x ආචාර්ය නිහාල් ජයවික‍්‍රම
ඊළඟ ජනවාරියේ මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන ධුරයෙන් ඉවත් වන විට ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා නාමික රාජ්‍ය නායකයෙකුගේ තත්වයට පත්වන්නේය. එය, විලියම් ගොපල්ලව විසින් වසර 15 ක් තිස්සේ ඉමහත් ගරුත්වයෙන් සහ විශිෂ්ටත්වයෙන් යුතුව හෙබැවූ තනතුරට සමාන වනු ඇත. එසේ වන්නේ, 2015 දී ඇති කර ගත් 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය යටතේ, අමාත්‍යවරයෙකු හෝ නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරයෙකු විය හැක්කේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රීවරයෙකුට පමණක් වන බැවිනි. එහෙත් 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය තුළ සංක‍්‍රමණීය (තාවකාලික* විධිවිධානයක් පනවා තිබේ. ඒ නිසාම පමණක්, මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේනට වර්තමාන තනතුර දරන තාක් කල්, ආරක්ෂක, මහවැලි සංවර්ධන සහ පරිසර යන අමාත්‍යාංශ තුන තමන් යටතේ තබා ගැනීමට අවසර ලැබී ඇත. එහෙත් මේ වන විට ඔහු කිසිම ව්‍යවස්ථාමය අධිකාරියකින් තොරව සහ භයානක ප‍්‍රතිවිපාක ද ගෙන දුන් අයුරින්, නීතිය හා සාමය අමාත්‍යාංශයත් තමන් අතට පවරාගෙන සිටීම වෙනම කාරණයකි.
ව්‍යවස්ථාමය රාජ්‍ය නායකයෙක්
නාමික (හෝ ව්‍යවස්ථාමය* රාජ්‍ය නායකයෙකු යනු හුදෙක් රූකඩ නායකයෙකුම නොවේ. ඔහු හෝ ඇය, රාජ්‍යයේ එක්සත් භාවය සංකේතවත් කරන නිර්-පාක්ෂික, නිර්-දේශපාලනික පුද්ගලයෙකු වන්නේය. නිදහසේ පටන් වසර 24 ක කාලයක් තිස්සේ ජනාධිපතිවරයා (සහ ඔහුට කලින් සිටි අග‍්‍රාණ්ඩුකාරවරයා* සන්නද්ධ හමුදා ප‍්‍රධාන අණදෙන නිලධාරියා මෙන්ම විධායකයේ ප‍්‍රධානියා ද වූවේය. එසේ වෙතත්, (ක‍්‍රියාත්මකව ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී රටවල් වශයෙන් පවතින කිහිපයක් පමණක් මෙහිදී උදාහරණයකට ගතහොත්*, ඉන්දියාවේ, කැනඩාවේ, ඕස්ටේ‍්‍රලියාවේ සහ එක්සත් රාජධානියේ මෙන්, රට පාලනය කිරීමේ වගකීම පැවරෙන්නේ, පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රීවරුන් අතරින් තෝරාපත් කරගන්නා කැබිනට් මණ්ඩලයකට ය. එම කැබිනට් මණ්ඩලය, සාමූහිකව පාර්ලිමේන්තුවට වගකීමට සහ වගවීමට බැඳී සිටී.
ඒ ආකාරයේ ආණ්ඩුක‍්‍රමයක ඇති සාර්ථකත්වය සහ සක‍්‍රීයත්වය, 1962 ජනවාරියේ ඇති වූ රාජ්‍ය විරෝධී හමුදා-පොලිස් කුමන්ත‍්‍රණය අසාර්ථක කිරීමටත්, 1971 අපේ‍්‍රල් කැරැුල්ල මැඩපවත්වා රට සාමාන්‍ය තත්වයට පත්කිරීමටත් හැකි වීමෙන් පෙන්නුම් කෙරුණි. ඊට ප‍්‍රතිපක්ෂව ගත් විට, පූර්ණ විධායක බලතල සහිත ජනාධිපති ක‍්‍රමයට, 1983 දී සහ 1989 දී ඇති වූ විනාශය වළක්වා ගැනීමටවත්, 2004 දී සුනාමියෙන් විපතට පත් අවස්ථාවේ ඊට සාර්ථකව මුහුණදීමටවත් පුළුවන් වුණේ නැත.
20 වැනි සංශෝධනයේ අරමුණු
ජනාධිපතිවරයාගේ ව්‍යවස්ථාමය භූමිකාවේ වෙනසක් අපේක්ෂාවෙන් ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ 20 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධන කෙටුම්පතක් ඉදිරිපත් කෙළේ ඒ සන්දර්භය තුළ ය. ඒ කෙටුම්පතේ මූලික අරමුණු දෙකක් තිබුණි. එකක් වුණේ, 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය සම්මත කර ගැනීමෙන් පසුව ඉතිරිව තිබූ වෙනත් ආනුෂංගික සංශෝධන කිහිපයක් සම්මත කර ගැනීමයි.
19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධන කෙටුම්පත 2015 අපේ‍්‍රල් මාසයේ විවාදයට භාජනය කොට මහ ? වන තෙක් පැවති පාර්ලිමේන්තු සැසි වාරයක් හරහා සම්මත කර ගැනීමේදී, විශේෂයෙන් කාරක සභා අවස්ථාවේදී සිදු වූ වැරදි කිහිපයක් තිබුණි. උදාහරණයක් වශයෙන්, ජනාධිපතිවරයා විසින් තනතුරුවලට පුද්ගලයන් පත්කරනු ලැබීමේදී- ඇමතිවරුන් වේවා, වෙනත් ප‍්‍රධාන පෙළේ රාජ්‍ය නිලධාරීන් හෝ ස්වාධීන කොමිෂන් සභා වේවා- හැම විටකම අගමැතිවරයාගේ හෝ ‘ව්‍යවස්ථා සභාවේ’ හෝ උපදෙස් මත ජනාධිපතිවරයා කටයුතු කළ යුතු බව එම සංශෝධනයේ සඳහන්ව තිබුණත්, ප‍්‍රධාන පෙළේ රාජ්‍ය නිලධාරීන් දෙවර්ගයක් එහිදි මගහැරී තිබුණි. එනම්, තානාපතිවරුන් සහ අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් ය. 20 වැනි සංශෝධනයෙන් නිවැරදි කිරීමට බලාපොරොත්තු වූ එක් කාරණයක් එයයි.
