■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
ලංකාවේ රූපවාහිනී මාධ්‍ය ආරම්භයේ සිටම නාට්‍යමය වැඩසටහන් තිබුණි. ඩී.බී. නිහාල්සිංහ මහතා ‘දිමුතු මුතු’ ටෙලිනාට්‍යය නිර්මාණය කිරීමත් සමග රූපවාහිනී ටෙලිනාට්‍ය විකාශ නව මානයකට ගමන් කළේය. දිමුතු මුතු මාලා නාට්‍යයකි. පසුකාලීනව එක් කොටසකින් අවසන් වන ඒකාංගික නාට්‍ය හා කොටසින් කොටස කතාවේ තේමාවන් වෙනස් වන විවිධාංගික ටෙලිනාට්‍ය බිහිවිය.
අද කොටස් සියය ඉක්මවූ නාට්‍ය විශේෂයක් වන දීර්ඝ නාට්‍ය ප්‍රවණතාවක් ඇති වී තිබේ. අඩු වියදමකින් වැඩි කොටස් ප්‍රමාණයක් නිෂ්පාදනය කිරීම නිසා මේවායේ ගුණාත්මකභාවය පිළිබඳ චෝදනා බොහොමය. ඒ චෝදනා මොනවා තිබුණත්, අප ඉදිරිපිට ඇති යථාර්ථය වන්නේ දීර්ඝ ටෙලිනාට්‍ය රැල්ලය.
මුල් කාලයේ මාලා ටෙලිනාට්‍යවල තිබුණේ 40කට අඩු කොටස් ගණනකි. ඒ නාට්‍යයක් විකාශය වූයේ සතියකට එක් දවසකි. එක් කොටසකි. ලෝකයේ රූපවාහිනී මාධ්‍ය කර්මාන්තයක් ලෙසත්, තාක්ෂණිකවත්, ආකෘතිකමය වශයෙනුත් වෙනස්වීමට ලක් වෙමින් තිබේ.
රූපවාහිනී මාලා නාටක ලෝකයේ ජනප්‍රිය කලා මාධ්‍යයකි. නිර්මාණශීලී හැකියාවන් ඇති තරුණ තරුණියන් මේ අවකාශයේ වැඩකළ යුත්තේ කෙලෙසද? දැන් පවතින ටෙලිනාට්‍ය කර්මාන්තය වෙනස් කළ යුතුද? ඒ කෙලෙසද? මේ ඒ පිළිබඳ තරුණ නිර්මාණකරුවන්ගේ අදහස් විමසීමකි.
- බලාපොරොත්තුවක් තියෙනවා
ටෙලි පිටපත් රචක අසංක සායක්කාර
1990 දශකයේ නාට්‍යයක කොටසකට දෙලක්ෂ පනස්දාහක් විතර ගෙවලා තියනවා. අද කොටසකට එක්ලක්ෂ විසි දාහත් එක්ලක්ෂ පනස් දාහත් අතර ගානක් ගෙවන්නේ. හැම භාණ්ඩයකම මිල ඉහළ ගිහිල්ලා. නාට්‍යවලට ගෙවන ගාන විතරක් අඩුවෙමින් යනවා. ඒ නිසා නාට්‍යවල ගුණාත්මක බව අඩුවෙලා.
නාට්‍යයක් නාලිකාවකට විකුණුවාට පස්සේ නාට්‍ය පෙන්වන වෙලාවේ වෙළඳ දැන්වීම් දාලා නාලිකා විශාල මුදලක් උපයනවා. යූටියුබ්වල දාලා අමතර මුදලකුත් උපයනවා. යූටියුබ්වලින් උපයන ගාණෙන් සත පහක්වත් ටෙලිනාට්‍ය නිෂ්පාදකයාට ලැබෙන්නේ නෑ. ලංකාවේ රූපවාහිනී නාලිකාවලට ටෙලිනාට්‍ය සඳහා මීට වඩා ලොකු මුදලක් ගෙවන්න පුළුවන්.
