‘මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කරුවන් එල්ලා මැරිය යුතු බව’ බන්ධනාගාර කොමසාරිස් ජගත් වීරසිංහ පැවසූ බව පසුගිය සතියේ මාධ්‍ය වාර්තා කර තිබිණ.
ඔහු විසින් පවත්වාගෙන යන ව්‍යාපෘතියක් වන ‘නොයා යුතු තැන’ දේශන මාලාවේ 435 වැනි වැඩසටහන නාවලපිටියේ පැවැත්වුණ අවස්ථාවේ ඔහු මෙසේ කී බව මාධ්‍ය වාර්තාවල දැක්විණ. මේ දේශනය සඳහා පාසල් 5ක සිසුන් 500ක් පමණ සහභාගි වූ බවද කියැවිණ.
‘ලංකාවේ බන්ධනාගාර 36යි. ඒවා තුළ දැමිය හැකි උපරිම සිරකරුවන් හා සැකකරුවන් ගණන 10,500යි. නමුත් අද වන විට බන්ධනාගාර තුළ 36,000ක් ඉන්නවා. ඉන් 65%ක් මත්ද්‍රව්‍ය වැරදි සඳහා බන්ධනාගාරගත වූ අයයි. මත්ද්‍රව්‍ය ලබාගන්නා අයගෙන් බහුතරයක් සිංහල බෞද්ධ ළමයි. ..මේ සභාවේ දේශපාලන අධිකාරිය රැඳී සිටින නිසා ඔබ ගිහින් අනුර කුමාර ජනාධිපතිතුමාට කියන්න මේ රටේ මහා පරිමාණ මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කරුවන් එල්ලා මැරිය යුතුමයි කියලා බන්ධනාගාර කොමසාරිස් කිව්වාය කියලා. ඔවුන් විනාශ කරන්නේ ජාතියක්. වැඩියෙන්ම සිංහල බෞද්ධ ජාතිය.’ ඔහු කියා ඇත.
මේ දිනවල වැඩි වශයෙන් මත්ද්‍රව්‍ය හමුවන්නේ දකුණු පළාතෙන් බවත්, වැටලීම්වල ප්‍රතිඵල ලෙස බන්ධනාගාරගත වන ප්‍රමාණය 36000 සිට 40000 දක්වා ඉහළ යා හැකි බවත්, එසේ වැඩිවීම බන්ධනාගාරවලට දරාගත නොහැකි වන හෙයින්, සිරකුටිවල අඩු තරමේ වාඩිවී සිටීමටවත් පහසුකම් සැපයීමට නොහැකි වන බවත් ඔහු වැඩිදුරටත් පවසා තිබේ. (ඔක්තෝබර් 23, මොනරා පුවත්පත)
බන්ධනාගාර කොමසාරිස්ගේ මේ දේශනයෙහි ඇති කරුණු කිහිපයක් ගැන අවධානය යොමුකිරීම අවශ්‍යය.
එකක්, ඔහු මූලික වශයෙන් රජයේ ප්‍රතිපත්තිය වෙනස්කරන්නට යෝජනා කරයි. මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක නොකිරීම මේ රජයේ ප්‍රතිපත්තියයි. එල්ලා මැරීමේ නියෝගයකට තමා අත්සන් කිරීමට බලාපොරොත්තු නොවන බව ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක ප්‍රසිද්ධ රැස්වීම්වලදී ප්‍රකාශ කර තිබේ. ලංකාවේ මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක නොවන්නේ 1976 පටන්ය. ඒ පෞද්ගලිකව ජනාධිපතිවරුන් එල්ලා මැරීමට අත්සන් නොකරන නිසා පමණක් නොව, ලෝකයේ මරණ දඬුවම යනු අතිශය අමානුෂික, තිරශ්චීන හා ම්ලේච්ඡ දඬුවමක් ලෙස පුළුල් පිළිගැනීමකට ලක්ව ඇති හෙයිනි.
බන්ධනාගාර කොමසාරිස්වරයා වෙනස් කරන්නට යෝජනා කරන්නේ මේ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තියයි. එය වඩාත් විසකුරු වන්නේ ඔහු අමතන ප්‍රේක්ෂාගාරයේ සිටින්නේ පාසල් ළමුන් 500ක් නිසාය. රටේ බන්ධනාගාර බාර ප්‍රධාන නිලධාරියා ළමයින් ඉදිරියේ මිනිසුන් එල්ලා මැරීම යුක්ති සහගත කරන විට, ඒ ළමයින්ට ඇතිවන මානසික බලපෑම කෙබඳුද? ලෝකයේ තිබෙන මානව හිමිකම් ප්‍රවණතා (මේ අදහස් අලුත් ඒවා නොවේ) නොදන්නා හෝ නොසලකන මෙවැනි රජයේ නිලධාරියකුට, පාසල් දරුවන් 500කගේ හිත්වලට වස කැවීමේ බලයක් පැවරෙන්නේ කෙසේද? අප දරුවන්ට ඉගැන්විය යුත්තේ මිනිසුන් මරා දමා අපරාධ නිවාරණයද? මිනිස් ජීවිත රැකගෙන කරන අපරාධ නිවාරණය ගැනද?
