2017 නිපදවා ජාත්‍යන්තර සම්මාන ඇතු`ථ සම්මාන ගණනාවක් දිනාගත්තත්, ලංකාවේ මහජන දර්ශනයට ඉදිරිපත් කරන්නට චිත්‍රපටයට අවුරුදු අටක්ම ගතවීමට හේතුවූ බාධාකාරිත්වයම වුවත්, හොඳ තිර රචනයකට ප්‍රස්තුතයක් වනු ඇත. එහෙත් එය ජයගන්නට උදවු අවසානයේදී ලැබී කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයීය විද්‍යාර්ථීන්ගේ සංවිධානයේ ඉදිරිපත් කිරීමක් ලෙසින් මහජනයාට නැරඹීමට අවස්ථාව 2025 මැයි 30 දින සිට උදා වුණත් එම සිනමාපටයෙන් සංකේතවත් වන ජන සමූහයන්ට, එහි සඳහන් ගැටලු ගොන්නෙන් මිදීමට කවදා හැකිවේදැයි නොදනිමි.
මාලක දේවප්‍රිය ලියා අධ්‍යක්ෂණය කළ ‘බහුචිතවාදියා’ සිනමාපටයේ හොඳ මිනිසුන් යයි අධිපති සදාචාර ප්‍රමිතිවලින් දැක්වෙන සුදු චරිත නැත. මෙහි සිටින හැමෝම තම තමන්ගේ ආත්මාර්ථකාමී උවමනා මත කටයුතු කරන්නෝය. ඒවාට ඔවුන් විවිධ සමාජ ආර්ථික ව්‍යුහ, ජාල මගින් හිරකර තිබේ. ඒ අර්ථයෙන් බලනකල මෙය එම ජාලයන්ට, ව්‍යුහයන්ට විරෝධයක්ද වේ.
එසේම එය ‘වාණිජ’ ගණයට කිසිසේත්ම අයත් නොවන, ‘විදග්ධ’ ගණයේ ඇති බහුජන සන්නිවේදනයේ අපහසුකමින්ද මිදුණ, යථාර්ථවාදී ගණයේ චිත්‍රපටයකි.
කතාව
‘බහුචිතවාදියා’හි තිරකතාවෙහි එන සුසිත නමැති තරුණයා යුරෝපය ප්‍රධානකොට කවර හෝ දියුණු නවීන රටකට ගොස් රැකියාවක් සොයා ගැනීමේ පිපාසයෙන් පෙළෙයි. ඔහු අන්තර්ජාලය හා වීඩියෝ ඇමතුම් මගින් හා තෑගි භාණ්ඩ බාරදීමේ තම රැකියාව හරහා හඳුනාගත් කාන්තාවන් ගණනාවක් වෙතින් එකී අරමුණ සඳහා උදවු ගැනීමට උත්සාහ කරයි. ඒ ඒ කාන්තාවන්ට සුවිශේෂවූ උවමනාවන් හඳුනාගෙන ඔවුන් සමග ව්‍යාජ ප්‍රේම සම්බන්ධයන් පවත්වා ගෙන යන ඔහු අවසානයේ යුරෝපයට යා නොහැකි තැන, මැද පෙරදිගටවත් යාමට උත්සාහ කරන අතරතුරේ, කාන්තාවන් සියලු දෙනාටම වංචාව හෙළිවී ඔවුන්ගෙන් ප්‍රතික්ෂේප වෙයි. ඒ වන විට ඔහු රැකියාවත් අහිමිවී, හාම්පුතාගේ එක් පෙම්වතියකට කිට්ටුවීත් අවසසන්ය. තම මිතුරා විසින් තම සොහොයුරියම අමාරුවේ දැමීත් අවසන්ය. අවසානයේදීත් යළිත් අන්තර්ජාලය හරහා ගැහැනුන් රැවටීම හැර අන් මගක් ඔහු නොදකී.