අනෙක් ප‍්‍රධාන කාරණය වුණේ, ජනාධිපතිවරයා පාර්ලිමේන්තුවේ ඡුන්දයෙන් තෝරා පත්කර ගැනීමයි. මේ තනතුර සතුව ඇති සියළුම විධායක බලතල පාහේ දැන් ඔහු අභ්‍යාස කරන්නේ (තව කෙනෙකුගේ හෝ ආයතනයක* උපදෙස් මත ය. එනම්, 1978 දී ජේ. ආර්. ජයවර්ධන ඇති කළ සර්ව බලධාරී ජනාධිපති ක‍්‍රමය තවදුරටත් නැති බව ය. එබැවින් එවැනි ජනාධිපතිවරයෙකු පත්කර ගැනීම සඳහා, රට පුරා භේද ඇති කරවන මහ මැතිවරණයක් හා සමානව, විශාල වියදමක් සහ ප‍්‍රචණ්ඩත්වයක් දරමින් වෙනම ජනාධිපතිවරණයක් පැවැත්වීමේ අරුතක් ඇති බවක් නොපෙනේ. ඉන්දියාව සහ වෙනත් රටවල ව්‍යවස්ථාමය රාජ්‍ය නායකයා (එනම්, තමාගේ බලතල බොහොමයක් තවත් පුද්ගලයෙකුගේ හෝ ආයතනයක උපදෙස් මත අභ්‍යාස කරන තැනැත්තා, සාමාන්‍යයෙන් පත්කර ගැනෙන්නේ, මැතිවරණ කොලීජියකින් හෝ ව්‍යවස්ථාදායකයෙනි (පාර්ලිමේන්තුවෙනි. 1972 ලංකාවේ පැවති ව්‍යවස්ථාව යටතේ ජනාධිපතිවරයාව නම් කරනු ලැබුවේ අගමැතිවරයා විසිනි.
19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය
යෝජිත 20 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක වැඩි ඡුන්දයකින් පනවා ගත හැකි බව, ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා නීතිය පිළිබඳ ඕනෑම ශිෂ්‍යයෙකුට වැටහෙන දෙයකි. 2015 අපේ‍්‍රල් මාසයේ අගවිනිසුරු ශ‍්‍රී පවන් ඇතුළු ත‍්‍රිපුද්ගල ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු මඬුල්ලක්, පහත සඳහන් කරුණු ජනමත විචාරණයකින් තොරව, පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක වැඩි ඡුන්දයෙන් පමණක් සම්මත කර ගත හැකි බව ඒකමතිකව තීන්දු කළහ:
ජනතාව විසින් තෝරා පත්කර ගනු ලබන ජනාධිපතිවරයාගේ ධුර කාලය වසර 6 සිට 5 දක්වා අඩු කිරීම
ජනාධිපතිවරණයකින් කෙනෙකු තුන් වැනි වරටත් බලයට පත්වීම තහනම් කිරීම
ජනාධිපතිවරයාට හිමි නෛතික මුක්තිය ඉවත් කිරීම
අගවිනිසුරුවරයා ඇතුළු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරුන් සහ අභියාචනාධිකරණ විනිසුරුවරුන්, නීතිපති, විගණකාධිපති, පොලිස්පත්, ඔම්බුඞ්ස්මාන් සහ පාර්ලිමේන්තු මහලේකම් පත්කිරීමට ජනාධිපතිවරයාට තිබූ තනි බලය ඉවත් කොට, ‘ව්‍යවස්ථා සභාවේ’ නිර්දේශ මත පමණක් එම තනතුරුවලට පත්කළ යුතු බවට ජනාධිපති බලය යටත් කිරීම
මැතිවරණ කොමිසම, රාජ්‍ය සේවා කොමිසම, ජාතික පොලිස් කොමිසම, මානව හිමිකම් කොමිසම, අල්ලස් හෝ ¥ෂණ කොමිසම වැනි ස්වාධීන කොමිෂන් සභා පත් කිරීමට ජනාධිපතිවරයාට තිබූ තනි බලය ඉවත් කොට, එම පත්කිරීම් සියල්ල ‘ව්‍යවස්ථා සභාවේ’ නිර්දේශ මත පමණක් සිදු කළ යුතු බවට ජනාධිපති බලය යටත් කිරීම
ඕනෑම අවස්ථාවක පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමට ජනාධිපතිවරයාට තිබූ තනි බලය ඉවත් කොට, පාර්ලිමේන්තුවේ අවසාන මාස හයක කාලය හැරුණු කොට වෙනත් ඕනෑම අවස්ථාවක ජනාධිපතිවරයාට පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරිය හැක්කේ, පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක ඡුන්දයකින් එවැන්නක් ඉල්ලා සිටින අවස්ථාවකදී පමණක් බවට ජනාධිපති බලය යටත් කිරීම
ඇමතිවරුන් සහ නියෝජ්‍ය ඇමතිවරුන් පත්කිරීමට ජනාධිපතිවරයාට තිබූ තනි බලය ඉවත් කොට, අගමැතිවරයාගේ උපදෙස් මත පමණක් එම තනතුරුවලට පත්කළ යුතු බවට ජනාධිපති බලය යටත් කිරීම
8 ඇමතිවරුන් සහ නියෝජ්‍ය ඇමතිවරුන් ඉවත් කිරීමට ජනාධිපතිවරයාට තිබූ තනි බලය ඉවත් කොට, අගමැතිවරයාගේ උපදෙස් මත පමණක් එසේ ඉවත් කළ හැකි බවට ජනාධිපති බලය යටත් කිරීම
9 අගමැතිවරයාව ඉවත් කිරීමට ජනාධිපතිවරයාට තිබූ තනි බලය ඉවත් කිරීම ප‍්‍රමාද දෝෂයක් හරිගැස්සීම පෙනෙන්ට ඇති පරිදි නොදැනුවත්වම වුවත්, 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයේ කෙටුම්පත්කරුවන්ට මෙහිදී අතපසු වීමක් සිදුව තිබේ. එනම්, ඉතා වැදගත් තනතුරු දෙකකට කෙරෙන පත්කිරීම් ජනාධිපතිවරයා අතේ ඉතිරිව තිබෙන්ට ඉඩ හැර ඇති බව ය.
