ජාජබ ආණ්ඩුව සහ විපක්ෂය බලාගෙනයි, ලංකාවේ දැන් ඉන්නේ ‘සක්‍රිය පුරවැසියෝ’ – ජයදේව උයන්ගොඩ

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ තේමාව ලංකාවේ වර්තමාන දේශපාලන සාකච්ඡා තුළ විවිධ ආකාරවලින් මතුවේ සහ මතු කරනු ලැබේ. එය අලුතෙන්ම මතු කර ඇත්තේ, 21 දා නුගේගොඩ දේශපාලන රැලිය සංවිධානය කරන විරුද්ධ පක්ෂ හා කණ්ඩායමයි. එම රැස්වීමේ අරමුණ ජාතික ජන බල ආණ්ඩුවෙන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය බේරා ගැනීම බව එම පක්ෂවල නායකයෝ සහ ප්‍රකාශකයෝ කියාසිටිති.

තමන් බලයේ සිටි කාලයේ ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට අතිවිශාල හානි සිදු කර ඇති දේශපාලන නායකයන්ද, පක්ෂද තමන් දැන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ආරක්ෂා කිරීමේ මුරභටයන් යැයි හඳුන්වා ගැනීමේ විශාල දේශපාලන උත්ප්‍රාසයක්ද තිබේ. මෙම දේශපාලනඥයන් තමන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ආරක්ෂකයන් යැයි මහජනතාව ඉදිරියට පැමිණීමෙහිම තිබෙන්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට අනතුරකි. එය නම්, ඔවුන්ට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය රැකීමේ වගකීම මහජනතාව භාර දෙන්නේ නම් එය වෘකයන්ට බැටළුවන් බලාගැනීමට භාරදීමට නොවෙනස් මූඪ ක්‍රියාවක් වන හෙයිනි.

මෙම පසුබිම තුළ, වර්තමාන ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පරිවර්තනයෙහි පසුගිය වසර කිහිපය තුළ සිදුවී ඇති එක්තරා පරිවර්තනයක් නම්, ‘පුරවැසි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්’ අප රටේ ඇතිවී තිබීමයි. ‘පුරවැසි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය’ යනු නිෂ්ක්‍රිය නොව සක්‍රිය පුරවැසියන් සහිත සමාජයක තිබෙන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයයි. ‘සක්‍රිය පුරවැසියා’ සහ ‘සක්‍රිය පුරවැසිභාවය’ යන සංකල්පය සමූහාණ්ඩුවාදී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයෙහි තිබෙන්නකි. එහි අර්ථය නම් තම එදිනෙදා ජීවිතයෙහිදීද දේශපාලන වශයෙන් සක්‍රියව සිටින, දේශපාලන වශයෙන් සිතන සහ ක්‍රියාකාරීව සිටින, අවදියෙන් සහ විපරම්ව සිටින, අවුරුදු පහකට වරක් ඡන්දය දීමෙන් පමණක් සෑහීමට පත් නොවන, එදිනෙදා ජීවිතයෙහිද දේශපාලන වශයෙන් සවිඥානිකව සිටින පුරවැසියෝය යන්නයි.

නිෂ්ක්‍රිය පුරවැසියා යනු ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පුරවැසි ස්වභාවය නිර්ණය කරන ආකාරය දක්වන දේශපාලන න්‍යායික සංකල්පයයි. එයට අනුව, පුරවැසියාගේ ප්‍රධාන කාර්යය තම පාලකයන් පත්කර ගැනීම සඳහා ඡන්දය පාවිච්චි කිරීමයි. ඒ අතරතුර පුරවැසියා දේශපාලන පක්ෂ හා සමිති සමාගම්වලටද බැඳී වැඩ කරන්නට පුළුවන. ඉඳහිට යාළු මිත්‍රයන් සමග දේශපාලනය කතා කරන්නටත් පුළුවන. ඒ ඇරෙන්නට, එම පුරවැසියා වැඩි අවධානය යොමු කරන්නේ, තමන්ගේ රැකියාව කරගෙන, තමාගේත් තම පවුලේත් යහපත සඳහා කැපවී සිටීමටයි. එවැනි පුරවැසියා, මැතිවරණ දෙකක් අතරතුරදී, ‘දේශපාලනය කිරීම’ සඳහා දක්වන්නේ මඳ උනන්දුවකි. මේ වනාහී ලිබරල් පුරවැසියාගේ ලක්ෂණයි. ලංකාවේ පුරවැසියන්ද බොහෝ කාලයක් සිටියේ එම ආකාරයේ ලිබරල්, නිෂ්ක්‍රිය පුරවැසියන් ලෙසය.

