ආගම හා රාජ්‍යය එකිනෙකාගෙන් ඈත්විය යුතු ආයතන පද්ධති දෙකක්. එහෙත් පාකිස්තානු ව්‍යවස්ථාව හා නීති පද්ධතිය ඉස්ලාම් ධර්මය රැකීම වෙනුවෙන් බැඳී සිටිනවා. එමෙන්ම ඉස්ලාම් ධර්මයට අපහාස කරන පුද්ගලයන්ට මරණ දඬුවම ලබාදීමේ නීතිරීති පාකිස්තානයේ තිබෙනවා. ඒ නිසා රාජ්‍යයක් ලෙසම පාකිස්තානය ඉස්ලාම් රටක් වෙනවා. බහුතරය වන සුන්නි මුස්ලිම්වරුන්ගේ ආකල්ප පාකිස්තානු රජය නියෝජනය කරනවා. එහෙත් පාකිස්තානයේ පීඩිත සුළුතර ජන කණ්ඩායමක්ද සිටිනවා.
හින්දු, ක්‍රිස්තියානි හා අහමදියා මුස්ලිම් ආදි වෙනත් ආගම් අදහස සුළුතර කණ්ඩායම් රට අභ්‍යන්තරයේදී දැඩි පීඩනයන්ට මුහුණදෙන්නේ ඔවුන් ඉස්ලාම් රාජ්‍යයක සුළුතරය වන නිසායි. පාකිස්තානයේ හින්දු හා ක්‍රිස්තියානි ආගම් දෙකටම අයත් ජනකොටස් සමස්ත ජනගහනයෙන් 1.6% ක ප්‍රතිශතයක් බැගින් ඉන්නවා. අහමදියා මුස්ලිම්වරුන්ද පුංචි ප්‍රතිශතයක් සිටිනවා. පාකිස්තානය බිහිවෙද්දී මුස්ලිම් හැර සුළුතර ජනකොටස්වලට අයත් 15%ක පමණ පිරිසක් සිටියා. එහෙත් මේ වෙද්දී ඉන්නේ 4%කටත් අඩු සුළුතර කොටසක්. පාකිස්තානු ඉතිහාසය පුරාවට සුළුතර ජනවර්ගවල පුද්ගලයන් එක්කෝ බලහත්කාරයෙන් ඉස්ලාම් ධර්මයට හරවාගෙන තිබුණා. එසේ නැත්නම් ඝාතනයට ලක්කර තිබුණා. නැත්නම් රට අත්හැර යෑමට බලකෙරුණා. ඒ විදියට පාකිස්තානු සුළුතර ජනවර්ග ප්‍රතිශතයෙන් තුනෙන් දෙකක් පමණ රටෙන් එළවා දැමුණා.
පහරදීම්
පාකිස්තානයේ ජීවත්වූ සුළුතර ජනවර්ගවලට අයත් සියලු දෙනාම පාහේ ඉතාම දිළිඳු පුද්ගලයන්. යම් අධ්‍යාපනයක් ලැබූ සුළු පිරිසක් පාකිස්තානයේ රැඳී සිටිනවා. එහෙත් සුළුතර ජනවර්ගයකට අයත් අයෙකු අධ්‍යාපනයෙන් හෝ ධනයෙන් ඉහළ ගියොත් ඔවුන් පාකිස්තානයේ රැඳී ඉන්නේ කලාතුරකින්. ඔවුන් රට අත්හැර යන්නේ පීඩනය දරාගත නොහැකිව.
පාකිස්තානයේ ජීවත්වෙන සුළුතර ජනකොටස්වලට තනි තනි පහරදීම් මෙන්ම පොදු පහරදීම් රැසක් සිදුව තිබෙනවා. මෑත කාලයේදී විශාල කතාබහකට ලක්වූ සිදුවීම් කිහිපයක් මෙසේයි.
