ශ්‍රී ලංකාව 2021 වර්ෂයේදී ඩොලර් මිලියන 6865ක ණය ගෙවිය යුතු බවත්, මෙම ණය ගෙවීම විශාල අර්බුදයක් වන නිසා 2021 වර්ෂයේ අයවැය ක්‍රියාත්මක කිරීමට මුදල් ලබාගැනීමට අසීරු බවත් අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ ජනවාරි 11 වැනිදා කැබිනට් මණ්ඩලයේදී කියා තිබේ.
අත්‍යවශ්‍ය ව්‍යාපෘති හැරුණුකොට වෙනත් කිසිදු මහා පරිමාණ ව්‍යාපෘතියක් සිදු කළ නොහැකි බව ඔහු එහිදී කියා තිබේ.
ජනවාරි 08 දින සහිකව කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කරන ලද ‘2021 අයවැය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා මුදල් සපයාගැනීම’ යන හිසින් යුත් කැබිනට් පත්‍රිකාව සාකච්ඡාවට ගනිමින් අගමැතිවරයා ඒ බව පවසා තිබේ. එම්එෆ්/ටීඕඩී/01/සීඑම්/2021/003 අංකයෙන් යුත් එම කැබිනට් පත්‍රිකාවේ සඳහන් කර තිබුණේ 2021 වර්ෂයේ වියදම් සඳහා මුදල් ලබාගැනීමට දේශීය ණය රුපියල් බිලියන 1257ක් සහ විදේශීය ණය රුපියල් බිලියන 606ක් ලබාගැනීමට බලාපොරොත්තුවන බවය.
මේ වන විට ශ්‍රී ලංකාව ඉන්දියාව හා චීනය යන රටවලින් ඇමෙරිකන් ඩොලර් බිලියන 2.5ක් වටිනා ස්වාප් ගිවිසුමක් හෙවත්, මුදල් ඒකක හුවමාරු ගිවිසුමක් ඇති කරගැනීමට නියමිතය.■

• පසුගිය සතියේ බුදුපිළිමයකට හානි කිරීමක් සිදු වූ අවස්ථාවේ සමාජ මාධ්‍යවල උණුසුම් අදහස් දක්නට ලැබුණි. පසුව හෙළි වූ ආකාරයට එම බුදු පිළිමයට හානි කර තිබුණේ මත්ද්‍රව්‍යයට ඇබ්බැහි වූවෙකු මිස ආගමික අන්තවාදී අරමුණක් තිබුණු අයෙක් නොවේ.

පසුගිය සතියේ මුස්ලිම් ජාතිකයෙකු සමාජ මාධ්‍යවල කළ අදහස් දැක්වීමක් නිසා, ඔහු සිවිල් හා දේශපාලන අයිතිවාසිකම් පනත යටතේ අත්අඩංගුවට ගෙන තිබුණි.

මුහුණු පොතේ වීඩියෝවක් පළ කරන ලද තවත් මුස්ලිම් ජාතිකයෙකු අත්අඩංගුවට ගෙන ඇත. අත්අඩංගුවට ගෙන තිබුණේ මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ ආධාකරුවෙකු ලෙස දේශපාලනය කර ඇති ෆසාල් මොහොමඩ් නිසාර් ය. ෆසාල් දේශපාලන වශයෙන් ක්‍රියාකාරී, දේශපාලන බලය හිමි කණ්ඩායම් ඇසුරු කරන බව සමාජ මාධ්‍යවල පෙන්වන්නට උත්සුක වූ කෙනෙකි.
ෆසාල් අත්අඩංගුවට ගෙන තිබුණේ අයිසීසීපීආර් හෙවත් සිවිල් හා දේශපාලන අයිතිවාසිකම් ප්‍රඥප්තිය පනත යටතේය. අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව අත්අඩංගුවට ගැනීම සිදු කර තිබුණි. ෆසාල් කොළඹ ප්‍රධාන මහේස්ත්‍රාත් මොහොමඩ් මිහාර් වෙත ඉදිරිපත් කර තිබුණි. ජනවාරි 18 වනදා දක්වා රක්ෂිත බන්ධනාගාරගත කරන ලෙස එම මහේස්ත්‍රාත්වරයා නියම කළේය.
