■ අරුණ ජයවර්ධන
ලංකාවේ ස්වෛරීභාවය, අභිමානය ගැන දෙසන අපේ දේශප්රේමීන් කියන්නේ රුසියාව කළ තරවටුව ඉවසා, ලංකාවේ අධිකරණ ස්වාධීනත්වයත් කුණු කූඩයට දමා, ගුවන්යානයට පිටවීමට ඉඩ දිය යුතුව තිබුණා කියාය.
රුසියානු එරෝෆ්ලොට් ගුවන් සේවයට අයත් යානාවක්, කටුනායක ගුවන් තොටුපොළෙන් පිටත්වීම වළක්වා දින තුනක් රඳවා ගැනීම ගැන පසුගිය දිනවල මහත් ආන්දෝලනයක් හටගත්තේය. දේශපාලකයන්ගේ පටන් ෆේස්බුක් පරිශීලකයන් දක්වා පිරිස්, තම තමන් කැමති තැනින් සිදුවීම අල්ලාගෙන තම තමන් කැමති විධියට විග්රහ කරන්නටත්, අකමැති අයට පහරගැසීමට එය භාවිත කරන්නටත් පෙරට ආහ.
කොළඹ වාණිජ මහාධිකරණ විනිසුරුවරයා ජුනි 02 වැනිදා මේ වාරණ නියෝගය නිකුත් කර තිබිණ. ඒ අයර්ලන්තයේ සෙලෙස්ටියල් ඒවියේෂන් ටේ්රඩිං ලිමිටඩ් සමාගම ගොනු කළ පැමිණිල්ලක් ඒකපාර්ශ්විකව විභාග කිරීමෙන් අනතුරුව, කොළඹ වාණිජ මහාධිකරණයේ විනිසුරු හර්ෂ සේතුංග විසිනි. එහි පළමුවැනි වගඋත්තරකරු රුසියානු එරෝෆ්ලොට් ගුවන් සමාගම වූ අතර, දෙවැන්නා වුණේ, අපේ ගුවන් තොටුපොළ සහ ගුවන් සේවා අධිකාරියයි. අධිකරණයේ නියෝගය, අධිකරණ ෆිස්කල්වරයා සහ පැමිණිලිකාර සමාගමේ නීතිඥවරයකු ඉතාමත් ඉක්මනින් ගුවන්තොටුපල හා ගුවන් ගමන් අධිකාරිය වෙත ලබාදී ගුවන් යානය ගුවන්ගත වීම වළක්වන ලද බව වාර්තා විය. එරොෆ්ලොට් ගුවන් සේවයට අයත් එස්යූ288 දරන එම ගුවන් යානය ජුනි 02 දා උදේ මොස්කව් නුවර සිට කටුනායක වෙත පැමිණ නැවත එදිනම දහවල් මගීන් 191 දෙනෙකු සහ කාර්යමණ්ඩලයේ 13 දෙනෙකු සමග කටුනායක සිට මොස්කව් බලා යෑමට නියමිතව තිබිණ.
ඒ සම්බන්ධයෙන් විවිධ අංශවලින් මතුවූ කලබැගෑනිය නිසා, ගුවන් යානයට ලංකාවෙන් පිටව යාම වළක්වාලමින් ජුනි 02 වැනිදා නිකුත් කර තිබුණු වාරණය 06 වැනිදා අත්හිටුවූයේය. ඒ එදින, නීතිපතිවරයා කොළඹ වාණිජ මහාධිකරණය වෙත මෝසමක් ඉදිරිපත් කරමින් එම වාරණ නියෝගය අත්හිටුවන ලෙස කරන ලද ඉල්ලීම සලකා බලාය. ඒ අනුව ජුනි 6 වැනිදාම සවස හයට එරෝෆ්ලොට් ගුවන් යානය රුසියාව බලා පිටත් විය.