ඒවා නම්, තානාපතිවරුන් සහ අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් ය. ඒ ප‍්‍රමාද දෝෂය නිවැරදි කිරීමේ අරමුණින් 20 වැනි සංශෝධනය හරහා යෝජනා කෙරුණේ එම පත්වීම් අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ උපදෙස් මත ජනාධිපතිවරයා විසින් සිදු කළ යුතු බවයි. එහෙත් ගිය වසරේ ඔක්තෝබර් මාසයේ ත‍්‍රිපුද්ගල ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිශ්චය වුණේ, මෙවැනි සංශෝධනයක් සම්මත කර ගැනීම සඳහා, පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක ඡුන්දයකින් පමණක් නොව, ජනමත විචාරණයකින් සම්මත වීමක් ද අවශ්‍ය බවයි.
මේ විනිශ්චය නීතිය පැත්තෙන් සදොස් වෙනවා පමණක් නොව, එය ප‍්‍රමාද දෝෂයක් ද වන බව පෙන්වා දිය යුතුය. අගවිනිසුරු ශ‍්‍රී පවන් ඇතුළු තී‍්‍රපුද්ගල ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු මඬුල්ල මේ විනිශ්චයට එළැඹෙද්දී, 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය සම්බන්ධයෙන් මීට සමාන සාධක අරභයා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයම ඊට කලින් දී ඇති, මීට ඉහතින් සඳහන් විනිශ්චය ගැන කිසි සඳහනක් කෙළේ නැත. මීට සමාන කරුණු එම විනිශ්චය තුළ ඒ වන විටමත් නිශ්චය කොට තිබුණි. එම විනිශ්චය ගෙනහැර දැක්වීමක්වත්, එය ප‍්‍රතික්ෂේප කිරීමක්වත් මෙහිදී සිදු නොවුණි.
ඇමතිවරුන්, විනිසුරුවරුන්, ඉහළ නිලධාරීන් සහ ස්වාධීන කොමිෂන් සභා සාමාජිකයන් පත්කිරීමේදී ජනාධිපතිවරයා කටයුතු කළ යුත්තේ වෙනත් බාහිර උපදෙස් මත පමණක් ය යන කාරණය පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක ඡුන්දයෙන් පමණක් සම්මත කළ හැකි නම්, ඉතිරි රාජ්‍ය නිලධාරීන් දෙවර්ගය පත්කිරීමේදී එසේ වෙනත් උපදෙස් මත ජනාධිපතිවරයා කටයුතු කළ යුතු බව තීන්දු කිරීමට, පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකට අමතරව ජනමත විචාරණයකුත් අවශ්‍ය යැයි කීමේ පදනම කුමක් ද? ඇමතිවරයෙකු පත්කිරීමේදී ජනාධිපතිවරයා කටයුතු කළ යුත්තේ අගමැතිවරයාගේ උපදෙස් මත බවට පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකකට තීන්දු කළ හැකි නම්, අමාත්‍යාංශයක ලේකම්වරයෙකු පත්කිරීම කළ යුත්තේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ උපදෙස් පරිදි යැයි කියා සිටීමට ජනමත විචාරණයක් අවශ්‍ය කරන්නේ ඇයි? ව්‍යවස්ථා නීතිය පිළිබඳ ශිෂ්‍යයෙකු වන මට එය නොවැටහේ.
ජනාධිපතිවරයා පාර්ලිමේන්තුවෙන් පත්කර ගනු ලැබීම
20 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධන කෙටුම්පතින් අරමුණු කළ තවත් කාරණයක් වුණේ, ජනාධිපතිවරණයකින් වෙනුවට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර ඡුන්දයෙන් ජනාධිපතිවරයා තෝරා පත්කර ගත යුතු බවයි. ඒ සඳහා, වර්තමාන ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වැනි ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන්, මා පහතින් වරහන් තුළ දක්වා ඇති වචන ඉවත් කිරීමෙන් සහ ඇද අකුරුවලින් යුත් වචන අලූතෙන් ඊට එකතු කිරීමෙන් එය කළ හැකි බව යෝජනා කොට තිබුණි.
(අ* රටේ ආරක්ෂාව ඇතුළුව ජනතාවගේ විධායක බලය (ජනතාව විසින් තෝරා පත්කර ගනු ලබන* ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා විසින් සහ අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් ක‍්‍රියාත්මක කළ යුත්තේය.
