මහජනතාවට බලය බෙදාහැරීම පිළිබඳව පසුගිය මැයි දින වේදිකාවේදී ජාතික ජන බලවේගයේ ජාතික විධායක සභික ලාල් කාන්ත කී දේ නිවැරදිය. සහ එය විය යුත්තකි. ඔහු කළ කතාවේ කැබලි ටිකක් එකට පූට්ටු කරමින් සහ පසුගිය කාලයේ අඛණ්ඩවම ඔහු මේ ගැන දැක්වූ අදහස් ගැන සැලකිල්ලකින් තොරව, ඔන්න ජවිපෙ පරණ පුරුදු විදියට නඩු විසඳන්න තමන්ගේ පාක්‍ෂිකයන්ට බලය දෙන්න යනවාය යන බොරුවක් නිර්මාණය කරන්නට හදමින් සමගි ජන බලවේගයේද, පොහොට්ටුවේද විජේදාස රාජපක්‍ෂ ඇතුළු මහා ප්‍රාඥයන් මෙන්ම අනෙකුත් ලොකු පොඩි දේශපාලකයන්, බුද්ධිමතුන් දක්වන අදහස් දකින අහන විට සිතෙන්නේ, මේ අයගේ හොඳ සිහිය අහිමි වී ඇති තරම ගැනය.
ඔවුන්ගේ හොඳ සිහිය අහිමි වී තිබෙන්නේ, ජාජබ තමන්ගේ පොදු සතුරා ලෙස සැලකීමට පටන්ගෙන ඇති හෙයිනි. ඔවුන් සිතන්නේ ජාජබ නායකයන් හෝ අනුගාමිකයන් හෝ කියන කුමක් හෝ කතාවක් වැරදි පැත්තට අර්ථ දැක්වීමෙන් ජාජබ දුර්වල කළ හැකි බවයි. ඇත්ත, ජාජබ නායකයන් කියන වැරදි කතාද එමට තිබේ. පසුගිය සතියක එහි ජාතික විධායක සභික නලින් හේවගේ කීවේ එවැනි කතාවකි. එහෙත්, ඒ විදියටම ජාජබ උදවිය කියන හැම දෙයක් ගැනම බලන්නට බැරිය. ලාල් කාන්ත කී දෙය ගැනද සජබ හා පොහොට්ටුව පොට වරද්දා ගත්තේ අර විදියටම බලන්නට යාමෙනි.
ලාල් කාන්ත කීවේ ජනතාවට බලය බෙදීම ගැන දියුණු අදහසකි. ඒ ගැන මෙවර අනිද්දා පුවත්පතේ මහාචාර්ය ජයදේව උයන්ගොඩ ප්‍රමාණවත් පැහැදිලි කිරීමක් කර තිබේ. මේ ආකාරයේ අදහස් ලාල් කාන්ත කියන්නේ අද ඊයේක සිට නොවේ. ජාජබයේ බොහෝ දෙනකු නොකියන මෙන්ම නොදන්නා සමහර දියුණු අදහස් ලාල් කාන්ත කියන බව රහසක් නොවේ. ඒ ඔහු බොහෝ විට විවෘත මනසකින් ලෝකය දකින්නට පුරුදු වී සිටින නිසාවෙනුත්, අලුත් දැනුම හා විචාර ගැන කියවීමට, සාකච්ඡා කිරීමට, සංවාද කිරීමට ඔහු දක්වන උනන්දුව නිසාවෙනුත් සහ ජාජබ බොහෝ නායකයන් හා අනුගාමිකයන් මුහුණ බලන්නටවත් බිය හා අකමැති වන සමාජයේ විවිධ තීරු සමග ඔහු නොබියව දක්වන පයුරුපාසානකම් නිසාවෙනුත්ය. මේ විවෘත ලක්‍ෂණය, ජාජබ බොහෝ නායකයන්ගේ මෙන්ම අනුගාමිකයන්ගේද නැති දෙයකි. පසුගිය කාලයේ එවැනි විවෘත භාවයක් පවත්වාගෙන ගිය සමාජයේ විවිධාකාර සිවිල් චරිතද, ජාජබට එකතු වීමෙන් පසු ජවිපෙටත් එහා ගුහාවල් තුළට ගාල්වී දත කට පූට්ටුකරගෙන සිටින තත්වයක, ලාල්ගේ මේ විවෘත වීම වැදගත්ය.
