■ සංජීවනී රූපසිංහ
මන්දර ගිරි නම් පාෂාණමය කන්ද පිහිටන්නේ තුම්කූරුවලය. මන්දර ගිරි කඳු මුදුනට දකුණු පසින් ඈතින් බැංගලූරුව ද වම් පසින් තුම්කූර් නගරය ද හොඳින් පෙනේ. එය බැංගලූරුවේ සිට කිලෝමීටර් හැටක් පමණ දුරකින් පිහිටයි. මහ ගල් පව්ව මුදුන වෙතම වාහනයෙන් යන්නට දැන් කන්ද වට කොට පාරක් සාදා ඇත. එහෙත් එය වාහනයෙන් යනවාට වඩා සුන්දර වන්නේ අවට සිරි නරඹමින් සිහින් ගල් පඩි දිගේ ඉහළ නැගීමයි. එහි ගල්පඩි පන්සියයක් පමණ ඇත. පඩියෙන් පඩිය ඉහළ නඟින විට ලෝකය තව තවත් හොඳින් පෙනෙන්නට ගනී. ඉහළට නැග ගත් විට එය තනි නිල්වන් ලෝකයකි. දිව්‍ය ලෝකයට මෙතැන ඉඳන් ඇත්තේ ටික දුරක් විය යුතු යැයි හැඟෙයි. හිසකේ ටිකත් ඇඳුමත් පාලනය කර ගත නොහැකි තරම් සුළං සැරය.
මන්දර ගිරි කඳු මුදුන වෙනම ලෝකයකි. පාත්තරයක් මුනින් නැව්වාක් මෙන් අහස මන්දර ගිරි වෙත නැමී හිඳී. ඈත දිස්වන නිල් කඳුය. පංසල පිටුපස ඇත්තේ විශාල විලකි. එම ගල් පව්වේ එක් කෙලවරක ඉතා පැරණි පංසලක නටබුන් ඇත. එහි කාලනිර්ණයක් කර ඇද්දැයි මම නොදනිමි. මේ ස්ථානයේ ඈත අතීතයේ ද ජෛන මුනිවරු වැඩ වාසය කර ඇති බවට එය සාක්ෂියකි. ඒ අතර ගල් පව්ව මත කොටා ඇති පා සලකුණුය. ඒවා බුදුන් වහන්සේගේ ශ්‍රීපාද ලාංඡන මෙනි. මේවාද වසර දෙදහසක් පමණ පැරණි පංසලක නටබුන් බව පසුව මම දැන ගතිමි.
මෙය පුරා විද්‍යාත්මක භූමියක් බවට කිසිම සැකයක් නැත.
මෙහි මුදුනේ ඇති පංසල “යුගල මුනි පංසල” නමින් හඳුන්වන්නේ එහි වෙසෙන ජෛන මුනිවරුන් දෙදෙනා නිසාවෙනි. ඔවුහු නිරුවත්ය. ජෛනයන්ගේ මහත් සම්භාවනාවට ලක් වූ පංසලක් වන මෙය වසර දෙදහසක් පමණ අතීතයකට උරුමකම් කියයි. එය ‘දිව්‍ය තීර්තංකරම්’ ලෙස ඔවුහු හඳුන්වති. වසර දහස් ගණනක් පුරා වරින් වර මෙහි ජෛන මුනිවරුන් වාසය කර ඇත. කලක වල්වැදී යාමත් යළි තවත් කලෙක ජෛන භික්ෂූන් මෙය සොයා ගැනීමත් සිදුවන්නට ඇත. මෙය ඉන්දියාවේ ඇති පැරණිතම ජෛන ආරාමයක් බව ඔවුන්ගේ විශ්වාසයයි. එසේම පාර්ශවනාථ හෙවත් විසිතුන්වන තීර්තංකරවරයා විසූ ස්ථානය මෙය යැයි ද ඔවුහු විශ්වාස කරති.