අධිකරණය හමුවේ කරුණු ඉදිරිපත් කළ අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන් කියා තිබුණේ ෆසාල් ජාතීන් අතර සුහදතාව බිඳවැටෙන අන්දමට, භික්ෂූන් ඇතුළු විවිධ පාර්ශ්වවලට අපහාස වන ආකාරයෙන් අදහස් පළ කර ඇති බවය. ඊට අමතරව මෙම අදහස් දැක් වූ පුද්ගලයා විශාල ධනවතෙකු මෙන් සමාජ මාධ්‍ය ඉදිරියේ පෙනී සිටියත් ඔහුගේ ව්‍යාපාර බිඳවැටී තිබෙන බවත්, නීති විරෝධී මාර්ගයකින් මුදල් ලැබෙනවාදැයි සැකයක් පවතින බවත් අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව කියා තිබුණි.
මෙම ෆසාල් අවසන් වරට ෆේස්බුක්හි පළකරන ලද වීඩියෝවක් අත්අඩංගුවට ගැනීමට ආසන්න හේතුව යැයි සැලකිය හැක. එම වීඩියෝවෙහි ඔහු කරන ලද අදහස් පළකිරීම දරුණු අදහස් දැක්වීමක් බවත් ඇත්තය. එහෙත් ඔහු එම අදහස් දැක්වීමේදී මූලිකව චෝදනා කර තිබුණේ ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂට සහ ජනාධිපතිවරයා පසුගිය සතියේ හරීන් ප්‍රනාන්දු සහ ප්‍රභාකරන් සමාන කරමින් සිදුකළ ආන්දෝලනාත්මක ප්‍රකාශය ගැනය. ඔහු මූලිකව චෝදනා කරන්නේ ජනාධිපතිවරයාටය.
‘ජනවාරි 09 වැනිදා අපි දැක්කා අපේ ජනාධිපතිතුමා, නන්දසේන ගෝඨාභය මහත්තයා කියනවා එයාට ජනාධිපති විදියට රට හසුරුවන්නත් පුළුවන්, නැත්නම් ආරක්ෂක ලේකම් වගේ ඉන්නත් පුළුවන් කියලා. ඒකෙන් හැඟෙන්නේ ඔහුට හොඳින් නැත්නම් නරකින් කරන්න පුළුවන් කියලා. අපි දැක්කානේ 2005-2015 දක්වා භීෂණයක් ඇති වුණු කාලයක් කියලා කවුරුත් දන්නවා. ඒකේ සුදු වෑන් ඉතිහාසයක් තිබ්බා. පැහැරගැනීම් තිබුණා. ඝාතනය වෙලා තිබුණා මිනිස්සු ලසන්ත, තාජුඩීන්ලා වගේ. ජර්නලිස්ට්ලා නැති වෙලා තිබුණා. ඒගොල්ලන්ට ශාරීරික හානි කරලා තිබුණා….’ ආදි වශයෙන් ඔහු අදහස් දැක්වීම ආරම්භ කර තිබුණි.
එහිදී ඔහු පාස්කු ඉරිදා ත්‍රස්ත ප්‍රහාරය ගැන සිහිපත් කරයි. ‘එතුමාටත් වඩා කරන්න පුළුවන් මිනිස්සුත් ඇති නේ මේ රටේ. අපි දැක්කානේ අවුරුදු දෙකකට කලින් පාස්කු ප්‍රහාරය අට දෙනෙක්ට වගේ තමයි හැකි වුණේ මේ රට හොල්ලන්න. අපට ඒ වගේ මිනිසුන් බිහි කරන්න අවශ්‍යත් නෑ. එවැනි පරිසරයක් ඇති කරන්න අවශ්‍යත් නෑ. කවුරුත් මේ රටේ චණ්ඩි නෑ. කවුරුත් ලොකුත් නෑ. තර්ජනය කරලා රටක් ගෙනියනවා නම් ඒකට අපි සැලෙන්නෑ…’
එහෙත්, ජාතීන් අතර ඝට්ටනයක් ඇති කරනවායැයි සිතිය හැකි ප්‍රකාශය වන්නේ ජනාධිපතිවරයා තමන්ට ආරක්ෂක ලේකම් ලෙස කටයුතු කරන්නට උපදෙස් දුන්නායැයි කියන බෞද්ධ හිමිවරුන් ගැන කළ එකකි. ‘මට මෙතැන ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා. සමහර කට්ටියක් කියනවාලු, ආරක්ෂක ලේකම් විදියට එන්න කියලා. ඒ කියන්නේ මැරකම් විදියට. චණ්ඩිකම් විදියට…’ එතැනින් එහාට ෆසාල් දරුණු වචන පාවිච්චි කරමින් එම හිමිවරුන්ට චෝදනා එල්ල කරයි. ‘මිනිස්සු බය කරන්න එන්න එපා…’ යැයි හිමිවරුන්ට චෝදනා කරයි. කිසිම හිමිනමකගේ නමක් සඳහන් නොකළත්, ‘දේශපාලනය කරන හිමිවරුන්ට අපි කියනවා…’ යැයි ඔහු සඳහන් කරයි.