එරෝෆ්ලොට් ගුවන් යානය පිළිබපඳ සිදුවීම නිසා සිදුවූ බලපෑම ගැන වවිධ කෝණවලින් විවිධ අදහස් ඉදිරිපත් විය. ඒ අතර අධිකරණ කාර්ය පටිපාටිය, එහි බලතල, රාජ්යයන් දෙකක් අතර එකඟතාවක ප්රතිඵල, රාජ්ය තාන්ත්රික සම්බන්ධතා යනාදිය ගැන අන්දෝසංසාරයක්වත් නොදැන කරන ලද විග්රහද බහුල විය. ඒ නිසා ඒ සියලු කෝණ ගැන නිවිහැනහිල්ලේ විමසා බැලීම වටියි.
විවේචන ඉදිරිපත් කළ පළමු කාණ්ඩය කිව්වේ, මේ සිදුවීම නිසා රුසියාව තරහ කරගන්නට සිදුවුණු බවයි. ඔවුන්ගේ තර්කය වුණේ, ලංකාව රුසියාව වැනි දැවැන්ත බලකඳවුරක් තරහ කර නොගත යුතු බවයි. රුසියාව ලෝක බලවතකු වීමත්, ලංකාවේ දීර්ඝකාලීන මිතුරකු වීමත්, එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේදී එල්ලවූ මානව හිමිකම් කඩවීම් පිළිබඳ චෝදනාවලින් රුසියාව ලංකාව ආරක්ෂා කරගැනීමත්, ලංකාවෙන් දෙවැනි විශාලතම තේ ගැනුම්කරු රුසියාව වීමත්, කොරෝනා වසංගත කාලයේ බිංදුවටම වැටුණු ලංකාවේ ආර්ථිකය නගාසිටුවීමට රුසියාව තම රටේ සංචාරකයන් ලංකාවට එවූ බවත් කියන හේතු ඒ සඳහා ඉදිරිපත් කරන ලදි. ඒවායේ සමස්තය වුණේ, රුසියාව නම් කොහොමටවත් තරහ කරගත යුතු නැති බලවතකු බවයි. මේ අදහස කියන පිරිසගේ අතීත හැසිරීම් බලන විට පැහැදිලි වන්නේ, ඔවුන් රුසියාව ගැන විශේෂ ළැදියාවක් දක්වන පිරිසක් බවයි. කොතරම් ළැදිද කිවහොත්, යුක්රේනය වැනි රටක් ආක්රමණය කොට, තිරශ්චීන ලෙස මිනිසුන් මරාදමමින් හා දේපළ විනාශකරමින් රුසියාව කරන විනාශය මේ අය හෙළාදැක්කේ නැත. ඒ වෙනුවට කළේ, රුසියාව වැනි රටක් සමග සටන් නොකර යටත්වී ඔවුන් කියන දෙයක් කරගෙන සිටිය යුතුය කියන පාඩම යුක්රේනයට ඉගැන්වීමයි.
දෙවැනි කාණ්ඩය, අධිකරණයේ බලය, ස්වාධීනත්වය, අධිකරණ නියෝග සහ රාජ්ය තාන්ත්රික එකඟතා ගැන කිසිම තුලනාත්මක අවබෝධයක් නැතිව කටමැත දෙඩවූ පිරිසයි. විමල් වීරවංස සුපුරුදු පරිදි මේ ගොඩවල් දෙකේම සිටියේය. ඇමති දිනේෂ් ගුණවර්ධන මෙන්ම සමහර වාමාංශික පක්ෂවල නායකයෝද ඒ ගොඩටම අයත්වූහ.
