ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ ගැන එන්එම්ගේ උපන් දිනේදී – ආචාර්ය ජයම්පති වික්‍රමරත්න, ජනාධිපති නීතිඥ

ජුනි 06 වන දින, ආචාර්ය එන්.එම්. පෙරේරාගේ 120 වන ජන්ම සංවත්සරයයි. එන්.එම්. උපත ලැබුවේ පළමුවන රුසියානු විප්ලවය සිදු වූ 1905 වසරේදීය. 1979 අගෝස්තු 14 වන දින ඔහු අභාවප්‍රාප්ත වූයේ තමා සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටුකළ 1953 හර්තාලය ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රගතිශීලීන් සමරන මාසයේ දීය. මෙම වසරේ එන්.එම්. සහ ඔහුගේ සගයන් ආරම්භ කළ ලංකා සම සමාජ පක්ෂයේ 90 වන සංවත්සරය ද සනිටුහන් වේ.

එන්.එම්. බහුවිධ හැකියාවන් ඇති මිනිසෙක් විය: “‍රාජකීය වික්‍රමය”‍ නම් පළමුවන සිංහල චිත්‍රපටයේ ප්‍රධාන නළුවා; 1925 දී නාලන්දාවට එරෙහිව පැවති මංගල ලෝහිත සංග්‍රාමයේ ආනන්ද විද්‍යාලයේ නායකයා; ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු දේශපාලන පක්ෂයේ නිර්මාතෘ, සාමාජික සහ නායකයා; නොන්ඩිස්ක්‍රිප්ට්ස් ක්‍රිකට් සමාජයේ (භක්‍ක්‍) සභාපති; ශ්‍රී ලංකාවේ ක්‍රිකට් පාලක මණ්ඩලයේ සභාපති; 1946-47 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව යටතේ පළමු සහ තුන්වන පාර්ලිමේන්තුවල විපක්ෂ නායක; සහ මුදල් අමාත්‍ය (1964 සහ 1970-75).

ඔහු ලන්ඩන් ආර්ථික විද්‍යා පාසලෙන් ආචාර්ය උපාධි දෙකක් ලබා ගත්තේය. මහාචාර්ය හැරල්ඩ් ලැස්කිගේ අධීක්ෂණය යටතේ ජර්මනියේ වයිමර් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳ ඔහුගේ නිබන්ධනය සඳහා ආචාර්ය උපාධියක් සහ එක්සත් රාජධානිය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය, ප්‍රංශය සහ ජර්මනියේ පාර්ලිමේන්තු ක්‍රියා පටිපාටි පිළිබඳ සංසන්දනාත්මක අධ්‍යයනය සඳහා ඩී.එස්සී. උපාධියක් ලබා ගනිමින්, ලන්ඩන් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ඉහළ ආචාර්ය උපාධියක් ලබා ගත් පළමු ශ්‍රී ලාංකිකයා බවට පත්විය. එන්.එම්. බි්‍රතාන්‍යයේ විශිෂ්ට භාණ්ඩාගාර චාන්සලර්වරයෙකු වනු ඇතැයි ලැස්කි සිතූ අතර, සර් අයිවර් ජෙනිංස් පැවසුවේ ඔහු කැපී පෙනෙන කම්කරු පාක්ෂික අගමැතිවරයෙකු වනු ඇති බවයි. අජිත් සමරනායකට අනුව, එන්.එම්. “ශ්‍රී ලංකාවට කවදාවත් නොලැබුණු හොඳම අගමැති” විය. එන්.එම්.ගේ කීර්තිමත් පොත් පිංච වන “1978 ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳ විවේචනාත්මක විශ්ලේෂණයක්” සඳහා පෙරවදන ලියමින් ඔහුගේ සටන් සගයා වූ ආචාර්ය කොල්වින් ආර්. ද සිල්වා, එන්.එම්. ව්‍යවස්ථා නීතිය පිළිබඳ විද්වතෙකු ලෙස පිළිගෙන ඇති බව දක්වා ඇත.