පැහැදිලිව පෙනෙන ආකාරයට ෆසාල්ගේ අදහස් දැක්වීම ජනාධිපතිවරයාගේ ප්‍රකාශය ගැනය. ඔහුගේ මූලික අරමුණ ජනාධිපතිවරයාටත්, ලංකාවේ පවතින දේශපාලන ප්‍රවණතාවක් ගැනත්ය. ඒ නිසා ‘ජනාධිපතිවරයාට එරෙහිව අදහස් දැක්වූ අයෙකු අත්අඩංගුවට පත්ව ඇති බව’ තර්ක කළත් වරදක් ඇත.
ඔහු චෝදනා කරන්නේ දේශපාලනයේ නියැලෙන ‘බිය අවුස්සන’ හිමිවරුන් පිරිසකටය. එහෙත් අනෙක් පැත්තෙන් හිමිවරුන් පිරිසකට එරෙහිව ඔහු පාවිච්චි කරන දරුණු, ‘නොසරුප්’ යැයි සම්මත වචන නිසා ජාතීන් අතර උණුසුමක් ඇති වන බව හැබෑවකි.
ඒ නිසා මෙවැනි ප්‍රකාශයකට ෆසාල් අත්අඩංගුවට ගැනීම සාධාරණ යැයි තර්ක කළ හැක. එම තර්කයට එරෙහිව අභියෝග කිරීමත් අසීරුය. ෆසාල් කිසිදු පාලනයක් නැතිව, ‘දරුණු අදහස් දැක්වීමක්’ කර ඇති බව හැබෑය.
මීට පෙර අයිසීසීපීආර් පනත යටතේම අත්අඩංගුවට ගෙන රඳවා තබාගෙන සිටි රම්සි රසාක් නම් තරුණයාගේ සිදුවීමට මෙය සමාන කළ නොහැක. රම්සි, මෙවැනි තදබල අදහස් ප්‍රකාශ කළ අයෙකු නොවේ.
එහෙත්, අප විමසිය යුතු පැනය අයිසීසීපීආර් යටතේ අත්අඩංගුවට ගත යුත්තේ මුස්ලිම් ජාතිකයන් පමණක්ද කියාය.
පසුගිය සතිවල මුස්ලිම් ආගමික නායකයන්ට එරෙහි චෝදනා කළ පිරිස් ඕනෑ තරම්ය. මවුලවිවරුන්ට බැණවැදුණු අයත්, ජමාතේ ඉස්ලාම් හා ජමෙයිතුල් උලමා වැනි ආගමික ආයතන ‘අන්තවාදී ආයතන’ යැයි කියමින් එම ආයතනවලට බැණවැදුණු උදවිය සිටිති. වෙනත් ආගම්වල නායකයන්ට බැණවැදුණු අයත් සිටිති. විශේෂයෙන් පසුගිය සතියේ බුදුපිළිමයකට හානි කිරීමක් සිදු වූ අවස්ථාවේ සමාජ මාධ්‍යවල උණුසුම් අදහස් දක්නට ලැබුණි. පසුව හෙළි වූ ආකාරයට එම බුදු පිළිමයට හානි කර තිබුණේ මත්ද්‍රව්‍යයට ඇබ්බැහි වූවෙකු මිස ආගමික අන්තවාදී අරමුණක් තිබුණු අයෙක් නොවේ.
