ජාතික ජන බලය ආණ්ඩුව බලයේ සිටින පසුගිය මාස හත තුළ ඉතා තියුණු ලෙස ප්‍රකාශයට පත් වූ, ඉදිරියේදීත් එසේ වන බවට පෙනෙන, ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ඇති වැදගත් ප්‍රවණතාවක් තිබේ. එය නම් බලයේ සිටින ආණ්ඩුව නිර්දය ලෙස විවේචනයට, ප්‍රශ්න කරනු ලැබීමට සහ වගවීමේ බැඳීමට සමාජය විසින් පාත්‍ර කරනු ලැබීමයි. දේශපාලන බලය අහිමි වූ සහ දැනට විරුද්ධ පක්ෂයට එකතු වී සිටින දේශපාලන පක්ෂ සහ කණ්ඩායම්, රාජ්‍යයේ හිමිකාරත්වයට හෝ පාලනයට යටත් නැති සියලු ධාරාවල ජනමාධ්‍ය, පාර්ලිමේන්තුව ඇතුළත සිටින විරුද්ධ පක්ෂ, සහ කොළඹ නගරය ආශ්‍රිත සිවිල් සමාජ ක්‍රියාකාරී සංවිධාන සහ බුද්ධිස්තර, මෙම විවේචක කඳවුරේ ඉදිරියෙන්ම සිටිති.
ලංකාවේ දැනට සිදුවන දේශපාලන සාකච්ඡාවේ ස්වභාවය සහ ගමන්මග සහ ඒවායින් ප්‍රකාශ වන දේශපාලන විඥානය දෙස තරමක් හෝ පරීක්ෂාවෙන් බලන විට, රටේ අලුත් බල ධ්‍රැවීකරණයක් ඇතිවී තිබෙන බවද පෙනේ. එය නම් ජාජබ ආණ්ඩුව සහ එහි විවේචකයන් යන කඳවුරු දෙකයි. මෙම දෙවැනි කඳවුර, මතවාදී වශයෙන් එකඟතාවක් ඇති සන්ධානයක් නොවේ. එහෙත් ජාජබ ආණ්ඩුවට සහ එහි ප්‍රතිපත්ති, ක්‍රියාමාර්ග, කරන නොකරන දේට එරෙහි වීම, නැතහොත්, අවම වශයෙන් විරෝධය පෑම, එම සියලු දෙනා එකට එකතු කරන අවම පොදු සාධකය වී තිබේ.
මෙම ලිපියේ අරමුණ ලංකාවේ වර්තමාන දේශපාලනයේ ප්‍රකාශ වෙමින් තිබෙන මෙම ගතිකත්වය විමර්ශනයට භාජනය කිරීමයි.
ප්‍රශ්න කිරීමේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්
ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ මෑත කාලයේ වඩාත් ඉදිරියට පැමිණ ඇති ලක්ෂණයක් නම්, පුරවැසියන් විසින් ආණ්ඩුවේ ක්‍රියාමාර්ග, ප්‍රතිපත්ති, ආණ්ඩුවේ, දේශපාලනඥයන්ගේ සහ නිලධාරීන්ගේ චර්යාව ඍජුව ප්‍රශ්න කිරීමේ භාවිතය පැතිරීමයි. 2022 පුරවැසි අරගලය මෙම ප්‍රවණතාවේ උච්චස්ථානය විය. ලිබරල් පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ එම කාර්යය සාමාන්‍යයෙන් කරන්නේ ආණ්ඩු බලයේ නැති විරුද්ධ පක්ෂ සහ ජනමාධ්‍යයි. මෑත කාලයේදී සිවිල් සමාජ සංවිධානවලටද එම වගකීම පැවරීමට ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී න්‍යායට හැකිවී තිබේ. සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ ලිබරල් න්‍යායේ, පුරවැසියන් සක්‍රිය වන්නේ මැතිවරණ කාලයේය. මැතිවරණ අතරතුර පුරවැසියන් සාමාන්‍යයෙන් සිටිය යුත්තේ නිෂ්ක්‍රිය තත්වයකය යන්න ලිබරල් දේශපාලන න්‍යායේ අපේක්ෂාවයි. මැතිවරණ කාලවලදී පමණක් නොව, සැමදාම දේශපාලන වශයෙන් අවදියෙන්, විමසිලිමත්ව, දේශපාලන ක්‍රියාවලීන්ට සහභාගි වෙමින්, සක්‍රියව සිටීම පුරවැසියන්ගෙන් අපේක්ෂා කරන්නේ රාජ්‍යය සහ දේශපාලනය පිළිබඳ සමූහාණ්ඩුවාදී ප්‍රවේශයයි. විශේෂයෙන් එහි ඇති ‘පුරවැසි සමුහාණ්ඩුවාදී’ න්‍යායයි. එම න්‍යායට අනුව පුරවැසියන්ගේ කාර්යය තමන්ගේ නියෝජිතයන් සහ පාලකයන් තෝරාපත්කර ගැනීමට පමණක් සීමා නොවේ. දේශපාලන වශයෙන් අවදිව සිටීම, දේශපාලන බලය ප්‍රශ්න කිරීම, අභියෝගයට ලක්කිරීම, දේශපාලන බලය හිමියන්ගේ තීරණ, ප්‍රතිපත්ති සහ කටයුතු පිළිබඳ වගවීම අපේක්ෂා කිරීම ‘සක්‍රිය පුරවැසිභාවයේ’ නීර්ණයක ලක්ෂණයයි.