සමූහාණ්ඩුවාදී නැතහොත් ජනරජවාදී එනම් ඍැචමඉකසජ්බ පුරවැසියා ඊට වඩා වෙනස්ය. ඔහු/ ඇය තම දේශපාලන ක්‍රියාකාරිත්වය ඡන්දය දීමට සහ ඡන්ද කාලයට සීමා කරන්නේ නැත. ඔහු /ඇය තමන් ඡන්දයෙන් බලයට පත්කළ නියෝජිතයන්, ඡන්දදායකයන්ට දුන් පොරොන්දු ඉටු කරන්නේදැයි විමසිලිමත් වෙති. ඔවුන් දූෂණයේ හා අක්‍රමිකතාවල යෙදෙන්නේද, තමන් දුන් බලය ඔවුන් අවභාවිත කරන්නේදැයි විමලසිල්ලෙන් සිටිති. එසේ කරන නියෝජිතයන්ගේ වගවීම (්ජජදමබඒඉසකසඑහ) ඉල්ලා සිටිති. තමන් පත්කළ හෝ පත් නොකළ ආණ්ඩුව කරන සහ නොකරන දේ ගැන පරීක්ෂාවෙන් සිටිති. ආණ්ඩුවේ තීරණ, ප්‍රතිපත්ති හා ක්‍රියා විවේචනය කරති. ඒවායේ අඩුපාඩු පෙන්වා දෙති. තම වැරදි නිවැරදි කරගන්නැයි නියෝජිතයන්ටත්, ආණ්ඩුවටත් පෙන්වා දෙති. බල කරති. නියෝජිතයන් සහ ආණ්ඩුවත්, විරුද්ධ පක්ෂයත් විවේචනය කිරීමට බිය නොවෙති. තමන් නිවැරදි කර ගැනීමට උත්සාහ නොගන්නා, දූෂණයෙහි යෙදෙන, බලය අවභාවිත කරන, මර්දනකාරී හා ප්‍රජාපීඩක නියෝජිතයන්ට සහ ආණ්ඩුවට ප්‍රසිද්ධියේ විරෝධය පළ කරති. පෙළපාලි යති. ඉල්ලා අස්වීමට බල කරති. ඡන්ද පොළ පමණක් නොව මහපාරද, සක්‍රිය පුරවැසියාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අවකාශය සහ අඩවිය බව සලකති.

ලංකාවේ පුරවැසියන්ගේ වර්තමාන ස්වභාවය මෙයයි. නිෂ්ක්‍රිය ඡන්දදායකයන්ගේ සිට සක්‍රිය පුරවැසියන් බවට ඔවුහු පරිවර්තනය වී සිටිති. ලිබරල් පුරවැසියන්ගේ සිට සමූහාණ්ඩුවාදී පුරවැසියන් බවට උසස්වීම් ලබාගෙන සිටිති. මෙම පරිවර්තනයේ දේශපාලන ඇඟවීම් මොනවාද?

ජනතාව සක්‍රිය පුරවැසියන් වීම

ලංකාවේ ජනතාව සක්‍රිය පුරවැසියන් වීම කාලයක් තිස්සේ සිදුවූ පරිවර්තනීය ක්‍රියාවලියක ප්‍රතිඵලයකි. එම ක්‍රියාවලිය මුදුන් පෙත්තට ළංවූයේ 2022 වසරේ සිදුවූ අරගලය තුළිනි. එම අරගලය දේශපාලන හේතු ගණනාවක් නිසා වැදගත්ය. ඒවා අතරින් අපගේ සාකච්ඡාවට වැදගත් වන්නේ අරගලය තුළින් ප්‍රකාශයට පත්වූයේ සක්‍රිය පුරවැසිභාවයේ, නැතිනම් පුරවැසි පරිණතභාවයේ කවර ආකාරයකින්ද යන කරුණයි.