ෆසාල් පාවිච්චි කළ පරුෂ වචන වාගේ පරුෂ වචන පාවිච්චි කරන උදවියත් ඕනෑ තරම් සමාජ මාධ්‍යවල සිටී.
දැන් ඇති ගැටලුව ෆසාල් අයිසීසීපීආර් යටතේ අත්අඩංගුවට ගැනීම නොවේ. එක් ආගමක පිරිසක් අත්අඩංගුවට ගැනීම හෝ, එක් ආගමකට එරෙහිව අදහස් දක්වන පිරිසක් පමණක් අත්අඩංගුවට ගැනීමට එම පනත සීමා කිරීමය.
මෙම සිදුවීමෙනුත් පැහැදිලි වන්නේ ලෝකයේ විවිධාකාර දේශපාලන කණ්ඩායම්වල අයිතීන් තහවුරු කිරීමට ඇති කරගත් ලෝක සම්මුතියක්, එක් පිරිසකට එරෙහි අවියක් ලෙස පාවිච්චි කිරීමය.■

පාලකයන්ට දරුණු ලෙස, යුදමය මානසිකත්වයකින් රට පාලනය කරන්න කියා බෞද්ධ හිමිවරුන්ට උපදෙස් දිය හැකිදැයි කළ විමසීමකි.

‘මට හාමුදුරුවරුන් එහෙම කියනවා, මෙහෙම කියනවා.’ කියා සඳහන් කරමින්, බෞද්ධ හිමිවරුන්ගේ නම ඉදිරියට දමාගෙන විවිධාකාර තීන්දු ගන්නා දේශපාලන නායකයෝ ලංකාවේ සිටිති. ‘හාමුදුරුවරුන් කීවා’ කියමින් ඕනෑ තීන්දුවක් ක්‍රියාත්මක කරන්නට ඇතැම් දේශපාලන නායකයෝ උත්සාහ කරති.
ජනාධිපති නන්දසේන ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පසුගිය සතියේ කළ ප්‍රකාශයක සඳහන් වුණේ තමන්ට ‘ආරක්ෂක ලේකම් ගෝඨාභය’ ලෙස ක්‍රියාකරන ලෙස හිමිවරුන් උපදෙස් දුන් බවය. ‘ආරක්ෂක ලේකම් ගෝඨාභය’ යනුවෙන් අදහස් කළේ ඔහුත්, රටවැසියනුත් හොඳින් දනිති. ජනාධිපතිවරයා අදහස් කළේ කුමක් ගැනද කියා සියලුදෙනා දනිති. කොළය වැසීමක් ඕනෑ නැත. වැරදිලාවත්, ජනාධිපතිවරයා ඒ කීවේ කොළඹ නගර අලංකරණය හෝ දියත උයන හැදීම ගැන කියා සිතූ අයට, එය එසේ නොවන බව සැකහැර දැනගැනීම සඳහා ප්‍රභාකරන් ගැන කතාවකුත් ජනාධිපතිවරයා කීය.
දෘඪතර ආකාරය, දරුණු ආකාරයට, වෛරී ආකල්ප ඇතිව හෝ යුදමය මානසිකත්වයකින් පාලනය සිදු කරන ලෙස බෞද්ධ හිමිවරුන්ට උපදෙස් ලබා දිය හැකිද යන්න විමසිය යුතු කාරණයකි.
අමරපුර සාමග්‍රී සංඝ සභාවේ ලේකම් මහාචාර්ය අත්තඅංගනේ රතනපාල නායක හිමිගෙන් අපි මේ පිළිබඳ විමසීමක් කළෙමු. මෙය නිශ්චිතව ජනාධිපතිවරයා කළ ප්‍රකාශයට පිළිතුරු අපේක්ෂාවෙන් කළ අදහස් විමසීමක් නොවේ. රටක පාලකයන්ට දරුණු ලෙස රට පාලනය කරන්න කියා බෞද්ධ හිමිවරුන්ට උපදෙස් දිය හැකිද කියා විමසීමකි.