ලාල් කාන්ත ප්‍රමුඛ ජාජබය, බලය විමධ්‍යගත කිරීම ගැන දක්වන්නේ සංවෘත අදහසකි. පළාත් සභා පදනම් කරගත් බලය විමධ්‍යගත කිරීම, නැතිනම් ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නයට විසඳුමක් ලෙස බලය බෙදා හදාගැනීම ගැන ජාජබ දක්වන්නේ ඉතාමත් නිෂේධනීය අදහසකි. හැකි නම් ඔවුන් පළාත් සභා නැතිකරනවා සිකුරුය. ජාජබ නායක අනුර කුමාර දිසානායක පසුගිය දිනෙක කියා ඇති පරිදි, ඔවුන් පළාත් සභා තවදුරටත් තබාගන්නේ, දෙමළ ජනතාව තමන්ගේ වාර්ගික ගැටලුවට විසඳුමක් ලෙස පළාත් සභා දකින නිසාවෙන් පමණකි. නැතිනම් පළාත් සභා වැනි බලය බෙදා හදාගැනීමේ ආයතනයක් ඔවුන්ට අවශ්‍ය නැත.
ඔවුන් කියන්නේ රටේ සියලුම දෙනා එකම මට්ටමේ බවට නීති සම්පාදනයෙන් හෝ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තියෙන් තහවුරු කළ විට ජනවාර්ගික පදනම මත පසුගිය කාලයේ ඇතිවී තිබෙන සියලු දෝස නිවාරණය වනවාය කියන වැරදි අදහසයි. අපේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 12 වැනි ව්‍යවස්ථාවේ දක්වන්නේ, රටේ සියලුම පුරවැසියන් සමාන තත්වයේ ලා සැලකිය යුතු බවයි. ‘නීතිය පසිඳලීම සහ ක්‍රියාත්මක කිරීමද නීතියේ රැකවරණයද සර්ව සාධාරණ විය යුතුයැ’යි එහි කියයි. කිසිම පුරවැසියකු වර්ගය, ආගම භාෂාව කුලය ස්ත්‍රීපුරුෂ භේදය දේශපාලන මතය හෝ උපන් ස්ථානය යන හේතු මත හෝ ඉන් කවර හේතුවක් මත හෝ වෙනස්කමකට හෝ විශේෂයකට හෝ භාජනය නොවිය යුත්තේය’ යැයි එහි කියයි. එහෙත් 12(4) ව්‍යවස්ථාවේ මෙසේ කියැවෙයි. ‘කාන්තාවන්ගේ ළමයින්ගේ අබල තැනැත්තන්ගේ ප්‍රගතිය සඳහා නීතිය මගින්, අනුනීතිවලින් හෝ විධායක ක්‍රියාමාර්ගයෙන් විශේෂ සහන සැලැස්වීම මේ ව්‍යවස්ථාවෙන් කිසිසේත් අවහිර නොවන්නේය.’