මෙම ලිපියේ අරමුණ වන්නේ වත්මන් ජාතික ජන බලවේග ආණ්ඩුව පොරොන්දුවූ ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවලියට ව්‍යවස්ථාමය කරුණු පිළිබඳ එන්.එම්.ගේ චින්තනය යෙදිය හැකි ආකාරය ගවේෂණය කිරීමයි. ජාතික ජන බලවේගයේ ප්‍රධාන පක්ෂය වාම නැඹුරුවක් ඇති ජනතා විමුක්ති පෙරමුණයි. සාම්ප්‍රදායික වමේ මූලයන් ඇති සාමාජිකයින්ද ජා.ජ.බ. යේ සිටින අතර ලංකා සමසමාජ පක්ෂය තුළ හැදී වැඩුණු සහ එන්.එම්.ගේ මතකය සමඟ ශක්තිමත් චිත්තවේගීය බැඳීම් ඇති කිහිප දෙනෙකු ද ඊට ඇතුළත් ය.

විධායක ජනාධිපතික්‍රමය අහෝසි කිරීම

ලොව පුරා පාර්ලිමේන්තු ක්‍රියා පටිපාටි පිළිබඳ එතරම් දැනුමක් ඇති, අතිවිශිෂ්ට පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු වූ එන්.එම්. පාර්ලිමේන්තු ආණ්ඩුක්‍රමයේ දැඩි ආරක්ෂකයෙකු වීම පුදුමයක් නොවේ. බොහෝ බටහිර නිරීක්ෂකයන් පුදුමයට පත් කළ, තරමක සාර්ථකත්වයක් ඇති පාර්ලිමේන්තු ක්‍රමයක් ශ්‍රී ලංකාවේ වසර තිහක් තිස්සේ ක්‍රියාත්මක වූ බව එන්.එම්. 1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳ ගැඹුරු විශ්ලේෂණයක් අඩංගු තම පොත් පිංචෙන් පෙන්වා දුන්නේය.

ඔහු මෙසේ අනතුරු ඇඟවීය: “සීමිත කාලයක් සඳහා වුවද, නිරපේක්ෂ බලතල භාවිත කිරීමට ජනාධිපති ක්‍රමය අසීමිත ඉඩක් ලබා දෙයි. නමුත් අසීමිත බලයේ රසය පෝෂණය සමඟ වර්ධනය වන අතර එයින් මතුවන ආශාව පහසුවෙන් තෘප්තිමත් කළ නොහැක. පාර්ලිමේන්තු ක්‍රමය තුළ සැලකිය යුතු අත්දැකීම් රැස් කරගෙන ඇති සහ කිරිදත් හා සමාන මුල් යුගයේ අපහසුතා සාර්ථකව ජයගෙන ඇති ශ්‍රී ලංකාව දැන් ව්‍යවස්ථාමය ව්‍යාකුලත්වයේ බෑවුමෙන් පහළට ඇද දමා අවසානයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයම අනතුරේ හෙළීම කනගාටුවට කරුණකි.”

විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමේ යෝග්‍යතාව පිළිබඳව සැක පහළ කරන්නන් සිටියේ නම්, මෑත කාලයේ ජනාධිපතිවරුන් වන රාජපක්ෂ දෙබෑයන්, මෛත්‍රීපාල සිරිසේන සහ රනිල් වික්‍රමසිංහ යන අයගේ ක්‍රියාමාර්ග ඔවුන්ගේ එම සැක දුරුකිරීමට ඉවහල් වන්නට ඇත. ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ සාමකාමීව බලයෙන් පහ කිරීමෙන් අවසන්වූ අරගලයේ ප්‍රධාන ඉල්ලීමක් වූයේ ජනාධිපති පාලන ක්‍රමය අහෝසි කිරීමයි. අහෝසිය 2024 ජනාධිපතිවරණයේදී ජාතික ජන බලවේගයේ වේදිකාවේ සහ පෙර පැවති සියලු‍ම මැතිවරණවලදී ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ වේදිකාවේ කේන්ද්‍රීය අංගයක් විය. විපක්ෂයේ ප්‍රධාන පක්ෂය වන සමගි ජන බලවේගය මෙන්ම ප්‍රධාන වශයෙන් දෙමළ, මුස්ලිම් සහ කඳුකර දෙමළ ජනතාව නියෝජනය කරන පක්ෂ ජනාධිපති පාලන ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට සහාය දක්වයි. එය තබා ගැනීම සඳහා පැහැදිලිවම පෙනී සිටින්නේ රාජපක්ෂලාගේ ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ පමණි.