‘රටක පාලකයෙක් වැඩ කරන්න ඕනෑ රටේ ජනතාවට යහපතක් වෙන හැටියට. රටට යහපතක් වන හැටියට. ජනතාව පීඩාවට පත් නොවන හැටියට. ඒ සඳහා උපදෙස් දෙනවා නම්, අනුශාසනා කරනවා නම් ඒක කරන්න ඕනෑත් ඒ විදියට. භික්ෂූන් හැටියට ජාතික සමගියත් ආගමික සහජීවනයත් ආරක්ෂා වෙන හැටියට පාලනය ගෙනයන්නැයි උපදෙස් දෙන්න ඕනෑ.’
එහිදී රතනපාල නායක හිමි විශේෂයෙන් ශ්‍රී ලංකාව බහු ආගමික රටක් බව සිහිපත් කළේය. එහිමියන් අදහස් කළේ ශ්‍රී ලංකාවේ අනෙකුත් ආගම්වලට අයත් උදවියද සිටින බවය.
‘බහු ජාතික, බහු ආගමික රටක් හැටියට ආගමික සහජීවනයත් ජාතික සමගියත් අනිවාර්යයයි. බුදුදහමේත් ඒ ඉගැන්වීම් තියෙනවා. ඒ නිසා ස්වාමීන් වහන්සේලා හැටියට රාජ්‍ය පාලකයෙකුට අනුශාසනා කරන්න ඕනෑ ඒ බුදුදහමේ තියෙන දේශපාලන දර්ශනය අනුව. සියලුදෙනාට සමානව සැලකීම. සියලු ජාතීන්ගේ, සියලු පුරවැසියන්ගේ.’
එක් ආගමකට අයත් පිරිසක් පමණක් රටේ පුරවැසියන් ලෙස සලකා කටයුතු කිරීම වැදගත් කාරණයකි. ‘සියලු පුරවැසියන්ට සමාන අයිතිවාසිකම් රැකෙන හැටියට තමයි පාලකයා වැඩ කරන්න ඕනෑ. හිමිවරුන් අනුශාසනා කරන්න ඕනෑත් එහෙම පාලනය කරන හැටි.’
නූතන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා, ව්‍යවස්ථානුකූලවාදය වැනි සංකල්ප බෞද්ධාගමට නොගැළපෙන්නේද, රාජ්‍ය පාලනයට බෞද්ධාගමේ ඊට වෙනස් දර්ශනයක් ඇත්තේද කියා අපි නාහිමිගෙන් වැඩිදුර විමසුවෙමු.
‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයත් එක්ක බුදුදහම කිසිම ගැටීමක් නැහැ. බුදුන් වහන්සේ ලිච්ඡවීන්ට උගන්වපු සප්ත අපරිහානි ධර්ම සිහිපත් කරගන්න ඕනෑ. ඒ ඉගැන්වුවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලන ක්‍රමයකට. මහජනතාවට අපහසුවක් නොවන පරිදි, මහජනතාවට පීඩාවක් නොවන පරිදි පාලනය කිරීමයි බුදුදුහම අනුදකින්නේ. මහජනතාව කීවේ රටේ පුරවැසියන්. අහවල් අය කියා වර්ගවාදීව බලන්න බැහැ.’
යුද සමයේ යුදමය මානසිකත්වයක්, යුද්ධයට සහයෝගය දෙන ආකල්පයක් එකල බෞද්ධ හිමිවරුන්ට තිබුණි. ‘ජාතිය බේරාගැනීම’ වැනි අදහස් එයට පදනම් විය. දැන් පාලකයෙකු යුදමය මානසිකත්වයකින් රාජ්‍ය පාලනය දෙසට අවධානය යොමු කළ යුතුදැයි අපි රතනපාල නාහිමිගෙන් විමසුවෙමු.
‘කිසිම අවස්ථාවක එහෙම යුද මානසිකත්වය හෝ විකෘති මානසිකත්වයකින් වැඩ කරන්න ඕනෑ නැහැ. ප්‍රකෘති මානසිකත්වයකින් වැඩ කරන්න ඕනෑ. කෙනෙක් පීඩාවට පත් කරන මානසිකත්වයක් නෙවෙයි, බොහෝ දෙනෙකුට යහපතක් වන මානසිකත්වයක් තියෙන්න ඕනෑ. මනුෂ්‍යත්වය කියන එක පදනම වෙන්න ඕනෑ. වර්තමාන සමාජයේ හැම කෙනාම අසරණයි. වසංගත තත්වය, ජීවන වියදම එක්ක. හැමකෙනා කෙරෙහිම කාරුණිකව, මෛත්‍රී සහගත සිතින් තමයි පාලකයෙක් වැඩ කරන්න ඕනෑ.’