නීතිය ඉදිරියේ සියල්ලන් සර්ව සාධාරණ යැයි කීමෙන් හා කිසිවකුට වෙනස්කම් නොකළ යුතුයැයි කීමෙන් පමණක් ප්‍රශ්නය විසඳේ නම්, එය සිදුවෙයි නම්, 12(4) වගන්තියක් අවශ්‍ය වන්නේ නැත. 12(4)ක් එකතු කිරීමෙන් පෙනෙන්නේ නීතිය ඉදිරියේ සියල්ලන්ම සමානයැයි කීමෙන් සියල්ලන් සමාන නොවන බවයි. විශේෂයෙන් ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නය වැනි ශ්‍රී ලාංකික සමාජයේ ගැඹුරටම කිඳා බැස තිබෙන ප්‍රශ්නයකට මෙවැනි හුදු සමානත්වය හඟවන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය හෝ විධායක ප්‍රතිපාදනවලින් පිළිතුරු සොයාගත නොහැකි බව අලුතෙන් කිව යුතු නැත. ලාල් කාන්ත ඇතුළු ජවිපෙ/ජාජබ සියල්ලෝ මේ කාරණය මගහැර යති. ඔවුන්ට අනුව, එවැනි මට්ටමේ බලය බෙදීමක් අවශ්‍ය නැත.
එසේ නම් ලාල් කාන්ත කීවේ කුමක්ද? ඔහු කීවේ, පහළ මට්ටමට බොහෝ දුරට විධයක හා පරිපාලනමය බලය බෙදීමේ ආකාරයකි. ප්‍රාදේශීය සභාවලට, ඊට පහළ ආයතන මට්ටමකට එම ආයතනයට අයත් වන ප්‍රාදේශීය ජනතාව පිළිබඳ තීන්දු තීරණ ගැනීමේ බලයත්, ඒවා ක්‍රියාත්මක කිරීමේ බලයත් බෙදීමයි. ඒ නිශ්චිත කුඩා මහජනතාව අතර ආරාවුල් ඇතිවූ විට ඒවා විසඳාගැනීමේ බලයත් ඔවුන්ටම දීමේ ක්‍රමයයි. එය අද ලෝකයේ පිළිගත් ප්‍රශස්ත ක්‍රමයකි. අධිකරණ ක්‍ෂෙත්‍රයේ විවෘත මනසකින් සිටින අධිකරණ නිලධාරීන් පවා සිතන්නේ වර්තමානයේ අධිකරණවලට සීමා කර ඇති සමහර බලතල, තවදුරටත් පහළට බෙදාහැරීමේ ක්‍රම ගැන අප සිතිය යුතු බවයි.
මීට කෙලින්ම අදාළ නොවන නමුත්, පසුගිය කාලය පුරා, සමහර වැරදි සම්බන්ධයෙන් ඇප දීමේ බලය මහාධිකරණවලට පැවරීමෙන් සිදුවූ විශාල අවුලක් වුණේ, මහාධිකරණයේ ඇප ඉල්ලුම්පත් පමණක් විශාල වශයෙන් ගොඩගැසීමයි. පසුගිය කාලයේ ‘යුක්තිය’ නමැති අත්තනෝමතික මෙහෙයුම නිසා කොළඹ මහාධිකරණයේ ඇප නියම කරන උසාවි ඉදිරියේ පමණක් ගොඩගැසුණු ඇප ඉල්ලුම්පත් ගණන 2000ක් පමණ වන බව දැනගන්නට තිබේ. මීට කාලයකට පෙර, මිනිමැරුම් චෝදනා සම්බන්ධයෙන් වුණත්, දින 90ක් තුළ චෝදනා පත්‍ර ගොනු නොකෙරෙන්නේ නම්, ඇප දීමේ බලය මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයට පවරා තිබිණ. එහෙත් දැන් ඒ බලයද මහාධිකරණයට පවරා තිබේ.