(ආ* සෑම පුරවැසියෙකු විසින්ම (ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා තෝරා පත්කිරීමේ ඡුන්ද විමසීමේදී ද, පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රීවරයන් තෝරා පත්කිරීමේ මැතිවරණයේදී ද, සෑම ජනමත විචාරණයකදී ද ඡුන්ද බලය ක‍්‍රියාත්මක කළ හැකි විය යුත්තේය. ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව සඳහා වන මේ සංශෝධන සම්මත කර ගැනීම සඳහා පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක් පමණක් නොව, ජනමත විචාරණයක අනුමැතියත් අවශ්‍ය කරන බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය කියා සිටියේය. එකී විනිශ්චයත් නීතිය පැත්තෙන් ගත් විට සදොස් ය. මන්ද යත්, ව්‍යවස්ථාවේ 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව සංශෝධනය කිරීම සඳහා ජනමත විචාණයක අනුමැතියක් අවශ්‍ය නොකරන බැවිනි. ව්‍යවස්ථාවේ ඇතැම් විධිවිධාන සංශෝධනය කළ හැක්කේ, ඒ සංශෝධන සඳහා වන කෙටුම්පතක් පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක ඡුන්දයෙන් සම්මත කර ගැනීමෙන් පසු ජනමත විචාරණයකින් ද අනුමත කර ගැනීමෙන් පසුව පමණක් බව, අපේ ආණ්ඩු ක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 83 වැනි ව්‍යවස්ථාව පැහැදිලිවම ප‍්‍රකාශ කොට සිටී. ඒවා හැඳින්වෙන්නේ, ආරක්ෂිත විධිවිධාන වශයෙනි. එසේ පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක සහ ජනමත විචාරණයක අනුමැතිය යන කොන්දේසි දෙකම නොමැතිව සංශෝධනය කළ නොහැකි ආරක්ෂිත විධිවිධාන වන්නේ, රාජ්‍යයේ නාමය (1 වැනි ව්‍යවස්ථාව, රාජ්‍යයේ ඒකීය භාවය (2 වැනි ව්‍යවස්ථාව, ජනතා පරමාධිපත්‍යය (3 වැනි ව්‍යවස්ථාව, ජාතික කොඩිය (6 වැනි ව්‍යවස්ථාව, ජාතික ගීය (7 වැනි ව්‍යවස්ථාව, ජාතික දිනය (8 වැනි ව්‍යවස්ථාව, බුද්ධාගමේ ප‍්‍රමුඛ ස්ථානය (9 වැනි ව්‍යවස්ථාව, සිතීමේ, හෘද සාක්ෂියේ සහ ආගමේ නිදහස පිළිබඳ අයිතිය (10 වැනි ව්‍යවස්ථාව* සහ හිංසාවට හෝ කෲර සැලකිල්ලට ලක් නොවී සිටීමේ අයිතියයි. (11 වැනි ව්‍යවස්ථාව. පාර්ලිමේන්තුවේ කාලය දීර්ඝ කර ගැනීම (62.2 ව්‍යවස්ථාව සඳහා වන කෙටුම්පතක් සඳහා ද ජනමත විචාරණයක් අවශ්‍ය කෙරේ.
ජනාධිපතිවරයාගේ ධුර කාලය දීර්ඝ කර ගැනීමට පාර්ලිමේන්තුවට අවශ්‍ය කරන්නේ නම් (30.2 ව්‍යවස්ථාව* ඒ සඳහා ද ජනමත විචාරණයක් අවශ්‍ය කෙරේ. ඒ නිසා ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව, ජනමත විචාරණයක් අවශ්‍ය කරන ආරක්ෂිත විධිවිධානයක් නොවන බව හොඳින් පෙනී යයි. ඇත්ත වශයෙන්ම, 1978 දී පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් වූ අලූත් ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා මුල් කෙටුම්පත තුළ මේ කියන 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව 83 වැනි ව්‍යවස්ථාව තුළට මුලින් ඇතුල් කොට තිබුණි. එය එසේම තිබුණි නම්, එය (4 වැනි ව්‍යවස්ථාව* සංශෝධනය කිරීම සඳහා ජනමත විචාරණයක් අවශ්‍ය කරන්නට ඉඩ තිබුණි. එහෙත් එම ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා මුල් කෙටුම්පත සාකච්ඡුා කෙරෙන පාර්ලිමේන්තු කාරක සභා අවස්ථාවේදී එදා අධිකරණ ඇමති දේවනායගම්ගේ යෝජනාවක් මත එම 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව 83 වැනි ව්‍යවස්ථාවෙන් ඉවත් කරන ලදි.
1987 ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ පූර්ණ කට්ටුවේ විනිශ්චය
13 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධන පනත් කෙටුම්පත සම්බන්ධයෙන් 1987 දී අපේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විනිශ්චයක් ලබා දුනි. අගවිනිසුරු ෂර්වානන්ද සමග එහිදී පර්සි කොලින්තෝමි, ඊ.ඒ.ඞී. අතුකෝරාල සහ එච්.ඞී. තම්බයියා යන විනිසුරුවරුන් එකම විනිශ්චයකට පැමිණි අතර, පාරින්ද රණසිංහ විනිසුරුවරයා වෙනත් අදහස් දැක්වීමකින් එම විනිශ්චයටම පැමිණියේය. එම විනිශ්චයේ මෙසේ සඳහන් වෙයි:
‘‘ජනතා පරමාධිපත්‍යය අභ්‍යාස කළ යුත්තේ කෙසේද යන්න දැක්වෙන 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව, 3 වැනි ව්‍යවස්ථාව සමග එකට ගෙන කියැවිය යුතු බවටත්, 3 වැනි ව්‍යස්ථාව 83 වැනි ව්‍යවස්ථාව යටතේ ආරක්ෂිත විධිවිධානයක් වශයෙන් දැක්වෙන නිසාත්, 4 වැනි ව්‍යවස්ථාවත් එවැනි ආරක්ෂිත විධිවිධානයක් වශයෙන් සැලකිය යුතුව ඇති බවට මෙහිදී කරුණු දැක්වුණි. ආරක්ෂිත විධිවිධාන කවරේදැයි ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිශ්චිතව සඳහන් කොට ඇත. 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව එවැනි විධිවිධානයක් නොවේ. 1978 ව්‍යවස්ථාව සම්මත කර ගැනීමේදී දිග හැරුණු ඉතිහාසය දෙස බලද්දී, ආරක්ෂිත විධිවිධාන ලැයිස්තුවෙන් මේ කියන 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව හිතාමතාම ඉවත් කොට ඇති බව පෙනේ.