ජෛන යනු ඉන්දියාවේ තිබූ පැරණිතම ආගම බව බොහෝ දෙනෙකුගේ විශ්වාසයයි. එය පරම අවිහිංසාවාදී ආගමකි. භාරතයට පැමිණි කොල්ලකාරී ආර්යයන් එහි සිටි කළු ජනතාව සමූලඝාතනය කරද්දී අවිහිංසාවාදී ජෛනයන්ට ඔවුන් හා යුද වදින්නට නොහැකි වන්නට ඇත. ජෛනයන් පල්ලම් බසින්නට ඇත. එහෙත් තවමත් ඉන්දියාව පුරා ජෛනයන් දැක ගත හැකිය. ඔවුහු අතිශය අහිංසක ජන කොටසකි.
ජෛන ආගම සහ බුදු සමය සමකාලීන වුව ද ඒවා අතර බොහෝ සමානකම් පැවතිය ද බුදු දහමට මෙන් භාරතයෙන් පිටතට ගොස් වැඩෙන්නට ජෛන ආගමට නොහැකි විය. එහෙත් බුදු දහම මෙන් එය කිසිදා භාරතයෙන් අතුගෑවී ගියේ නැත.
දිගම්බර සහ ශ්වේතම්බර නමින් ජෛන ආගමේ ප්‍රධාන නිකායන් දෙකක් ඇත. ශ්වේතම්බරයන් සුදු වස්ත්‍ර අඳින අතර දිගම්බර මුනිවරුන් කිසිදු වස්ත්‍රයක් අඳින්නේ නැත. ඔවුන් තමන් සතුව කිසිවක් තබා ගන්නේ නැත. වස්ත්‍රය පවා ඉවත් කොට ඇත. එහෙත් පැන් කෙණ්ඩියක් සහ පිංචි නමින් හඳුන්වන මොනර පිළෙන් සෑදූ කුඩා කොස්සක් ඔවුන් සතු වෙයි. ඔවුහු එයින් තමා යන මඟ සිනිඳුවට පාර අමදිති. තමාගේ පාද ස්පර්ශයෙන් ජීවීන් මිය යන්නට නොදී ඔවුහු කුඩා කුහුඹුන් වැනි ජීවීන් අතුගා තම මාර්ගයෙන් ඉවත් කරති. ජලය පවා පෙරා පානය කරති. කිසිම ආකාරයකින් ජීවිත විනාශ නොකර ජීවත් වන්නට උපරිම උත්සාහ ගනිති. මස් මාංශයෙන් වැලකෙති. පොළොව යට වැඩෙන අල, ලූණු ආදි ආහාරයෙන් වැලකෙති. බණ්ඩක්කා, බෝංචි, තක්කාලි, බටු ආදි පොළොව මතුපිට වැඩෙන දේ පමණක් ආහාරයට ගනිති.
ජෛන ආගමේ තීර්තංකරවරු විසි හතරකි. අපේ අට විසි බුදුවරු මෙනි. අවසන් තීර්තංකරවරයා වන්නේ ජෛන මහාවීරයි. එහෙත් මෙම පංසල විසිතුන්වන තීර්තංකරවරයා වූ පාර්ශවනාථ ජීවමාන සමයේ වැඩහුන් ස්ථානයක් ලෙස සැලකේ.
මෙවැනි නිරුවත් මුනිවරුන් මෙවැනි කාලයක ජීවත් වෙතැයි සිතීම මහත් අපහසු කරුණක් වුව ද එවැනි මුනිවරු අදත් ඉන්දියාවේ තැන තැන හුදෙකලාව වාසය කරති.
අප දැන් මේ ගමන් කරන්නේ එවැනි මුනිවරුන් දෙදෙනෙකු බැහැදකින්නටය. සිහින් චකිතයක් හදවතේ ඇත. එවැනි අයට මුනි තත්ත්වයට පත්විය හැක්කේ සම්පූර්ණයෙන් ලිංගේන්ද්‍රිය ශරීර අභ්‍යන්තරයට ගිය විට යැයි මම වරෙක කොහේ කෝ කියවා ඇත්තෙමි. ලක්ඛණ සූත්‍රයේද බුදුන් වහන්සේගේ බුද්ධත්වයෙන් පසු ලිංගේන්ද්‍රිය සැඟව ගිය පුවතක් එයි. එය විය හැක්කක් ද? එය ලැජ්ජා නැතිව බැලිය හැකිද? මම සිතමි.