මීට පෙර ජනාධිපති පාලන ක්‍රමය අහෝසි කිරීමේ උත්සාහයන් විවිධ හේතු නිසා අසාර්ථක විය. එසේ අහෝසි කිරීම සඳහා විධිවිධාන සලසන නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් සඳහා වූ ජනාධිපති චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරතුංගගේ පනත් කෙටුම්පත 2000 මහ මැතිවරණයට ඉතා ආසන්න විය. එයට මුලින් සහයෝගය ප්‍රකාශ කළ එක්සත් ජාතික පක්ෂය, ජනාධිපති කුමාරතුංගට ඇගේ දෙවන ජනාධිපති ධුර කාලය සම්පූර්ණ කිරීමට ඉඩ සලසන අන්තර්-කාලීන විධිවිධානය පිට දමා පසුව ඊට විරුද්ධ විය. එම ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධවූ අය දන්නා පරිදි තම දෙවන ධුර කාලය වසරකට කෙටි කිරීමට ජනාධිපති කුමාරතුංග කළ යෝජනාවට එක්සත් ජාතික පක්ෂ නායකත්වය ප්‍රතිචාර නොදැක්වීය. 2015 දී මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට සහාය දුන් බලවේගවල ප්‍රබල ඉල්ලීමක් වූයේ ජනාධිපති පාලන ක්‍රමය අහෝසි කිරීමයි. කෙසේ වෙතත්, එය අහෝසි කිරීමට ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රතිඥා දීමෙන් පසු, ඔහු ජනමත විචාරණයක් අවශ්‍ය වන කිසිදු ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් ඉදිරිපත් නොකරන බවට එකඟ වෙමින් පසුදාම ජාතික හෙළ උරුමය සමඟ අවබෝධතා ගිවිසුමක් අත්සන් කළේය. ජනාධිපති සිරිසේන සහ අගමැති වික්‍රමසිංහ අතර ඇති වූ ආතතිය යහපාලන රජයේ ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවලිය බිඳ වැටීමට හේතු විය.

ජනවාර්ගික ගැටලුවට ව්‍යවස්ථාමය විසඳුමක්

මුල් දෙමළ ඉල්ලීම වූයේ ව්‍යවස්ථාදායකයේ සහතික කළ නියෝජනයක්ය. ඩොනමෝර් කොමිසම ඉදිරියේ ෆෙඩරල් ක්‍රමයක් ඉල්ලා සිටි උඩරට ප්‍රධානීන් සමඟ දෙමළ නායකයෝ එක් නොවූහ. චෙල්වනායගම් ෆෙඩරල් ක්‍රමයක් සඳහා ඉල්ලීම මතු කළේ ඔවුන්ගේ කඳුරට දෙමළ ඥාති සහෝදරයන්ගේ ඡන්ද අයිතිය අහිමි කිරීම වැළැක්වීමට ආණ්ඩුවේ සිටි දෙමළ කොංග්‍රසය අපොහොසත් වූ විටය. 1952 මැතිවරණයේදී දෙමළ ජනතාව ෆෙඩරල් ක්‍රමයක් ප්‍රතික්ෂේප කරමින්, කන්කසන්තුරේ අසුනින්ද චෙල්වනායගම්ව එක්සත් ජාතික පක්ෂ අපේක්ෂකයෙකුට පරාජය කළහ. පැහැදිලිවම, දෙමළ ජනතාව ප්‍රාදේශීය ස්වයං පාලනයට වඩා කොළඹදී බලයට හවුල්වීමට කැමතිවූහ. දකුණේ ප්‍රධාන පක්ෂ දෙක භාෂා දෙකට සමතැන ප්‍රතිපත්තියෙන් සිංහල පමණක් රාජ්‍ය භාෂාව කිරීමට මාරුවීමෙන් පසුව 1956 මැතිවරණයේදී ඉලංකෙයි තමිල් අරසු කච්චි උතුරු හා නැගෙනහිර ජය ගත්තේය.