තමන් කරන කියන දේවල වගකීම ගත නොහැකි තැන ඇතැම් දේශපාලන නායකයන්, එහි වගකීම බෞද්ධ හිමිවරුන් මත පටවන්නට ඉඩ තිබේ. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට පටහැණි ලෙස කටයුතු කරන්නටත් බෞද්ධ හිමිවරුන් ඉදිරියට දමාගන්නට ඉඩ තිබේ. අපේ රටේ තිබෙන්නේ ඕනෑ එකක් කරන්නට ‘සිංහල-බෞද්ධකම’ ඉදිරියට දමාගන්නා කාලයකි. අප ඒ ගැන විමසිල්ලෙන් සිටිය යුතුය.■

ශ්‍රී ලංකා පුවත්පත් මණ්ඩල පනත විද්‍යුත් හා සමාජ මාධ්‍යද ඇතුළත් වන පරිදි සංශෝධනය කරන්නට කැබිනට් මණ්ඩලය තීරණය කර ඇත. මේ එම තීරණය ගැන විමසා බැලීමකි.

විසිවන සංශෝධනයෙන් පසු ජනාධිපතිවරයා සිය තනි කැමැත්තට සාමාජිකයන් පත්කරන කොමිෂන් සභාවලට අප ස්වාධීන කොමිෂන් සභා යැයි කියන්නේ නැත. ඒවාට ස්වාධීන කොමිෂන් සභා යැයි අප කීවේ ඊට පෙරය. ඒ එම කොමිෂන් සභාවලට ජනාධිපතිවරයා අවසන් වශයෙන් පත්කිරීම් කළත් පත්කරන පුද්ගලයන්ගේ සුදුසු නුසුදුසුභාවයන් පරීක්ෂාවට ව්‍යවස්ථාදායක සභාව නම්වූ ක්‍රමවේදයක් තිබූ නිසාය.
අපගේ මේ කතාවත් ජනාධිපතිවරයා සිය කැමැත්තට පත්කිරීම් සිදුකරනු ලබන ආයතනයක් ගැනය. ආයතනය ශ්‍රී ලංකා පුවත්පත් මණ්ඩලයය. එය 1973 අංක 05 දරන පනතෙන් ස්ථාපිත කරන ලද්දක්ය. එම ආයතනයේ අරමුණ වන්නේ පුවත්පත්වලට අදාළ කරුණු විධිමත් කිරීම, ඒ සම්බන්ධයෙන් උපදෙස් ලබාදීම, වැරදි විමර්ශනය කිරීම හා ඊට සම්බන්ධ හා ආනුෂංගික කරුණුය.
මෙම මණ්ඩලයේ සාමාජිකයන් සංඛ්‍යාව 07කි. ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල්වරයා නිල වශයෙන් එයට පත්වේ. ඉතිරි 06 දෙනා ජනාධිපතිවරයා පත්කෙරේ. ඉනුත් දෙදෙනෙකු සඳහා නාමයෝජනා කැඳවේ. එක් නාමයෝජනාවක් කැඳවන්නේ ක්‍රියාකාරි ජනමාධ්‍ය සංවිධානවලින්ය. ඔවුන් නම් කරන 07 දෙනකුට නොවැඩි නාමයෝජනා අතරින් එක් අයකු ජනාධිපතිවරයා පත්කළ යුතුය. අනෙක් නාමයෝජනාව කැඳවන්නේ ජනමාධ්‍ය ආයතනවල සේවක වෘත්තීය සමිතිවලින්ය. එම නාමයෝජනා තුනක් අතරින් එක් අයකු ජනාධිපතිවරයා තෝරාගත යුතුය. ඉතිරි සාමාජිකයන් 04 දෙනා පත්කරන්නේ ජනාධිපතිවරයාට කැමති ආකාරයට කිසිදු නාම යෝජනාවක් නැතිවය.
