හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු සහ එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ ක්‍රියාකාරිකයෙකු වන මහාචාර්ය ආශු මාරසිංහ දැන් ඉන්නේ දේශපාලන වගකීම්වලින් මඳක් ඈත්වය. කෘත්‍රිම බුද්ධිය පිළිබඳ මහාචාර්යවරයෙකු වන ඔහුට දේශපාලනයට පැමිණීමෙන් මඟහැරුණු වෘත්තිය පසුබිමක් ඇත. දැන් ඔහු නැවතත් වැඩිපුර අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයේ ක්‍රියාකාරීය. මේ ඒ ගැන සංවාදයකි.
මේ දවස්වල කාලය ගෙවෙන්නේ කොහොමද?
මහමැතිවරණයෙන් පස්සේ දේශපාලනය දිහා ආපහු හැරී බලනවා. දේශපාලන පක්ෂයක් විදියට තියෙන ස්වයං විවේචනය එක්ක ඉදිරියට යන හැටි තමයි සැලසුම් කරන්නේ. දේශපාලනය පැත්තෙන් මා ඉන්නේ නියෝජ්‍ය නායක රුවන් විජයවර්ධන ඊළඟ නායකයා බවට පත් කරගැනීමේ වැඩසටහනේ. දේශපාලනයෙන් ඉගෙනගත්ත දේවලුත් තියෙනවා. වැරදුණ තැන් ගැන, ජනතාවට අපේ ක්‍රියාකාරකම් සන්නිවේදනය ගැන තේරුම් ගත්තා.
දේශපාලනය අමතක කළොත්…
වෘත්තිය පැත්තෙන් මම තවමත් විශ්වවිද්‍යාල පර්යේෂණවල නියැලී ඉන්නවා. මේ දවස්වල ටිකක් වැඩිපුර ඒ කටයුතුවලට යොමු වුණා. ජපානයේ මට සම්බන්ධතා තියෙන විශ්වවිද්‍යාලවල වැඩ කරනවා. ලංකාවේත් මගේ ශිෂ්‍යයන් හැමතැනම ඉන්නවා. වෘත්තිය පැත්ත ගැන වැඩි අවධානයක් යොමු කරගෙන ඉන්නවා. මම ආචාර්ය උපාධිය කළේ කෘත්‍රිම බුද්ධිය ගැන. මම ඉගැන්වුවේ පරිගණක ඉංජිනේරු විද්‍යාව. මම ඩි මරු ගෝ මහාචාර්යවරයෙක් වුණා. ඒකෙන් පස්සේ මා යටතේ ආචාර්ය උපාධිය කළ 50කට වැඩි පිරිසක් ඉන්නවා. මා සම්බන්ධ වූ පර්යේෂණ පත්‍රිකා 300ක් පමණ තියෙනවා.
ඩි මරු ගෝ කියන්නේ මොකක්ද?
මම වැඩ කළේ ජපානයේ නගාඕකා විශ්වවිද්‍යාලයේ. මේක ආචාර්ය උපාධිධාරීන් අධීක්ෂණය කිරීමට ලැබෙන මහාචාර්ය උපාධියක්. ජපානයේ අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයේ තනතුරක්. ඒක කළ පර්යේෂණ ආදිය, සුදුසුකම් සලකා බලා දෙන එකක්. ශ්‍රී ලංකාවේ මහාචාර්ය කියන්නේ විශ්වවිද්‍යාලයේ යම් දෙපාර්තමේන්තුවකින් දෙන තනතුරක්. මහාචාර්ය පදවියක පුරප්පාඩුවක් ඇති වුණාම ඊළඟට ඉන්න අයගෙන් තනතුරු දෙනවා. සුදුසුකම් අඩු කෙනෙක්ට වුණත්, ආචාර්ය උපාධියක් නැතිවත් මහාචාර්ය වෙනවා. ඒ මහාචාර්යවරුන් අතරින් සමහරුන් කිසිදාක ආචාර්ය උපාධිධාරීන් බිහිකරලාත් නැහැ. කරන්නත් බෑ. ජපානයේත් ඒ වගේ තනතුරෙන් මහාචාර්ය වූ අය ඉන්නවා. සමහරුන්ට ආචාර්ය උපාධිත් නෑ. ඒත් ඩි මරු ගෝ වෙනස්. ඩි මරු ගෝ වෙන්නට අනිවාර්යයෙන් ආචාර්ය උපාධියක් තියෙන්න ඕනෑ. ඒක තියෙන අයට තමයි ආචාර්ය උපාධිධාරීන් බිහිකිරීම සඳහා ප්‍රධාන අධීක්ෂකයෙකු වෙන්න පුළුවන්.