කොටස් 1000ක විතර නාට්‍යයක් කරනවා කියන එකේ ප්‍රශ්නයක් තියනවා. මොකද ඒ බෙල්ට් එකට කිසිම අධ්‍යක්ෂවරයෙකුට, නිෂ්පාදකවරයකුට, නළුවෙකුට, නිළියකට රිංගන්න බෑ. තව කෙනෙකුට නිර්මාණයක් කරන්න තියෙන අවකාශය ඉන් ඇහිරෙනවා. ඒ නිසා චැනල්වල ආධිපත්‍යයට අභියෝග කිරීම කාලෝචිතයි.
දොස් කිය කිය ඉන්නවාට වඩා අපි කියන දේ නාලිකා අහන්නේ නැත්තං නාලිකා පැත්තකින් තියලා අපි විකල්ප මාධ්‍ය හොයන්න ඕනෑ. මේ වෙලාවේ නව රටාවක් බිහිවෙමින් තියනවා. අපි එතැනට ගියොත් අනිවාර්යයෙන්ම රූපවාහිනී නාලිකාවලටත් එතෙන්ට එන්න වෙනවා. එතකොට කාටවත් යටත් වෙන්න අවශ්‍ය නෑ. තමන්ගේ ස්වාධීනතාව තියාගෙන නිෂ්පාදකයන්ට හා අධ්‍යක්ෂවරුන්ට ඉදිරියට යාමේ අවකාශය තියෙනවා. මේ වෙලාවේ යූටියුබ් එක්ක විශාල තරුණ පිරිසක් වැඩ කරමින් ඉන්නවා. ඒ නිසා නාලිකාවල ටෙලිනාට්‍ය පෙන්වීම ඉතාමත් කෙටි කාලයකින් අභාවයට යාමට නියමිතයි. ඒකාධිකාරයක් පවත්වාගෙන යනවා නම් අපට ඉල්ලීම් කරන්න පුළුවන් රාජ්‍ය නාලිකාවලින් විතරයි. පුද්ගලික නාලිකා ඒ ඒ අයට ඕනෑ විදිහට කරගෙන යන්නේ.
අපිත් සම්බන්ධ වෙච්ච අවස්ථා කිහිපයක් තියනවා. අද වෙනකොට වෙළඳ දැන්වීම් දෙන්න පවා අනුග්‍රාහක ආයතන කැමති තත්වයකට ඇවිත් තියනවා. පුද්ගලික සමාගම් වෙළඳ දැන්වීම් දෙන්න කැමති වෙලා තියනවා. ගිහිල්ලා ඒක ඇතුළෙත් බාල දේවල් කරන්නේ නැතුව නිර්මාණශීලී වෙන්න ඕනෑ. ඒ නිසා ඉදිරියේදී ටෙලිනාට්‍ය කලාවට හොඳ තත්වයක් ඇති වෙයි කියලා බලාපොරොත්තුවක් තියනවා.
- අරගලකරන්න ඕනෑ
අධ්‍යක්ෂ/රංගන ශිල්පී රොෂාන් රවීන්ද්‍ර
ලෝකයේ තාක්ෂණය හා ටෙලිනාට්‍ය කලාව විකාශය වූ ආකාරය අපේ රටේ ටෙලිනාට්‍ය කලාවේ තියෙන අර්බුදයට අදාළ එකක් නෙමෙයි. ලංකාවේ හරි ටෙලිනාට්‍යයක් කරගන්න පසුබිමක් නෑ කියන පරණ ප්‍රශ්නය තමයි තවමත් තියෙන්නේ. නාලිකාවකට ටෙලිනාට්‍යයක් දැම්මාට පස්සේ ඒකේ මුදල් ටික ගන්න අවුරුදු ගණන් බලාගෙන ඉන්න ඕනෑ. ඒ නිසා මේක විසඳෙනකම් රාජ්‍යය මැදිහත් වෙලා නිරාකරණය කරනකම් අපි හැමෝම අරගල කරන්න ඕනෑ. මේ ප්‍රශ්නය විසඳා ගැනීම කලාකරුවන්ගේ විතරක් වැඩක් නෙවෙයි. මේ රටට කලාවක් ඕනෑ වෙන්නේ. සමාජමය ආයෝජනයක් විදිහට. මේ නාලිකාවල තියන බල අධිකාරිය බිඳලා දාලා රටට ගැළපෙන අවකාශයක් මේක ඇතුළේ අපි හදාගන්න ඕනෑ.