2017 දෙසැම්බර් මාසයේදී පල්ලියකට පහරදී 9 දෙනෙකු ඝාතනය කර තිබුණා. 57 දෙනෙකු ආබාධවලට ලක් කර තිබුණා. 2016 පාස්කු ඉරිදා පාකිස්තානයේ ක්‍රිස්තියානි භක්තිකයන් එල්ලකරමින් ක්‍රීඩා පිටියකට එල්ල කර තිබුණු මරාගෙන මැරෙන බෝම්බ ප්‍රහාරයකින් 70 දෙනෙකු මියගොස් 340 දෙනෙකු තුවාල ලබා තිබුණා. 2015 දී පල්ලි දෙකක බෝම්බ ප්‍රහාර දෙකකින් 14 දෙනෙකු මරණයට පත්ව 340 දෙනෙකු තුවාල ලබා දතිබුණා. 2013 දී පෙෂාවර්හි ද්විත්ව මරාගෙන මැරෙන බෝම්බ ප්‍රහාරයකින් 80 දෙනෙකු ඝාතනය කර තිබුණා. 2009 දී කෝලාහලකාරී අන්තවාදීන් පිරිසක් පන්ජාබ්වල ගොජ්රා නගරයේ නිවාස 40ක් පමණ ගිනි තබා තිබුණා. 2005 දී භයානකම පහරදීම් මාලාවක් සිදුවී තිබුණා. ඒ පහරදීම් නිසා සිය ගණනක් පාකිස්තානයේ ෆයිසලාබාද් නගරය හැර ගොස් තිබුණා. ඒ කුරාණයක් ගිනිතැබීම ගැන චෝදනා ලබා ක්‍රිස්තියානි ජාතිකයන්ට මුස්ලිම් බහුතර කණ්ඩායම් පහරදීම නිසායි.
සුළුජන කණ්ඩායම්වලට පහරදීම් සිදුවන්නේ බොහෝවිට කුරාණයට අපහාස කිරීම, අල්ලාහ් දෙවියන්ට හෝ මුහම්මද්තුමාට අපහාස කිරීම වැනි චෝදනා නිසායි. කාගේ හෝ කටවචනයෙන් සුළුතර ජාතිකයෙක් මුහම්මද්තුමාට අපහාස කළ බව චෝදනා කළොත් මුස්ලිම් අන්තවාදීන් කල්ලිගැසී ඒ සුළුතර ජාතිකයන්ට පහරදීම පාකිස්තානයේදී සාමාන්‍ය තත්වයක්. එසේ පහරදීමෙන් පසුව ඒ පුද්ගලයන් එක්කෝ පොලීසියට බාරදෙනවා. නැත්නම් මරා දමනවා.
ආසියා බිබී
ආසියා බිබීද මෙලෙස චෝදනා ලත් තරුණ කාන්තාවක්. ඇය සිය සැමියා සමඟ ලාහෝර් අසල ඉට්ටන්වාලා නම් ගමක පදිංචිව සිටියා. ගොවිපොලක කම්කරු කාන්තාවක් ලෙස සේවය කර තිබුණා. ඇය සමඟ එහි වැඩකළ අනෙක් අය මුස්ලිම් කාන්තාවන්. ඇය ක්‍රිස්තියානි කාන්තාවක් වූ නිසා අනෙකුත් කාන්තාවන් ඇය සැලකුවේ ආශ්‍රය නොකළ යුතු අශුද්ධ කෙනෙක් විදියටයි. ඇය සමඟ එකට ඉඳගෙන ආහාර ගැනීම මෙන්ම ඇය පාවිච්චි කළ පිඟන් කෝප්ප පාවිච්චි කිරීමද ඔවුන් ප්‍රතික්ෂේප කළා. දිනක් වතු බීම සඳහා කෝප්පයක් පාවිච්චි කිරීමේ සිදුවීමකට ඇය තවත් මුස්ලිම් කාන්තාවක් සමඟ වාදයක පැටලී තිබුණා. ගොවිපොලෙහි සේවය කොට වෙහෙස වී සිටි ඇයට කෝප්පයෙන් වතුර බීමට ඉඩ නොදීමේ සිදුවීමක් වටා ගැටුම ඇතිවී තිබුණා. ඇය ඉස්ලාම් ධර්මයට අපහාස කිරීමේ සාපරාධී වරද කළ බවට චෝදනා ලැබුවේ එම පෞද්ගලික ගැටුම නිසායි.