දෙමළ ජනතාව මුලදී ප්‍රාදේශීය ස්වයං පාලනයට වඩා මධ්‍යයේ බලය බෙදා ගැනීමට කැමැත්තක් දැක්වූ පසුබිමක, සමානාත්මතාවෙන් වාර්ගික සමගිය සහතික වනු ඇතැයි වාමාංශිකයන් සිතීම පුදුමයක් නොවේ. කඳුකර දෙමළ ජනතාවගේ ඡන්ද අයිතිය අහිමි කිරීමට වාමාංශිකයන් විරුද්ධ වූ අතර භාෂා දෙක අතර සමානාත්මතාව වෙනුවෙන් පෙනී සිටියහ. එනිසාම එන්.එම්. සහ ලංකා සමසමාජ පක්ෂය නොයෙකුත් අපහාසවලට ලක්විය. සමසමාජයෙන් කැඩී ගිය පිලිප් ගුණවර්ධනගේ ආධාරකරුවෝ මැයි දින පෙළපාලියකදී “එන්.එම්. පැටව් කොච්චි පැටව්, පිලිප් පැටව් සිංහ පැටව්” කියමින් ඔහුට පරිභව කළහ.

වාර්ගික ගැටුම උත්සන්න වීමෙන් පසු, එන්.එම්. තම මරණයට මාස කිහිපයකට පෙර ලියූ ඔහුගේ පොත් පිංචේ මෙසේ පැවසීය: “ලංකා සම සමාජ පක්ෂය ලෝක දෙකෙහිම නරකම තත්වයකට මුහුණ දුන්නේය. එක අතකින් සිංහලයින් අපව පොදුවේ ජාතික විරෝධීන් ලෙසත්, විශේෂයෙන් සිංහල විරෝධීන් ලෙසත් සැලකූහ. භාෂා දෙකට සමතැන දීමේ අපගේ ප්‍රතිපත්තිමය ස්ථාවරය අපව දේශපාලනික කාන්තාරයකට ඇද දැමීය. අනෙක් අතට අප පක්ෂය ප්‍රධාන වශයෙන් සිංහල පක්ෂයක් ලෙස සලකනු ලැබීමෙන් දෙමළ ජනතාවද අපව සැක කළහ. දෙමළ ප්‍රජාවට පමණක් නොව ඇත්ත වශයෙන්ම කුල හා ආගම් ඇතුළුව සියලු‍ම සුළු ජාතීන්ට සාධාරණත්වය වෙනුවෙන් අඛණ්ඩව පෙනී සිටීමේ අපගේ අතීත වාර්තාව, පහසුවෙන් අමතක කර හරින ලදි.”‍

වාර්ගික ගැටුමට විසඳුම ප්‍රාදේශීය ස්වයං පාලනය බව ඒත්තුගත් එන්.එම්. මෙසේ ලිවීය: “අවාසනාවකට මෙන්, සිංහල හිතවාදී නායකයින්ට තේරුම් යනවිට, තරුණ අන්තවාදීන් වෙනම රාජ්‍යයක් ඉල්ලා සිටීමට පෙරමුණ ගෙන තිබුණි. වසර විස්සකට පෙර දෙමළ ප්‍රජාව තෘප්තිමත් කළ හැකි දේ වසර විස්සකට පසුව ප්‍රමාණවත් විය නොහැක. සුහද සබඳතා නැවත ඇතිකිරීමට නම්, ඉදිරියේදී ප්‍රාදේශීය ස්වයං පාලනය ඔස්සේ සහන දීමට සිදුවනු ඇත.”

එන්.එම්.ගේ අභාවයෙන් පසු ඔහුගේ අනුගාමිකයෝ ප්‍රාදේශීය ස්වයං පාලනයක් සඳහා වූ එන්.එම්.ගේ ඉල්ලීම ඉදිරියට ගෙන ගියහ. 1983 ජූලි මාසයේ කටුක අත්දැකීම්වලින් පසුව කැඳවන ලද සර්ව පාක්ෂික සමුළුවේදී කොල්වින් ප්‍රකාශ කළේ ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නය “ශ්‍රී ලංකා ජාතියේ සහ රාජ්‍යයේ ගැටලු‍වක් මිස ඒ ප්‍රජාවේ හෝ මේ ප්‍රජාවේ ගැටලු‍වක් නොවන”‍ බවයි. ශ්‍රී ලංකාව තනි රාජ්‍යයක් සහිත තනි රටක් ලෙස පැවතිය යුතු බවට ලංකා සමසමාජ පක්ෂයේ ස්ථාවරය නැවත තහවුරු කරන අතරම, දෙමළ ජනයාගෙන් සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් භූගෝලීයව ඒකරාශීව ජීවත් වන බැවින්, විශේෂයෙන් රාජ්‍යය, ජාතිය සහ ආණ්ඩුව සම්බන්ධයෙන් වර්තමාන රාජ්‍ය ව්‍යුහය සමානාත්මතාවේ අරමුණු ඉටු නොකරන බව ඔහු අවධාරණය කළේය. වාමාංශික පක්ෂ ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් දහතුන්වන සංශෝධනයට සහාය දැක්වීය. විජය කුමාරතුංග ඇතුළු වාමාංශිකයින් 200කට වැඩි පිරිසක් ඒ වෙනුවෙන් තම ජීවිතවලින් වන්දි ගෙවූ අතර, ඉන් 25 ක් සමසමාජවාදීහු වූහ.

ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් පත් කරන ලද සහ සමසමාජ පක්ෂ අමාත්‍ය තිස්ස විතාරණගේ සභාපතිත්වයෙන් යුත් සර්ව පාක්ෂික නියෝජිත කමිටුව  2006 සිට 2009 දක්වා රැස්විය. සිංහල ජාතිකවාදී පක්ෂ විවිධ අවස්ථා වලදී ඉවත්ව ගිය නමුත් ආණ්ඩුවේ ප්‍රධාන පක්ෂය වූ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය රැඳී සිටියේය. කමිටු සභාපති තිස්ස විතාරණ 2009 දී කමිටු යෝජනාවල සාරාංශයක් ජනාධිපතිවරයාට ඉදිරිපත් කළේය. ඒකීය රාජ්‍යයක් තුළ පුළුල් බලය බෙදීමක් සහ කේන්ද්‍රයේ බල හවුල්කාරිත්වයක් එම යෝජනා අතර විය.

ගැටුම් කලාපවල මත විමසුම් පැවැත්වීමේ පුළුල් අත්දැකීම් ඇති ලිවර්පූල් විශ්වවිද්‍යාලයේ ආචාර්ය කොලින් අර්වින්, යුද්ධය අවසන් වීමට මාස තුනකට පෙර, 2009 මාර්තු මාසයේදී, සර්ව පාක්ෂික නියෝජිත කමිටුව පිළිබඳ මත විමසීමක් කළේය. යුද්ධය අවසන් වී මාස නවයකට පසු, 2010 මාර්තු මාසයේදී, එම යෝජනා නැවත ඇගයීමට ලක් කරන ලද අතර, එවර උතුරු පළාතෙන් සහභාගි වූවන් ඇතුළත් විශාල සාම්පලයක් භාවිත කරන ලදි. දෙවරම දෙමළ, මුස්ලිම් සහ කඳුකර දෙමළ ජනතාව අතර සහයෝගය අතිමහත් විය. එල්ටීටීඊය පරාජයට ළඟා වෙමින් තිබූ යුද්ධය අවසන් වීමට මාස තුනකට පෙර, යෝජනා අවම වශයෙන් ‘පිළිගත හැකි’ බව 59% ක් කියා සිටියහ. වසරකට පසුව, එම අගය 80% දක්වා ඉහළ ගොස් තිබුණි. සිංහලයින් බලය බෙදා හැරීමට අකැමති බවට කරන ලද ප්‍රචාර එයින්ම බොරු විය.

2016 දී අරඹන ලද ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවලියේ කොටසක් ලෙස පත්කළ මහජන නියෝජන කමිටුවේ ප්‍රධානියා වූයේ දිගු කලක් සමසමාජවාදියෙකු වූ ලාල් විජේනායකය. එය පැවැත්වූ පුළුල් මහජන උපදේශන මත පදනම්ව, ප්‍රමාණවත් හා අර්ථවත් බලය බෙදා හැරීමක් කමිටුව නිර්දේශ කළේය. වත්මන් අගමැතිනි ආචාර්ය හරිනි අමරසූරිය කමිටුවේ සාමාජිකාවක් වූවාය.

අලු‍ත් ව්‍යවස්ථාවක්

ජාතික ජන බලවේගය සිය ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයෙන් නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් පොරොන්දු වූ අතර, ඒ යටතේ පළාත් පාලන ආයතන, දිස්ත්‍රික්ක සහ පළාත් වෙත බලතල බෙදාහැරීමටත්, සියලු‍ ප්‍රජාවන්ට පාලනයේ කොටසක් ලබාදීමටත් එකඟ විය.