‘බහුචිතවාදියා’හි පහළ ආර්ථික පංතියකට අයත්, ද්විතීයක අධ්‍යාපනයක් ලැබූ, සිංහල, නාගරික තරුණයකු ප්‍රධාන චරිතය වන අතර, ඔහුගේ පෙම්වතියන් වන, මැද පෙරදිග රැකියා කරන තරුණියන් දෙදෙනෙකු, මධ්‍යම පංතික මැදිවියේ අවිවාහක කාන්තාවක, සැමියා විදෙස්ගත මධ්‍යම පංතික කාන්තාවක, සන්නිවේදනහලක සු`ථ රැකියාවක් කරන තරුණියක මෙන්ම තරුණයා රැකියා කරන තෑගි බෙදාහරින ස්ථානයේ හිමිකරු, තරුණයාගේ අවිවාහක, සු`ථ ව්‍යාපාරික සොහොයුරිය හා තරුණයාගේ මිතුරා හා මිතුරාගේ වෙන්වූ බිරිඳ සෙස්සෝ වෙති.
ප්‍රධාන තේමා
‘බහුචිතවාදියා’හි කතාව තුළින් තේමා කිහිපයක් හඳුනාගත හැක. එකක් නම් ආර්ථීක ශක්තියෙන් අඩු ලාංකික තරුණයන්ගේ හා පොදුවේ ලාංකීය ස්ත්‍රීන්ගේ අපේක්ෂා හා ඒවා සාක්ෂාත් කර ගැනීමේ ඉඩප්‍රස්ථා අතර ඇති ප්‍රතිවිරෝධීභාවයයි. දෙවනුව ස්ත්‍රී – පුරුෂ අන්තර් පුද්ගල හා සමාජ සබඳතාවන්හි (වත්මන් සන්දර්භය තුළ) ස්වභාවය හා ඒ තුළ ඇතිව තිබෙන වෙනස්කම්ය. සයිබර් අවකාශය විවෘතවීම සමග ජනිතවූ නව යථාර්ථයන්ද අතුරු තේමාවක් ලෙස ගත හැක.
‘බහුචිතවාදියා’ යන වචනය මාලකට අනුව ‘තීරණයක නැති මිනිසා’ යන්න අදහස් කරයි. නමුත් එහි කතා නායකයා වන සුසිත් මුලදී එක අරමුණකින් කටයුතු කරන්නෙකි. එනම් යුරෝපය හෝ වෙනත් සශ්‍රීකවත් නවීන රටකට (මැද පෙරදිග හෝ නව දියුණු රටවල් නොවේ) සංක්‍රමණය වීමයි. එය වසර 8කට පෙර නොව අදත් තරමකට උගත් තරුණයන්ගේ සිහිනයම වේ. අද බොහෝ මධ්‍යම පංතික පවුල්වල දෙමව්පියෝද තම තරුණ දූ පුතුන්ගේ සිහින සෑබෑ කිරීමට තම වත්කම් උගසට තබා හෝ කටයුතු කරති. උසස් අධ්‍යාපනය සඳහා දියුණු රටවලට යාමට තමා විසින් දැනටමත් සාක්ෂාත් කරගෙන ඇති අධ්‍යාපනික හා වෘත්තීය සුදුසුකම් ඉදිරිපත් කළහැකි අයද එසේ කරති. මධ්‍යම හා ඉහළ පංතීන්ට අයත් පාසල්වලදී ඇතිකරගත් මිතුරු සම්බන්ධකම් හා පවුල්වල සමාජ සම්බන්ධතාද දියුණු රටකට යාමේ ‘පිස්සුවෙන්’ පෙළෙන ඇතැම් තරුණ කොටස්වල පිහිටට එයි. ඇතැම් දෙමව්පියන් තම හා තමාගේ අන් දරුවන්ගේ පවා දේපල පවා වත්කම් ලෙස දක්වන්නේ සදාචාරමය පමණක් නොව නෛතික අපගමනවල යෙදෙමිනි.
නමුත් ඉහතකී කවර වර්ගයකට අයත් නොවන ද්විතීයක අධ්‍යාපනය පමණක් නොලබන පහළ ආදායම් හා සමාජ ස්තරවලට අයත් තරුණ කොටස්වල ඉරණම කුමක්ද? අපේක්ෂාව හා ඉඩප්‍රස්ථාව අතර පරතරය මකා ගැනීමට ඔවුන්ට ඇති විකල්ප උපායමාර්ග කවරේද?