ගුවන්යානාවට ගුවන්ගත වීම තහනම් කිරීම ගැන, පසුගිය කාලයේ රුසියාව හා යුක්රේනයෙන් සංචාරකයන් ගෙන්වීමට මැදිහත් වූ, රාජපක්ෂ පවුලේම කෙනෙකු වන උදයංග වීරතුංග ‘අරුණ’ පුවත්පතට කළ පැහැදිලි කිරීමේ සාරාංශය මෙසේය. ‘රුසියානු එරෝෆ්ලොට් ගුවන් සමාගමට ගුවන්යානා එකසිය අසූගණනක් තිබේ. ඉන් අටක් හැර අනෙක් ඒවා ලබාගෙන තිබෙන්නේ කල්බදු ක්රමයටය. යුක්රේනය ආක්රමණය කිරීමත් සමග ලෝකය පුරා රුසියානු ගුවන් යානා 12ක් අත්අඩංගුවට ගෙන තිබේ. ඒ කල්බදු ගිවිසුම් කඩකිරීම නිසාය. කල්බදු සමාගම තමන්ගේ ගුවන්යානා නැවත ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලුවත්, රුසියාව දුන්නේ නැත. මේ නිසා ගුවන්යානා අත්අඩංගුවට ගැනිමේ තර්ජනයක් තිබුණු නිසා රුසියාව යුරෝපා රටවල් ඇතුළු රටවලට ගුවන් යානා යැව්වේ නැත.
ලංකාවේ ඇතිවුණු ආර්ථික අර්බුදයත් සමග රුසියානු සංචාරකයන් ලංකාවට ගෙන්වාගැනීමේ අදහසින්, ලංකාවේ ගුවන්තොටුපොල සහ ගුවන්ගමන් අධිකාරිය මෙන්ම විදේශ අමාත්යාංශය, ලංකාවට එන රුසියානු ගුවන්යානා ලංකාව තුළදී අත්අඩංගුවට ගැනීමක් හෝ රඳවාතැබීමක් සිදු නොකරන බවට සහතිකයක් ඉදිරිපත් කළේය. ඒ අනුව යුද්ධයෙන් පසු ලෝකයේ කිසිම රටකට නොගිය එරෝෆ්ලොට් ගුවන් යානාවක්, අප්රේල් 8දා ලංකාවට ආවේය. එය සමාගමටම අයිති ගුවන් යානයකි. අප්රේල් 8 සිට ජුනි 2 දක්වා ගමන්වාර 24ක් පැමිණ තිබේ. ඒ සතියකට ගමන්වාර 3ක් ලෙසය. ඒවාට කල්බදු සහිත ගුවන්යානාත් ඇතුළත් වේ. ගැටුමට මැදිවුණු ගුවන්යානයද මීට පෙර තුන්වතාවක් ලංකාවට පැමිණ ගොස් තිබේ. බාධාව සිදුවුණේ හතරවැනි ගමනටය.’
මධ්යස්ථව කරුණු පරීක්ෂා කරන්නකුට පෙනීයනු ඇත්තේ ගුවන්යානයේ සිදුවීම සම්න්ධයෙන් රුසියාව ඕනෑවට වැඩි ප්රතිචාරයක් දැක්වූ බවයි. කොයි තරම්ද කියනවා නම්, රුසියාවේ ලංකා තානාපති ජනිතා ලියනගේ ජුනි 3 වැනිදා එරට විදේශ අමාත්යාංශයට කැඳවා සිය අප්රසාදය පළකළේය. ඊට අමතරව ලංකාවට පැමිණෙන රුසියානු ගුවන්යානා අත්හිටුවීය. ලංකාව තුළ සිටි රුසියානු සංචාරකයන්ට සංචාර නවතා යළි තම රටට එන ලෙස බලපෑම් කළේය. ඉදිරියට සැලසුම් කළ රුසියානුවන්ගේ සංචාර අවලංගු කළේය. ලංකාවට එන ගුවන්ගමන් බලපත්ර විකිණීමත් අත්හිටුවීය.
එරෝෆ්ලොට් ගුවන් සේවය රුසියාවේ විශාලතම ගුවන් සේවය වන අතර දැනට ක්රියාකාරීව පවතින ලොව පැණිතම ගුවන් සේවා වලින් එකකි. බීබීසී වෙබ්අඩවියට අනුව 2022 ජනවාරියේදී ලංකාවට ආ රුසියානු සංචාරකයන් පිරිස 13,478කි. එය මුළු සංචාරකයන් ප්රමාණයෙන් 16.4%ක ප්රතිශතයකි. පෙබරවාරියේ 15,340කි. ප්රතිශතය 15.9%කි. මාර්තු 8,899කි. 8.4%ක ප්රතිශතයකි. අප්රේල් මාසයේ 3,874ක් වන විට ප්රතිශතය 6.2%කි. ලක්ෂ හතරක පිරිසක් ඉදිරියේදී ඒමට සැලසුම් කර තිබුණු බව කියතත්, ඒ සඳහා තහවුරු කිරීම් සාධක නැත.
