කොළඹ වරායේ නැගෙනහිර පර්යන්තය වරාය අධිකාරිය මඟින් ක්රියාත්මක කිරීම සඳහා ඉදිරිපත් කරන ලද කැබිනට් පත්රිකාවේ කරුණු මේ මඟින් සාකච්ඡා කෙරේ.
කොළඹ වරායේ නැගෙනහිර පර්යන්තයේ ඉදිරි සංවර්ධන කටයුතු සම්බන්ධයෙන් කරුණු පැහැදිලි කිරීම සඳහා විෂය භාර අමාත්ය රෝහිත අබේගුණවර්ධන පෙබරවාරි 10 දින කැඳවූ සූම් තාක්ෂණ ප්රවෘත්ති සාකච්ඡාව හේතු දැක්වීමකින් තොරව අවලංගු කර තිබේ. වරාය වෘත්තීය සමිතිවල සහ අනිකුත් වෘත්තීය සමිති හා සංවිධානවල බලපෑම මත නැගෙනහිර පර්යන්තය ශ්රී ලංකා වරාය අධිකාරිය මඟින් ක්රියාත්මක කිරීමට ලබාගත් කැබිනට් තීන්දුවෙන් පසු ඉන්දියාව කළා යැයි කියන බලපෑම් ඒ සඳහා හේතු වූවා විය හැකිය.
නැගෙනහිර පර්යන්තය පිළිබඳ තීන්දුව විෂය භාර අමාත්ය රෝහිත අබේගුණවර්ධන ප්රකාශයට පත්කළේ ජාතික සම්පත් අන්සතු නොකිරීමේ ජනාධිපතිවරයාගේ සෞභාග්යයේ දැක්ම ප්රතිපත්ති ප්රකාශනය අනුව එම තීන්දුව ගත් බවයි. මෙම තීන්දුවට අදාල 2021.01.31 දින සහිත කැබිනට් පත්රිකාව ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ ‘කොළඹ දකුණු වරාය ව්යාපෘතිය- නැගෙනහිර බහළු පර්යන්තය හා බටහිර පර්යන්තය සංවර්ධනය කිරීම හා මෙහෙයුම් කිරීම’ යනුවෙන්ය.
මෙම කැබිනට් පත්රිකාවේ සඳහන් කරුනු දෙස බැලීමේදී මෙතෙක් මේ සම්බන්ධයෙන් ආණ්ඩුව සමාජගත කරන ලද බොරු කිහිපයක්ද හෙළිදරව් කර ගැනීමේ හැකියාව ඇත. ඉන් එකක් වන්නේ පසුගිය යහපාලන ආණ්ඩුව නැගෙනහිර පර්යන්තය සම්බන්ධයෙන් අත්සන් කරන ලද සහයෝගිතා ගිවිසුම සම්බන්ධයෙන් මේ ආණ්ඩුව කියන ලද බොරුය. තවත් එකක් වන්නේ ඉන්දියාවේ අදානි යෝජනාව සම්බන්ධයෙන් කියා ඇති බොරුවය. අනෙක වන්නේ කොළඹ දකුණු වරායේ දකුණු වරාය චීන සමාගමට ලබාදී ඇති ක්රමයේ ඇති අවාසිසහගත තත්වයය.
යහපාලන සහයෝගිතා ගිවිසුම
ඒ ගැන රෝහිත අබේගුණවර්ධනගේ කැබිනට් පත්රිකාවේ සඳහන් වන්නේ මේ ආකාරයටය. ‘(අ) ජේදයේ සඳහන් අමාත්ය මණ්ඩල අනුමැතිය ප්රකාරව 2019 මැයි 28 දින ශ්රී ලංකා රජය විසින් ඉන්දියානු සහ ජපාන රජයන් සමඟ සහයෝගිතා ගිවිසුමක් අත්සන් කරන ලදී.සහයෝගිතා ගිවිසුමට අනුව ඉන්දියානු සහ ජපාන කොටස් හිමියන් සඳහා 49%ක් සහ ශ්රී ලංකා රජය විසින් ශ්රී ලංකා වරාය අධිකාරිය යටතේ 51%ක කොටස් හිමිකමක් සමඟ ඒකාබද්ධව පර්යන්ත මෙහෙයුම් සමාගමක් (ටීඕසී) පිහිටුවිය යුතුය.’