‘‘4 වැනි ව්‍යවස්ථාව තුළ සඳහන් වන්නේ, ආරක්ෂිත විධිවිධානයක් වන 3 වැනි ව්‍යවස්ථාව තුළ සඳහන් ජනතා පරමාධිපත්‍යය අභ්‍යාස කෙරෙන ආයතන හෝ මෙවලම් ගැන ය. එම 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව සංශෝධනය කිරීමෙන්, එකී ආයතන හෝ මෙවලම් ඕනෑම අවස්ථාවක වෙනස් කළ හැකිය. එකම දෙය වන්නේ, එවැනි වෙනස් කිරීමක් ජනතා පරමාධිපත්‍යය කෙරෙහි අගතිගාමී බලපෑමක් සිදු නොකරන බවට වගබලා ගැනීමයි. ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 (අ* වගන්තියේ මෙසේ කියැවෙයි: ‘‘ජනතාවගේ ව්‍යවස්ථාදායක බලය ජනතාව විසින් තෝරා පත්කර ගනු ලබන මන්ත‍්‍රීවරයන්ගෙන් සමන්විත පාර්ලිමේන්තුව විසින් ද, ජනමත විචාරණයකදී ජනතාව විසින් ද ක‍්‍රියාත්මක කළ යුත්තේය’’ මේ කියන 4 (අ* ව්‍යවස්ථාව, අපේ ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 2 වැනි සහ 3 වැනි ව්‍යවස්ථාවන්ට බලනොපාන අන්දමින්, ඡුන්දයෙන් තෝරා පත්කර ගන්නා නියෝජිතයන්ගෙන් සංයුක්ත වන වෙනත් ව්‍යවස්ථාදායක මණ්ඩලයක් බවට අවශ්‍ය නම් වෙනස් කර ගත හැක්කේය. ඒ ආකාරයටම, ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 (ආ* ව්‍යවස්ථාවත්, ‘‘ජනතාවගේ විධායක බලය ජනතාව විසින් තෝරා පත්කර ගනු ලබන ජනාධිපතිවරයෙකු සහ උප ජනාධිපතිවරයෙකු විසින් ක‍්‍රියාත්මක කළ යුත්තේය’’ යනුවෙන්, අවශ්‍ය නම් වෙනස් කර ගත හැක්කේය.
‘‘4 වැනි ව්‍යවස්ථාව යනු ස්වායත්තව ආරක්ෂිත විධිවිධානයක් වන ව්‍යවස්ථාවක් නොවන බව අපේ අදහසයි. එය 3 වැනි ව්‍යවස්ථාවට අනුපූරක ව්‍යවස්ථාවක් පමණක් වන නිසා, ඒ 3 වැනි ව්‍යවස්ථාව සමග නොගැටෙන ආකාරයෙන්, එය (4 වැනි ව්‍යවස්ථාව* පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක ඡුන්දයකින් පමණක් වෙනස් කර ගත හැකිය. 3 වැනි ව්‍යවස්ථාවෙන් දක්වා තිබෙන ආකාරයෙන් ජනතා පරමාධිපත්‍යය ආරක්ෂා කෙරෙන තාක් කල්, ඒ පරමාධිපත්‍යය බලය අභ්‍යාස කෙරෙන්නේ කුමන ආකාරයෙන් ද සහ කුමන ආයතන මාර්ගයෙන් ද යන්න ද්විතීයික වන්නේය. 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව තුළ ජනතා පරමාධිපත්‍යය නිර්වචනය කොට නැත. සීමා මායිම් දක්වා නැත. එහි දක්වා ඇත්තේ, එම පරමාධිපත්‍යය අභ්‍යාස කෙරෙන එක් ආකෘතියක් සහ ආකාරයක් පමණි. ඒ පරමාධිපත්‍යයට අදාළ ව්‍යවස්ථාදායක හෝ විධායක බලය අභ්‍යාස කිරීමේ ආයතනය පිළිබඳව කෙරෙන වෙනසක් එනයින්ම එකී පරමාධිපත්‍යය සමග ගැටෙතැයි කිව නොහැක.’’
මේ වූ කලී, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරුන් පස් දෙනෙකුගේ අධිකාරී විනිශ්චයයි. විනිසුරු වනසුන්දර ඒ මතය සමග එකඟ නොවීය. ‘‘4 වැනි ව්‍යවස්ථාව කියැවිය යුත්තේ 3 වැනි ව්‍යවස්ථාව සමග එකට ගනිමින් යැයි මේ අධිකරණය අවස්ථා කිහිපයකදී තීන්දු කොට තිබේ… මා සිතන පරිදි එය එසේ නොවේ යැයි වාද කිරීමට දැන් කල් ගියා වැඩි ය.’’