මෙම ආයතනය අහෝසි කළ යුතු යැයි ජනමාධ්‍ය සමාජය හඬ නඟන්නේ දශක ගණනාවක සිටය. එසේ අහෝසි කළ යුතු යැයි කියන ආයතනය පුළුල් කරන්නට වත්මන් ආණ්ඩුව තීරණය කර ඇත. ඒ අනුව මුද්‍රිත මාධ්‍යයට අමතරව විද්‍යුත් හා සමාජ මාධ්‍යයද පාලනය කිරීමට හැකි ලෙස එම පනත සංශෝධනයට ලක්කිරීමට නියමිතය.
ජනමාධ්‍ය සමාජයේ ඉල්ලීම ක්‍රියාවට නැඟීම ආරම්භ වූයේ 2000-2003 රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩු සමයේදීය. පුවත්පත් මණ්ඩල පනත අහෝසි කරන තෙක් එම මණ්ඩලයට සාමාජිකයන් පත්නොකර අක්‍රියව තැබීය. ජනාධිපති චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායකද ඊට එරෙහි වූයේ නැත. එය යළි සක්‍රිය කරනු ලැබුයේ සිය දෙවන ධුර කාලයේදී මහින්ද රාජපක්ෂය. එම සක්‍රිය කරන අවස්ථාවේදී ජනමාධ්‍ය සංවිධාන කිසිවක් නාම යෝජනා ඉදිරිපත් කළේ නැත. ඒ නිසාම සක්‍රිය කරන ලද පුවත්පත් මණ්ඩලය සංයුතිය නිසියාකාර නැති බවට චෝදනා එල්ල විය. ඊට පිහිටට ආවේ අමාත්‍ය වාසුදේව නානයක්කාරගේ පක්ෂයේ එවක සංවිධායක ලේකම්වරයාය. ඔහුව ජනමාධ්‍ය සංවිධාන නියෝජිතයා වශයෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ පත්කළේය. එතැන් සිට පිළිගත් ජනමාධ්‍ය සංවිධාන නියෝජිතයකු නොමැතිව සංයුතියේ ප්‍රශ්නයක්ද සමඟ පුවත්පත් මණ්ඩලය අද දක්වා පැමිණ තිබේ.
පුවත්පත් මණ්ඩලය අහෝසි කරන්න යැයි කළ ජනමාධ්‍ය සමාජ ඉල්ලීමට හේතු කිහිපයක් විය. එකක් වන්නේ මෙය ආණ්ඩු විරෝධි යැයි සලකන ජනමාධ්‍ය මර්දනයට යොදාගත් හා යොදාගත හැකි මෙවලමක් වීමය. අනෙක වූයේ ජනමාධ්‍යවේදීන්ට සිරදඬුවම් හා දඩ පැනවීමේ හැකියාවක් එය සතුවීමය. එමෙන්ම එහි තීන්දු අධිකරණයක අභියෝගයට ලක්කළ නොහැකි බවට ඇති සඳහන් හා කැබිනට් මණ්ඩල තොරතුරු පවා පළකළ නොහැකි බවට ඇති සඳහන් කිරීම්ය. පනතේ ඇති පහත සඳහන් වගන්තිවලින් එය තේරුම් ගැනීමට හැකිය.
‘ (1) වන උපවගන්තිය යටතේ කෙරෙන මණ්ඩලයේ යම් අණක් හෝ දෝෂාරෝපණයක් අවසානාත්මක හා තීරණාත්මක විය යුතු අතර කිසිම අධිකරණයකදී එය ප්‍රශ්න නොකළ යුතුය.’
‘යම් තැනැත්තකු කැඳවීමට හා පැමිණ සිටීමට ඔහුට පළකිරීම පිණිසද, ලේඛන ඉදිරිපත් කිරීමට බලකිරීම පිණිසද, යම් තැනැත්තකු ලවා දිව්රුමක් හෝ ප්‍රතිඥාවක් කරවීම පිණිසද දිසා අධිකරණයකට ඇති සියලු බලතල මණ්ඩලයට ඇත්තේය.’