අප රටේ පුරවැසිභාවය පිළිබඳ මෙම පරිවර්තනයේ සංකේතවත් මොහොත 2022 පුරවැසි අරගලයයි. ඇත්ත වශයෙන් දේශපාලන න්‍යායාචාර්යවරුන්ගේ පිළිගැනීමට ලක්නොවී තිබුණත්, ලංකාවේ අද පවත්නා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ‘පුරවැසි සමූහාණ්ඩුවාදී’ (ජසඩසජ රුචමඉකසජ්බ) ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයකි. ලංකාවේ පුරවැසියන් ‘පුරවැසි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී’ (ජසඩසජ ාැපදජ්එසජ) පුරවැසියන්ය. තවමත් සිදුවී නැත්තේ සහ ඒ නිසාම සිදුවිය යුතුව තිබෙන්නේ, මෙම පරිවර්තනය ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා නීතිය තුළ සහ චින්තනය තුළ පිළිගැනීමට ලක්කිරීමයි. එවැන්නක් සඳහා ලංකාවේ ‘දේශපාලන සමාජය’, එනම් දේශපාලන සාකච්ඡා, දේශපාලන ආයතන, දේශපාලන බලය ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය තීරණය කරන, දේශපාලන පක්ෂ, පාර්ලිමේන්තුව, දේශපාලන නායකයන්, ජනමාධ්‍ය සහ බුද්ධිස්තර සතුව සූදානමක් හෝ හැකියාවක් තිබේද? යන්න මතුකළ යුතු ප්‍රශ්නයකි. එම ප්‍රශ්නයට මගේ පිළිතුර නම් ‘නැත’ යන්නයි.
ආණ්ඩු පක්ෂය හා විපක්ෂ පක්ෂ සැසඳීමක්
වර්තමාන ලංකාවේ සමාජය සමස්තයක් වශයෙන් ළඟාවී සිටින දේශපාලන මොහොත හැඳින්විය හැකි එක් ආකාරයක් නම් එය ‘පරිවර්තනාත්මක මොහොතක්ය’ යන්නයි. නිදහසෙන් පසු ලංකාවේ සිංහල, දෙමළ සමාජවල පීඩිත, නිර්ප්‍රභූ සහ තරුණ සමාජ කොටස් සහ බලවේගවල දේශපාලන චර්යාවන් තුළ කැටිවී ප්‍රකාශයට පත්වී තිබුණ සියලු අපේක්ෂාවන්ගේ හරය ප්‍රකාශයට පත්කළ හැකි වචනය නම් ‘පරිවර්තනය’ යන්නයි. දේශපාලන, සමාජීය, ආර්ථික හා රාජ්‍ය බලය යන ක්ෂේත්‍රවල හරයාත්මක, ව්‍යුහාත්මක සහ රැඩිකල් වෙනස්වීම් සහ නව තත්වයන් නිර්මාණය කිරීම ‘පරිවර්තනය’ යන එම පරිකල්පනයෙහි ගැබ්වී තිබිණ.
සිංහල සමාජයේ එහි අඩංගුවී තිබුණේ ආර්ථික හා සමාජ සාධාරණත්වය, දේශපාලන බලයේ නිර්ප්‍රභූකරණය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කිරීම මූලික කොටගත් රැඩිකල් පරිවර්තනාත්මක අපේක්ෂාවන්ය. උතුර, නැගෙනහිර සහ කඳුරට දෙමළ සමාජවල පරිවර්තනීය අපේක්ෂාවන් වූයේ දේශපාලන සමානත්වය, සමාන පුරවැසිභාවය, සාමූහික අයිතිවාසිකම්, සංස්කෘතික අයිතිවාසිකම් සහ ප්‍රාදේශීය ස්වයං පාලනය සහ රාජ්‍ය බලයට සහභාගිත්වයයි. රාජ්‍ය බලයට සහභාගි වීමේ අයිතිය සිංහල සමාජයේ තරුණ පරම්පරාව 1960 ගණන්වල සිට ඉදිරියට දැමූ පරිවර්තනීය අපේක්ෂාවක් විය.