ඔහුගේ එම මතය සමග, ඕ.එස්.එම්. සෙනෙවිරත්න, එල්. එච්. ද අල්විස් සහ එච්. ඒ. ද සිල්වා යන විනිසුරුවරුන් එකඟත්වයක සිටි බව පෙනේ. එබැවින් ඉහත කී විනිශ්චය, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ පස් පුද්ගල බහුතරයකගේ විනිශ්චයක් වශයෙන් භාර ගත යුතුය. අපේ නීති පද්ධතිය තුළ, නීතිය අර්ථකථනය කිරීමේදී පාවිච්චියට ගන්නා පූර්වාදර්ශ මූලධර්මය යනුවෙන් ගැනෙන්නේ, කලින් අධිකරණයක බහුතර විනිශ්චයක් තීරණාත්මක වශයෙන් ගත යුතු බවයි. එහෙත් 20 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධන කෙටුම්පත සම්බන්ධයෙන් අධිකරණය සැලකිල්ලට ගත්තේ, වනසුන්දර විනිසුරුවරයාගේ සුළුතර මතයයි. 1987 ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ පස් පුද්ගල බහුතර තීන්දුවෙන් තමන් බැඳී නොසිටින්නේ මන්ද යන්නවත්, එම මතය තමන් නොතකා හැරියේ මන්ද යන්නවත්, මෙවර ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විස්තර කෙළේ නැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, එකී පස් පුද්ගල බහුතර තීන්දුව ගැන මෙවර සඳහනක්වත් කෙළේ නැත.
මෙවර ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය, 2002 දී අගවිනිසුරු සරත් නන්ද සිල්වා දැක්වූ අදහසක් ද ගෙනහැර දැක්වූයේය. සරත් නන්ද සිල්වාගේ එම අදහස් දැක්වීම සිදුවුණේ, පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමට ජනාධිපති චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංගට තිබූ බලය සීමා කිරීම සඳහා එවකට කෙටි කාලයක් බලය හෙබැවූ එක්සත් ජාතික පක්ෂ ආණ්ඩුව ඉදිරිපත් කොට තිබූ සංශෝධන කෙටුම්පතක ව්‍යවස්ථාමය වලංගු භාවය තීන්දු කිරීමේදී ය. එම විනිසුරු මඬුල්ල හත් දෙනෙකුගෙන් සමන්විත විය. එහිදී, 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව අනම්‍ය එකක් බව අගවිනිසුරු සරත් නන්ද සිල්වා තීන්දු කෙළේය.
ඊට කලින් 1987 දී ඒ කාරණය සම්බන්ධයෙන්ම පස් පුද්ගල ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු මඬුල්ලක් විසින් දී තිබූ තීන්දුව ගැන මෙහිදී ඔහු කිසි සඳහනක් කෙළේ නැත. හරියට, එවැනි තීන්දුවක් නොතිබුණා සේ ය. හරියට, මේ කාරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ විභාගයට ගැනෙන මුල් අවස්ථාව එය යැයි සැලකුණා සේ ය. ඒ අනුව ගත් විට, 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව ගැන අගවිනිසුරු සරත් නන්ද සිල්වාගේ විනිශ්චයත් ප‍්‍රමාද දෝෂයක් සේ ගැනිය හැකිය. කෙසේ වෙතත් අපූරු කාරණය වන්නේ, 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳ සරත් නන්ද සිල්වාගේ එකී විනිශ්චය තිබියදීත්, ඒ ආකාරයේම විධිවිධානයක්, 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය යටතේ, (ජනමත විචාරණයකින් තොරව* සම්මත කර ගැනීමයි. එනම්, පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමට ජනාධිපතිවරයාට තිබූ බලය සීමා කිරීමයි.
3 වැනි ව්‍යවස්ථාව වැරදියට භාවිත කිරීම (අපයෙදුම*
ජනාධිපතිවරයා තෝරා පත්කර ගන්නා ආකාරය සඳහන් වන්නේ ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 30 (2* යටතේ ය. එහි මෙසේ සඳහන් වෙයි: ‘‘ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා ජනතාව විසින් තෝරා පත්කර ගනු ලැබිය යුතු අතර, පස් අවුරුදු කාලයක් ධුරය දරන්නේය.’’ ඊට කලින් වසර හයක් වශයෙන් තිබූ එකී ජනාධිපති ධුර කාලය පස් අවුරුදු කාලයක් දක්වා අඩු කෙළේ 19 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගිනි. දැනට යෝජිත 20 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් බලාපොරොත්තු වන්නේ, ඉහත කී වාක්‍යයේ සඳහන් ‘ජනතාව’ යන වචනය වෙනුවට ‘පාර්ලිමේන්තුව’ යන වචනය ආදේශ කිරීමයි. ඊට සමගාමීව, 4 (ඉ* ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් ‘ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා’ යන්න ඉවත් කිරීමට අදහස් කෙරේ. එවිට එම 4 (ඉ* ව්‍යවස්ථාව කියැවෙනු ඇත්තේ මෙසේ ය:
‘‘පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රීවරයන් තෝරා පත්කිරීමේ ඡුන්ද විමසීමේදී ද, සෑම ජනමත විචාරණයකදී ද ඡුන්ද බලය ක‍්‍රියාත්මක කළ හැකි විය යුත්තේය.’’
සිය විනිශ්චයට පැමිණීමේදී අධිකරණය මෙසේ නිරීක්ෂණය කෙළේය:
‘‘ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා ජනතාව විසින් තෝරා පත්කර ගනු ලැබීම අහෝසි කළහොත්, එකී ජනාධිපතිවරණයේදී ජනතාව අභ්‍යාස කරන ඡුන්ද බලය ඔවුන්ගෙන් ඉවත් කෙරෙන්නේය. එබැවින් ජනාධිපතිවරයා තෝරා ගැනීම සඳහා ජනතාව පාවිච්චි කරන ඡුන්ද බලය එසේ ඉවත් කිරීම, ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 4 (ඉ* උල්ලංඝණය කිරීමක් වන්නේය.’’