අපි පව්ව මුදුනේ ඇති පංසල කරා ළඟා වීමු. එහි කුඩා පන්සල් තුනක් ඇත. ඉන් දෙකක් වෙන් වූයේ විසිතුන්වන තීර්තංකරවරයා වන පාර්ශවනාථටත් අනෙක් පංසල අටවන තීර්තංකරවරයා වන චන්ද්‍රප්‍රභාටත්ය. පාරශවනාථගේ රුව සුදු ග්‍රැනයිට් පාෂාණයෙන් අඹා ඇත. චන්ද්‍රප්‍රභාගේ රුව කළු ග්‍රැනයිට් පාෂාණයෙන් අඹා ඇත. ඔවුන්ගේ පිළිරූ තබා ඇති ගෘහයන්ට පිවිසීමට පෙර පිවිසුම දෙපස ඇත්තේ යක්ෂ සහ යක්ෂණී පිළිරූ දෙකකි. යක්ෂ යක්ෂණීන් සිටින්නේ තීර්තංකරවරුන්ගේ ආරක්ෂාවට බව කියවේ. එම යක්ෂ යක්ෂණී රූප මුදුනේ සිංහ ලාංඡනයක් හෝ නාග ලාංඡනයක් ඇත. මෙම යක්ෂ යක්ෂණී රූපත් සිංහ සහ නාග ලාංඡනත් මට ලංකා ඉතිහාසයේ මේවාට ඇති සබඳතා පිළිබඳව ඉඟි කරයි. එය වෙනම හැදෑරිය යුත්තකි.
පර්වතයට නගින්නට පෙර පිංචි හෙවත් ඔවුන්ගේ මොනරපිලෙන් සෑදූ කුඩා කොස්සේ හැඩයට සකස් කළ විශාල පංසලක් එන අතරමඟ අපට හමුවේ. එහි උස අඩි අසූ එකක්ලු. එය ගුරුමන්දීර් නම් වෙයි. ඒ අසලම ඇත්තේ චන්ද්‍රප්‍රභාගේ කිරිගරුඬ හිටි පිළිමයකි. එය අඩි විසි එකක් උසය. එහි ආකෘතිය ශ්‍රවණබෙලගොලාහි ඇති ගොම්මටේෂ්වර බහුබලි පිළිමයේ ආකෘතියයි. බහුබලි පිළිමය ලොව ඇති විශාලතම පිළිමයයි. ඒ පිළිබඳ පසුවට අපි කතා කරමු. වෙනත් දිනක මා ඔබව ශ්‍රවණබෙලගොලා එක්ක යන්නම්.
ජෛන තීර්තංකරවරු යනු දිනූ තැනැත්තන් හෙවත් ජින බවට පත් වූවන්ය. ඔවුන් නිගණ්ඨයන් යයි නම් කරන්නේ නිර්-ග්‍රන්ථ හෙවත් ගැට රහිත අය වන නිසාය. කිසිම ලෞකික බැඳීමක් ඔවුන්ට නැත. සියලු බැඳීම්වලින් ඔවුන් විනිර්මුක්තය.
මා එහි යන විට නිරුවත් මුනිවරු දෙදෙනා ආහාර ගැනීම සඳහා කෑම ගන්නා ගෘහයට යමින් සිටියහ. මම ද පසුපස ගොස් ඔවුන් කෑම ගන්නා අයුරු බලා සිටියෙමි. ඔවුහු කෑම ගන්නේ හිටගෙනය. ඔවුන්ගේ ලිංගේන්ද්‍රියන් හොඳින් දර්ශනය වෙයි. ඒවා ශරීර අභ්‍යන්තරයේ සැඟවී නැත.
ඔවුන්ට ආහාර ගැනීමට කෝප්පයක් පිඟානත් පවා ඔවුන් සතුව නැත. දෝත ළංකළ විට එයට දායකයින් දෙන ආහාරයක් කෑමට ගනී. ආහාර ගන්නේ දවසට එක් වරකි. එහෙත් ඔවුහු පිරිපුන් ශරීර සහිතය. කෘශ නැත. කෑම සමඟ අපට ඇති තෘෂ්ණාව ඔවුහු වර්ධනය නොකරති. ආහාරවල සුවඳ පාට නැරඹීමක් නැත. දෙන දෙයක් කටේ හලා ගනී. එහි විඳීමක් නැත.