දින පහකට පසුව ගම්වාසීන් කල්ලි ගැසී ඇගේ නිවසට කඩාවැදී තිබුණා. ගමේ පූජකයාද ඇතුළු පිරිසක් ආසියා නිවසෙන් බිම දිගේ නිවසෙන් පිටට ඇදගෙන විත් තිබුණා. ඉන්පසුව එතැනට පැමිණි පොලිස් නිලධාරීන් බලා සිටියදී ගම්වාසීන් නිවස ඉදිරියේදී ඇයට පහරදෙන්නට පටන්ගත්තා. පහරදීමෙන් පසුව පොලීසිය ආගමික අපහාසය පිළිබඳ චෝදනා මත ඇය අධිකරණය ඉදිරියට ගෙනගියා. 2010 දී ඇයට මුහම්මද්තුමාට අපහාස කිරීමේ චෝදනා මත මරණ දඬුවම නියම වුණා.
ආසියාගේ සැමියාගේ නම ආෂික්. ඔහු බී.බී.සී.ය වෙත මෙසේ කියා තිබුණා. ‘මගේ ආදරවන්තිය අද මරාදැම්මා නම් වේදනාව කාලයත් එක්ක අඩුවේවි. ඒත් දරුවන් ගෙන් වෙන්කරපු අම්මා කෙනෙක් දරුවන්ගෙන් ඈත් කරලා පණපිටින් තැබීම හැමදාම ඇවිලෙන වේදනාවක්. ඇයව බිම දිගේ ඇදගෙන ගිය හැටි සිහිවෙද්දී දැනෙන වේදනාව ඉවරයක් වෙන්නෙ නැහැ. අපි ජීවත්වෙන්නෙ නවතින්නේ නැති බයකින්. හැම වෙලාවෙම අවිනිශ්චිතභාවයක්, අනාරක්ෂිතභාවයක් දැනෙනවා. මම දරුවන්ව එළියට යවන්නේ ඉස්කෝලේ යනකොට විතරයි. දරුවන්ට එළියේ සෙල්ලම් කරන්නවත් දෙන්නේ නැහැ. අපට කිසිම නිදහසක් නැහැ. අද බලාපොරොත්තුව දියවෙලා ගිහින්. කොහොම හරි ආසියාව නිදහස් කරගන්නට මම සටන් කරනවා.‘
2018 ඔක්තෝබර් 31 වැනිදා ආෂික්ගේ සටන සාර්ථක වී තිබුණා. ආසියාට පහළ අධිකරණයෙන් ලැබී තිබුණු මරණ දඬුවම පාකිස්තානු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ආපසු හරවා තිබුණා. ඇයට නිදහස ලැබී තිබුණා. එහෙත් ආසියා නිදහස් කිරීමෙන් පැය ගාණක් ගතවෙද්දි ඇගේ මරණය ඉල්ලමින් වීදි පුරා උද්ඝෝෂණ පටන්ගෙන තිබුණේ බහුතර මුස්ලිම්වරුන්. මාර්ග වසා දැමුවා. මෝටර් රථ හා බස්රථ ගිනිතැබුණා. පොලිස් නිලධාරීන්ට පවා පහරදී තිබුණා.