ඒ අනුව අධිකරණය මෙසේ තීන්දු කෙළේය:
‘‘ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 3 වැනි සහ 4 වැනි ව්‍යවස්ථා පිළිබඳ සලකා බැලීමේදී පරමාධිපත්‍යය යනු පහත සඳහන් කරුණු බව අපි අදහස් කරමු:
ජනතාවගේ ව්‍යවස්ථාදායක බලය
ජනතාවගේ විධායක බලය
ජනතාවගේ අධිකරණ බලය
ජනාධිපතිවරණයකදී, පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයකදී සහ ජනමත විචාරණයකදී පාවිච්චි කෙරෙන ජනතාවගේ ඡුන්ද අයිතිය.
එබැවින්, ජනාධිපතිවරණයකදී, පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයකදී සහ ජනමත විචාරණයකදී පාවිච්චි කෙරෙන ජනතාවගේ ඡුන්ද අයිතියත්, ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා අභ්‍යාස කරන විධායක බලයත්, ජනතා පරමාධිපත්‍යයේ අංග වශයෙන් ගැනීම නිවැරදි ය. එබැවින්, ජනාධිපතිවරණයකදී, පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයකදී සහ ජනමත විචාරණයකදී පාවිච්චි කෙරෙන ඡුන්ද අයිතියත්, ජනතාවගේ විධායක බලයත් යම් කෙටුම්පතක් මගින් උල්ලංඝණය කෙරේ නම්, එය ජනතා පරමාධිපත්‍යය උල්ලංඝණය කිරීමක් වශයෙන් අප සලකන අතර, එසේ හෙයින් එය ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 3 වැනි ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝණය කිරීමක් වශයෙන් අපි සලකමු.. එසේ හෙයින් එවැන්නක්, ජනමත විචාරණයකින් ද අනුමත කළ යුතුව තිබේ.’’
3 වැනි ව්‍යවස්ථාව අර්ථකථනය කිරීම
මේ කියන 3 වැනි ව්‍යවස්ථාව අපේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය නොයෙක් වර සැලකිල්ලට ගෙන ඇතත්, කිසි විටෙක එහි උත්පත්ති කතාව විමසා බැලීමට යොමු වී නොතිබීම කණගාටුවට කාරණයකි. එය මුලින්ම 1972 ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාව තුළ සඳහන් වුණේ මෙසේ ය: ‘‘ශ‍්‍රී ලංකා ජනරජයේ පරමාධිපත්‍යය පවතින්නේ ජනතාවට ය. එය, අත්හල නොහැක්කේය.’’
එවක පැවති ව්‍යවස්ථාමය සහ නීතිමය රාමුවෙන් පිටස්තරව ඇති කර ගත් එකී දේශජ ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාව තුළ 3 වැනි ව්‍යවස්ථාවෙන් කියා සිටියේ, එවක පැවති ව්‍යවස්ථාව සම්පාදනය කර දුන් ‘‘අති උත්තම මහ රජාණන් වහන්සේගෙන්’’ නොව, 1970 දී බලයට පත් පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රීවරුන්ට බලය පැවරූ ජනතාවගෙන් පරමාධිපත්‍යය ව්‍යුත්පන්න වන බවයි.
ඒ පරමාධිපත්‍යයෙන් බලය පවරනු ලැබුවේ, ‘‘ලංකාව, නිදහස්, ස්වෛරී සහ ස්වාධීන ජනරජයක් වශයෙන් ප‍්‍රකාශයට පත්කෙරෙන අලූත් ව්‍යවස්ථාවක් කෙටුම්පත් කොට, පනවාගෙන, ක‍්‍රියාත්මක කැරැුවීම’’ සඳහා ය. 1970 දී බලයට පත් මහජන නියෝජිතයන්, එවක පැවති නීති රාමුවෙන් පිටස්තරව සිට අලූත් ව්‍යවස්ථාවක් කෙටුම්පත් කොට පනවා ගැනීමට යොමු වුණේ එකී පරමාධිපත්‍ය බලය අභ්‍යාස කරමිනි. ඒ ජනතා පරමාධිපත්‍ය බලය අත්හල නොහැකි ය යන්නෙන් අදහස් කෙරුණේ, එය වෙනත් කෙනෙකුට, උදාහරණයක් වශයෙන්, විදේශ බලවේගයකට, හමුදාවකට හෝ දේශපාලන පක්ෂයකට, වැඩියත්ම බි‍්‍රතාන්‍ය කිරුළට නැවත පාවා දිය නොහැකි බවයි. 1972 ජනරජ ව්‍යවස්ථාව කෙටුම්පත් කිරීමේ කමිටුවේ අභිලාෂය වුණේ එයයි. මම ඒ කමිටුවේ සාමාජිකයෙකු වීමි. අපේ රටේ ව්‍යවස්ථාවක ප‍්‍රථම වරට එය ඇතුළත් කිරීමේ හේතු කාරණය වුණේ එයයි.
1978 ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාව තුළත් මේ 3 වැනි ව්‍යවස්ථාව ඇතුළත් කෙරුණි. එහෙත් ඒ, පැහැදිලි කිරීමේ අමතර වාක්‍යයක් ද සහිතවයි. ඒ මෙසේ ය:
‘‘ශ‍්‍රී ලංකා ජනරජයේ පරමාධිපත්‍යය ජනතාව කෙරෙහි පිහිටා ඇත්තේය. පරමාධිපත්‍යය අත්හල නොහැක්කේය. පරමාධිපත්‍යයට, පාලන බලතල, මූලික අයිතිවාසිකම් සහ ඡුන්ද බලය ද ඇතුළත් වන්නේය.’’