තවත් එවැනි කාරණාවක් දක්වතොත්, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට පමණක් තවමත් සීමා කොට තිබෙන මූලික අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ අධිකරණ බලය දැක්විය හැකිය. අද කහටගස්දිගිලියේ හෝ වවුනතිව්වල හෝ මූලික අයිතිවාසිකම් කඩවීමක් වුණත් ආ යුත්තේ කොළඹ පමණක් පිහිටා ඇති ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයටය. ඒ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයටම පනත් කෙටුම්පතක ව්‍යවස්ථානුකූලභාවය විමසීම පිළිබඳ පෙත්සම් පැමිණි විට, මූලික අයිතිවාසිකම් නඩු පසෙකට දා දින දෙක තුනක් එක දිගට එම පෙත්සම් විභාග කිරීමට සිදුවෙයි. ප්‍රතිඵලය පැැදිලිය. ඒ නිසා මූලික අයිතිවාසිකම් කඩවීම් පිළිබඳ විමසීමේ බලයද ඉන් පහළට යා යුතුය යන්න ප්‍රචලිත අදහසකි.
මෙවැනි කාරණාවලින් පෙනෙන්නේ, අපේ අධිකරණ බලතල පහළට යැවීම ගැන තියුණු සාකච්ඡාවක් ඇතිවිය යුතු බවයි. මේ වන විට අඩුපාඩු මධ්‍යයේ වුණත් හොඳින් ක්‍රියාත්මක වන සමථමූල මණ්ඩල ක්‍රමය නිසා, සහ ණය සහන මණ්ඩල, ගෙවල් කුලී මණ්ඩල, කම්කරු විනිශ්චය සභා, ක්වාසි අධිකරණ වැනි වෙනත් ආරාවුල් නිරාකරණය කරන ආයතන නිසා, ඉහළ අධිකරණ පද්ධතියට වැටෙන්නට නියමිත කොපමණ බරක් නිදහස් වී තිබේද යන්න අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. ඒ නිසා අනාගතයේදී හැකි තරම් පහළ මට්ටමට අධිකරණ බලතල අදාළ වන සීමිත තත්වයන්ගෙන් පැවරීම අත්‍යවශ්‍යය. එය ලාල් කාන්ත ඒ ගැන කීවද නොකීවද බලයට පත්වන ඕනෑම ආණ්ඩුවක් විසින් කළ යුතු දෙයකි. එවැනි පහළ මට්ටමේ යුක්තිය පසිඳලන ආයතනවලට මිනීමැරුම් ස්ත්‍රීදූෂණ හෝ වෙනත් බරපතළ අපරාධ පිළිබඳ අධිකරණ බලය දිය යුතුයැයි කිසිවකු කියන්නේ නැත.
ලාල් කාන්තගේ කතාව ගැන පාර්ලිමේන්තුව නමැති අද්විතිීය සංවාද භූමියේදී සජබ හා පොහොට්ටු මන්ත්‍රීනුත්, ඔවුන්ට එදිරිව හරිනි අමරසූරිය මන්ත්‍රීවරියත් කළ අදහස් දැක්වීම් අසන විට, මනා සිහිය අහිමිවී තිබෙන්නේ සජබටත් පොහොට්ටුවටත් බව මැනැවින් පැහැදිලි වෙයි. එකක් නම්, ඔවුන් අදහස්වලට මුල් කර ගත්තේ යම් රූපවාහිනි නාලිකාවක් විසින් අතිශය කපටි ලෙස සංස්කරණය කරන ලද ලාල්ගේ කතාවේ කොටස් වීමයි. දෙවැන්න, ඒ පදනම් කරගෙන මේ මන්ත්‍රීවරුන් දැක්වූ අතිශය ප්‍රාථමික අදහස්ය. මන්ත්‍රීවරුන් නම් කමක් නැත, මහා ප්‍රාඥයකු හැටියට තමන්ම හඳුන්වා ගන්නා විජේදාස රාජපක්‍ෂ ඇමතිවරයාද, ඒ ගැන දැක්වූ අදහස් විකාරසහගතය. ඔහු කිව්වේ, ඕන ඕන විදියට අධිකරන පිහිටුවන්නට බැරි බවත්, අධිකරණ පිහිටුවීමට බලය ඇත්තේ පාර්ලිමේන්තුවට බවත්ය. ඇත්තය.