ඔබ ජපානයට යන්න පසුබිම හැදුණේ කොහොමද?
මම මුලින්ම ජපානයට ගියේ 1998 දී නිපොන්මාරු නැවෙන්. සැලකිය යුතු පිරිසක් ඒ එක්කම ජපානයට ගියා. ඒ ගිහින් දැකපු දේවල් එක්ක මම තීන්දු කළා වැඩිදුර අධ්‍යාපනය සඳහා ජපානයට යන්න ඕනෑ බව. 1999 ඔක්තෝබර්වල මම ආචාර්ය උපාධිය සඳහා ගියා. ඒකට මට උදව් කළේ ලංකාවේ සුසන්ත හේරත් කියන මහාචාර්යවරයාගේ හේරත් පදනම. ශිෂ්‍යත්වයක් සහ මුදල් දුන්නේ එතුමා. බොහෝ අයගේ උසස් අධ්‍යාපනයට ඒකෙන් පසුබිම් සැකසුණා. එතුමාගෙන් ආභාසය අරගෙන අපිත් තව අයට අවස්ථා හදලා දුන්නා. 1995 දී විතර ඔහුගෙන් පටන්ගෙන දාමයක් වගේ දෙසීයක විතර පිරිසක් ආචාර්ය උපාධි කරන්නට ජපානයට ගිහින් තියෙනවා.
විශ්වවිද්‍යාල කාලය කොහොමද?
මම කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ විද්‍යා පීඨ ශිෂ්‍ය සංගමයේ සභාපති තනතුරේත් හිටියා. මගේ සමකාලීනයන් තමයි අන්තර් විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍ය බල මණ්ඩලයේ කැඳවුම්කරු සුනිල් හඳුන්නෙත්ති, කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ මහා ශිෂ්‍ය සංගමයේ සභාපති කරුණාරත්න පරණවිතාන, කොළඹ වෛද්‍ය පීඨ ශිෂ්‍ය සංගමයේ සභාපති අනුරුද්ධ පාදෙණිය වගේ අය. විශ්වවිද්‍යාලයෙන් අයින්වුණේ 1997 දී. මම හිටපු කාලයේ කරුණාරත්න පරණවිතාන, අනුරුද්ධ පාදෙණිය වගේ අය ආණ්ඩුවට හිතවත් මාවතක හිටියා. ඒත් අපේ විද්‍යා පීඨ ශිෂ්‍ය සංගමය අන්තරේට සම්බන්ධ වෙලා හිටියේ. අනූහතරේ හිටියේ චන්ද්‍රිකා ආණ්ඩුවනේ. විශ්වවිද්‍යාලයේ සංගම් කරනකොට ආණ්ඩු විරෝධී වාමාංශිකයන් එක්ක තමයි අපි වැඩ කළේ.
අද කෘත්‍රිම බුද්ධිය එදිනෙදා යථාර්ථයක්. ගූගල්, ඇපල්, ෆේස්බුක්, ඇමසන් වගේ සමාගම්වලට එකිනෙකට නොදියුණු නවීන කෘත්‍රිම බුද්ධි තියෙනවා. හැමෝම ඒ ගැන කතා කරනවා. එහෙම නොතිබුණු අනූ ගණන්වල ඔබේ අවධානය ඒ විෂයට ගියේ ඇයි?