මෙම පසුබිම පසුගිය වසරේ අවසාන මාස හතර තුළ අප රටේ සිදුවූ දේශපාලන පරිවර්තනයෙහි ඓතිහාසික අර්ථය හඳුනාගැනීමට අපට ප්‍රයෝජනවත් වේ. දැනට ලංකාවේ විරුද්ධ පක්ෂ සහ කණ්ඩායම්ද, ඒවාට සම්බන්ධ මෙන්ම ස්වාධීන ජනමාධ්‍ය විසින්ද, නාගරික සිවිල් සමාජ ක්‍රියාකාරීන් විසින්ද තම පාලනය යටතට ගෙන ඇති බව පෙනෙන ජාජබ ආණ්ඩුව හා න්‍යාය පත්‍රය පිළිබඳ විවේචනාත්මක කතිකාව පිළිබඳව හරයාත්මක විචාරයක් ගොඩනැගීමට මෙම පසුබිම ප්‍රයෝජනවත්ය.
විවේචන පිළිබඳ විචාරයක්
ලංකාවේ වර්තමාන දේශපාලන සාකච්ඡාවෙහි ජාජබ ආණ්ඩුව පිළිබඳව තිබෙන විවේචන අතර අධිපති විවේචන කතිකාවේ ප්‍රධාන දුර්වලතාවක් තිබෙන බව නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. එය නම් එම විවේචනයේ ඇති මතුපිටභාවයයි. එයට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ, එම විවේචනයට දේශපාලන හා බුද්ධිමය නායකත්වය දෙන්නේ සජබය, එජාපය, පොදුජන පෙරමුණ, ශ්‍රීලනිපය ප්‍රධාන, අලුත් දේශපාලන සිතීමක් හෝ පරිකල්පනයක් සඳහා අවශ්‍ය ප්‍රතිභා ශක්තියක් නැති, ස්වයං-ප්‍රතිසංස්කරණයට හැකියාව නැති, යල්පැන ගිය දේශපාලන න්‍යාය පත්‍ර සහිත දේශපාලනඥයන් වීමයි. මෙම දේශපාලනඥයන් පාර්ලිමේන්තුව ඇතුළතද, ඉන් පිටතද නිරතුරුව ඉදිරිපත් කරන අදහස් සහ විවේචනවලින් පෙනෙන්නේ පහත සඳහන් ආතකාරයේ දුර්වලතාය.
මෙම දේශපාලන කණ්ඩායම්වලට හා නායකයන්ට වර්තමාන ආණ්ඩුව පිළිබඳ හරයාත්මක, හරවත්, අර්ථවත් හෝ රටේ පුරවැසියන්ගේ දියුණු දේශපාලන විඥානයට ආමන්ත්‍රණය කළ හැකි විචාරයක් ගොඩනැගීමේ හැකියාව හෝ උවමනාව නොතිබීම පළමුවැන්නයි. දෙවැන්න නම්, ලංකාවේ ඡන්දදායකයන්ගේ අති බහුතරයක් විසින් තමන් ප්‍රතික්ෂේප කරන ලද්දේත්, ජාජබය බලයට පත්කරන ලද්දේත් මක්නිසාද යන ප්‍රශ්නයට අවංක පිළිතුරක් ඉදිරිපත් කිරීමට ඇති නොහැකියාව සහ සූදානම් නැති වීමයි. තුන්වැන්න, තමන් එපාවූ පුරවැසියන්ට හා සමාජයට තමන්ගේ නායකත්වයත්, තම දේශපාලනයත් අලුතෙන් අදාළ කරගන්නේ කෙසේදැයි නිර්මාණාත්මකව සිතීමට නොහැකිවීමයි. පළාත් පාලන මැතිවරණ ප්‍රතිඵලවලින් පසුව සජබ නායකයාගේ නායකත්වයෙන් බිහිවෙමින් පවතින ‘දූෂිතයන්ගේ සන්ධානය’ වෙතින් මෙම පක්ෂ හා කණ්ඩායම් ප්‍රදර්ශනය කරන්නේ මෙරට පුරවැසියන්ගේ දේශපාලන බුද්ධියට ප්‍රසිද්ධියේ සිදුකරන අවමානයක් බව තේරුම් ගැනීමටවත් නොහැකි විපක්ෂයකට 2022 අරගලයෙන් පසු ලංකාවේ සමාජයට තමන්ගේ ඇති අදාළත්වය කුමක්ද යන ප්‍රශ්නය බෙහෙවින් ප්‍රබලව මතු වී තිබේ.