මේ අතර එරෝෆ්ලොට් විසින් ශ්රී ලංකාව වෙත වාණිජ ගුවන් ගමන් තාවකාලිකව අත්හිටුවන බව නිවේදනය කර ඇත.
මේ අතර රුසියාව බලා ගුවන් ගමන් නිසි පරිදි යළි ක්රියාත්මක වන තුරු රුසියාවට ලිපි හා පාර්සල් යැවීමටද භාර නොගන්නා බව තැපැල්පති රංජිත් ආරියරත්න ප්රකාශ කළේය.
අර්බුදය තවදුරටත් ගියා නම්, ලංකාවේ තේ සැපයුමට පවා හානිකරන්නට රුසියාවට හැකියාව තිබුණි. වරක් මෛත්රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා, ඉදිරි අවුරුදු දහයකින් ලංකාවට ඇස්බැස්ටෝස් ගෙන්වීම තහනම් කිරීමේ තීරණයක් ගත්තේ ලංකාවේ පරිසරයත්, රටවැසියන්ගේ සෞඛ්යයත් ආරක්ෂා කරගැනීමේ වුවමනාවෙනි. ලංකාවට වැඩිම ඇස්බැස්ටස් සපයන්නා රුසියාව වීම නිසා මේ තීන්දුවෙන් රිදුණු රුසියාව ලංකාවට පාඩමක් උගන්වන්නට කළේ කුමක්ද? ලංකාවේ තේ මිලදී ගැනීම අත්හිටුවීමයි. එනම්, රුසියාව කළේ ලංකාව බෙල්ලෙන් අල්ලා ගැනීමයි. අපේ රටේ සමහර වාමාංශිකයන් වන්දනාමානන කරන රුසියාවේ ඇත්ත කිලිටු චරිතය එයයි. එරෝෆ්ලෝට සිදුවීමද එහි ම දිගුවක් හැටියට සැලකිය හැකිය.
අධිකරණය සහ රාජ්යතාන්ත්රික සම්බන්ධතා
වාණිජ මහාධිකරණය නියෝගයක් නිකුත් කළේ රුසියානු එරොෆ්ලොට් සමාගමට විරුද්ධව පමණි. පැමිණිලිකාර අයර්ලන්ත සමාගම, අධිකරණයටෙ පවසා ඇත්තේ ගුවන් සමාගම සමග තමන්ගේ බේරුම්කරණ නඩුවක් පවතින බවයි. ගුවන්තොටුපොල හා ගුවන් සේවා අධිකාරියට එවැනි නියෝගයක් නිකුත් කර නොතිබිණ.
එහෙත්, නියෝගය නිකුත් කළ වහාම පැමිණිලිකාර පාර්ශ්වයේ කනිෂ්ඨ නීතිඥවරයකු හා අධිකරණයේ ෆිස්කල්වරයා, කටුනායක ගුවන්ගමන් පාලන මැදිරිය තුළටම ගොස් තහනම් නියෝගයක් ඇතැයි දැනුම් දුන්නේය. එයින් කලබලයට පත්වූ පාලන මැදිරියේ නිලධාරීහු, පිටත්වීමට පැය භාගයක් පමණ තිබියදී ගුවන්යානයේ ගමන අත්හිටුවූහ. යානය පිටත්වීමට නිර්බාධිත මාර්ගය සලසා දෙන්නේ පැලන මැදිරිය විසිනි. යානයට නංවා සිටි මගීන් නැවත බස්වන ලද අතර, ඔවුන්ට හෝටල්වල නවාතැන් දෙන්නට ගුවන් සමාගමට සිදුවිය.