යම් නිර්මාණයක් කරන්න යන අවම මුදලක් තියනවා. නිර්මාණය කරනකොට ලැබෙන්නේ ඒ අවම මුදලටත් අඩු ගණනක් නම් ඒ නිර්මාණකරුවා කොහොමද ඒ නිර්මාණය කරන්නේ? බාලම අමුද්‍රව්‍ය අරන්, බාලම පුද්ගලයෝ යොදාගෙන, බාලම යන්ත්‍රසූත්‍ර පාවිච්චි කරලා කරන්න වෙන්නේ. ඒක තමයි අද වෙලා තියෙන්නේ. මේ ප්‍රශ්නය ඉස්සල්ලාම තේරෙන්න ඕනෑ චැනල්වල ඉඳගෙන වැරදි තීන්දු තීරණ ගන්න අයට. ඒ එක්කෙනෙක්ටවත් මේ රටට ගුණාත්මක දෙයක් දෙන්න ඕනෑ කියන අදහසක් නෑ. සල්ලි ටික එකතු කරගන්නයි මේ අයට ඕනෑ. සංස්කෘතික ඇමතිගේ ඉඳන් හැම එකාටම තේරෙන්න ඕනෑ මගේ යුතුකම හරියට වෙන්නේ නෑ කියලා.
ලංකාවේ ටෙලිනාට්‍ය දැන් පෙන්වන ඒවාට වැඩියෙන් ගව්ගාණක් ඉදිරියෙන් තිබුණේ. එක එක චැනල්වලින් ඉන්දියානු ටෙලිනාට්‍ය ආනයනය කරලා ඒ ගුණාත්මය තමයි කුඩු කරලා දැම්මේ. ඒ පස්සේ තමයි දැන් මේ අනික් නාලිකා ඔක්කෝම යන්නේ. අපි මේ කියන්නේ අපේ දුක නෙමෙයි. රටේ දුක.
- තාක්ෂණය ගැන කිසිම අදහසක් ඔවුන්ට නෑ ගොළු තාත්තා
ටෙලිනාට්‍යයේ අධ්‍යක්ෂ ඔක්ෂාන් විජේරත්න
වර්තමානයේ ටෙලිනාට්‍ය කලාව ගැන අතීතකාමයෙන් හිතන්න බෑ. කොවිඩ් තත්වය තුළ අලුත් ජීවන රටාවකට අපිට මුහුණ දෙන්න වෙලා තියනවා. වර්තමානයේ වෙනත් රටවල ටෙලි සීරීස් නැත්නම් මාලා නාට්‍යවල ප්‍රගමනයක් තියෙනවා. මේ වෙනකොට රූපවාහිනී මාධ්‍ය වීඩියෝ ස්ක්‍රීනින් කියන තැනට ඇවිත් තියෙන්නේ. ජංගම දූරකථනයට ඇවිල්ලා තියෙන්නේ. මේ වෙනකොට දූරකථන ඇප්ලිකේෂන් හරහා විකාශය කෙරෙන ටෙලි සීරීස් හැදෙමින් තියනවා. ඒක ඕනෑ නම් ස්මාර්ට් දූරකථනයේ බලන්න පුළුවන්, නැත්නම් රූපවාහිනියේ බලන්න පුළුවන්, නැත්නම් තිරයකට ප්‍රක්ෂේපණය කරලා බලන්න පුළුවන්. මේවායේ අන්තර්ගතය වුණත් වෙනස් වෙමින් තියනවා.
මාධ්‍ය ආයතනවල පරිපාලකයන්ගේ කෑදරකම හා නූගත්කම නිසා තමයි අපේ රටේ මේ කර්මාන්තය පරිහානියට යමින් තියෙන්නේ. අනෙක් පැත්තෙන් ලංකාවේ ඉන්න පරණ කලාකරුවන්ට මේ ගැන පැහැදිලි අවබෝධයක් නෑ. දැනුමක් නෑ. ඒ අය ඕනෑ එකක රඟපානවා. ඕනෑ දෙයක් කරනවා. ඕනෑ දෙයක් කනවා. ගැත්තෝ ඉන්නේ. නව තාක්ෂණය ගැන කිසිම අදහසක් ඔවුන්ට නෑ.