‘සහයෝගිතා ගිවිසුමේ සඳහන් වන ජපන් රජය විසින් හ්රී ලංකා වරාය අධිකාරියට ලබාදෙන ණය මුදලක් මඟින් නැගෙනහිර බහළු පර්යන්තය සංවර්ධනය කිරීමට නියමිතව තිබුනද, වත්මන් රජය විසින් බහළු පර්යන්ත සංවර්ධන කාර්යයන් ණය ලබා ගැනීමකින් තොරව ආයෝජන ව්යාපෘති ලෙස ක්රියාත්මක කිරීමට තීරණය කොට ඇත.’
මේ අනුව නැවත නැවතත් පැහැදිලි කාරණය වන්නේ නැගෙනහිර පර්යන්තය ඉන්දියාවේ අදානි සමාගමට හෝ වෙනත් සමාගමකට ලබාදීමේ අවසන් ගිවිසුමක් යහපාලන ආණ්ඩු සමයේදී අත්සන් කර නැති බවය. සහයෝගිතා ගිවිසුම තුළ ඇත්තේ අදානි මෙන් විදේශ සමාගමකට නැගෙනහිර පර්යන්තයේ පාලනය බාරදීම නොව පර්යන්තයේ මෙහෙයුම් කටයුතු සඳහා රටවල් තුනම අයත් සමාගමක් පිහිටුවීමය. එහි පාලනය ශ්රී ලංකා වරාය අධිකාරියට බව පැහැදිලිය. මන්ද එය සංවර්ධනය කිරීමට නියමිතව තිබී ඇත්තේ ශ්රී ලංකා වරාය අධිකාරිය ජපානයෙන් ලබාගන්නා ණය මුදලකින් වීම නිසාය. ඉන්දියාවේ අදානි ගෙනෙන්නට මේ ආණ්ඩුව කටයුතු කළ ආකාරයට ආයෝජනයකින් නොවන නිසාය.
එම යෝජනාව ක්රියාත්මක වූවානම් සමහර විට එය වත්මන් ඛනිජ තෙල් තොග පර්යන්ත සමාගම වාගේ ආකෘතියක් වන්නටද ඉඩ තිබුන බව පෙනේ. ඛනිජ තෙල් තොග පර්යන්ත සමාගමේ තුනෙන් එකක අයිතිය ඇත්තේ ඉන්දීය අයිඕසී සමාගමටය. තුනෙන් එකක් ලංකා ඛනිජ තෙල් සංස්ථාවටය. තවත් පාර්ශවයකට දීමට නියමිතව තිබූ ඉතිරි තුනෙන් එකක කොටස ඇත්තේ භාණ්ඩාගාරය සතුවය. මෙසේ වූවා යැයි කියා හම සමාගම තවම පාලනය කරන්නේ ආණ්ඩුවය.
අදානි යෝජනා බොරුව
මෙම කැබිනට් පත්රිකාවේ සඳහන් කරන්නේ, යහපාලන සමයේ සහයෝගිතා ගිවිසුම් කැබිනට් පත්රිකාව ඇගැයීම සඳහා සාකච්ඡා කමිටුවක් හා ව්යාපෘති කමිටුවක් තමා (රෝහිත අබේගුණවර්ධන) පත් කළ බවත්, එම ව්යාපෘති කමිටුව ලබාදුන් බීඕටී හෙවත් ඉදිකර ක්රියාත්මක කර පවරා දීමේ ගිවිසුම හා සංකල්ප පත්රිකාව සාකච්ඡා කමිටුව අනුමත කළ බවත්, ජපන් හා ඉන්දියා රජයන් විසින් නම්කරනු ලබන ආයෝජකයින් වෙතින් සවිස්තරාත්මක යෝජනා ලබා ගැනීම සඳහා ඉන්දියානු හා ජපන් තානාපති කාර්යාල වෙත යොමු කළ බවත්ය. නීතිපති මතය විමසීම සඳහාද එය ඉදිරිපත් කළ බවය. ඒ අනුව අදානි පෝර්ට්ස් ඇන්ඩ් ඉකොනොමික් සෝන් ලිමිටඩ් වෙතින් යෝජනාවක් ලැබුන බවය. එම යෝජනාව සාකච්ඡා කමිටුව සාකච්ඡා කිරීමට තීරණය කළ බවය. ආයෝජන පක්ෂය පක්ෂය හෙවත් අදානි නියෝජනය සහිතව 2021.01.27හා 28 ඒ ගැන සාකච්ඡා කළ බවය.
