මැයි 6 වැනිදා පැවැත්වුණු පළාත් පාලන ඡන්ද විමසීම නිසා, ආණ්ඩු කරන ජාතික ජන බලවේගයත්, ප්‍රධාන විරුද්ධ පක්ෂය වන සමගි ජන බලවේගයත්, අඩු නැතිව තම ශරීරවල කුණු තවරා ගත්තේය.
ඡන්ද විමසීම පැවැත්වෙන විටත්, සමගි ජන බලවේගය ප්‍රමුඛ විපක්ෂයේ පක්ෂ කොහොමටත් තිබුණේ ඇඟේ කුණු තවරාගත් තත්වයකය. මැයි 6 වැනිදා ඔවුන් මහජන ඡන්දයෙන් පරාජය කරනු ලැබුවේ ඒ තැවරුණු කුණු නිසාය. ඒ නිසා සජබටත් ඔවුන් සමග එකතු වී සිටින අනෙක් පක්ෂවලටත් අලුතෙන් කුණු තැවරෙන්නට දෙයක් නැත. එහෙත් ජාජබට එසේ නොවේ. ඔවුන්ම කියන පරිදි ජාජබ යනු ලංකාවේ පිරිසිදුතම නිවැරදිම පක්ෂයයි. ලංකාවේ දේශපාලනයේ උඩුයටිකුරු වෙනසක් කිරීමේ පොරොන්දුව ඇතිව බලයට ආ ජාජබ, විවිධාකාර හේතු මත දැන් ඒ කන්දෙන් වේගයෙන් පහළට බසිමින් සිටියි. පළාත් පාලන ඡන්දය, එහි ප්‍රතිඵල හා එම ආයතනවල පාලනය පිහිටුවීම යන කාරණාවලදී, මෙතෙක් නොවූ විරූ ආකාරයේ තවත් නරක නාමයක් ගාවාගන්නට ජාජබට සිදුවිය.
මැයි 6 වැනිදා ඡන්දය පැවැත්වුණේ ආණ්ඩුවට වුවමනා නිසාය. ජනාධිපතිවරණයෙන් හා මහ මැතිවරණයෙන් සලකුණු වුණු ජයග්‍රහණය, පළාත් පාලන ඡන්දයේදීද තහවුරු වනු ඇතැයි ආණ්ඩුව සිතුවේය. සිතුවා පමණක් නොව එසේ කරවා ගැනීම සඳහා වෙහෙසවී වැඩකළේය. ජනාධිපතිවරයා පෞද්ගලිකවම ඡන්ද රැස්වීම් ඇමතීය. අගමැතිවරියද එසේය. මැති ඇමතිවරුද රැස්වීම් කරට ගෙන වැඩ කළහ. ලැබෙන්නේ කොහෙන්දැයි සිතාගන්නට බැරි තරමේ අතිවිශාල මුදල් කන්දරාවක් වියදම් කෙරිණ. එහෙත් ප්‍රතිඵල ආණ්ඩුවට හිතකර නොවීය. සුළු ගණනක් නොව, ලක්ෂ 23ක ඡන්ද සංඛ්‍යාවක් ආණ්ඩුවේ ගොඩෙන් අඩුවී තිබිණ.
ආණ්ඩුවට කලබල වන්නට තිබුණු හේතුව නම්, වැදගත් පළාත් පාලන ආයතන ගණනාවක තනි බහුතර බලයක් පිහිටුවන්නට ඔවුන්ට නොහැකිවීමයි. එය ආණ්ඩුවේ අභිමානයට වැදුණු විශාල පහරකි. ප්‍රතිකාර කරන්නට බැරි තරමේ වැරැද්දකි.
එහෙත් ආණ්ඩුව දේශපාලන යථාර්ථය පිළිගන්නට සූදානම් වුණේ නැත. ඒ නිසා කොහොම හරි, හැම පළාත් පාලන ආයතනයකම පාලනය පිහිටුවා ගන්නට ‘ඩර්ටි ගේම්’ එකක් ආණ්ඩුව දියත් කළේය.