මට ඒ විෂයට පුදුම ආසාවක් තිබුණා. ලෝකයේ කෘත්‍රිම බුද්ධිය පටන්ගන්නේ යන්ත්‍ර පරිවර්තනය කියන එකෙන්. නූතන කෘත්‍රිම බුද්ධියේ පියා ලෙස සලකන්නේ ඇමෙරිකාවේ එම්අයිටී විශ්වවිද්‍යාලයේ කෘත්‍රිම බුද්ධිය පිළිබඳ දෙපාර්තමේන්තුව පටන්ගත් මර්වින් මිනිස්කි. එතුමා ලියපු පොතක් තමයි ‘සොසයිටි ඔෆ් මයින්ඞ්’. අපි ඒ පොත එදා ඉඳන් අද දක්වා සිය වතාවක් විතර කියවලා ඇති. අදටත් තේරුම් ගන්න බැරි තැන් තියෙන සංකීර්ණ පොතක් ඒක. මම ආචාර්ය උපාධිය හදාරපු අයිසු විශ්වවිද්‍යාලය 1993 දී පරිගණක විද්‍යාව සඳහාම අලුතින් හැදූ එකක්. ඒකට ලෝකයේ ඉන්න පරිගණක විෂය පිළිබඳ මහාචාර්යවරුන් ගෙන්වුවා. මහාචාර්ය මර්වින් මින්ස්කිත් එහෙට ආවා. එතුමාගේ දේශනයක් අහන්නත් ලැබුණා. පරිගණක තාක්ෂණය මුලින්ම ඕනෑ වුණේ ලෝක යුද්ධ කාලයේ රුසියාව සහ ජර්මනිය අතර රහස් පණිවිඩවල කේත බිඳින්න. රහස් කේත විදියට යවන ඔත්තු ලිහාගන්නයි බලන්නේ. එතකොටම තමයි අපි සාමාන්‍යයෙන් පාවිච්චි කරන භාෂාවක් යන්ත්‍රය තේරුම්ගන්න ඕනෑ. ඒ වෙනුවෙන් තමයි යන්ත්‍රයට කෘත්‍රිම බුද්ධියක් ඕනෑ වුණේ. මර්වින් මිනිස්කි තවත් එහාට ගිහින්, සමාජයේ තියෙන මනස කෘත්‍රිම බුද්ධිය බවට පත් කිරීම ගැන තේරුම් කළා. මම ස්වාභාවික භාෂා පිළිබඳ කෘත්‍රිම බුද්ධිය ගැන ඉගෙනගත්තා. මම මුලින්ම කළේ සිංහල භාෂාවේ වචන ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය කරද්දී, එහි වචන වෙනස් වෙන ආකාරය තේරුම් ගැනීමට ඕනෑ කරන ඇල්ගොරිදම් එකක් හැදීම. ආචාර්ය උපාධිය කාලයේ මම ‘ඉමෝෂනල් ඉන්ටෙලිජන්ස්’වලට මාරු වුණා. මිනිසාගේ යහපත, පහසුව සඳහා කෘත්‍රිම බුද්ධිය පාවිච්චි කිරීමයි අපේ අරමුණ. ඒ සඳහා මිනිස් හැඟීම් යන්ත්‍රය තේරුම් ගන්න ඕනෑ. මිනිස් හැඟීම් හරි සංකීර්ණයි.
ඔබේ මෙහෙයවීම යටතේ කරලා තියෙන පර්යේෂණ මොනවාද?