කැබිනට් පත්රිකාවේ ඇති මෙහි මුල් කතා බොරුය. රෝහිත අබේගුණවර්ධනගේ කැබිනට් පත්රිකාව ඉදිරිපත් කර තිබුනේ යහපාලන යෝජනාව ඇගැයීම සඳහා නොවේ. අදානි යෝජනාව ඇගැයීම සඳහාය. එම කැබිනට් පත්රිකාවේ අදානි ගැන ඇතුලත්ව තිබුණි. සාකච්ඡා කමිටුව පත්කෙරුනේ එම යෝජනාව ඇගැයීමටය. ව්යාපෘති කමිටුව පත්කරන්නට අනුමැතිය ඉල්ලා තිබුනේ එහි සහායටය. භාණ්ඩාගාර ලේකම් පත්කරනවා යැයි කියූ ව්යාපෘති කමිටුවේ සිටියේ කවුරුන්ද යන්න ඇමතිවරයාවත් දන්නේදැයි සැකයකි.
ඉන්දීය අගමැති මෝදිගේ හිතවතා වන අදානි ගැන ඉන්දීය මහා කොමසාරිස් කාර්යාලය දැනුම් දී ඇති බවට සැක නැත. පෙර කී සහයෝගිතා ගිවිසුම අනුව නම් වැඩකටයුතු සිදුවූයේ ජපාන තානාපති කාර්යාලය කිසිවක්ම කීවේ නැත්ද? එයත් පැත්තකට දැමූ විට තීරණයක් ගෙන නැතැයි කී නැගෙනහිර පර්යන්තය ගැන අදානි නියෝජිතයින් සමඟ සාකච්ඡා කමිටුව දින දෙකක්ම සාකච්ඡා කර ඇත. විරෝධතා මේ ආකාරයට නාවේනම් අදානිට දෙන්නට ගිය නැගෙනහිර පර්යන්තය ගැන ඉන්දියාව කෝප වී සිටින්නේ ඒ නිසාය.
චීන දකුණු පර්යන්තය
අදානි නියෝජිතයින් සමඟ සාකච්ඡාවේදී කොළඹ බහළුම් පර්යන්තය(සීඅයිසීටී) සඳහා අදාල වන නියමයන්, කොන්දේසී සහ ශ්රී ලංකා වරාය අධිකාරියට ගෙවිය යුතු ගෙවීම් නැගෙනහිර පර්යන්තය සඳහාද අදාල කරගත යුතු බව ආයෝජක සමාගම විසින් අවධාරණය කරන ලද බව කැබිනට් පත්රිකාවේ සඳහන්වේ. දකුණු පර්යන්තය චීන සමාගමට ලබාදුන්නේ 2009 ආර්ථික අවපාතයක් පැවති සමයේ බවත් දැන් එසේ නොවන නිසා දකුණු පර්යන්තයෙන් වරාය අධිකාරියට ලැබෙන මුල්යමය ප්රතිලාභයන්ට වැඩි ප්රතිලාභයක් නැගෙනහිර පර්යන්තයෙන් අපේකෂා කරන බවත් කැබිනට් පත්රිකාවේ සඳහන්ය.
පුස්කාර, මුලික ගෙවීම්, වාර්ෂික බිම් කුලිය සහ සුවිශේෂි වගන්ති සම්බන්ධයෙන් එකඟතාවකට නොපැමිණ පළමු වටයේ සාකච්ඡා සම්මුතිය අවසන් වූ බවත්, සාකච්ඡා සම්මුති රැස්වීමේ සටහන් අනුව ප්රධාන මුල්යමය වගන්ති පිළිබඳව නම්යශීලී නොවීම හේතුවෙන් අදානි විසින් ඉදිරිපත් කරන යෝජනා පිළිබඳ තවදුරටත් සාකච්ඡා ඉදිරියට ගෙනයෑම ඵලදායි නොවන බව සාකච්ඡා කමිටුව නිරීක්ෂණය කළ බවත් එහි සඳහන්ය.