විපක්ෂයේ පක්ෂවලින් තමන්ගේ පැත්තට සභිකයන් බිලිබාගැනීමට ජාජබ විශාල වැඩපිළිවෙළක් දියත් කළේය. එහෙත් ඡන්ද ප්‍රචාරක රැලිවලදී ජාජබ ස්ථාවරය වුණේ පළාත් පාලන අයාතනවලට ඉල්ලන පක්ෂ හා පුද්ගලයන් අතරින්, තමන් හැරුණු විට අනෙක් සියල්ලන්ම හොරුන්, වංචාකාරයන් බවයි. ‘ස්වාධීනව ඉල්ලුවත් ඒ එන්නේ පරණ හොරුම බව සිතට ගන්න’ යැයි ආණ්ඩුවේ මැති ඇමතිවරුන් කීවේ වරක් දෙවරක් නොවේ.
එහෙත් මැතිවරණ පරාජය සමග, ආණ්ඩුව විසින් සිය පාරිශුද්ධ පිරුවටයද දවටාගෙන, තමන්ට අඩුව තිබෙන සභිකයන් සංඛ්‍යාව බාගැනීමේ වැඩපිළිවෙළ අරඹන ලදි. ඒ සඳහා තර්කයක් වුවමනා විය. ‘අපි එකතු කර ගන්නේ පක්ෂ නෙවෙයි. ස්වාධීනව පුද්ගලයන්.’ ඒ තර්කයයි. මෙය බලය වෙනුවෙන් පසුගිය ආණ්ඩු හැම එකක්ම පාහේ මැතිරූ වංචනික සූත්‍රයම විය. වරක් මහින්ද රාජපක්ෂ එක්සත් ජාතික පක්ෂයෙන් මන්ත්‍රීවරුන් 17 දෙනකු බාගත්තේද ඒ විදියටය. එජාපය වෙනම තිබිණ. එයින් මන්ත්‍රී පදවි ලද 17 දෙනකු ‘පෞද්ගලිකව’ මහින්දගේ දෑත් ශක්තිමත් කරන්නට එකතු කර ගැනුණාහ.
මෙවර, කොළඹ මහනගර සභාවේ තත්වය බැරෑරුම් විය. මුළු රටේම බල ලැබුණත් කොළඹ මහ නගර සභාවේ බලය නොලැබීම ජාජබය මහත් අපහසුවටත් කෝපයටත් පත්කරවන්නට හේතු විය. ඒ නිසා කෙසේ හෝ නගර සභාවේ බලය ඇල්ලීමේ මෙහෙයුම ක්‍රියාත්මක විය. නියෝජ්‍ය ඇමති සුනිල් වටගල මේ සභිකයන් ‘බාගැනීමේ‘ මෙහෙයුමේ සක්‍රියව නිරත විය. ආණ්ඩුවට හිතවත් මුස්ලිම් ව්‍යාපාරිකයන් කිහිප දෙනකුගේ සහාය, මන්ත්‍රීවරුන් බාගැනීමේ මෙහෙයුම සඳහා ආණ්ඩුවට ලැබිණි. හිටපු ආණ්ඩුකාර එම්ජේඑම් මුසම්මිල්, මෙලෙස ස්වාධීන කණ්ඩායම්වල සහාය ආණ්ඩුවට ලබාගැනීමේ මෙහෙයුමෙහි පුරෝගාමී චරිතයත් රඟ පෑ බව දැන් කොළඹට නොරහසකි. විශේෂයෙන් දමිළ හා මුස්ලිම් මන්ත්‍රීවරුන් ආණ්ඩුවට එකතු කරගැනීම සඳහා විශාල පරිශ්‍රමයක් ඔවුන් විසින් දැරිණි.