අපි යන්ත්‍රයක් හැදුවා. යම් කෙනෙක් වාහනයක් පදවාගෙන යනකොට නිදිමතක් හැදුණා කියමු. ඔහුගේ මුහුණේ ඉරියව්වලින් ඒ හැඟීම හඳුනාගෙන ඔහු එක්ක කතා කරන්න පුළුවන් යන්ත්‍රයක්. උදාහරණයකට, මොකද මහන්සියි වගේද? නිදිමතයි නේද? පරෙස්සමෙන් යමු නේද? මොකෝ, අද ගෑනු ළමයා තරහා වුණාද? වගේ ප්‍රශ්න අහනවා. ඒ යන්ත්‍රයේ පාරිභෝගිකයාගේ හැඟීම්, ඔහු ගැන තොරතුරු එකතු කරගෙන යන්ත්‍රය ඒ පුද්ගලයාට හොඳටම ගැළපෙන විදියට කතා කරන්න ඉගෙනගන්නවා. තවත් ලංකාවේ ළමයෙක් මගේ අධීක්ෂණය යටතේ හැදුවා අපූරු යන්ත්‍රයක්. අපි එකිනෙකා අතර මැසේජ් යවනකොට එක් පැත්තකින් අනෙක් පැත්තට සුවඳ යැවීම සඳහා. එක් පැත්තක කෙනෙක් බාබකියු කනවායැයි හිතමු. එතකොට අනෙක් කෙනාට බාබකියු සුවඳ යවන්න පුළුවන්. ඒක පුංචි උපාංගයකින් සිද්ධවෙන දෙයක්. අපි වර්ණ ගැනත් පර්යේෂණ කළා. උදාහරණයක් විදියට නිල් පාටෙන් කෑම රුචිය අඩු කරනවා. එතකොට මහත වැඩි කෙනෙක්ට නිල්පාට පිඟන්වල වගේ කෑවාම බර අඩු වෙනවා. ඒකට හේතුව රුචිය අඩු වුණාම කන කෑම ප්‍රමාණය අඩු හින්දා. ඒ වගේ පාට සහ හැඟීම් අතර සම්බන්ධතාවත් හරි වැදගත්.
කෘත්‍රිම බුද්ධිය ගැන ඉගෙනගැනීමක් කියන්නේ මිනිස් බුද්ධිය ගැනත් ඉගෙනගැනීමක් නේද?
අනිවාර්යයෙන්ම. මිනිස් බුද්ධිය පමණක් නෙවෙයි, සත්ව බුද්ධිය පවා. ජීවිතය සහ සැබෑ ජෛව විද්‍යාවේ තියෙන හැම දෙයක්ම පාහේ කෘත්‍රිම බුද්ධියට අදාළයි. එක් ශිෂ්‍යයෙක් කෘත්‍රිම මොළය ගැන පර්යේෂණ කළා. කෘත්‍රිම ජීවිත ගැන තව කෙනෙක් කළා. ඒකත් වැදගත්. කූඹියාගේ ජීවිතය ගැන අධ්‍යයනය කරලා කූඹි කොලණියක් හදනවා. ඊට පස්සේ ඒ කූඹින්ගේ ජාන විකෘති මගින් වෙනත් ප්‍රභේද හදනවා. ඒවා වෛරස් පිළිබඳ පර්යේෂණ සඳහා පාවිච්චි කරනවා. ඒ කියන්නේ සතුන් ලවා කරන්න ඕනෑ පර්යේෂණ, පරිගණකයෙන් හැදූ කෘත්‍රිම සතෙක් හරහා කරනවා. තවත් සමහර අය ස්නායු ගැන අධ්‍යයනය කළා.
වෘත්තීයමය ක්ෂේත්‍රයේ ඉඳන් දේශපාලනයට ආවේ කොහොමද?