තත්වය බැරෑරුම් වීමත් සමග ශ්රී ලංකා රජයටද සිදුවීමට මැදිහත් වන්නට සිදුවිය. අධිකරණයේ කටයුතුවලට තමන් ඇඟිලි නොගසන බව කියමින් ආණ්ඩුව කළේ නීතිපතිවරයා හරහා මෝසමක් ගොනුකර නඩුව නැවත කැඳවීමයි. දෙවන වගඋත්තරකරු වශයෙන් නම් කර සිටින කටුනායක ගුවන් තොටුපොළ හා ගුවන් සේවා සමාගමේ ගමන් පාලකවරයා වෙනුවෙන් පෙනී සිටි අතිරේක සොලිස්ටර් ජනරාල් සුමති ධර්මවර්ධන අධිකරණය හමුවේ කරුණු දක්වමින් පවසා සිටියේ අන්තර්ජාතික ගිවිසුම් හා ද්විපාර්ශ්වික එකඟතාවන්ට අනුව අන්තර්ජාතික ගුවන් යානාවලට ශ්රී ලංකාවේ ගොඩබෑමට සහ පිටත්ව යාමට අවශ්ය පහසුකම් සැලසීමට ශ්රී ලංකා රජය බැඳී සිටින බවයි. ඒ අනුව ගොඩබානු ලබන ගුවන්යානාවලට යළි පිටත්ව යාම සඳහා අවශ්ය පහසුකම් සැලසීමට සිවිල් ගුවන් සේවා අධිකාරියේ අධ්යක්ෂවරයාට නීතියෙන් බලය පැවරී තිබෙන බවත් මෙවැනි වාරණ නියෝගය නිකුත් කිරීමට අධිකරණයට බලයක් නොමැති බවත් රජයේ අතිරේක සොලිසිටර් ජනරාල්වරයා අවධාරණය කළේය.
අධිකරණය වාරණ නියෝගය නිකුත් කිරීමෙන් පසුව පිස්කල්වරයා ගුවන් ගමන් පාලක මැදිරියට ගොස් අදාළ ගුවන් යානයේ ගමන අත්හිටුවන ලෙස දන්වා තර්ජනය කර තිබෙන බවත අතිරේක සොලිසිටර් ජනරාල්වරයා පැමිණිලි කර සිටියේය.
එහිදී විනිසුරුවරයා ප්රකාශ කර සිටියේ දෙවන විත්තිකරු වශයෙන් නම් කර සිටින කටුනායක ගුවන් තොටුපොළ හා ගුවන් සේවා සමාගමේ ගමන් පාලකවරයා වෙත කිසිදු වාරණ නියෝගයක් අධිකරණය නිකුත් කර නොමැති බවයි. අධිකරණය නිකුත් කළ වාරණ නියෝගය හේතුවෙන් ගුවන් යානයෙන් මොස්කව් බලා පිටත්ව යාමට සිටි මගීන් 191 දෙනෙකුට සහ කාර්ය මණ්ඩලයේ 32 කුට ශ්රී ලංකාවෙන් පිටව යාමට නොහැකි තත්ත්වයක් උද්ගතව තිබෙන බව රුසියානු ඒරෝෆ්ලොට් ගුවන් සමාගම වෙනුවෙන් පෙනී සිටි නීතිඥවරයා අධිකරණය හමුවේ කරුණු දක්වමින් කියා සිටියේය.
පැමිණිලිකාර සමාගම ඉදිරිපත් කළ පදනම් විරහිත කරුණු සැලකිල්ලට ගෙන මෙම වාරණ නියෝගය ලබාගෙන තිබෙන බවත් එය අත්හිටුවීමේ නියෝගයක් නිකුත් කරන ලෙසත් රුසියානු ගුවන් සමාගම වෙනුවෙන් පෙනී සිටි නීතිඥවරයා අධිකරණයෙන් ඉල්ලා සිටියේය. ගුවන් තොටුපළ හා ගුවන් සේවා පුද්ගලික සමාගම සඳහන් කළේ, මෙය එරෝෆ්ලොට් රුසියානු ගුවන් සමාගම සහ සීමාසහිත සෙලෙස්ටියල් ඒවියේෂන් ටේ්රඩිං අතර වාණිජ ගනුදෙනුවක් බැවින් එය දෙපාර්ශ්වය විසඳා ගත යුතු බවයි. එයට ශ්රී ලංකා රජයේ කිසිදු සම්බන්ධයක් නොමැති බව ගුවන් තොටුපළ හා ගුවන් සේවා (ශ්රී ලංකා) පුද්ගලික සමාගම අවධාරණය කළේය.