‘බහුචිතවාදියා’හි එන තරුණයාගේ උපායමාර්ගය වූයේ අවශ්‍ය ආර්ථික හයිය හා සමාජ සබඳතා නැතිකමේ අඩුව සපුරා ගැනීමට ඒ ඒ කාන්තාවන්හට පෙම් කරන බව අඟවා, ශාරීරික උවමනාද සපුරා ගනිමින් පොටක් පාදා ගැනීමට උත්සාහ කිරීමයි. එහි දැක්වෙන පරිදි මෙරට රැකියාවක් සොයා ගැනීමේ ලොකු අපහසුකමක්ද නැත. ඔහුට උවමනා කරන්නේ කුමක් හෝ රැකියාවකට යාම නොව වැඩි ආදායමක් දෙන පහළ මට්ටමේ රැකියාවකට වුව යුරෝපයට යාමටයි. ඔහු යෙදී සිටින රැකියාව හා ආයතනයෙන් දෙන මෝටර් සයිකලය විවිධ නාගරික මධ්‍යම පංති නිවාසවල තනිව සිටින ගැහැනුන් හා සබඳකම් ඇතිකිරීමට මග පාදන්නකි. ඔහු එය කරන්නේද තම මූලික අරමුණට අදාල ආර්ථික හා සමාජ සබඳතා අපේක්ෂාවෙනි. ශාරීරික ලිංගික අවශ්‍යතා ඉටුවීම මෙහිදී අමතර වාසියකි.
උසස්පෙළ සමත් නාගරිකයකුවූ සුසිත් සයිබර් අවකාශය තුළ සැරිසැරීමට තරම් තොරතුරු තාක්ෂණය පිළිබඳ නිපුණත්වය ඇත්තෙකි. තොරතුරු තාක්ෂණය විසින් ලෝකය පුරාම සමාජ සම්බන්ධතා හා අන්තර් පුද්ගල සම්බන්ධතාවල විපර්යාසයක් ඇතිකළ සමාජ ඓතිහාසික පසුතලයක් තුළ මෙම සිනමා කෘතියේ කතාව දිගහැරෙයි. කෙසේවෙතත් එහි සිදුවීම් හටගන්නේ ගෝලීයකරණය නමින් හඳුන්වන ක්‍රියාවලිය තුළ තරුණයන්ගේ සිත් තුළ ජනිතවන අපේක්ෂා සමග නිසා තාක්ෂණය එහිදී කේන්ද්‍රීය කරුණ නොවේ.
කාන්තාවෝ
සුසිත් විවිධ කාන්තාවන්ට සමීපවුණේ ඔවුන්ගේ විශේෂයෙන් මානසිකවූ අවශ්‍යතා හඳුනා ගනිමින් බව සිනමාපටය තුළින් ගම්‍යවේ. මුලදී ඔහු ඔවුන්ගේ උවමනා හා නොගැටේ; වැඩිහිටි කාන්තාව නරඹන තරුණයාට ගෝචර නැති රූපවාහිනී වැඩසටහන් ඉවසයි. ඒ තම අරමුණ ඉටුවන තාක් දුරටය. මෙරට දීගුකාලීන පෙම්වතියවූ සන්නිවේදනහලේ සේවිකාවගේ සිහිනය වූ ‘විවාහවී ලංකාව හැර ඕනෑම රටක පදිංචිවීම’ට ඔහු පලිප්පු දමන්නේ ඇයගෙන් නිතිපතා සල්ලි ගැනීමටය.
ලාංකීය තරුණ කාන්තාවන්ගේ බහුතරයක අරමුණ විවාහවී තැන්පත් ජීවිතයක් ගතකිරීම බව තේරුම් ගන්නා සුසිත් විවාහක තරුණ කාන්තාවගේ හුදකලාව සැපිරීමට වඩා ඇගේ සිතට කරදර නොදේ; ඒ තම ප්‍රධාන අරමුණ ඉටුකරගැනීමටය. මැද පෙරදිග රැකියා කරණ තරුණියන් දෙදෙනාගේ එකම අරමුණ ඉක්මණින් විවාහ වීමය. ඔවුන්ට මුදල් කඩාවඩාගෙන මගහැරි පිරිමින් ගැන අත්දැකීම් තිබුණත්, තවදුරටත් විවාහ දිවියකට පෙරුම් පිරීමෙන් සමාජයේ දෘෂ්ටිවාදයට අවනතවීම හැර විකල්ප ජීවන රටාවක් අරමුණු නොකිරීමෙන් අනෙක් පිරිමි චරිතවලින් ඉඳුරා වෙනස් වෙති. ආර්ථීක උවමනා මත සුසිත්ගේ ආයතන හිමිකරු හා සම්බන්ධයක් ඇතිකර ගන්නා සුසිත්ව අතහැරි තරුණියද පෙන්වන්නේ ඉක්මනින් ඔහුගේ දික්කසාදය සිදුකරවා විවාහවීමේ උවමනාවයි. සුසිත් සම්බන්ධයෙන් අවසානයේදී ස්ත්‍රීන් පිරිමියා පරාජයකොට ඇත.