දින තුනක් තිස්සේ දරුණු කලබල ඇතිවුණා. ආසියා මෙන්ම ඇය නිදහස් කළ විනිසුරුවරුන්ද ඝාතනය කරන්නැයි උද්ඝෝෂක කල්ලි ඉල්ලුවා. උද්ඝෝෂකයන් පසුපස සිටි ඉස්ලාම් දේශපාලන පක්ෂයක නායකයෙක් වූ කාදිම් හුසේන් රිස්වි සමාජ මාධ්‍යවලින් අන්තවාදී අදහස් පතුරුවන්නට පටන්ගෙන තිබුණා. ඉහත තීන්දුව ලබාදුන් අධිකරණ විනිසුරුවරුන් දූෂිත බවත්, ඔවුන්ට බටහිරින් ආධාර ලැබෙන බවත් හැඟවෙන ට්විටර් පණිවුඩ ඔහු නිකුත් කර තිබුණා. මේ සියලු සිදුවීම් පාකිස්තානයෙන් පලා යන්නට සුළුතර ජනකොටස්වලට පසුබිම සකසා තිබුණා.
සුළුතර ජනවර්ගවලට පමණක් නොව රාජ්‍යය හා ඉස්ලාම් දහම ගැටගැසූ නීති වෙනස් කිරීමට යෝජනා කරන පුද්ගලයන්ටද පාකිස්තානයේ ජීවත්වීම අසීරු කටයුත්තක්. ආසියා වෙනුවෙන් ප්‍රසිද්ධියේ අදහස් දැක්වූ ප්‍රසිද්ධ දේශපාලනඥයෙකු වන සල්මාන් තාසීර් නම් ආණ්ඩුකාරවරයාත් ඝාතනය වී තිබුණේ ඒ නිසායි. ඔහු ඉස්ලාම් ආගමට අපහාස කිරීම පිළිබඳ නීති වෙනස් කළ යුතුයැයි ප්‍රසිද්ධියේ හඬනැඟූ අයෙක්. 2010 දී ආසියා සමඟ මාධ්‍ය සාකච්ඡාවකටද ඔහු පෙනී සිටියා. එහෙත් ඒ පෙනී සිටීමෙන් සති කිහිපයකට පසුව ඔහු ඝාතනය කර තිබුණේ ඔහුගේම පෞද්ගලික ආරක්ෂක නිලධාරියෙකු වන මලික් මුම්ටාස් හුසේන් ක්වදාරි නමැත්තායි. වෙඩිපහර 27ක් එකදිගට එල්ලකරමින් සල්මාන් ඝාතනය කළ ක්වදාරි පාකිස්තානයේ ජාතික වීරයෙකු බවට පත්ව තිබුණා. මුහම්මද්තුමා වෙනුවෙන් අපේ ජීවිත කැපකරන බව ප්‍රසිද්ධියේ ක්වදාරි කෑ ගසා තිබුණා. 2016 දී එම ඝාතනය වෙනුවෙන් ක්වදාරිට මරණ දඬුවම ලැබුණා. එහෙත් ඔහුගේ මරණය මුස්ලිම්වරුන් ලක්ෂ ගණනක් එකතු වූ දැවැන්ත අවමංගල්‍ය උත්සවයකදී සිදුකර තිබුණා. ඒ අවමංගල්‍ය උත්සවයෙන්ම, ආගම වෙනුවෙන් මිනීමැරීමේ අදහස් මහා පරිමාණයෙන් දිරිමත් කෙරුණා.
ෂාලෙට් ජාවෙඞ්
සුළුතරය විඳින පීඩාවන් සංකේතවත් වෙන තවත් සිදුවීමක් මාස කිහිපයකට පෙරත් සිදුවී තිබුණා. ඉස්ලාමාබාද්වල වාසය කළ ෂාලෙට් ජාවෙඞ් නම් 15 හැවිරිදි ක්‍රිස්තියානි දැරිය පැහැරගෙන ගොස් මුස්ලිම් පිරිමියකුට විවාහ කිරීම සඳහා අලෙවි කොට බලහත්කාරයෙන් ඉස්ලාම් ධර්මයට මාරු කිරීමේ සිදුවීමක් 2019 මාර්තු 25 වැනිදා වාර්තා වී තිබුණා.