ඒ විතරක් නොවේ, පක්ෂවලට නොව තනි තනි පුද්ගලයන්ට කතාකරන බව මුලින් කී ආණ්ඩුව, ඇතැම් පක්ෂවලටද තමන් සමග එකතු වන ලෙස පසුව බලපෑම් කෙළේය. ජනාධිපතිවරයා පැලවත්ත ජවිපෙ කාර්යාලයට මේ පක්ෂවල සභිකයන් කැඳවමින් තමන්ට සහාය දෙන ලෙස පෞද්ගලිකවම ඉල්ලන තැනට තත්වය ලඝු විය. කාර්යාලයෙන් පිටතට ආ ඇතැම් සභිකයන් ‘අපේ ඉල්ලීම් අපට ලැබුණා’ යැයි මාධ්‍යවලට කියනු ඇසිණි. ඒ ඉල්ලීම් මොනවාදැයි හෙළිදරව් වුණේ නැත. සිය සහෝදර මනෝ ගනේෂන් සමග එක්සත් ජාතික පක්ෂය තුළ සිට, ඉන්පසු වරදාන උදෙසා මහින්ද රාජපක්ෂට එකතු වූ, ඊටත් පසු ඔහුගෙන් වෙන්වී ‘ස්වාධීන’ වූ, දේශපාලන සදාචාරයෙන් අන්තිමටම පිරිහුණු ප්‍රභා ගනේෂන් සමගද ආණ්ඩුව ඒ ක්‍රමවේදය යටතේ, යාළුමිත්‍රකම් ඇතිකරගත්තේය. ඒ දූෂිතයන් යැයි මුළු රටම දැනගෙන සිටි පිරිසක් සමග ශුද්ධවන්තයන් යැයි කියාගන්නා ජාජබ එකතු වූ ආකාරයයි. ඒ අතර සමහර කුඩා කණ්ඩායම්වලින් ආණ්ඩුවට එකතු වූ අය, නිසි පරිදි තම කණ්ඩායම තුළ ඊට අවශ්‍ය අනුමැතිය ලබාගෙන නොමැති බව ඒ කණ්ඩායම්වල සාමාජිකයන්ම මාධ්‍ය සාකච්ඡා පවත්වා පවසන තත්වයක් ඇතිවිය. ඒවායේදී කියැවුණේ, එම සභිකයන් අවස්ථාවාදී ලෙස ආණ්ඩුව සමග එකතු වී ඇති බවයි.
මෙවැනි අපවිත්‍ර තත්වයක් තිබියේ වුවද, ආණ්ඩුව ඒවා නොඇසූ නොදුටු සේ සිටියේය. තමන්ගේ දේශපාලන වාසිය වෙනුවෙනි.
තමන්ට බලය ලබාගැනීම සඳහා ආණ්ඩුව කෙතරම් පහළ තත්වයකට පත්වුණිද යත්, කොළඹ මහ නගර සභාවේ පළමුවැනි රැස්වීමවත් නොපවත්වා තිබියදී, නගරාධිපති උපනගරාධිපති තනතුරුවලට ඡන්දය විමසාද නැති තත්වයක් යටතේ, කොළඹ ජාජබ අපේක්ෂිකා ව්‍රායි කැලී බල්තසාර්, ව්‍යාජ ලෙස නගරාධිපති බව පෙන්වන්නට නියෝජ්‍ය ඇමති සුනිල් වටගල ඇතුළු පිරිසක් උත්සාහ ගන්නා අන්දම, පසුගිය සතියේ දකින්නට ලැබිණ. නීතියෙන් නගර සභාවේ බලයට අයත් නොවන, කොළම නගරයේ ඇළ මාර්ග පිරිසිදු කිරීමේ ව්‍යාපෘතියක් බල්තසාසර් මහත්මියගේ මූලිකත්වයෙන් අරඹන ලදි. ඇය පිරිසිදු කිරීමේ යෙදෙන පුද්ගලයන්ට උපදෙස් දෙමින් වැඩකරනු ඡායාරූපවල සටහන් වී තිබිණ. ඇය එවැනි ව්‍යාජ නගරාධිපතිකමකට ඔසොවා තබනු ලැබුවේ, නගරාධිපති තෝරාගන්නා ඡන්දය ජුනි 16ට නියමිතව තිබියදීය. මෙය ඉතාමත් පැහැදිලිව ආණ්ඩුවේ බලය අපයෝජනය කිරීමකි. සුනිල් වටගල, කොළඹ දිස්ත්‍රික් සංවර්ධන කමිටුවේ සභාපතිවරයායය. බල්තසාර් මහත්මිය මෙලෙස නගරාධිපති ලෙස මහජනතාව අතරට වඩමවා එන ලද්දේ වටගල නියෝජ්‍ය ඇමතිවරයාය.