අධිකරණ බලය දැනට තිබෙනවාට වඩා පහළට ගෙනයන්නට වුවමනා නම් එය අනුමත කළ යුත්තේ පාර්ලිමේන්තුවයි. ඒ අනුමත කරන පාර්ලිමේන්තුව දැන් පවතින පාර්ල්ිමේන්තුව නොවේ. විජේදාස රාජපක්‍ෂ අධිකරණ ඇමතිකම හොබවන ආණ්ඩුවක්ද නොවේ. එවැනි ආණ්ඩුවකින් යථා පරිදි, ඉතාමත් සෞඛ්‍යවත් සාකච්ඡා සංවාදවලින් පසු මෙවැනි ප්‍රතිසංස්කරණ ගෙනා හැකිදැයි සලකා බැලිය හැකිය. සබජ හා පොහොට්ටු මන්ත්‍රීවරුන්ට පෙන්වන්නට වුවමනා වී තිබුණේ. ලාල් කාන්ත තම පාක්‍ෂිකයන් ඉදිරියේ මේ කතාව කියූ නිසා, අනාගතයේදී ගමේ නඩු ඇසීමේ බලය ජවිපෙ/ජාජබ පාක්‍ෂිකයන්ට ලැබීමේ ‘භයානක අනතුරක්’ තිබෙන බවයි.
1987-89 කාලයේ ජවිපෙ/දේශප්‍රේමී ජනතා ව්‍යාපාරය මිනිසුන් ගැන තමාම විනිශ්චය කොට මරාදැමූ බව කවුරුත් දන්නා ඇත්තකි. එහෙත් දැන් තිබෙන්නේ ඒ කාලය නොවේ. පහළට මට්ටමට අධිකරණ බලය ලැබෙනවා නම්, ඒ ලැබෙන්නේද ජවිපෙ/ජාජබ පාක්‍ෂිකයන්ට පමණක් නොවේ. විධිමත් ක්‍රමයක්, විධිමත් අධිකරණ බලය බෙදාහැරීමක් යටතේ සියලුම මහජනතාවටය. සජබ හා පොහොට්ටු ජනතාවටත් ඒ බලය ලැබේ. එසේ බලය ලැබෙනවාය කියන්නේ මහජනතාව නඩු විසඳන කැලෑ උසාවි ක්‍රමයක් නොවන බවද සියල්ලෝ දනිති. ඒ නිසා, ලාල් කාන්ත කී දේහි කිසිදු විනාශකාරී අදහසක් ඇත්තේ නැත. තිබෙන්නේ දියණනු අදහසකි. අවශ්‍ය වන්නේ එවැනි අදහස් ප්‍රමාණවත් උද්යෝගිමත් සාකච්ඡා සංවාදවලට භාජනය කොට වැඩි දියුණු කර ගැනීමයි. එවිට අනාගතයේදී ජාජබ වෙනුවට සජබ හෝ පොහොට්ටු ආණ්ඩුවක් ආවත් ඒ දියුණු අදහස් අවශ්‍ය නම් ක්‍රියාත්මක කළ හැකිය.
ඒ වෙනුවට, ජාජබට විරුද්ධව තේ කෝප්පවල බිල්ලන් මවන්නට යෑමෙන් දැනුම් තේරුම් ඇති මිනිසුන් අතර විහිළුවට පත්වන්නේ සජබ හා පොහොට්ටු උදවියයි. රටේ නායකයාට වෙනත් රටවල නායකයන් සමග කතා කරන්නට (තමාට වැනි) හොඳ ඉංග්‍රීසි දැනුමක් අත්‍යවශ්‍යයැ යි කියන ආකාරයේ පටු අදහස් ඇති නායකයකු සිටින සජබේ සමහරුන් මේ තත්වයෙන් සිටීම ගැන පුදුම වන්නටද දෙයක් නැත.
