සමාජය තුළ පුද්ගල සබඳතා ජාලගතවී ඇති ආකාරය, නැතිනම් අප සහ අනෙකා අතර වන සම්බන්ධය පිළිබඳ නැවත සිතා බැලීමේ දී ආචාරධාර්මිකත්ව කතිකාව ඒ සඳහා විශාල එළියක් සපයයි. සමකාලීන දාර්ශනිකයකු වන ඉමැනුවෙල් ලෙවිනාස් පිළිබඳ අධ්‍යයනයක දී ෂරෝන් ටොඞ් පෙන්වා දෙන ආකාරයට ආචාරධාර්මිකත්වය යනු ‘සමාජ සාධාරණය පිළිබඳ ඕනෑම ගැඹුරු අධ්‍යයනයක් සඳහා කේන්ද්‍රීයව වැදගත්’ වන කතිකාවකි. අප ජීවත්වන සමාජයේ පවතින දැඩි ප‍්‍රචණ්ඩමය ජීවමාන යථාර්ථයන් විසින් අපගේ සියලූ භාවිතාවන් තුළ පවතින ආචාරධාර්මික ස්වභාවය නිරන්තරයෙන් ප‍්‍රශ්න කරනු ලැබේ. අනෙක් අතට අප ලබන අධ්‍යාපනය සහ ආචාරධාර්මිකත්වය අතර පවතින විසම්බන්ධතාව පිළිබඳව ද වහාම අපගේ අවධානය යොමුවිය යුතුය. විශේෂයෙන්ම සමාජ සාධාරණය පිළිබඳ අධ්‍යාපනයක් නොලබා ඇති බුද්ධිමතුන් සහ වෘත්තිකයන් පිළිබඳ ගැටලූව විශාල සමාජ ව්‍යසනයන්ට හා සමාජ සංහිඳියාව බිඳී යාමට බලපායි.
ජාතීන් හෝ ආගම් හෝ එවැනි කුමන අනන්‍යතාවක් සහිත පිරිස් වශයෙන් හෝ එක්ව ජීවත්වීමේ දී අපගේ අන්තර්ක‍්‍රියාකාරිත්වයේ යහපතට භෞතිකමය බලපෑමක් සිදු කිරීමට හැකි පරිදි ආචාරධාර්මිකත්වය සහ අධ්‍යාපනය පදනම්ගත නොවී තිබීම විශාල ගැටලූවක් බව ෂරෝන් ටොඞ් පෙන්වා දෙයි. එක් අතකින් නිදහස් අධ්‍යාපන ක‍්‍රියාවලිය තුළින් ඉහළටම නැඟගත් මහාචාර්යවරුන්, වෛද්‍යවරුන් හා බොහෝ සිවිල් සමාජීය ප‍්‍රභූන් මුස්ලිම් අනන්‍යතාව සමඟ කරන ජාතිවාදී ක‍්‍රීඩාව දෙස බැලීමෙන් පමණක් අපට මේ සත්‍යය වටහාගත හැක. එනම් අපගේ අධ්‍යාපන ක‍්‍රියාවලිය තුළ ආචාරධාර්මිකත්වයට ලබා දී තිබෙන ආන්තික ස්ථානය නිසා අනෙකා පිළිබඳ ගෞරවයෙන් බැලිය හැකි පුරවැසියන් තැනීමට අපි අපොහොසත් වී සිටිමු.
පාස්කු ප‍්‍රහාරයත් ඉන් පසු මතුවූ ප‍්‍රචණ්ඩ ප‍්‍රහාර මාලාවත් හරහා මතු කර ගත හැකි එක යථාර්ථයක් නම් ‘අනෙකා‘ සම්බන්ධයෙන් අප විසින් අනුගමනය කරනු ලබන අතිශය ආන්තික සහ බැහැරකරණීය පිළිවෙතයි. එම පිළිවෙත් බොහෝකොට අප වෙත ලැබී ඇත්තේ අපගේ වාර්ගිකකරණය වූ, ලිංගිකවාදයට ගොදුරුවූ, ආගමිකකරණයට සහ පංතිමය ලෙස බෙදීමට ලක්කරන අධ්‍යාපන ක‍්‍රියාවලියයි. තරගකාරී අධ්‍යාපනයක අතිධාවනකාරී වී සිටින සිසුවාගේ මනසට සමාජ ජීවිතය පිළිබඳ පරිකල්පනය ඇතිවන්නේ ම තරගකාරීත්වයේ භූමියක් වශයෙන්ම පමණි. මෑතකදී ෆෙස්බුක් හරහා පෝස්ටුවක් පළකළ ටියුෂන් ගුරෙකු නිර්ලජ්ජිතව ප‍්‍රකාශ කළේ තමන්ගේ විශාල සිසු කැළට එක්තරා සමාගමක භාණ්ඩ පරිහරණය තහනම් කළ බවයි. එම සමාගම කිසියම් සිංහල නොවන ජනවර්ගයකට අයත් ව්‍යාපාරික පංතියකට අයත් එකක් නිසා ඔහු එසේ කළ බව සමාජය ඉදිරියේ හඬනඟා ප‍්‍රකාශ කිරීමට තරම් ශක්තිය ලැබෙන්නේ ආචාරධාර්මිකත්වය සහ සමාජ සාධාරණය පිළිබඳ අධ්‍යාපනයක් වෙනුවට වාර්ගික කේන්ද්‍රීය චින්තනයක් ඔහුට ලැබී ඇති බැවිනි.