මේක ආණ්ඩුවේ වැරැද්දක්ද, රූපවාහිනී නාලිකාවල වැරැද්දක්ද, රූපවාහිනී නාලිකා අයිති අයගේ වැරැද්දක්ද කියන එක නෙමේ ප්‍රශ්නේ. විකාශන අවකාශයේ අයිතිය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් තියෙන්නේ. කලාව කියන්නේ මිනිහෙක්ගේ මානසික නිදහස ගොඩ නගන්න පුළුවන් මාධ්‍යයක්. මෙගා නාට්‍ය රැල්ල අපේ ඒ නිදහස් චින්තනය අවුරුදු විස්සක් තිස්සේ නැති කරලා තියනවා. ඒ අවුරුදු විස්සේ ඒවා බලමින් ලොකු වුණු දරුවා හිතනවා මේක තමයි චින්තනය කියලා.
ලෝකේ ඒවා මෙහාට එනවා, මෙහේ ඒවා ලෝකෙට යන්නේ නෑ. ඒක තමයි දැන් වෙලා තියෙන්නේ. අපේ කලාව ලෝකේ කොහේද ඇහෙන්නේ. ලෝකේ කොහෙද පේන්නේ. දේශපාලකයන් එක්ක කරට කර හැප්පෙන මාධ්‍ය ආයතන ප්‍රධානීන් අපට ඉන්නේ. ඒ අය මේ රටට ආදරේ නෑ. කලාවට ආදරේ නෑ. ආණ්ඩුවේ රූපවාහිනී නාලිකාවල සභාපතිලයි, පුද්ගලික නාලිකාවල හිමිකාරයොයි එක්වෙලා ඔහේ ගමනක් යනවා.
අද ලෝකයේ වැඩිම මිලක් තියෙන්නේ කලාවට. ලෝකේ එහෙම වෙනකොට මේ නාලිකා කොහාටද මේ අපිව ඇදගෙන යන්නේ? හොඳම උදාහරණය ඉන්දියාවේ නළුවෙක් වන ශාරුක් ඛාන් ක්‍රිකට් ක්‍රීඩකයන්ව සල්ලිවලට ගැනීම. ක්‍රිකට් ක්‍රීඩකයන්ට ශාරුක් සල්ලිවලට ගන්න බෑනේ.
- අයිතිවාසිකම් තහවුරුකරගෙන නෑ
රංගන ශිල්පි තුසිත ලක්නාත්
මේ කර්මාන්තය මේ රටේ ඓතිහාසිකව වර්ධනය වූ විදිහක් තියනවානේ. වේදිකාවේ ඉඳලා රූපවාහිනියට මාරු වූ අය තමයි මේ කර්මාන්තයේ ගොඩාක් ඉන්නේ. එදා ඉඳන් මේ වෙනකම්, මේ ක්ෂේත්‍රයේ වැටුප් ගැන, ආයතන එක්ක තියන ගිවිසුම් ගැන, නාලිකාවලින් අපේ අයිතිවාසිකම් හා අනෙකාගේ අයිතිවාසිකම් කඩවෙනකොට අපි කොහොමද කටයුතු කරන්නේ? අයිතිවාසිකම්, ආචාරධර්ම, නීති රීති මේවා මොකවත් අපට නෑ. පාර්ලිමේන්තු පනතක් නෑ. හරි වෘත්තීය සමිතියක් නෑ. හොලිවුඩ්, බොලිවුඩ්වල මේ කර්මාන්තය සම්බන්ධයෙන් ක්‍රමවේද තියනවා. අතිරේක ශිල්පීන්ටත්, ශිල්පිනියන්ටත් ක්‍රමවේදයක් තියනවා. වගකීමක් තියනවා. අපි ඉන්දියාවෙන් මේ රටට නළු නිළි පිරිසක් ගෙනාවොත් අපට ඕනෑ ඕනෑ ලෙස වැඩ කරන්න බෑ. ඒ අයගේ ගිවිසුමක් තියනවා. ඒ අනුව තමයි වැඩ කරන්නේ.