අධිකරණයේ තීරණයෙන් ලංකාව හා රුසියාව අතර සම්බන්ධතා හා ආර්ථික ප්රතිලාභවලට බාධාවක් ඇතිවුණ බව සැබෑය. එහෙත් අවුල ඇතිකරන ලද්දේ රුසියාව විසිනි.
මෙවැනි ජාත්යන්තර ගිවිසුම් මත ගුවන්යානා හා නාවික යාත්රා රඳවාගැනීම ලෝකයේ විවිධ රටවල මෙන්ම ලංකාවේදීත් සිදුවී තිබේ. අධිකරණය සලකා බලන්නේ තමන් ඉදිරිපිට තිබෙන නඩුවේ පාර්ශ්වකරුවන්ගේ ඉල්ලීම් ගැනය. රාජ්යයන් දෙකක් අතර තිබෙන ගිවිසුම්, අදාළ නඩුවට සම්බන්ධ නම් සහ අධිකරණය ඉදිරියේ පෙන්වා දී ඇත්නම් මිස අධිකරණ විමසීමේදී සලකා නොබැලෙයි. එය අතිශය සාමාන්ය තත්වයකි. මහාධිකරණ විනිසුරුවරයා මීට වඩා ඒ ගැන සලකන්නට තිබුණායැයි කියන තර්කය ඒ නිසා පදනම් විරහිතය.
ලංකාවේ සිවිල් නඩුවලදී, එක් පාර්ශ්වයක් කියන කරුණු මත පමණක් පදනම්වී වාරණ නියෝග දීම නිසා සිදුවිය හැකි විපාක ගැන අපේ අධිකරණ දැනුවත්ය. ඒ සම්බන්ධයෙන් විවිද සංවාද මතුවී ඇතිවාක් මෙන්ම අධිකරණවලට විවිධ මගපෙන්වීම්ද අධිකරණ සේවා කොමිසම විසින් නිකුත් කරනු ලැබ තිබේ. හැකි සෑම අවස්ථාවකදීම, දෙපැත්තේම පිරිස් කැඳවා වාරණ නියෝග නිකුත් කිරීම සාමාන්යයෙන් දැන් පවත්වාගෙන යන ක්රමයයි.
එහෙත්, මේ අවස්ථාවේදී ගුවන් යානය පිටත්වීමට ඔන්න මෙන්න තත්වයක් තිබුණු නිසා, එය පිටත්ව ගියා නම්, නඩුවේ ප්රතිකර්ම ලබාදීමට නොහැකි වන තත්වයක් ඇතිවන නිසා, විනිසුරුවරයා එරෝෆ්ලොට් සමාගමට එරෙහිව වාරණ නියෝගයක් පනවා ඇති බව පෙනේ. එහෙත්, එය වැරදි ආකාරයට ගුවන්තොටුපොළ හා ගුවන් සේවා සමාගමට ලබා දී තිබේ. ඒ සම්බන්ධයෙන් අධිකරණ ෆිස්කල්වරයා සහ පැමිණිල්ලේ කනිෂ්ඨ නීතිඥවරයා පිළිබඳව කටයුතු කරන බව අධිකරණ ඇමතිවරයා කියා තිබේ. දැනටමත් ෆිස්කල් නිලධාරියාගේ වැඩ තහනම් කොට ඇත.