ඒ අර්ථයෙන් මේ ආණ්ඩුව ඔක්තෝබර් 30වැනිදා ආරම්භ කළ මත්ද්‍රව්‍ය මර්දනය සඳහා ‘රට එකට‘ වැඩසටහන ඉතා වැදගත් වෙයි. මීට පෙර ආණ්ඩුවලින් බන්ධනාගාර පුරවමින් හිතුමතේ පවත්වාගෙන ගිය ‘යුක්තිය’ මෙහෙයුම වැනි මහජන පීඩාකාරී, නීතිය අවභාවිතයේ යෙදූ, සංදර්ශනාත්මක පෞද්ගලික ව්‍යාපෘති වෙනුවට, මෛත්‍රීපාල සිරිසේන, සජිත් ප්‍රේමදාස වැන්නවුන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කරුවන් එල්ලා මරාදැමිය යුතුයැයි කියන ප්‍රවේශය වෙනුවට, රටම, සමාජයම දැනුවත් කරමින්, මහජන සසහභාගිත්ව ප්‍රවේශයකින් මත්ද්‍රව්‍ය නිවාරණය සඳහා ආණ්ඩුව සකසා ඇති වැඩසටහන බැලු බැල්මට අගය කළ යුත්තකි.
එවැනි දැක්මකින් යුක්ත ආණ්ඩුවේ බන්ධනාගාර කොමසාරිස් දරුවන්ට කියන්නේ, මිනිසුන් එල්ලා මරා දමා ප්‍රශ්නය විසඳිය යුතු බවයි.
දෙවැන්න, මේ නිලධාරියාගේ ජාතිවාදී ප්‍රවේශයයි. ඔහු පෙන්වන්නට හදන්නේ වැඩියෙන් මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතයට පෙළඹෙන්නේ සිංහල බෞද්ධ දරුවන් නිසා, මෙය සිංහල බෞද්ධ ජාතියට එරෙහි විනාශයක් හැටියටය. ලංකාවේ සියයට හැත්තෑවකට වැඩියෙන් සිටින්නේ සිංහල බෞද්ධයන් නිසා, ඡන්දදායකයන් අතර බහුතරයත් සිංහල බෞද්ධයන් වනවා සේම, අනෙක් ඕනෑම ජන සංයුතියකදී මෙන්ම, මත්ද්‍රව්‍යවලට ඇබ්බැහිවීමේ වැඩි ප්‍රතිශතයද සිංහල බෞද්ධයන් වීම නියතයක් නොවේද? එය සිංහල බෞද්ධයන්ට එරෙහි විනාශයක් බව හුවා දක්වා ඔහු මතුකරන්නට හදන්නේ කුමන වර්ගවාදී අදහසක්ද? එය, සිංහල බෞද්ධයන් විනාශ කිරීමේ වුවමනාවක් තිබෙන අන්‍යජාතික හා ආගමිකයන්ගේ වැඩක් හැටියටද? රජයේ ඉහල නිලධාරියකුට එවැනි මතයක් පාසල් දරුවන්ට සන්නිවේදනය කළ හැකිද? නාවලපිටිය වැනි මිශ්‍ර ජන සංයුතියකින් පැවත එන ප්‍රදේශයක විවිධ ජාතින්ට ආගම්වලට අයත් සිසුන් මේ රැස්වීමේ සිටියා නම් ඔවුන්ට මේ නිලධාරියා දෙන පණිවිඩය කෙතරම් විසකුරුද?
අප නම් සිතන්නේ, එක්කෝ මේ නිලධාරියාට පාසල් ළමයින්ට දේශන පත්වමින් මෙවැනි නිෂේධනීය අදහස් තිරිංග නැතිව කියන්නට තිබෙන අවස්ථාව නැවැත්විය යුතු බවය. නැතිනම්, තමා කිව යුත්තේ මොනවාද යන්න ගැන ඔහුට මාර්ගෝපදේශ, රටේ බල අධිකාරිත්වය විසින් නියම කරනු ලැබිය යුතු බවය. නැතිනම්, වරකට 500 ගණනේ (මේ වන විට ඔහු දේශන 435ක් පවත්වා තිබේ.) තවත් කෙතරම් පාසල් ළමුන් පිරිසකට මේ දුෂ්ට අදහස් ඔහු සන්නිවේදනය කරාවිදැයි කිව නොහැකිය.