කෑම හදන්නට වයසක ස්ත්‍රියක් සිටී. ඇය ඉතා කාරුණාවන්තය. ඇය පිසින දේ හැර පිටතින් ඔවුන් කෑම ගන්නේ නැත. ඔවුහු ආහාර ගෙන අවසානයේ අර වයසක අම්මාට මා පෙන්වා කීවේ මට කන්න දෙන්නැයි බව මා වටහා ගත්තේ ඉක්මනින් ඈ පැමිණ මට කෑමට ආරාධනා කළ බැවිනි. මා පැමිණියේ උදෑසන ආහාර ගෙන බව කීවත් ඇගෙන් ගැලවුමක් නැති විය. විවිධ කෑම වර්ග පහළොවක් පමණ ඇය මගේ පිඟානට බෙදයි. සියලු දෙනා මෙන්ම මම ද බිම වාඩි වී නම් නොදන්නා බොහෝ කෑම වර්ග ආහාරයට ගත්තෙමි.
මුනිවරු දෙදෙනා දවසේ වැඩි කාලයක් භාවනානුයෝගීව සිටිති. ආහාර ගන්නා වේලාවෙන් පසු ඔවුන් හමුවීම තරමක් දුෂ්කරය. මා පැමිණ සිටියේ නිවරදිම වේලාවේ යැයි මට සිතුණි. ඉන්පසුව මා පැමිණියේ ඔවුන් හමුවීමටය. ඔවුහු අතිශය අහිංසකය. කුඩා දරුවන් මෙනි. අති පණ්ඩිත නැත. අහන දේට පිළිතුරු දෙන්නේ හරිම අහිංසක ආකාරයෙනි. රතු පැහැති අලුත් ඩේලියා මලින් සෑදූ මල් මාලයක් ගැහැනු ළමයෙකු ලවා මා ගෙල වට පළඳවා ඔවුහු මා පිළිගත්හ. අහන සියලු පැනයන්ට ඔවුන්ගෙන් සෘජු පිළිතුරු තිබිණි. ඉංග්‍රීසි භාෂාවද තරමක් හොඳින් හැසිරවීමේ හැකියාව ඔවුන්ට තිබිණි.
“ඔයා ආපහු යන්න එපා. මෙහෙ නවතින්න”
එක් මුනිවරයෙක් සිනාසෙමින් ඉල්ලීමක් කළේය. එහෙත් මම ආපසු යා යුතු බව මම කීවෙමි.
“එහෙනම් යන්න කලින් ආපහු එන්න අපිව බලලා යන්න”
එය අහිංසක ඉල්ලීමකි. ඒ නිසා මම නැවත පැමිණෙන බවට පොරොන්දු වූයෙමි.
එතරම් දුර ගෙවා ඔවුන් බලන්නට පැමිණීම ඔවුන්ට කරනු ලැබූ විශාල ගෞරවයක් ඔවුහු පුන පුනා කීහ.
ජෛනයන්ගේ මෙම අති පූජනීය පංසල නැරඹීමට ජෛන නොවන ඉන්දියානුවෝ පවා සිය ගණනක් දිනකට පැමිණෙති. මෙම පංසල නැවත ගොඩනැගීම සිදු කර ඇත්තේ දෙළොස් වන සියවසේ බවත් එකල මෙම කුම්කූර් නගරයේ සිටි ගම් ප්‍රධානියා ජෛනයෙකු වීම නිසා මෙම ජෛන පංසලට අනුග්‍රහය දැක් වූ බවත් කියවේ. එම ගම් ප්‍රධානියාගේ බිරිඳ පද්මාවතී නම් විය. එම හේතුවත් එකතුව මෙම පංසල පද්මාවතී දෙවඟනට අයත් ජෛන පංසලක් ලෙස පොදුවේ හඳුන්වනු ලබයි. පද්මාවතී හෙවත් මාචිඅක්කාට මෙය අයත් බව කියවේ. කණ්ණඩ භාෂාවෙන් අක්කා යනු අප කියන අක්කාමය. එනම් වැඩිමහල් සොයුරියයි. කණ්ණඩ සිංහලයට ඉතාම කිට්ටු භාෂාවකි. හොඳින් අසා සිටියහොත් අපට එම භාෂාවේ පොදු වචන විශාල ප්‍රමාණයක් ඇසෙයි. ඒ ඇසුරෙන් සම්පූර්ණ කතාවේ සාරාංශයක් වුව තේරුම් ගත හැකිය. එසේ මා තේරුම් ගත් සම්පූර්ණ කතාවක් පිළිබඳ විස්තර මම පසුව ඔබට කියන්නම්.