‘යම් තැනැත්තකු මණ්ඩලයේ බලයට විරුද්ධවීමේ හෝ අගෞරව කිරීමේ (මෙහි (1) වන උප වගන්තියේ සඳහන්) යම් අපහාස වරදක් කර ඇති බව මණ්ඩලය විසින් නිශ්චය කරනු ලබන අවස්ථාවක එම නිශ්චය කිරීම සවිස්තරව දැක්වෙන සහතිකයක් මණ්ඩලයේ ලේකම් ලවා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය වෙත යැවීමට මණ්ඩලය විසින් සලස්වනු ලැබිය හැකිය.’
‘මණ්ඩලයේ බලයට විරුද්ධ වීමෙන් හෝ අගෞරව කිරීමෙන් කරන ලද සෑම අපහාස වරදක් සඳහා, එම වරද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ බලයට විරුද්ධ වීමෙන් හෝ අගෞරව කිරීමෙන් කරන ලද අපහාස වරදක් වූවාක් මෙන් අධිකරණ ආඥා පනතේ 47 වන වගන්තිය යටතේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් හෝ එහි යම් විනිශ්චයකාරයකු විසින් දඬුවම් කළ හැකි විය යුතුය.’
‘පළ කරන හෝ පළ කිරීමට සලස්වන සෑම තැනැත්තකුම වරදකට වරදකරු විය යුතු අතර, වරදකරු කරනු ලැබූ විට රුපියල් පන්දහසකට නොඅඩු දඩයකින් හෝ අවුරුදු දෙකකට නොවැඩි කාලයක් දෙයාකාරයෙන් එක් ආකාරයක බන්ධනාගාර ගත කිරීමකින් හෝ ඒ දඩය සහ බන්ධනාගාරගත කිරීම යන දෙකෙන්ම දඬුවම් කරන් ලැබීමට ඔහු යටත් විය යුතුය.’
‘අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ රැස්වීමක කටයුතු යයි හෝ ඒ කටයුතුවල යම් කොටසක් යැයි සැලකෙන කිසිම කරුණක් කිසිම තැනැත්තකු විසින් කිසිම පුවත්පතක පළකිරීම හෝ පළකරවීම නොකළ යුතුය.’
ආණ්ඩුව පුවත්පත් මණ්ඩල පනත සංශෝධනය කරන්නට යන්නේ ඉහත සඳහන් ජනමාධ්‍යයට එරෙහි වගන්ති සංශෝධනය කරන්නට නොවේ. එම වගන්ති ඊටත් වඩා දරුණු ආකාරයෙන් ගෙන එමින් පුවත්පත් පමණක් නොව විද්‍යුත් හා සමාජ මාධ්‍යයද ආණ්ඩුවේ පාලනයක් යටතේ මර්දනය කර තබා ගැනීමටය. එම වුවමනාව සාධාරණ කිරීම සඳහා ආණ්ඩුව ඉදිරියේදී සමාජගත කරනු ඇත්තේ ජනමාධ්‍ය මගින් සාමාන්‍ය ජනතාවට සිදුවන අගතීන් වැළැක්වීම සඳහා මෙම පියවර ගන්නා බවය.
ජනමාධ්‍යයට නියාමනයක් අවශ්‍ය නැති බව මේ මගින් අප කියන්නේ නැත. නමුත් එය ජනමාධ්‍යයට දඬුවම් කිරීමේ හුදු රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයක් විය යුතු නැත. ජනමාධ්‍ය අගතීන්ගෙන් තොරවිය යුතු යැයි ආණ්ඩුව සිතන්නේ නම් මුලින්ම කළ යුත්තේ රාජ්‍ය පාලනය යටතේ ඇති ජනමාධ්‍ය ආණ්ඩුවේ දේශපාලන බලපෑමෙන් මුදා හැරීමය. ඊට සූදානම් නැති ආණ්ඩුවකට අනෙකාට ඇඟිල්ල දිගු කිරීමේ සදාචාරාත්මක අයිතියක්ද නැත.
මෙම අනතුර හමුවේ ජනමාධ්‍ය සමාජයද සිය සමාජ වගකීම ඉටුකිරීම සඳහා කළ යුත්තේ කුමක්ද යන්න පිළිබඳ පමාවී හෝ සාකච්ඡාවක් වහා ආරම්භ කළ යුතුය. නැතිනම් ආණ්ඩුවේ මර්දනයට මුහුණදීමට සූදානම් විය යුතුය.■