ ජිනීවා ක්‍රියාවලිය පිළිබඳව ආණ්ඩුව දක්වන්නේ ඇල් මැරුණු ප්‍රතිචාරයකි. මෙය දෙමළ සමාජය තුළ ජාජබ ආණ්ඩුව ගැන මුලදී තිබුණ ප්‍රසාදය අඩුවීමටත්, ආණ්ඩුව විවේචනය කරන දෙමළ ප්‍රභූ දේශපාලනය දෙස නැවත හැරී බැලීමට එම දෙමළ ජනතාව පෙළඹීමටත් තුඩු දී තිබේ.
මේ අතර ජනාධිපතිවරයාගේත්, ජාජබයේත්, දිගටම ගමන් කරන ප්‍රවේශය වී තිබෙන්නේ, දෙමළ සහ මුස්ලිම් සමාජවල දැනට පවත්නා ප්‍රභූවාදී දේශපාලන පක්ෂ සහ නායකත්වයන්ට උඩින් ගොස්, දෙමළ සහ මුස්ලිම් පොදු ජනතාවට ඍජුව ආමන්ත්‍රණය කිරීමයි. ඔවුන් දේශපාලන වශයෙන් දිනාගැනීමයි. ආණ්ඩුවේ මෙම ප්‍රවේශයෙහි, අප්‍රකාශිත එහෙත් ඉතා වැදගත් දේශපාලන ඇඟවීමක් තිබේ. එය නම්, දකුණේ මෙන් අරගලයක් සිදු නොවූ උතුරේ සහ නැගෙනහිර දෙමළ සහ මුස්ලිම් පොදු ජනතාව සහ තරුණ පරම්පරාව වෙත දේශපාලන වශයෙන් ඍජුව ප්‍රවේශ වීම තම මූලෝපාය විය යුතුයැයි සිතා ඇත යන්නයි. ජනාධිපතිවරණය, පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය සහ පළාත් පාලන මැතිවරණය තුළදී ආණ්ඩුව ප්‍රදර්ශනය කෙළේ එම මූලෝපායික ප්‍රවේශයයි. එය උතුරේ දෙමළ දේශපාලන ප්‍රභූ පන්තිය කිසිසේත් නොඉවසන්නකි.
එහෙත් ආණ්ඩුවේ මෙම ප්‍රවේශය කෙතරම් සාර්ථක වේද යන්න පිළිබඳ සැක පළ වී තිබේ. එයට හේතුව වන්නේ, උතුරේ දෙමළ ජනතාවගේ දේශපාලන ඉල්ලීම් සඳහා ආණ්ඩුව දක්වන අඩු අවධානයයි. එය යම්කිසි දුරකට සත්‍යයක් විය හැකිය. දෙමළ ජනතා මත ජාතිකවාදී ප්‍රභූ දේශපාලන පන්තිය පවත්වන මතවාදී ආධිපත්‍යය අභියෝගයට හා පරාජයට පත්කළ හැකි වාමාංශික මතවාදී නැඹුරුවක් සහිත දෙමළ සහ මුස්ලිම් ප්‍රභූ දේශපාලන ව්‍යාපාර උතුරේ සහ නැගෙනහිරේවත් ඉන් පිටවත් තවම බිහිවී නොතිබීමයි. මෙම පසුබිම තුළ සුළු ජන ප්‍රජාවන් අතර එන්පීපීය සිදුකරන දේශපාලන මැදිහත්වීම් සාර්ථක වීමට නම් දෙමළ ජනතාවගේ මෙන්ම මුස්ලිම් සහ මලයහ දෙමළ ජනතාවගේද දේශපාලන සමානත්වය සඳහා වූ ඉල්ලීම්, තම න්‍යාය පත්‍රයෙහි ඉදිරියට ගැනීමට ආණ්ඩුවට සිදුවනු ඇත. ආර්ථික සංවර්ධනය, පුරවැසි සමානත්වය, සහ නිර්-වර්ගවාදී ජාතිකත්වයේ සමගිය මත ගොඩනගන ජාතික ඒකාග්‍රතාව පිළිබඳව ජාජබය උතුරු-නැගෙනහිරට ඉදිරිපත් කර ඇති න්‍යාය පත්‍රයේ දැනට තිබෙන ඉහත කී හිදැස පිරවීමට ජනාධිපතිවරයාත්, ජාජබ, ජවිපෙ සහ ආණ්ඩුවේ නායකත්වයත් අප්‍රමාදව පියවර ගැනීමට තවදුරටත් පසුබට නොවිය යුතුය. වාර්ගික ජාතිකවාදයන්ට විකල්ප වශයෙන් පුරවැසි ජාතිකවාදයක් (ක්‍සඩසජ භ්එසදබ්කසිප) සඳහා ජනාධිපති අනුර කුමාර ව්‍යක්ත ලෙස ඉදිරිපත් කරන ඉදිරි දර්ශනයට දෙමළ සහ මුස්ලිම් සමාජවල පොදු ජනතාවගේ දේශපාලන ආකර්ෂණය සහතික වනු ඇත්තේ එවිටය. එම පණිවුඩය දෙමළ හා මුස්ලිම් පොදු ජනතාවත්, තරුණ පරම්පරාවත් අතර ප්‍රමාණවත් ලෙස දෙමළ භාෂාවෙන් පැතිරෙන බව සහතික කිරීමටද ආණ්ඩුව වගබලා ගත යුතුය.