මේ ආකාරයට, අත්හල නොහැකි පරමාධිපත්‍යය නැමැති සංකල්පයේ කරුණු සහ අංගෝපාංග (අගවිනිසුරු ෂර්වානන්දගේ වචනවලින් කිවහොත්, ආයතන සහ මෙවලම්* පිළිබඳ නිදසුන් ව්‍යවස්ථාවෙන් සපයා තිබේ. සෑම පැත්තකින්ම ගත් විට, පරමාධිපත්‍යය පවතින්නේ ජනතාව කෙරෙහි ය. එය මුළුමණින්ම හෝ කොටසක් වශයෙන් හෝ, ශ‍්‍රී ලංකා ජනතාවගේ පාලනයෙන් පිටස්තර ආයතන හෝ මෙවලම් විසින් අභ්‍යාස කරනු ලැබිය නොහැක්කේය. ඒ අනුව, ආණ්ඩුවේ බලතල හමුදාව විසින් පැහැර ගත නොහැක්කේය. ජනතාවගේ මූලික අයිතිවාසිකම් අහෝසි කළ නොහැක්කේය. ඡුන්ද බලය පක්ෂයක සාමාජිකයන්ට පමණක් සීමා කළ නොහැක්කේය. මගේ අදහසේ හැටියට, 3 වැනි ව්‍යවස්ථාවේ පරමාර්ථය සහ පරිමාව එය වන්නේය.
ප‍්‍රමාද දෝෂයෙන් යුත් විනිශ්චයක්?
යම් සංශෝධනයකින් ජනතා පරමාධිපත්‍යයට අගතිගාමී බලපැමක් නොවන්නේ නම්, ඒ පරමාධිපත්‍යය බලය අභ්‍යාස කිරීමේ ආයතනය හෝ මෙවලම, අගවිනිසුරු ෂර්වානන්ද කී පරිදි, 4 වැනි ව්‍යවස්ථාව සංශෝධනය කර ගැනීම මාර්ගයෙන් ඕනෑම අවස්ථාවක වෙනස් කරගත හැකිය. එසේ හෙයින්, රට පුරා පැවැත්වෙන ඡුන්දයකින් වෙනුවට පාර්ලිමේන්තුව මාර්ගයෙන් ජනාධිපතිවරයා පත්කර ගැනීම අරමුණු කරගෙන ඉදිරිපත් කෙරුණු 20 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධන කෙටුම්පත සලකා බැලීමේදී, ඒ පාර්ලිමේන්තුව පත්කර ගැනෙන්නේ ද මහ මැතිවරණයකදී පාවිච්චි කෙරෙන ජනතාවගේ ඡුන්ද බලයෙන් ය යන කාරණය අතිශය වැදගත් කාරණයක් වශයෙන් සැලකිල්ලට ගත යුතුව තිබූ සාධකයක් වුවත් එය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ සැලකිල්ලට ලක් වී ඇති බවක් නොපෙනේ.
20 වැනි සංශෝධනයෙන් අදහස් කෙරුණේ ජනතාව තමන්ගේ ඡුන්ද බලයෙන් තෝරාපත් කර ගත් පාර්ලිමේන්තුව මාර්ගයෙන් ජනාධිපතිවරයා තෝරාගත යුතු බවයි. එය, ජනතාවගේ ඡුන්ද බලය වක‍්‍රාකාරයෙන් භාවිත කිරීමකි. එසේ නොමැතිව එය, ජනතාවගේ ඡුන්ද අයිතිය ප‍්‍රතික්ෂේප කිරීමක්, අහෝසි කිරීමක් හෝ අන්සතු කිරීමක් හෝ නොවන්නේය. දැන් විධායක බලය අභ්‍යාස කරන අගමැතිවරයා සහ අමාත්‍යවරුන් පත්කර ගැනෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුවෙන් වන බැවින්, නාමික (හෝ ව්‍යවස්ථාපිත* ජනාධිපතිවරයෙකු ජනතාවගේ සෘජු ඡුන්දයෙන් වෙනුවට පාර්ලිමේන්තුව හරහා වක‍්‍රකාරව තෝරා පත්කර ගැනීම ව්‍යවස්ථා විරෝධී විය නොහේ. 4 වැනි ව්‍යවස්ථාවේ අර්ථකථනය පිළිබඳව ෂර්වානන්ද අගවිනිසුරුවරයා ඇතුළු විනිසුරුවරුන් පස් දෙනෙකුගේ එකඟත්වය මත දෙන ලද බහුතර විනිශ්චය සැලකිල්ලට නොගැනීම හේතුවෙන්, 20 වැනි සංශෝධනය සම්බන්ධයෙන් මෙවර ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය දෙන ලද තීන්දුව ප‍්‍රමාද දෝෂයක් සහිත විනිශ්චයක් බවට පත්ව තිබේ.
නිගමනය
20 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධන කෙටුම්පත තුළ අඩුපාඩුකම් කිහිපයක් තිබේ. එහෙත් එයින් සාක්ෂාත් කර ගැනීමට අපේක්ෂා කරන්නේ, 1989 පටන් නොයෙක් වර ජනාධිපති අපේක්ෂකයන් විසින් දෙන ලද එහෙත් ඉෂ්ට නොකරන ලද ප‍්‍රතිඥාවක් සාධනය කර ගැනීමටයි. ඒ හේතුව සඳහා පමණක්ම සලකා බැලූවත්, එය ප‍්‍රතිශෝධනය කොට යළි ඉදිරිපත් කිරීම වටී. එවිට සමහර විට, මීට වඩා පූර්ණ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු මඬුල්ලකට මේ කාරණය ඉදිරිපත් කළ හැකිය. එනම්, නාමික (ව්‍යවස්ථාමය* ජනාධිපතිවරයෙකු තෝරා පත්කර ගැනීම සඳහා තවත් භේදකාරී තත්වයකට රට ඇද දැමිය යුතු ද, නැත්නම් එම කාර්යය ජනතාව විසින් තෝරා පත්කර ගන්නා පාර්ලිමේන්තුවක් මගින් ඉෂ්ට කර ගත යුතු ද යන්නයි.x