තම ඉලක්ක සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා මිනිසුන් ඕනෑම ආචාර ධර්මයක් කඩකිරීමට පෙළඹෙන බව මෙහි දී ගම්‍ය කෙරේ. මුදල් සොයා ගැනීමට වයසක පෙම්වතිය මැරීමේ අදහස මිතුරා විසින් ඉදිරිපත් කරද්දී සුසිත් එයට විරුද්ධ නොවේ. මිනිසුන් ඇන්දවීම හා රැවටීම සදාචාරමය වශයෙන් වැරදි නොවන බව මෙහි පිරිමි චරිත හැසිරීමෙන් දක්වති. පැරණි වාමාංශිකයකු වන ආයතන හිමිකරු ලෙනින් උපුටමින් කටින් පියකු වෙමින්, ක්‍රියාවේදී කම්කරු නීති කඩකර, ඔවුන්ගේ චංචල දේපලද උදුරා ගන්නේ මැර බලයද යොදමිනි. සුසිත් ද අසාර්ථකව හෝ බියගැන්වීම භාවිත කරයි.
ප්‍රයෝජ්‍යතාවාදය හැසිරීමේ මූලධර්මය වගේ පෙනුණත් තමන් හැර අනුන්ගෙන් බලාපොරොත්තු වන්නේ සමාජයේ අධිපති මතවාදයෙන් කියැවෙන චර්යාවයි; තම මිතුරා සොහොයුරියට නොගැළපෙන බවට හේතු දෙනවිට හාස්‍යය මතුවෙයි; පසුබිමෙන් ඇසෙන දේශනාද එය උත්ප්‍රාසජනකව දක්වයි.
සිනමානුරූපිත්වය
මෙහි තාක්ෂණික හරඹ දක්නා නොලැබේ. එය කතාව එහි සිනමානුරූපී සිදුවීම් හා දර්ශන පෙළ, තාත්වික රඟපෑම් මගින් ඉදිරිපත්කිරීම මගින් යථාර්ථවාදී ශානරයට අයත්වේ. එය ඒ නිසා ලාංකීය ප්‍රේක්ෂකයා හා සම්බන්ධවීමේ හැකියාවෙන් යුතුය.
සංගීතය මගින් රූපයට සහායක් ලබාගැනීමට උත්සාහ ගෙන නැතත් එහි ආඛ්‍යානය හා සිදුවීම් හා අදාල රූප පෙළ ගැසී ඇති අන්දම අනුව එහි අඩුවක් ඇති නොවේ. දර්ශන අතරතුර මෝටර් සයිකලයේ හඬ හා නගරයේ උඩුමහල් පසුකර යන රූපපෙළ තේමාවට හා රිද්මයට ගැළපෙන බවක් දැනේ.
අධිරංගනයකින් තොර බව, විශ්වසනීයත්වය රැකෙන බව, හැම රඟපෑමක්ම අනෙක් රඟපෑම් සමග මැනවින් ගැළපෙන බව විශේෂයෙන් පැසසුම් ලැබිය යුත්තකි. ‘රඟපෑමක් නොවන රඟපෑමක්’ තමා බලාපොරොත්තුවූ බව අධ්‍යක්ෂවරයා වරක් පැවසීය. කලණ ගුණසේකර ඇතු`ථ න`ථනිළි කැළ විසින් එය අකුරටම වාගේ පිළිපැදීම චිත්‍රපටයේ සාර්ථකත්වයට හේතු වී තිබේ.