ෂාලෙට් ජාවෙඞ් ෆයිසලාබාද්හි ධන්ද්‍රා නම් ප්‍රදේශයේ වාසය කළා. ඇය අලෙවි කර තිබුණේ ඇගේ මවගේ හිතවතියක්. සෆර් ඉක්බාල් නමැත්තා ඇය විවාහ කරගනු පිණිස, මිලදී ගෙන තිබුණා. ඇය මුස්ලිම් ආගමික අනන්‍යතාවකට බලෙන් හරවා තිබුණා.
මේ වෙද්දී ඇය අධිකරණය ඉදිරියේදී මහත් ධෛර්යයකින් යුතුව තමන් ලද භයානක අත්දැකීම් ගැන කතාකරනවා. ‘මම ඉස්ලාම් ධර්මයට කැමැත්තෙන් මාරු වූ බව කියනවා නම් ඒක බොරුවක්. මට තර්ජනය කළා. බලෙන් ආගම වෙනස් කළා. ඒත් මම කිසිසේත්ම බලාපොරොත්තු අත්හැරියේ නැහැ. මම දෙවියන්ට රහසින් යාඥා කළා. දෙවියන්ගෙන් යැද්දා මේ හිංසාවෙන් මාව ගලවන්න කියලා.’ ඇය තමන්ගේ ඛේදජනක අත්දැකීම් ගැන කතාකරමින් එසේ කියනවා. ක්‍රිස්තියානි දැරියක පැහැරගෙන බලෙන් සිය ආගමට හරවාගැනීම පුණ්‍ය ක්‍රියාවක් බව සලකන මුස්ලිම් ජාතිකයන් පාකිස්තානයේ සිටිනවා. ඒ නිසාම මේ දැරියගේ අත්දැකීමට සමාන අත්දැකීම් ලබා මුස්ලිම් කාන්තාවන් බවට පත්වුණු බොහෝ දෙනෙක් පාකිස්තානයේ සිටිනවා.
සරණාගතයන්
මෙවැනි අත්දැකීම්වලට නිතිපතා මුහුණදෙන උදවිය පාකිස්තානයෙන් පලා යනවා. බොහෝ හින්දු ජාතිකයන් ඉන්දියාවට පලා ගොස් සිටිනවා. ලංකාවට 1700ක පමණ පිරිසක් පැමිණ සිටිනවා. කාලයක් තිස්සේ ඔවුන් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ නිරීක්ෂණය මත ලංකාවේ රැඳී සිටින්නේ ලංකාවෙන් පිටව, සරණාගතයන් බාරගත හැකි රටක නීත්‍යනුකූල දේශපාලන සරණාගත තත්වය ලබාගැනීමේ අපේක්ෂාවෙනුයි. මේ සරණාගතයන්ට කිසිසේත්ම තවත් රටක ත්‍රස්තවාදී ක්‍රියා කිරීමේ හැකියාවක්, වුවමනාවක් නැහැ. ඔවුන් ආගමේ නාමයෙන් සිදුවන අපරාධවලින් පීඩා විඳි පීඩිතයන්.
ඔවුන් පාකිස්තානයේ දේශ සීමාවෙන් පිටව, ලංකාවට එන්නට ඇත්තේ සාමකාමී ජීවිතයක් ගැන සිහින දකිමින් විය යුතුයි. එහෙත් ලංකාවේදීත් ඔවුන්ට මුහුණදෙන්නට සිදුව තිබුණේ එවැනිම පීඩනයකටයි.