ජනාධිපති දිසානායකගේ ධුර කාලයේ දෙවන භාගයේදී ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවලිය ආරම්භ වන බව ආණ්ඩුවේ ප්‍රකාශකයන් සඳහන් කර ඇත. ප්‍රතිසංස්කරණ ප්‍රමාද නොකිරීම ඥානවන්ත වනු ඇත. ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණයට පුළුල් උපදේශන සහ සංවාදයක් ඇතුළත් වේ. අත්දැකීම්වලින් පෙනී යන්නේ වෙනත් ගැටලු මතු වීමට පෙර ඉක්මනින් සිදු කරන පුළුල් ප්‍රතිසංස්කරණ සාර්ථක වීමට ඉඩ ඇති බවයි. තුනෙන් දෙකක බහුතරය රඳවා ගැනීම හැකි වුවද, නව ව්‍යවස්ථාවකට ජනමත විචාරණයක් හරහා අනුමැතිය ද අවශ්‍ය බව අමතක නොකළ යුතුය. ආණ්ඩුවක ධුර කාලයේ අවසාන භාගයේ පැවැත්වෙන ජනමත විචාරණයක් නව ව්‍යවස්ථාවට වඩා ආණ්ඩුවේ ක්‍රියාකාරිත්වය පිළිබඳ ජනමත විචාරණයක් වනු ඇත. ඊළඟ මැතිවරණය කෙරෙහි ඇස් යොමු වී ඇති බැවින්, විරුද්ධ පක්ෂද අවස්ථාවාදීව කටයුතු කරනු ඇත.

පළාත් පාලන මැතිවරණයේදී ජාතික ජන බලවේගය පසුබෑමකට ලක් විය. එයින් ඈත් වූ බොහෝ ඡන්දදායකයින් රාජපක්ෂවරුන් සමඟ කලින් පෙළගැසී සිටි සිංහල ජාතිකවාදීන් බව පෙනේ. උතුරු නැගෙනහිර ප්‍රතිඵලවලින් ජාතික ජන බලවේගයට පාඩමක් තිබේ. ඉඩම් නිදහස් කිරීම, මාර්ග නැවත විවෘත කිරීම සහ බලෙන් ගත් ස්වර්ණාභරණ ආපසු ලබා දෙන බවට පොරොන්දු දෙමළ ජනතාවට ආකර්ෂණය නොවීය. සුමන්තිරන් විසින් දක්ෂ ලෙස නිර්මාණය කරන ලද “රට අනුරට, ගම අපට”‍ යන සියුම් පණිවිඩයේ සැබෑ අරුත වූයේ “කොළඹ පාලනය කරන්නේ කවුරු වුවත්, අපි අපේම ප්‍රදේශ පාලනය කළ යුතුය”‍ යන්නයි. එය දෙමළ ඡන්දදායකයින් අතර හොඳින් අනුනාද විය. පළාත් පාලන මැතිවරණයේදී ජාතික ජන බලවේගයේ පසුබෑම් ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ සම්බන්ධයෙන් ප්‍රවේසම් තත්වයකට තල්ලු‍ නොකරනු ඇතැයි සිතමු.

ආණ්ඩුවේ අසාර්ථකවීම් නිසැකවම දක්ෂිණාංශය ශක්තිමත් කරනු ඇත. සමාජ සාධාරණත්වය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින සමාජ-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විකල්පයක් වීමට අවස්ථාව ලැබුණද, ඊට සමගි ජන බලවේගය අසමත්වී ඇත. එක්සත් ජාතික පක්ෂය නැවත මතුවීමක් බලාපොරොත්තුවෙන් අඳුරේ සැඟවී සිටී. ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ තම දක්ෂිණාංශික, සිංහල ජාතිකවාදී ස්ථාවරයන්ටම අනුගත වේ. දක්ෂිණාංශික චින්තන කණ්ඩායම් කිහිපයක් මතු වී තිබේ.

වම දුර්වලවී බෙදී තිබුණද වමේ විකල්පයක අදාළත්වය සහ අවශ්‍යතාව එසේම පවතී. ලංකා සමසමාජ පක්ෂයට නැවත සමගිවූ පක්ෂයක් ලෙස සිය 90 වන සංවත්සරය සැමරීමට හැකි නම්, එය නැවත සමගිවූ ශක්තිමත් වමකට මග පාදනු නියතය. එය එන්.එම්. සහ අනෙකුත් පුරෝගාමී වමේ නායකයන්ට කරන ඉහලම ගෞරවය වනු ඇත.