ඔවුන්ගේ මේ හැසිරීම, මහින්ද රාජපක්ෂ, රනිල් වික්‍රමසිංහ දේශපාලනයේම අද කාලයට ගැළපෙන දිගුවකි. එහි සිස්ටම් චේන්ජ් එකක් නැත. ඇත්තේ අවලස්සණ සිස්ටම් එකම ඉදිරියට ගෙනයාමක් පමණි. ඒ වගේම මේ සිදුවීම, බලය විසින්, තමන් හොඳයැයි කියාගන්නා අයගේ වුණත් පිරිසිදුකම ඉක්මනින්ම අවසන් කරන බවට හොඳ උදාහරණයකි.
ජුනි 16 වැනිදා පැවැත්වෙන සභිකයන්ගේ ඡන්දයෙන් බල්තසාර් මහත්මිය නගරාධිපති වන්නටද ඉඩ තිබේ. එහෙත් ඒ දක්වා ඔවුන් පැමිණි අපකීර්තිමත් දේශපාලන මාවත ඉතිහාසයේ ලියැවී තිබෙනු ඇත.
ආණ්ඩුවේ මේ කිලිටි ක්‍රීඩාව, කෑලිවලට බෙදී සිටි විපක්ෂය එකතු කරන්නට උත්තේජනයක් සැපයීය. ආණ්ඩුව මේ තරම් ආක්‍රමණශීලී වී, විපක්ෂයට පහර පිට පහර දෙමින් එක්තරා ආකාරයකට පටු ලෙසින් හැසිරෙද්දී, විපක්ෂයට ඉතිරිව තිබුණේ කෙසේ හෝ ආණ්ඩුවේ බලය බිඳීමේ වුවමනාව පමණි. ඒ සඳහා පරණ පව් නොසලකා විපක්ෂය එකතු වුණේය.
ඒ අවස්ථාව විපක්ෂයට උදාකර දුන්නේ ආණ්ඩුව මිස අන් කෙනක් නොවේ. එහෙත්, මේ ප්‍රයත්නයෙන් ආණ්ඩුව තවත් වටයක් කෝපගැන්වීය. එකතු නොවන බව සිත විපක්ෂය එකතු වීම ආණ්ඩුවට අවුලකි. පන්තියේ වැඩිම ලකුණු ගත්ත කෙනාට එරෙහිව අනිත් ඔක්කොමගේ ලකුණු එකතු කරන්නට හදනවා වැනි සරල යෙදුම්වලින් විපක්ෂයේ එකතුව සමච්චලයට ලක්කරන්නට ආණ්ඩුව වෑයම් කළේ එහෙයිනි. ගංවතුරේ ගහගෙන යන විට නයි මුගටි එකම කොටයකට ගොඩවෙනවා යන්නද ආණ්ඩුවේ තර්කයකි. බෙදී ඉල්ලූ විපක්ෂයට, එකතුවන්නට මහජන වරමක් නෑ යන්නද ආණ්ඩුවේ තවත් තර්කයකි.
එහෙත් එවුන් එසේ කියන විට, තමන් සමග එකට නොඉල්ලූ (එනම් බෙදී ඉල්ලූ) ස්වාධීන කණ්ඩායම්වල පිරිස එකතු කරගන්නට තමන්ට තිබෙන අයිතිය කුමක්දැයි ආණ්ඩුව සිතන්නට නැත.