සාමාන්යයෙන් රට පුරාම ඇති සිවිල් උසාවිවල නඩු තිබෙන හා කටයුතු කරන අයට අධිකරණයේ මේ හැසිරීම අමුත්තක් නොවේ. ෆිස්කලගේ මේ හැසිරීමද අමුත්තක් නොවේ. අධිකරණ කෙතරම් පාරිහුද්ධ වුණත් අධිකරණයේ සෙසු කාර්ය මණ්ඩලය කෙතරම් දූෂිතද හා මුදල්වලට ඔවුන් නම්මාගත හැකිද යන්න කවරුත් පාහේ දන්නා කටුක සත්යයකි. විශාල සමාගම්, විශාල මුදල් අධිකරණ සේවකයන්ට ගෙවා. තමන්ගේ වාහනවලින්ම එම නිලධාරීන් ගෙනගොස් අධිකරණ නියෝග අදාළ පුද්ගලයන්ට ලබාදීම අපේ රටේ සාමාන්ය තත්වයකි. මේ සිදුවීමට අදාළ දැවැන්ත සමාගම් ගැන බලන විට, මුදල්වල විශාල මැදිහත්වීමක් නොතිබෙන්නට කිසිම හේතුවක් නැත.
අධිකරණයේ කාර්යභාරය ගැන පෙර කී අරුණ පුවත්පතට අදහස් දක්වන ජනාධිපති නීතිඥ උදිත ඉගලහේවා කියන්නේ මේ කරුණුය.
‘මෙය රජයට සම්බන්ධ දෙයක් නොවේ. සමාගම් දෙකක් අතර ගිවිසුමක් කඩකිරීම පිළිබඳ නඩුවක අතුරු නියෝගයකි. කල් බදු ගිවිසුම අනුව කටයුතු නොකරන විට එම ආයතනය කල් බදු සමාගමේ බාරයට ගත හැකිය. එයට පෙර එම යානය කොහේ හෝ තිබෙනවා නම් මෙවැනි අධිකරණ නියෝගයක් මත යානය රඳවාගැනීමේ හැකියාව තිබේ. ගුවන් යානා සම්බන්ධයෙන් තරමක් විරල නමුත්, වරායට එන නෞකා සම්බන්ධයෙන් මෙවැනි නියෝග මාසයකට දෙක තුනක් නිකුත් වෙයි. මෑතකදී ශ්රීලංකන් ගුවන් සේවයට අයත් යානාවක්ද ගෙවීම් සම්බන්ධ හේතුවක් මත සිංගප්පූරු ගුවන්තොටුපොළේදී අත්අඩංගුවට ගෙන තිබේ.
ලංකාවෙන් රුසියාවට සහතික වීමක් වී තිබෙනවා නම් ඒ, කැරලිකෝලාහලවලින්, විරෝධතාවකරුවන්ගේ ක්රියාවකින් යානයට හානියක් වෙන්නට ඉඩ නොදෙනවාය කියන සහතිකයයි.
අධිකරණය ස්වාධීන ආයතනයකි. එහි තීරණ ගැන සහතික දෙන්නට රජයට බැරිය. අධිකරණයේ තීරණය වැරදි නම් එය වෙනස්කර ගැනීමට එම අධිකරණයටම හෝ ඉහළ අධිකරණයකට යා යුතුය. එවැනි අවස්ථාවකදීත් අධිකරණ තීරණය වැරදි බව කිව හැක්කේ රාජ්යතාන්ත්රික ගැටලුවක් මත නොවේ, නඩුවට අදාළ කරුණු නිසි පරිදි ඉදිරිපත් ව නැත යන කරුණ මත පමණි.’
එහෙත්, ලංකාව රුසියාව තරහ කරගැනීමේ කුමන්ත්රණයක යෙදෙන්නේ යැයි කියන විමල් වීරවංස වැනි අය මෙවැනි සිදුවීම් දකින්නේ තමන්ට උපතින්ම හුරුවී තිබෙන කුමන්ත්රණ න්යායට අනුවය. ඔවුන්ට අනුව, ලංකාවට ඉතා අඩු මිලට ඉන්ධන සැපයීමට රුසියාව සූදානම්ව තිබියදී, රුසියාවේ ඉන්ධන ගෙන අපට වැඩි මිලට අලෙවි කරන ඉන්දියාව, ඇමරිකාව හා එකතුව ලංකාව හා රුසියාව බිඳවීමට කළ කුමන්ත්රණයකි මෙය.