ජාජබ ආණඩුවේ උදාන වාක්‍යය වී තිබෙන්නේ හැකි තරම් චුදිතයන් පිරිසක් බන්ධනාගාරගත කිරීමයි. හිටපු ආණ්ඩුවල දේශපාලකයන්ට හා නිලධාරීන්ට ඇප ලබා නොදී හිර කර තැබීමෙන්, මහජනතාවගේ ප්‍රසාදය දිනාගැනීමයි. දේශපාලන උපක්‍රමයක් හැටියට එය ප්‍රතිඵලදායක වන නමුත්, ලංකාවේ බන්ධනාගාර යනු අතිශය විනාශකාරී පීඩකාගාරයකි. බන්ධනාගාරගත වීම යනු අවමන්සහගත, මනුෂ්‍යත්වයට කිසිසේත් නොගැළපෙන අත්දැකීමකි. කොමසාරිස්වරයාම කියන පරිදි ලංකාවේ බන්ධනාගාරවලට දැරිය හැකි ප්‍රමාණය සිරකරුවන් 10,500කි. එහෙත් ඒවායේ 36,000ක් දැනටත් සිටිති. ඉදිරියේ සිදුවන මත්ද්‍රව්‍ය මර්දන කටයුතු හේතුවෙන් මේ ප්‍රමාණය 40,000ක් දක්වා වැඩි විය හැකිය. දැනටත් බන්ධනාගාරයක වාඩිවී සිටීමට වත් සිරකරුවකුට ඉඩ නැත.
අපේ පෞද්ගලික ආරංචිමාර්ග අනුව, කොළඹ රිමාන්ඩ් බන්ධනාගාරයේ රැඳවියන් රාත්‍රියට නිදාගත යුත්තේ පැත්තකට හැරී, එකාට එකා හේත්තු වෙන ලෙසිනි. උඩුබැලි අතට හෝ මුනින් අතට හෝ හැරෙන්නට, උදේ නැගිටින තුරුම ඉඩක් නැත. මේ ජන සන්නිපාතය තුළ විවිධාකාර බෝවෙන රෝග, සමේ රෝග ආදියෙන් පෙළෙන පිරිස සිටින්නේ එකිනෙකාට ඇඟේ ගෑවෙමින් මිශ්‍රවය.
එවැනි ආයතනයක් පාලනය කරන නිලධාරියා හැටියට, විසඳුමක් පෙනෙන තෙක් මානයේ නැති තත්වයක් යටතේ, සිරකරුවන් මරා දමා හෝ බන්ධනාගාර තදබදය අඩු කර ගැනීමට කොමසාරිස්වරයා වැනි ළඟ බලන්නකුට සිතීම පුදුමයක් නොවේ. එහෙත් මරාදමා හෝ අඩුකර ගත හැක්කේ සිරකරුවන් සංඛ්‍යාවෙන් 1000කටත් අඩු පිරිසකි. (2023 බන්ධනාගාර වාර්ෂික වාර්තාවට අනුව, මරණ දඬුවමට නියමව සිටි රැඳවියන් සංඛ්‍යාව 752කි. -පිරිමි 737 හා ගැහැනු 15).