සංස්කරණයේදී අවස්ථා කීපයකදී තරමක් ඇදෙනසුලු බවක් පෙන්වූවත් සමස්තයක් වශයෙන් ප්‍රශස්ත මට්ටමක පවතී. සමස්තය ඒකාබද්ධ කිරීමේදී අධ්‍යක්ෂණ කාර්යය මැනැවින් ඉටුවූ බව පෙනේ.
හැසිරීමේ දයලෙක්තිකය
මිනිස් හැසිරීම ඊට සීමා පනවන ව්‍යුහයන් තුළ සිදුවුවත් ඒ ඒවාට අවිඥානකව යටවන මැටිපිඬු විදිහට නොවේ. සවිඥානක මිනිස්සු තමා පිට පැටවෙන ව්‍යුහයන් තම සංස්කෘතික ප්‍රිස්මයන් තුළින් අත්දැක අක්‍රීයව යටවනු වෙනුවට ඒවාට විවිධ ප්‍රතිචාරද දක්වති. ඉතිහාසයේ විචිත්‍ර හා අද්විතීය ස්වභාවයේ හේතුවද එයයි. යථාර්ථයේ පෙරකී ලක්ෂණ කලාකරුවාගේ නිර්මාණය තුළ පිළිබිඹු වන්නේ නම් එහි වාස්තවික මෙන්ම විෂයමය ලක්ෂණද සංයුක්තව දැකිය හැකි විය යුතුය.
අරමුණක් පසුපස යන මිනිසාද සමාජය තුළ දැනුම හා මතවාද විසින් නිර්මිත හෘදය සාක්ෂියේ බලපෑමටද ලක්වෙයි. මේ වාස්තවික හා විෂයමය තත්වයන් මැද මිනිසා තමන්ට මගහැරිය නොහැකි ව්‍යුහයන්ට යටවුණත් ඒ ගැටුමක විලසිනි.
මෙය මෙම චිත්‍රපටයට ආදේශ කරන්නේ නම් අපේක්ෂා හා පවතින ව්‍යුහයන් අතර හැසිරෙන කතා නායකයා හා සෙසු පාත්‍රයන් විසින් ඒවා විවිධ ලෙස අර්ථ කථනය කළ යුතුය. ඔවුන්ට යන්ත්‍ර ලෙස ඒවාට අවනත විය නොහැක. සුසිත්ට තමන්ට පෙම්කරන කතක භාණ්ඩයක් මෙන් ඉවත්කළ හැකිද? ඇත්තෙන්ම ඔහුට එය කළ හැකි හා යුතුම වුවත් එයට සම්බන්ධ මානසික ගැටුමක් හා අදාළ චර්යාද තිබිය යුතුය.
‘පැවැත්මෙන් විඥානය අවසානයේ තීරණය වේ’ යන ප්‍රස්තුතය පිළිගත්තද පැවැත්ම හෝ විඥානය වෙනම උලුප්පා දැක්වීම මගින් යථාර්ථයන් හොඳින්ම රූපණය කිරීමට බාධාවන බව මගේ හැඟීමයි.
ඒ එසේ වුවත් තමාට හුවාදැක්විය යුතු දේ ඉදිරිපත් කිරීමේදී කලාකරුවාට පැත්තකට බරවීමට සිදුවීම අමුතු දෙයක් නොවේ. විකල්ප අදහස් ද මතවාදී ස්වභාවයට පත්වීම එයට පක්ෂපාත ජනසමූහයන්ට අවශ්‍ය බැවිනි.
ධර්මසේන පතිරාජගේ අහස්ගව්වට පසු සමකාලීන තරුණ පරපුර තේමාකරගත් නිර්මාණයක් ලෙස මාලක දේවප්‍රියගේ බහුචිතවාදියා බොහෝ අය විසින් පසසා තිබේ. එම තේමාවත්, වෙනත් සමකාලීන සමාජ මාතෘකාත් කේන්ද්‍රකරගත් සිනමා හා වෙනත් කලා නිර්මාණ බහුජනයා විසින් පිළිගන්නා මට්ටමෙන් සමාජයේ සංස්කෘතික මට්ටමද ප්‍රකාශවනු ඇත.