සමාජය තුළ සංකේතීයව සහ භෞතික පදනම්වලින් ප‍්‍රචණ්ඩ යයි හඳුනාගත හැකි සබඳතාවලින් වෙනස්කොට සැලකීමට බඳුන් වන, ‘අනෙකුන් බවට’ නැතිනම් ‘ආන්තිකකරණයට’ ලක්වන අනන්‍යතාවන් පිළිබඳව සදාචාරමය ප‍්‍රවේශයකින් අවධානය යොමු කිරීමට සමාජ සාධාරණය පිළිබඳ අධ්‍යාපනය අප පුරුදු කරයි. මේ අනුව අනන්‍යතාව, වෙනස, ප‍්‍රජාව ආදි සමාජීය ප‍්‍රවර්ගයන් හරහා නිරන්තරයෙන් උච්චාරණය වන ‘අනෙකා’ න්‍යායික සහ ප‍්‍රයෝගිකමය වශයෙන් දැනුම් නිෂ්පාදන ක‍්‍රියාවලිය තුළ කේන්ද්‍රීය ස්ථානයක් හිමිකර ගන්නා බව පෙනී යයි. සමාජ සාධාරණය පිළිබඳ අධ්‍යාපන ප‍්‍රවේශයට සමාන්තරවම අද වන විට ආචාරධාර්මිකත්වය යන්න අනෙකා පිළිබඳ පැවතිය යුතු ‘ප‍්‍රචණ්ඩමය නොවන සබඳතාවක්’ වශයෙන් ද හඳුනා ගැනේ. පවුල තුළ ස්ත‍්‍රියට එරෙහි ගෘහස්ථ ප‍්‍රචණ්ඩත්වය සේම සාර්වතලයේ වාර්ගික ප‍්‍රචණ්ඩත්වය නිසා සමාජීය දේහයට විශාල ආතතියක් නිරන්තරයෙන්ම ඇතිවෙයි.
පාස්කු ප‍්‍රහාරයෙන් පසුව බොහෝ ජනමාධ්‍ය, සදාචාරය පසෙකලා, ප‍්‍රචණ්ඩත්වය සිය ග‍්‍රාහකත්වය ඉහළ දමාගැනීමේ උපක‍්‍රමයක් වශයෙන් තෝරාගෙන තිබේ. ඉස්ලාම් අන්තවාදීන් අතළොස්සක් දියත්කළ දීන ප‍්‍රහාරය නිසා වාර්ගික ප‍්‍රති-ප‍්‍රචණ්ඩත්වය ඇතිකළ පිරිස් විසින් විනාශ කළ මුස්ලිම් දේවස්ථාන, ව්‍යාපාර, නිවාස ආදි භෞතික ප‍්‍රචණ්ඩත්වය විසින් අනෙකාගේ සම්පූර්ණ යටහත්භාවය සහ වහල්බව අපේක්ෂා නොකරන්නේද? පාලක පන්තිය මෙම ප‍්‍රහාර සම්බන්ධයෙන් අනුගමනය කරන නිහීන හා පක්ෂපාතී පිළිවෙත තුළින් අනෙකා මේ රාජ්‍යය තුළින් බැහැර කොට හෝ තම බල ව්‍යාපෘති ඉදිරියට ගෙනයාමට ඔවුන් ගන්නා උත්සාහය මොනවට පැහැදිලි වෙයි.
සමාජ සාධාරණය පිළිබඳ අධ්‍යාපනයට අනුව ‘අනෙකා’ යනු සමාජීය, ආර්ථික තත්වයන්ගේ බලපෑමෙන් හෝ දේශපාලනික විසම්බන්ධතාවේ ප‍්‍රතිඵලයක් නිසා ඇතිවන පිඩාකාරීත්වය තුළින් සිදුවන නිමැවුමකි. අනෙක් අතට අනෙකා සම්බන්ධව පවතින සියලූ උපලක්ෂණයන් හෝ ගුණාංගයන් හෝ ස්වභාවයන් යනු ‘භෞතික, දෘෂ්ටිවාදීමය සහ කතිකාමය භාවිතාවන් හරහා ළඟා කරගත් දේවල්ය. එනම් කාලය සහ අවකාශය හරහා ගොඩනැඟූ ලක්ෂණය. දාර්ශනික අර්ථයකින් බලන විට ‘අනෙකාමය’ ස්වභාවය යනු වෙනස් පර්යායක් පිළිබඳ තත්ත්වයකි. එබැවින් එය පැවැත්ම, සමාජීය ස්ථානය පිළිබඳ ගැටලූවක් නොව විකල්පීයතාව පිළිිබඳ බලයකි. එම විකල්පීයතාවට බියවූ ප‍්‍රචණ්ඩ බලය විසින් අනෙකාගේ බාහිර සංස්කෘතික අනන්‍යතාව මර්දනය වෙමින් තිබේ.x