මම ජපානයේ වැඩ කරමින් හිටියාට, ලංකාවේත් විශ්වවිද්‍යාල දේශපාලනය කළ කෙනෙක්. මම ජපානයේම හිටියොත් විශ්වවිද්‍යාලයේ උපකුලපති වෙන එක තමයි යන්න පුළුවන් ඉහළම තැන. ඒත්, මට මගේ රටට ඊට වඩා දෙයක් කරන්න ඕනෑ බව හිතුණා. 2009 දී යුද්ධය ඉවරවුණාම ආණ්ඩුවෙන් ලෝකය පුරා ඉන්න විවිධාකාර අයට එන්න කියලා ආරාධනා කළා. ඒ අනුව මම ලංකාවට ඇවිත්, 2010 දී ඉංජිනේරු සංස්ථාවට ආවා. මට ඕනෑ වුණේ ලංකාවේ අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රය දියුණු කරන්නට උපරිම දායකත්වය දෙන්න. මම ඉංජිනේරු සංස්ථාවේ පර්යේෂණ අංශයක් පටන් අරගෙන දියුණු කරන්න දැඟලුවා. ඒත් හිටියේ අවුරුද්දයි. මට දැනුණා මේ කණ්ඩායම එක්ක ඒ වැඬේ කරන්නට බැරි බව. නැවත ජපානයට ගියා.
ඔබ ඉංජිනේරු සංස්ථාවේ හිටියේ විමල් වීරවංශ ඇමති කාලයේ. ඊට පස්සේ එජාපයට මාරු වුණේ කොහොමද?
ජපානයට ගියාට, මේක හරියන්නෑ ලංකාවට එන්න ඕනෑ කියලා දිගටම දැනුණා. 2013දී නැවත ආවා. මම විමල් වීරවංශ එක්ක කිසි සම්බන්ධයක් තිබුණ කෙනෙක් නෙවෙයි. ඒ දවස්වල මගේ විෂය නිසා ඉංජිනේරු සංස්ථාවට ගියා විතරයි. මගේ අම්මා ජීවිත කාලය පුරා එජාපයේ ඡන්දපොළ නියෝජිතවරියක් විදියට වැඩ කළා. තාත්තා කාලයක් තිස්සේ එජාප දේශපාලන වේදිකාවල කතා කළ කෙනෙක්. ඒ නිසා මම උපන්ගෙයි යූඇන්පීකාරයෙක්. විශ්වවිද්‍යාල කාලයේ තමයි මම ටිකක් වාමාංශික පසුබිමක හිටියේ. ඒ හැරුණාම මම යූඇන්පී. ඒ නිසා ලංකාවට ඇවිත් රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා මුණගැහිලා දේශපාලනයට සම්බන්ධ වුණා. මම විමල් ළඟ හිටියා කිව්වාට ඇත්ත දන්න අය දන්නවා යූඇන්පී ලේ කියලා. අවුරුද්දක් වෘත්තීයමය වශයෙන් ඒ ආණ්ඩුව කාලයේ වැඩ කළා විතරයි.
ඔබේ පක්ෂයට ආණ්ඩු බලය ලැබුණත්, ඔබ සතු දැනුමෙන් ප්‍රයෝජනයක් ගත්ත බව හිතනවාද?
මම කවදාවත් බලය නම් අවභාවිත කරලා නෑ. එදත් අදත් මම වාහනය එළවාගෙන යනවා. සාමාන්‍ය විදියට සමාජයේ ඉන්නවා. කඬේට ගිහින් ගෙදර බඩු ටික ගන්නවා. කිසි දෙයක් උපයාගෙන නෑ. මම පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙක් විදියට හිටපු කාලයේ අධ්‍යාපනය පිළිබඳ ආංශික අධීක්ෂණ කාරක සභාවේ හිටියා. ස්ටෙම් විෂයන් හෙවත් විද්‍යා තාක්ෂණ විෂයන් ගැන අපි දීර්ඝ කාලයක් වැඩ කරලා ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනය කළා. ‘හතේ අපේ පොත’ වගේ ඒවා ගැන කතා කළේ ඒ කමිටුව. පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරය පිළිබඳ ජනාධිපති කොමිෂන් සභාවේදී හිස්බුල්ලාම කියපු විදියට, බැටික්ලෝ කැම්පස් වහන්නත් හේතු වුණේ මගේ කාලයේ හදපු වාර්තාවෙන්. පාර්ලිමේන්තුවට අපි යන්නේ ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනයටනේ. ඒ වැඬේ මම හොඳටම කළා.■