විවේචනවලට කන්දීම සහ පරිවර්තනීය න්‍යාය පත්‍රය ඉදිරියට ගෙනයාම
පසුගියදා ගුරුවරුන්ගේ වෘත්තීය සමිති සංවත්සරය අමතා ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක කළ කථාවෙහි මහත් ප්‍රසිද්ධියක් ලැබුණු උද්ධෘතයක් නම් ‘මහජනතාව එකඟ නොවන කිසිදු නීතියක් අපි පාර්ලිමේන්තුවෙන් සම්මත කරන්නේ නෑ’ යන්නයි. මේ ප්‍රකාශයෙහි සන්දර්භය වූයේ අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණ සහ දරුවන්ට එරෙහි ප්‍රචණ්ඩත්වය දඬුවම් ලැබිය යුතු වරදක් බවට පත්කරන, සමරිසි ප්‍රජාවගේ සමාන අයිතිවාසිකම් සහතික කිරිම සඳහා පියවර ගැනීමට ආණ්ඩුව සූදානම් වූ විට, විපක්ෂයෙන්, ආගමික නායකයන්ගෙන් සහ ඇතැම් ගුරුවරුන්ගෙන්ද ගුරු සංගම්වලින්ද ඇතිවූ විරෝධයයි. කාලයක් තිස්සේ පුරුදුව තිබෙන දේවල් වෙනස් කිරීම පිළිබඳ භීතියක් සමාජයේ ඇතිවන බවද ජනාධිපතිවරයා තම කථාවේදී ගුරුවරුන්ට මතක් කර දුන්නේය. එන්පීපී සාමාජිකයන් නොවන, එහෙත් ආණ්ඩුවට සහයෝගය පළකරන සමාජ ක්‍රියාකාරිකයන් කිහිප දෙනකු මේ ගැන දැක්වූ ප්‍රතිචාරය මෙසේය; ‘මහජන මතය කියන්නේ ඔය කිහිප දෙනකුගේ මතය නොවෙයිනේ. ඒ ඇරත් ආණ්ඩුව තමන්ගේ පරිවර්තනීය න්‍යාය පත්‍රය ක්‍රියාත්මක කරද්දී පස්සට යනවා නම්, ආණ්ඩුව ගැන මහජන විශ්වාසයට හානි වෙන්නේ නැද්ද?’
ආණ්ඩුව ප්‍රතිපත්ති පස්සට ගැනීම ගැන විපක්ෂය සතුටු වීම පුදුමයට කරුණක් නොවේ. මෙය ‘දුර්වල’, ‘පතෝල’ ආණ්ඩුවක්ය යන විවේචනය අලුත් කිරීමට විපක්ෂයට පුළුවන. මේ අතර, තමන් ගන්නා ප්‍රතිපත්ති පියවර, ඇතැම් අවස්ථාවල සමාජයේ සමහර කොටස්වල විරෝධය නිසා ආපස්සට පියවර තබන්නේ, නැත්නම් පියවර ඉදිරියට නොතබන්නේ මන්ද යන්න ගැන ප්‍රමාණවත් පැහැදිලි කිරීමක් ආණ්ඩුවෙන් ඉදිරිපත් වන්නේද නැත. දැවැන්ත ප්‍රචාරයක් විපක්ෂය දියත් කර ඇති අවස්ථාවක, තමන්ගේ එම තීරණ ගැන පැහැදිලි කිරීම් මහජනතාවට ඉදිරිපත් කිරීමට ආණ්ඩුව මේ දිනවල පියවර නොගැනීම ආණ්ඩුවට සහයෝගය දක්වන පිරිස්වල මහත් කනස්සල්ලට හේතුවක් වී තිබේ.
මේ අතර, ජාජබ ආණ්ඩුවේ නායකත්වය අමතක නොකළ යුතු තවත් වැදගත් කරුණක් නම්, ආණ්ඩුවේ පරිවර්තනීය න්‍යාය පත්‍රය සාර්ථක වීමට නම්, මතවාදී අරගලයද ප්‍රබලව ඉදිරියට ගෙනයාම අත්‍යවශ්‍ය වන්නේය යන්නයි. මතවාදී අරගලයේදී සමාජ මාධ්‍යයට අමතරව අනෙකුත් මාධ්‍ය යොදාගැනීම මෙන්ම ඉංග්‍රීසි සහ දෙමළ භාෂාවලින්ද එම අරගලය කළ යුතුව තිබේ. සිංහල කථා නොකරන, නැතහොත් ජනාධිපතිවරයා තම කථාවලදී භාවිත කරන ව්‍යක්ත සිංහල භාෂාව නොතේරෙන සෑහෙන සහ බලපැම් සහගත දේශීය සහ විදේශීය පුද්ගලයෝ සිටිති. විදේශ තානාපති සහ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ කොළඹ කාර්යාලවල කාර්ය මණ්ඩලවලට ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් ලැබෙන්නේ ප්‍රධාන වශයෙන් ආණ්ඩු විරෝධී මාධ්‍ය වාර්තායි. මතවාදී සටන ඉදිරියට ගෙනයාම රාජ්‍යය පිරිසිදු කිරීමේ සටන ජය ගැනීමටද අත්‍යවශ්‍ය පූර්ව කොන්දේසියකි.