බන්ධනාගාර තුළ තදබදය එසේ වෙද්දී, ඉතා බරපතළ ආරක්ෂාව පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක්ද තිබේ. විශේෂයෙන් දරුණු ගණයේ අපරාධකරුවන්, සැකකරුවන් රඳවා තිබෙන බූස්ස බන්ධනාගාරය තුළ ආරක්ෂාව පිළිබඳ විශාල ප්‍රශ්නයක් තිබේ. රැඳවියන් බැලීමට එන කිසිදු අයකුට පිටතින් මත්ද්‍රව්‍ය, සිම් කාඩ්, ටෙලිෆෝන් වැනි කිසිදු දෙයක් ගෙනඑන්නට ඉඩ නොදෙන තත්වයක් යටතේත්, පසුගිය සතියක බන්ධනාගාරය තුළින් ටෙලිෆෝන්, සිම්කාඩ් රැසක් සොයාගැනීමට හැකිවිය. ඒවා ඇතුළට එන්නේ කෙසේද? දකුණු පළාත භාර නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරයා, පොලිස්පතිවරයාට ලිපියක් ලියමින් පසුගිය දා දන්වා තිබුණේ, බූස්ස බන්ධනාගාරය තුළ මේ ක්‍රියා මැඬලීමට බන්ධනාගාර නිලධාරීන්ගෙන් ප්‍රමාණවත් සහායක් පොලිසියට නොලැබෙන බවයි. මාතර බන්ධනාගාරය සම්බන්ධයෙන්ද මෙවැනි කතා අසන්නට ලැබේ. හැම බන්ධනාගාරයකම පාහේ රඳවා සිටින සමහර අපරාධකරුවන්, සැකකරුවන්, ඒවායේ සිටිමින්ම බාහිර සමාජයේ මනුෂ්‍ය ඝාතන, මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්, කප්පම් ගැනීම් හා වෙනත් අපරාධ මෙහෙයවීම අද කවුරුත් දන්නා ඇත්තකි. බූස්ස බන්ධනාගාරය ආශ්‍රිතව ජංගම දූරකථන සංඥා ජෑම් කරන ක්‍රමයක් පවත්වාගෙන ගියද, බන්ධනාගාරය හා පිටත ලෝකය අතර පණිවිඩ හුවමාරුව නැවතී නැත.
බන්ධනාගාර කොමසාරිස්වරයා පැය විසි හතරේම වැඩ කරමින් වෙහෙස විය යුත්තේ මෙවැනි පද්ධතියක් පිරිසිදු කිරීමටය. එය ඔහුට පමණක් කළ හැක්කේ නොවේ. සැකකරුවන් රිමාන්ඩ් බන්ධනාගාරගත කර, ‘දඬුවම් දෙනවා’ වෙනුවට, ඔවුන් බන්ධනාගාරයෙන් පිටත රඳවා, නඩුවලට පැමිණීම සහතික කරගන්නේ කෙසේදැයි යන්න ගැන නව නීති හා අනුනීති සෑදීම රජයේ වගකීමකි. අනෙක් අතට ඇප පනතේ මග පෙන්වීම අනුව, ඇප නියම කිරීම රීතිය ලෙසත්, නියම නොකිරීම ව්‍යතිරේකය ලෙසත් සැමවිටම සිතන අධිකරණ පද්ධතියක් පවත්වාගෙන යාමද රටට අවශ්‍යය. මීට ඉහත නඩු තීන්දුවලදීත් පෙන්වා දී ඇති පරිදි, සැකකරුවන් රිමාන්ඩ් කරන ලෙස පොලිසිය ඉල්ලන විට, එම ඉල්ලීම අනුමත කරන රබර් සීල් එකක් නොවන තැනට පහළ අධිකරණ නිලධාරීන් දැනුවත් කිරීමද පුහුණු කිරීමද, ඔවුන්ගේ අධිකරන මනස සැකසීමද අධිකරණ සේවා කොමිෂන් සභාවේ කාර්යයකි.
ලෝකයේ විවිධ දියුණු තාක්ෂණික ක්‍රම බන්ධනාගාර තදබදය අවම කිරීම සඳහා යොදාගනු ලැබේ. සිටින තැන දැකගත හැකි වන පරිදි, රැඳවියන්ට ඉලෙක්ට්‍රොනික් උපකරණයක් පළඳවා ඔවුන් මුදාහැර නිවසේ ජීවත්වීමට අවස්ථාව සැලසීම එක් ක්‍රමයකි. සිරකරුවන් පිළිබඳ ලෝකයේ පිළිගත් මූලධර්ම තුනකි. එනම්, ඔවුන්ගේ ගෞරවය ආරක්ෂා කිරීම, ආරක්ෂාව සහතික කිරීම සහ අමානුෂික සැලකීම්වලින් ආරක්ෂා කිරීමයි. ලංකාවේ බන්ධනාගාර පද්ධතිය තුළ ඉහත ප්‍රමිතීන් තුනෙන් එකක්වත් පවත්වාගෙන යන්නේ නැත.
අපරාධවලට වගකිව යුතු පුද්ගලයන්ට නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම අත්‍යවශ්‍යය. එහෙත් එය කළ යුත්තේ කරන්නන් වාලේ නොව, බන්ධනාගාර පද්ධතිය ගැනද මනා අවබෝධයකින් යුක්තවය. එසේ කිරීම ආණ්ඩුවක් කල් දමන තෙක්, මිනිසුන් මරන්නට යෝජනා කරන බන්ධනාගාර කොමසාරිස්වරුන්ට හඬක් තිබේ.