පාරට බැස, අත්තනෝමතික, ජනපීඩක සහ මහජන විශ්වාසය බිඳවැටුණු සහ අසාර්ථක පාලකයන් තවදුරටත් ඉවසා සිටින්නේ නැතිව, ඊළඟ මැතිවරණ පවත්වන තුරු නිහඬව බලා සිටින්නේද නැතිව, ඉල්ලා අස්වන ලෙස ප්‍රසිද්ධියේ ඉල්ලා සිටිමින් විරෝධය පෑම පළමුවැනි කාරණයයි. 1953 හර්තාලයෙන් පසු එවැනි පුරවැසි විරෝධයක් එළියට පැමිණි සහ බලයේ සිටින ආණ්ඩුව සෙළවීමටත්, ජනාධිපති, අගමැති සහ ඇමති මණ්ඩලයට ඉල්ලා අස්වීමටත් බල කෙරුණේ එම විරෝධතා විසිනි. එවැනි පාලකයන් එළවීමට, ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යටතේ ඇත්තේ එකම අවස්ථාවකි. එය නම්, අවුරුදු පහකින් එන ඊළඟ මැතිවරණය පැවැත්වෙන තුරු තම කෝපය විඳදරාගෙන සිට, කතිරය ගැසීමයි. ඒ මගින් තමන්ට එපා වූ පාලකයන් මාරු වනු ඇත යන්න සහතික කළ නොහැකිය. ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ තිබෙන මෙම බරපතළ අඩුව පිරිමැසීමට ලංකාවේ පුරවැසියෝ සමත්වූහ. ඔවුන් කෙළේ සිය දහස් ගණනින් එකතු වී උද්ඝෝෂණය කරමින් ඉල්ලා අස්වන ලෙස පාලකයන්ට බලකිරීමයි. සාමූහික පුරවැසි විරෝධය සහ පුරවැසි බලය, නියෝජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයෙන් තනි තනිව ලැබෙන ඡන්ද බලයට වඩා ශක්තිමත් බවද පුරවැසියෝ ඒ මගින් පෙන්වා දුන්හ. ලංකාවේ අරගලය තුළින් ප්‍රකාශයට පත්වූ ‘සක්‍රිය පුරවැසිභාවයේ’ පළමුවන ප්‍රකාශනය වූයේ එයයි.

එහි දෙවැනි ප්‍රකාශනය වූයේ පුරවැසියන් තමන්ට එපා වූ, තමන් සමග ඇතිකරගත් ‘සමාජ ගිවිසුම’ ඒකපාක්ෂිකව උල්ලංඝනය කළ, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව තේරී පත්ව බලයට පැමිණ මහජනතාවගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිවාසිකම් ප්‍රතික්ෂේප කරන දේශපාලන පක්ෂද, දේශපාලන නියෝජිතයන්ද, පක්ෂ නායකයන්ද දේශපාලන වශයෙන් සාමූහිකව ප්‍රතික්ෂේප කිරීමයි. එය පුරවැසියන් තනි තනිව සිදු කළ ප්‍රතික්ෂේප කිරීමක් නොව, පුරවැසියන් ජන රාශියක් ලෙස එකතු වී, ජන සමූහයක් ලෙස එක මිටට එකතු වී සිදුකළ සාමූහික දේශපාලන ක්‍රියාවකි. එම සාමකාමී සාමූහික දේශපාලන ක්‍රියාකාරිත්වයේ ශක්තිය ප්‍රදර්ශනය කිරීම රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ආරක්ෂාවට සහ යහ පැවැත්මට කොතරම් අවශ්‍ය ද යන්න පළමුවරට ලංකාවේ ප්‍රකාශයට පත්වූයේ 2022 අරගලය තුළිනි.

තුන්වැන්න වූයේ, සාමාන්‍ය, පොදුජන පුරවැසියන් තම සාමූහික දේශපාලන ක්‍රියාකාරිත්වය තුළින්, දේශපාලන පක්ෂවලින්ද, දේශපාලන නායකයන්ගෙන්ද ස්වාධීන වූ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මහා කර්තෘක බලවේගයක් වීමේ ශක්තිය තමන් සතු බව ප්‍රදර්ශනය කිරීමයි. මෙතෙක් කල් රටේ දේශපාලන කර්තෘත්වයේ හිමිකමේ එකම ඒකාධිකාරය හිමිකරගෙන සිටියේ ධනපති හා ප්‍රභූ පන්තික පාලක පන්තියයි. එබැවින් අරගලය ලංකාවේ සමාජයේ දේශපාලන කර්තෘකත්වය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කිරීමේ දිගු කලක් පැවැති වාස්තවික ක්‍රියාවලියක මල්ඵල ගැන්වීමකි.