අපි අද කර්මාන්තයක් ලෙස පසුබෑමකට ලක්වෙලා ඉන්නවා නම් ඒකට අපිම වගකියන්න ඕනෑ. මොකද අපි තවම සංවිධානගත වෙලා නෑ. පාර්ලිමේන්තු පනතකින් අපේ අයිතිවාසිකම් තහවුරු කරගෙන නෑ. අපට එදා ඉඳන් එක එක පක්ෂ නියෝජනය කළ කලා සංගම් තිබුණේ. කලාකරුවෝ තුනට, හතරට බෙදිලා එක එක්කෙනාට චෝදනා කර කර ඉඳලා. අද මේ කර්මාන්තය කඩාවැටුණාම තමන්ගේ අයිතිවාසිකම් හොයනවා. කිසිම තේරුමක් නැති වැඩක්. පනත් කෙටුම්පතක් හදලා, ඒක පාර්ලිමේන්තුවට දාලා පනතක් කරගෙන මේවා තහවුරු කරගන්න පහුගිය පරම්පරාව මොකවත් කරලා නෑ. බැරි වෙලාවත් වෘත්තිය සමිතියක් හදමු කියලා කතා කළොත් ඇවිල්ලා එළිවෙනකම් තමන්ගේ පුද්ගලික ප්‍රශ්න කියනවා, සංස්කෘතික අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් වගේ කතා කළොත් මාර ප්‍රශ්න තියෙන්නේ. නූර්ති ශිල්පියාගේ ඉඳලා පටන් ගන්නවා. බෙහෙත් ගන්න සල්ලි ඉල්ලනවා. පිංපඩි ඉල්ලනවා. ටීටර් කරන අයගේ ප්‍රශ්න එනවා. වෙස්මුහුණු කලාවේ ඉන්න අයගේ ප්‍රශ්න එනවා.
ඉන්දියාවේ කලා පනත ගේන්නේ එකට. අද වෙනකොට කලා පනත පදනම් කරගෙන ඉන්දියාව විශාල ගමනක් ඇවිත් තියනවා. ඔවුන් ඉන්දියානු සංස්කෘතිය ආරක්ෂා කරන්න හා අලුත් ප්‍රවනතාවන් දියුණු කරන්න, ප්‍රචලිත කරන්න සෑහෙන වැඩ කොටසක් කරගෙන තියනවා. භරත, කතකලි, කතක් වගේ සාම්ප්‍රදායික කලාවලට පවා කර්මාන්තයක් ලෙස යැපෙන්න පුළුවන් තත්වයක් හදලා තියෙනවා. ඉන්දියානු කලාව වෙළඳ භාණ්ඩයක් ලෙස දියුණු කරන්න පුළුවන් ශක්‍යතාවක් අත්කරගෙන තියනවා. මේ කර්මාන්තයක් වර්ධනය වෙන්නේ එක එක පුද්ගලයාගේ වුවමනාවන් මත නෙමෙයි. නීති පද්ධතියක් මත. නීතිමය තත්ත්වයක් තිබුණාම කර්මාන්තයෙන් පිටත තියෙන මුදල් පවා මේ කර්මාන්තය පැත්තට ඇදෙනවා. අපි කලා මණ්ඩල පනතෙන් නාට්‍ය අනුමණ්ඩලය හදලා තියනවා. නාට්‍ය අනුමණ්ඩලයෙන් රුපියල් කෝටියක් අනුමත වෙනවා. ඒකෙන් ලක්ෂ 50ක් ළමා නාට්‍ය උළෙල කරන්න යනවා. ඉතිරි 50 රාජ්‍ය නාට්‍ය උළෙල කරන්න යනවා. ඒ ඇරුණාම අපි කලා මණ්ඩල පනතින් ළඟා කර ගත්ත දෙයක් නැති තරම්.■