මේ අනුව පෙනී යන්නේ දකුණු පර්යන්තය සම්බන්ධයෙන් චීන සමාගමට රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව ඒ සමයේ විශේෂයෙන් සලකා ඇති බවය. ඉන්දියාවද එම සැලකීමම බලාපොරොත්තු වී ඇති බවය.
බහළු මිලියන 2.6ක් වාර්ෂිකව මෙහෙයවිය හැකි, මීටර් 1400ක් දිග ජැටි බැම්මක්, මීටර් 20ක් ගැඹුරු නැංගුරම් පොලක් හා හෙක්ටයාර 64ක බහලු අංගනයකින් සමන්විත බටහිර බහලු පර්යන්තය රාජ්ය හා පෞද්ගලික ව්යාපාරයක් ලෙස සංවර්ධනය කළ යුතු බව ජනාධිපතිවරයාගේ සෞභාග්යයේ දැක්ම ප්රතිපත්ති ප්රකාශනයේ ඇති හෙයින් එය ඒ ආකාරයෙන් ක්රියාත්මක කිරීමට තීරණය කර ඇත.
‘ඉහත 2.12 අනුව බටහිර බහළු පර්යන්තය, ඉන්දීය රජය සහ ජපන් රජය විසින් නම්කරනු ලබන පාර්ශවයන් සහ ශ්රී ලංකා වරාය අධිකාරිය එක්ව රාජ්ය පෞද්ගලික ව්යාපාරයක් ලෙස වසර 35ක කාලයක් සඳහා සංවර්ධනය කොට ක්රියාත්මක කර ආපසු භාරදීමේ පදනම යටතේ, සීඅයිසීටී ආකෘතිය පදනම් කරගෙන නැගෙනහිර බහළු පර්යන්තය සමඟ සමගාමීව සංවර්ධනය කිරීමට මා විසින් යෝජනා කොට අමාත්ය මණ්ඩලයේ අනුමැතිය අපේක්ෂා කෙරේ.’
ඒ සඳහා අනුමැතිය ඉහත ආකාරයෙන් කැබිනට් මණ්ඩලයෙන් ඉල්ලා ඇති අතර ජාතික සම්පත් අන්සතු නොකිරීමේ දේශමාමක ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු කැබිනටි මණ්ඩලයද එය අනුමත කර තිබේ. එම කැබිනට් පත්රිකාවේ ඇති උත්ප්රාසය වන්නේ විසි හතර පැයේම ජාත්යන්තර ගිවිසුම් සම්බන්ධයෙන් රට වැසියන්ට වහසි බස් දොඩවන ආණ්ඩුව ඒ ගැන කැබිනට් පත්රිකාවේ සඳහන් කර ඇති පහත සඳහන් දෙයය.
‘කලාපීය භූ දේශපාලන තත්වයන් මනා ලෙස අධ්යයනය කිරීමෙන් සහ ජනතාව තුළ පවතින බලාපොරොත්තුකාරි තත්වයද නිසි ලෙස කළමනාකරණය කිරීමද කොළඹ වරාය මෙම කලාපයේ තරඟකාරි වරායක් ලෙස කඩිනමින් සංවර්ධනය කොට පවත්වාගෙන යෑමේ අවශ්යතාවය ශ්රී ලංකා රජය විසින් හඳුනාගෙන ඇත. එබැවින් රටවල් අතර ඇතිකර ගත් ජාත්යන්තර ගිවිසුම්වලට ගරුකරන වගකිවයුතු රජයක් ලෙස එවැනි ජාත්යාන්තර ගිවිසුම්වලට ගරු කිරීම සඳහා ශ්රී ලංකා රජය වගකිවයුතු යැයි අපේක්ෂා කෙරේ.’■