සිව්වැන්න වූයේ, ලංකාවේ පුරවැසියෝ නිෂ්ක්‍රිය පුරවැසිභාවයේ සිට සක්‍රිය පුරවැසිභාවය දක්වා සිදුකළ ස්වයං-පරිවර්තනය තුළින් දකුණු ආසියාවේ අලුත් ආකාරයක ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විප්ලවයක ආරම්භකයෝ වූහ යන්නයි. එය වනාහි 2010 සැප්තැම්බර් මැසයේ ටියුනීසියාවේ ආරම්භ වී, දින කිහිපයකින් මැද පෙරදිග රටවල් ගණනාවකටද පැතිරුණු, ‘අරාබි නැගිටීම’ (්ර්ඉ ීචරසබට) යනුවෙන් හැඳින්වුණ, මැද පෙරදිග ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විප්ලව රැල්ලේ මෑතකාලීන දකුණු ආසියාතික ප්‍රකාශනයකි.
ලංකාවේ එම පුරවැසි නැගිටීම්, පසුගිය වසරේ බංග්ලා දේශයේත්, මීට මාස කිහිපයකට පෙර නේපාලයේත් ඇතිවිය. ඒ හැම එකකම පොදු ලක්ෂණ කිහිපයක් තිබිණ. ඉන් වැදගත්ම ලක්ෂණය නම්, ඒ සියල්ල ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී දූෂිත හා අධිකාරවාදී පාලකයන්ට එරෙහිව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ඉල්ලා පුරවැසියන් ස්වයංක්‍රියව, දේශපාලන පක්ෂවලින් ස්වාධීනව බලමුළු ගැන්වී පුරවැසි කෝපය, බලය සහ දේශපාලන අපේක්ෂා සාමකාමීව ප්‍රකාශ කළ මැජික් මොහොතවල්ය. ඒවා පවත්නා ක්‍රමයට එරෙහිව එහි ප්‍රතිසංස්කරණත්, පාලකයන් එළවා දැමීමත්, නව දේශපාලන ආරම්භයක් සඳහා සිහින දැකීමත්, එම සිහින ශබ්ද නගා ප්‍රකාශ කිරීමත් සිදුවූ දේශපාලන වශයෙන් අතිශයින්ම වැදගත් ඓතිහාසික සිදුවීම්ය. එම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විප්ලව රැල්ල ඉන්දුනීසියාව හා පිලිපීනය යන ආසියානු රටවලත්, මැඩගස්කර් සහ ටැන්සානියාව යන ආසියානු රටවලත් පසුගිය සති කිහිපය තුළ මතුවිය. ඒ හැම එකක්ම, ගෝලීය දකුණේ ආසියානු හා අප්‍රිකානු මහද්වීපවල පැතිරෙමින් තිබෙන නව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විප්ලවයේ අවස්ථාවන්ය.

විපක්ෂයට සහ ජාජබයට පාඩම්

ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ අලුත්ම ආරක්ෂකයා තමන් බව කියා සිටින විපක්ෂයේ සියලුම පක්ෂ සහ කණ්ඩායම්වල පොදු ලක්ෂණයක් තිබේ. එය නම්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ ඔවුන් සතු පටු, යල් පැන ගිය සහ ප්‍රභූවාදී ආකල්පයයි. ඔවුන් සතු අවබෝධය නම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සමාජයේ ප්‍රභූ පන්තියට හිමි දේශපාලන දේපොළක් සහ උරුමයක්ය යන්නයි. එමෙන්ම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යනු ආණ්ඩු හැදීමට සහ ආණ්ඩුව වෙනස් කිරීමට ඔවුන්ට පමණක් හිමි මාවතක් සහ උපකරණයක්ය යන්නයි. එහි මහජනතාවට ඇත්තේ ඡන්දය දීමෙන් එම ප්‍රභූ ස්තරවලට දේශපාලන බලය හිමි කර දීමේ අවම කාර්යයයි. ප්‍රභූ පන්තියට අයත් නොවන දේශපාලන පක්ෂයකට හෝ ව්‍යාපාරයකට මහජනතාව ඡන්දය දී එය බලයට පත් කරන්නේ නම්, විපක්ෂයේ කණ්ඩායම් එය දකින්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ අපගමනයක් ලෙසයි. ජාතික ජන බලයේ ආණ්ඩුව සම්බන්ධයෙන් ඔවුන් සතු නිෂේධනීය ප්‍රතිචාරයේ මූලය වන්නේද මෙම විකෘති අවබෝධයයි. ඒ නිසාම ලංකාවේ මහජනතාව දැන් ඡන්දදායකයන් පමණක් නොව, සක්‍රිය පුරවැසියන් බවට පරිණත වී ඇත යන යථාර්ථය ඔවුන්ට අවබෝධ නොවේ.