මෙවැනි වීරවංස ගිනිගෙඩිවලින් ඇස් අන්ධ කර නොගන්නා ලංකාවේ දැනුවත් පුරවැසියන් දන්නා දේ කුමක්ද?
රුසියාව ඉතාමත් අසාධාරණ හා ම්ලේච්ඡ ලෙස යුක්රේනය ආක්රමණය කළේය. දවස් හතර පහකින් ඉවර කරන්නට හැදූ ඒ ආක්රමණය මාස ගණනක් ගෙවා අද වතුරුත් පවතින්නේ යුක්රේනුවන්ගේ ධෛර්යයත්, නේටෝ රටවල් ඔවුන්ට කරන යුදමය ආධාරයත් නිසාය. ඒ අතර නේටෝ හා යුරෝපා රටවල් රුසියාවට ආර්ථික සම්බාධක පැනවීය. රුසියානු ඉන්ධන, ගෑස් ඇතුළු නිෂ්පාදන මිලදී නොගැනීමට තීරණය කළේය. ලංකාවට අඩු මිලට ඉන්ධන දෙන්නට රුසියාව ආදරෙන් ඉන්නවා නම් ඉන්නේ මේ තත්වය මතය. ලංකාව රුසියාවෙන් ඉන්ධන ගන්නට මෙතෙක් එකෙල මෙකෙල වෙවී හිටියේ, යුරෝපා රටවලින් කළ මේ බාධා නිසාය. ඉන්දියාව ඒවා නොසලකා රුසියාවෙන් තෙල් ගනියි. ලංකාවට එවන්නේද ඒවා විය හැකිය. එහෙත්, එය රුසියාව ඉන්දියාව හා බටහිර ලෝකය අතර කාරණයකි. ඉන්දීය තෙල් මිලදී ගැනීමෙන් ලංකාව ඒ අවුලේ පැටලෙන්නේ නැත.
ලංකාවේ ස්වෛරීභාවය, අභිමානය ගැන දෙසන අපේ දේශප්රේමීන් කියන්නේ රුසියාව කළ තරවටුව ඉවසා, ලංකාවේ අධිකරණ ස්වාධීනත්වයත් කුණු කූඩයට දමා, ගුවන්යානයට පිටවීමට ඉඩ දිය යුතුව තිබුණා කියාය. යුක්රේනයට කීවාක් මෙන්ම, රුසියාව වැනි බලවතනකු තරහ කර ගැනීමේ ආදිනව දැනගත යුතුව තිබුණා කියාය.
රුසියාව ඔය තරම් අඩු මිලට ඉන්ධන දෙන්නට සූදානම්වී සිටියා නම්, වීරවංසලා ආණ්ඩුවේ සිටි කාලයේ, මේ අර්බුදය මේ විදියටම තිබියදී, රුසියානු තෙල් ගන්නට මැදිහත් නොවුණේ ඇයි කියන ප්රශ්නය අප ඔවුන්ගෙන් නොඇසිය යුතුය. ඔවුන්ට දෙන්නට උත්තර නැති බැවිනි.
ලංකාවේ රජය මැදිහත්වී නියෝගය අවලංගු කළ යුතුයැයි රුසියාව කිව්වා නම් එහි තේරුම අධිකරණ කටයුතුවලට බලපෑම් කිරීමට, ලංකාවට රුසියාව බලපෑම් කරන බවයි. තමන්ගේ අධිකරණවලට බලපෑම් කරමින්, තමන්ට වුවමනා විදියට ඒකාධිපති පාලනයක් ගෙනයන රුසියාවේ ජනාධිපති ව්ලැද්මීර් පුටින්ට පෙනෙනවා ඇත්තේ ලංකාවත් එවැනි වල්වැදුණු රටක් හැටියටය.
අපේ සමහරුන්ටත්, බලවතුන් සමග පයිරුපාසනයේදී රටේ අධිකරණ ස්වාධීනත්වය, නීතියේ පාලනය පවා වැදගත් නැති බව මේ සිදුවීමෙන් පැහැදිලිව පෙනෙයි. ■