‘පාකිස්තානයේ හැමදාම වගේ මරාගෙන මැරෙන බෝම්බ ප්‍රහාර එල්ලවෙනවා. මිනිස්සු කල්ලි ගැහිලා සුළුතර ජනවර්ගවල මිනිස්සුන්වත්, වෙනස් විදියට හිතන මිනිස්සුන්වත් ඝාතනය කිරීමේ සිදුවීම්, ගිනිතැබීමේ සිදුවීම් නිතර සිද්ධවෙනවා. මට විරුද්ධව ආගමට අපහාස කිරීමේ චෝදනාවක් එල්ලවුණා. ඒ නිසයි මම ගෙදරින් පැනලා ගියේ. පැනලා ගිය මට මට කරන්න දෙයක් නැතිවුණා. බයෙන් පලා ආපු මට නින්දක් නෑ, බඩගිනියි, ආපහු ගෙදර යන්න බැහැ. ඒ නිසයි අපි පාකිස්තානයෙන් පිටවෙලා ලංකාවට ආවේ. අපි අපේ යාළුවන්ව, පවුලේ හිතවතුන්ව අත්හැරලා ආවේ. ලංකාවේ ආරක්ෂාව ගැන හැඟීමක් අපට තිබුණා. ඒත් අද අපට ලංකාවේදීත් ඒ බයම ඇතිවෙලා. පාකිස්තානයේදී වගේම ලංකාවේ අපි හිටපු නිවසෙනුත් එළියට ඇදලා දාන්න මිනිස්සු එකතුවෙලා. මාව ගෙදරින් එළියට ඇදලා දාපු කෙනෙක් මගේ කණට ගහලා මගේ කොලරයෙන් අල්ලගත්තා. ඔහුට පිටිපස්සෙන් පොලිස් නිලධාරීන් දෙදෙනෙක් හිටියා. ඉන්පස්සේ මාව පොලීසියට ඇදගෙන ගියා.‘
සිවිල් ක්‍රියාකාරික රුකී ප්‍රනාන්දුට 2019 අප්‍රේල් 27 වැනිදා මෙසේ කියා තිබුණේ පාකිස්තානු සරණාගත මනුෂ්‍යයෙක්. ඔහු වයස අවුරුදු හතරක හා අවුරුදු 2ක දරුවන් දෙදෙනෙක් හා බිරිඳ සමඟ මීගමුවේ කුලී නිවෙසක වාසය කර තිබුණා. ඒ එක්සත් ජාතීන්ගේ හා ශ්‍රී ලංකා රජයේ නිරීක්ෂණය මැද සරණාගතයෙකු ලෙසයි. බොහෝ සරණාගතයන් කුලී නිවාසවලින් එළියට පහරදී එළියට ඇද දමා තිබුණේ නිවෙස් තුළ තිබුණු වැදගත් ලියකියවිලි එකතු කරගන්නටවත් අවස්ථාවක් ලබා නොදෙමිනුයි. අප පසුගිය සතියේ ඔවුන් මුහුණදුන් අත්දැකීම් ගැන වාර්තා කළා. මේ සරණාගතයන්ව මීගමුව පොලීසියේත්, අහමදියා නිකායේ මුස්ලිම් පල්ලි කිහිපයකත් රඳවා තිබෙනවා.
මේ වෙද්දී මාධ්‍යවේදීන්ටත් ඔවුන් මුණ ගැසෙන්නට අවස්ථාවක් නැහැ. අපද ඔවුන්ව මුණගැහෙන්නට ගියත්, අවස්ථාවක් ලැබුණේ නැහැ. පස්යාලේත්,
අතුරුගිරියේත් පොලිස් ආරක්ෂාව ඇතිව ඔවුන් රඳවා තබන්නට උත්සාහ කළත් ඒ ප්‍රදේශ දෙකේම සරණාගතයන් එළවා දමන ලෙස බෞද්ධ හිමිවරුන් පෙරටු කරගත් කණ්ඩායම්වලින් බලකරනු ලැබුවා. අද ස්ථාන කිහිපයක කඳවුරුවල නැවතී සිටින ඔවුන් වැසිකිළි ආදි අත්‍යවශ්‍ය පහසුකම්ද නැතිව අසීරු ලෙස කාලය ගතකරමින් සිටින්නේ ශ්‍රී ලංකාවෙන් පිටවෙනවාද නැද්ද යන ප්‍රශ්නයට මුහුණදෙමිනුයි. ■