මෙහි ප්‍රතිඵලය වී තිබෙන්නේ, 2022 පුරවැසි අරගලයෙන් පසුව ලංකාවේ වෙනස් වී ඇති දේශපාලන යථාර්ථයන්ට ගැළපෙන ලෙස තම දේශපාලනය අලුත් කර ගැනීමට අවශ්‍ය අවබෝධය හෝ දේශපාලන හැකියාව විපක්ෂයට නැති බව දිගින් දිගටම ප්‍රකාශ වීමයි. සක්‍රිය පුරවැසියන්ව සිටින ලංකාවේ ජනතාව සිටින්නේ, දේශපාලන අවබෝධය සහ විඥානය අතින් විපක්ෂයේ පක්ෂ, කණ්ඩායම් සහ නායකයන්ට වඩා ඉදිරියෙනි. එම පසුගාමීත්වය කර තබාගෙන සිටින විපක්ෂය ඉදිරියේ දිගටම තිබෙන අභියෝගය වන්නේ, ලංකාවේ සමාජයේ පවත්නා වර්තමාන යථාර්ථයන්ට අනුව සහ දේශපාලනය සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යන සංකල්ප අලුත් කරගෙන සිටින පුරවැසියන් සහිත සමාජයකට ගැළපෙන පරිදි යාවත්කාලීන සහ පරිණත වීමට ඇති නිසර්ග නොහැකියාවයි.

ජාජබ ආණ්ඩුව සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය

ලංකාවේ පුරවැසියන්ද, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයද සම්බන්ධව ජාජබය ඉදිරියේ මතු වී තිබෙන අලුත් අභියෝග ගණනාවකට මූලාශ්‍රය වන්නේ, දේශපාලන බලය නැති විරුද්ධ පක්ෂයක සිට, දේශපාලන බලය හිමි කරගත්, රාජ්‍යය සහ ආණ්ඩුව කළමනාකරණය කරන, රාජ්‍ය බලය පාවිච්චි කිරීමේ නීත්‍යනුකූල බලය හිමිවූ ‘පාලකයන්’ බවට පරිවර්තනය වීම යන කරුණෙහිය. රාජ්‍ය බලය සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අතර නිසර්ගවම පවතින්නේ ප්‍රතිවිරෝධී සම්බන්ධතාවකි. මන්ද යත් රාජ්‍ය බලය යනු සමාජයත්, පුවැසියනුත් පාලයනය කිරීමේත්, කීකරු කිරීමේත්, මර්දනය කිරීමේත්, ආණ්ඩුව සහ දේශපාලන බලය හිමි කණ්ඩායමකට නීත්‍යනුකූල වශයෙන් හිමි, බල උපකරණයක් සහ ආයතන පද්ධතියක් වන නිසාය.

මෙම පසුබිම තුළ, ආණ්ඩු බලයේ සිටින ජාජබයට ඉදිරියේ තිබෙන්නේ පහසු වගකීමක් නොවේ. සක්‍රිය පුරවැසි සමාජයක, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැවත පිහිටුවීමේ, ආරක්ෂා කිරීමේ, ශක්තිමත් කිරීමේ, ගැඹුරු කිරීමේ සහ ඉදිරියට ගෙනයෑමේ වගකීමයි. ලංකාවේ අතීත ආණ්ඩුවල අත්දැකීම වන්නේ, රාජ්‍ය බලය පුරවැසි මර්දනයට නිර්-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව භාවිත කිරීමේ ඉතිහාසයකි. ජාජබ ආණ්ඩුවට මෙම ඉතිහාසය වෙනස් කළ හැකිද? මෙය තරමක් දීර්ඝව සිතිය යුතු සහ සාකච්ඡා කළ යුතු ගැටලුවකි.