විපක්ෂයේ දේශපාලන පක්ෂ, කණ්ඩායම්, පුද්ගලයන් සහ ඒවාට සම්බන්ධ ජනමාධ්‍ය එන්පීපී ආණ්ඩුව ගැන කරන විවේචනයේ ප්‍රධාන ගතිලක්ෂණයක් නම්, දේශපාලන වශයෙන් දියුණු, දේශපාලන විනයක් ඇති අප රටේ පුරවැසි ප්‍රජාව ඉදිරියේ, ආණ්ඩුව පිළිබඳව හරයාත්මක විවේචන කතිකාවක් ගොඩනැගීමට ඇති අසමත් බවයි. මෙය විපක්ෂයට සම්බන්ධ මෙන්ම ස්වාධීන ජනමාධ්‍යකරුවන්ද නිරතුරුව ප්‍රදර්ශනය කරන දුර්වලතාවකි. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සහ රනිල් වික්‍රමසිංහ එකඟ වූ ‘සකසුරුවම් ප්‍රතිපත්ති’ විසඳුම වෙනස් නොකර ඉදිරියට ගෙනයෑම පිළිබඳව විකල්පයක් ඉදිරිපත් නොකිරීම, මහනුවර දළදා ප්‍රදර්ශන උත්සවය සම්බන්ධව ඇතිවූ ව්‍යාකුලත්වය ගැන සතුටු වීම, ඉන්දියාව සමග ආණ්ඩුව පවත්නා සම්බන්ධතාවල සංකීර්ණත්වයට අසංවේදී වීම, විපක්ෂයේ සහ විපක්ෂයට ළැදි ජනමාධ්‍ය සතු මෙම නොහැකියාවට නිදසුන් කිහිපයකි. ආණ්ඩුව පිළිබඳව, අසන්නන්ට සහ කියවන්නන්ට තාවකාලික විනෝදය ලබාදෙන ‘සරල සිල්ලර’ යන වචනවලින් හැඳින්විය හැකි මතුපිට විවේචනවලින් ඈතට ගිය විවේචන ඉදිරිපත් කිරීමට නොහැකි විපක්ෂයකින් බලාපොරොත්තු විය හැකි දේශපාලන ඉරණම වන්නේ ‘දූෂිතයන්ගේ සන්ධානය’ නිර්මාණය කිරීම වීම, විපක්ෂය නියෝජනය කරන දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලන පරිහාණියේ අවසාන සංකේතාත්මක ක්‍රියාවයි.
මෙම ලිපියෙන් ඉදිරිපත් කරන ප්‍රධාන අදහස වන්නේ විපක්ෂයවත්, විපක්ෂයට සම්බන්ධ සහ ස්වාධීන ජනමාධ්‍යවත් ජාජබ ආණ්ඩුව, එහි ප්‍රතිපත්ති එය කරන සහ නොකරන දේ ගැන විවේචනය නොකළ යුතු බව නොවේ. එහි යෝජනාව වන්නේ, 2024 දේශපාලන වෙනස ඇතිකිරීමටත්, විපක්ෂයේ කණ්ඩායම්වලට බලය නොදීමටත්, තීරණය කර තිබුණු මෙරට බහුතරයක් වන ඡන්දදායකයන්ගේත් මහජනතාවගේත් දේශපාලන බුද්ධියට ගැළපෙන සහ ගරුකරන ආකාරයේ විවේචන ඉදිරිපත් කරන ලෙසයි. ‘මතුපිටත්වය ඉක්මවා ගිය විවේචනයක්’ යන අදහස මෙම ලිපියේ මුලින්ම ඉදිරිපත් කෙළේ ඒ නිසාය. අප සමාජයේ කාලයක් තිස්සේ ඒකරාශී වී ඇති පරිවර්තනාත්මක අභිලාෂවලට සේවය කිරීමට හා ඒවා සාක්ෂාත් කිරීමේ දේශපාලන කර්තෘකයා ලෙසින් ස්වේඡාවෙන් ඉදිරිපත් වී ඇත්තේත්, පුරවැසියන් විසින් තෝරාගනු ලැබ ඇත්තේත්, ජාජබ ආණඩුව සහ එහි නායකත්වයයි. ජාජබ ආණ්ඩුව ගැන කරන හරයාත්මක සහ අර්ථවත් විවේචනයක කේන්ද්‍රීය ප්‍රශ්නය විය යුත්තේ මෙම පරිවර්තනීය කර්තෘක කාර්යය සහ වගකීම ඉටුකිරීමට ජාජබ ආණ්ඩුව ප්‍රමාණවත් කාර්යයක් කරන්නේද නැද්ද යන්නයි. සිල්ලර මතුපිටවාදී විවේචනවලින් ඈතට යා හැක්කේ විවේචනයට මඟ පෙන්වන ප්‍රශ්නවල ඇති ගුණාත්මකභාවය අනුවය. එවැනි ප්‍රශ්න ඇසීමට විපක්ෂ කණ්ඩායම්වලට සහ නායකත්වයන්ට හැකියාව තිබේද? නැද්ද? යන්න වෙනමම විමසිය යුතු ප්‍රශ්නයකි.