පද්මාවතී දෙවඟන ජෛන සසුනේ මහත් සම්භාවනාවට පත් දෙවඟනකි. හුම්චා ජෛන පංසල ද පද්මාවතී වෙනුවෙන් වෙන්කෙරුණු පංසලකි. හුම්චා ගමන පිළිබඳව ද අපි පසුවට කතා කරමු. පද්ම යන වචනය පවා එසේ සම්භාවනීයය. පද්ම පූජ්‍යා, පද්ම ප්‍රසාද් ආදි ලෙස පද්ම යන නම නමේ කොටසක් ලෙස සෑම ජෛනයෙකුටම පාහේ යොදා ඇත.
මෙම පංසල වැඩි දියුණු කරනු ලැබුවේ ශාන්ති සාගර් ජී මහරාජ් නැමැති මෑත කාලයේ විසූ ජෛන මුනිවරයා විසිනි. ඔහු සත්‍ය සායි බාබාට සමකාලීන විය. මහජනතාව වෙනුවෙන් විවෘත පංසලක් බවට මෙය පත් කරන්නේ ශාන්ති සාගර් ජී මහරාජ්ය. ඔහු ජෛනයන් අතර මහත් සම්භාවනාවට පත් වූ මුනිවරයෙකි.
මෙම පංසලේ මෙන්ම සියලුම ජෛන පංසල්වල් විශාල ස්තම්භයක් ඇත. එය මානස්තම්භ නමින් හඳුන්වනු ලබයි. එය මන සහ ස්තම්භ යන වචන දෙක සන්ධි වීමෙන් සෑදුණු වචනයකි. ඔවුන් ද මනසට මන හෝ මනස යැයි කියයි. කුලුනුවලට ස්තම්භ යැයි කියයි. මෙන මානස්තම්භ හින්දු පංසල්වල ද දැක ගත හැකිය. එය තමාගේ අපේක්ෂාවන් ප්‍රාර්ථනාවන් කියන්නට ඇති තැනක් ලෙස සලකයි.
එම පංසලවල අයිතිය ජෛන මුනිවරුන්ට නැත. ඒවා පාලනය වන්නේ වෙනත් දායකයින් අතිනි. කොට්ටයක් මෙට්ටයක් පැදුරක් තරම්වත් දෙයක් ඔවුන්ට නැත. ඔවුහු රළු සයනයක සැතපෙති. දවසේ වැඩි වේලාවක් භාවනා කරති. එක් වේලක් ආහාර ගනී. එහෙත් මුහුණු පැහැපත්ය. ප්‍රීතිමත්ය. පැවැත්මෙන් අහිංසකය. කතාවෙන් ආචාරශීලීය. අධිකාරී ස්වභාවයක් පවත්වා ගන්නේ නැත. අපිට වඩා ඔවුන් ලොක්කන් යැයි පෙන්වන්නට උත්සාහ ගන්නේ නැත. හරිම සරල පැවැත්මෙන් යුක්තය. නිරුවත් පිරිමියෙකු දකින විට ඇති වන භීතියක් ඔවුන් සමීපයේදී ඇති නොවේ. ඒ ඔවුන්ගෙන් අපට හිරිහැරයක් නොවන බවට ඇති විශ්වාසයයි. කෙතරම් සුන්දර ස්ත්‍රීන් සමූහයක් මැද වුව ද ලිංගික හැඟීම් ඔවුන්ට නොඑන්නට තරම් මනස සකස් කර ඇති ආකාරය පුදුම සහගතය.
යළිත් ඔවුන් බැහැ දැකීමට පැමිණෙන පොරොන්දුව මත මම ඔවුන්ගෙන් සමුගතිමි.■
(ලබන සතියට)