කෙසේ හෝ විපක්ෂ පක්ෂවල බහුතරයකට වුවමනා වී තිබුණේ, එකට එකතු වී බලය අල්ලාගෙන ජාජබට පාඩමක් උගන්වන්නටය. එය දේශපාලන සූදුවකි. එකක් විපක්ෂයට ආණ්ඩු බලය නැත. ඒ නිසා එකතු වන කණ්ඩායම් හෝ පුද්ගලයන්ට විවිධ වරදාන දෙන්නටද හැකියාවක් නැත. එවැනි තත්වයක් යටතේ, විපක්ෂයේ පිරිස් එකතු කළ එකම සූත්‍රය ජාජබ ආණඩුවට ඇති පොදු විරෝධයයි. ආණ්ඩුවේ අභිමානය කෙසේ හෝ බිඳදැමිය යුතුයැයි ඔවුන් අතර පැවති පොදු එකඟතාවයි. පසුගිය මැතිවරණවලින් පසු ආණ්ඩුවේ ඉහළ පහළ උදවිය පෙන්වමින් සිටින දේශපාලන උද්දච්චකම මේ තත්වයට පාර කැපුවේය.
එහෙත් තත්වය මත වඩාත් අපහසුවට පත්වුණේ සමගි ජනබලවේගයයි. කොළඹදී සජබට පසු වැඩිම ඡන්ද ලබාගත් පක්ෂය වුණේ එජාපයයි. ඉතිරි සුළුතර සභිකයන් අතර, ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ, ජාතික නිදහස් පෙරමුණ, සර්වජන බලය, ජනරජ පෙරමුණ වැනි පක්ෂවල සභිකයෝද සිටියෝය. ඒ හැම දෙනාටම පොදු පෙරමුණක් සඳහා ඇරියුම් කරන ලදි. මේ සතිය අවසන් වන විට, සමගි ජන බලවේගය ස්ථිරසාරව කියා සිටියේ තමන්ට අවශ්‍ය බහුතරය දැන් නිර්මාණය වී ඇති බවයි. එය ඇත්තද යන්න දැනගත හැකිවන්නේ ජුනි 16වැනිදාටය.
එහෙත්, සජිත් ප්‍රේමදාස මහතාගේ ඊනියා පාරිශුද්ධ දේශපාලනයට එයින් පහර වැදී අවසන්ය. ආණ්ඩුව තම සායම යවා ගත්තා සේ. ‘ඒ ඔක්කොම යාළුවො මල්ලි’ යන ආකාරයෙන් සියලුම දූෂිතයන්, දූෂිතයන්ගෙන් පැවත එන්නන්, දූෂිත පක්ෂවල නියෝජිතයන්, මෙතෙක් කොළඹ මහ නගර සභාව දූෂණය කළ පුද්ගලයන් යනාදි හැම කෙනකු සමගම පයුරුපාසානකම් පවත්වන්නට සජබට සිදුවීමෙන් සජබ සායමද ගියේය. දැන් ඔවුන්ගේ සහායෙන් ප්‍රධාන තනතුරු දෙක ලබාගැනීමට සජබ සැලසසුම් කොට තිබේ. ඒ හිතවත්කම් කොපමණ කාලයකට පවතීවිද, ඒ නිසා ඒ අයට ලබාදිය යුතු වරදාන, වරප්‍රසාද හා අනෙකුත් ඉල්ලීම් මොනවාද යන්න මත නගර සභාවේ සජබ පාලනයේ රූපය තීරණය වනු ඇත.
වැදගත් වන්නේ ජුනි 16දා සිදුවන්නේ කුමක්ද යන්න නොවේ. කවුරු බලය පිහිටෙව්වද, කොළඹ මහ නගර සභාව අන්ත දූෂිත නගර සභාවක තත්වයෙන් ඉහළට එසැවෙන්නේද යන්නයි.
