වී මාෆියාව ගැන සංවාදය කොරෝනාවට කලින් පටන්ම පැවත එන එකක්. ඒ ගැන විවිධ එමෙන්ම ප්‍රතිපක්ෂ අදහස් සමාජ මාධ්‍ය ජාලාවල ඇති වුණා. එෆ්බී එකේ සංවාදශීලී අදහස් දක්වන කිහිප දෙනෙකුම ඒ ගැන අදහස් දක්වා තිබුණා.
අජිත් පැරකුම් ජයසිංහ ‘දැක්මක් ඇති ජනාධිපතිවරයෙක් නම් ඩඩ්ලි වගේ ව්‍යාපාරිකයන්ට කෙළවන්නට හදන්නේ නැත.’ යනුවෙන් පළකළ අදහසකට ආචාර්ය නිර්මාල් රංජිත් දේවසිරි ප්‍රතිචාර දක්වා තිබුණේ ….
“මගේ අදහස නම් අධිපති ආර්ථික සංවර්ධන දෘෂ්ටිකෝණයෙන් සලකා බැලුවද ඩඩ්ලි සිරිසේන යනු අගය කළ යුතු ව්‍යාපාරිකයෙක් නොවේ. ලංකාවේ සහල් බෙදා හැරීම මෙවැනි ව්‍යාපාරිකයන්ට පවරා දීම ගොවියාගේ පැත්තෙන් මෙන්ම පාරිභෝගිකයාගේ පැත්තෙන්ද නොමනා ක්‍රියාවකි. මෙය ඉතා පහසුවෙන් කාර්යක්ෂම සමුපකාර ක්‍රමයක් හරහා කළ හැක්කකි. ඩඩ්ලි වැනි ව්‍යාපාරිකයින් කළේ 77 ආණ්ඩුව විසින් දුෂ්ට ලෙස විනාශ කර දමන ලද වී බෙදාහැරීමේ ජාලය වෙනුවෙට දේශපාලන අනුග්‍රහය යටතේ නව වී වෙළඳ මාෆියාවක් ගොඩ නැංවීමයි. ඒ මගින් වී සම්බන්ධයෙන් ඊනියා නිදහස් වෙළඳපොළක් තහවුරු නොවීය. ඒ වෙනුවට වුණේ රාජ්‍ය බලය අවභාවිත කොට ගොවියා මත අධි සූරාකෑමක් පතිත කොට වෙළඳපොළ හසුරුවමින් අති දැවැන්ත ධනස්කන්ධයක් කඳු ගැසීමයි. ඩඩ්ලිගේ සූදු කෙළීමේ පුරුද්ද ගැන සොයා බැලීම පමණක් මේ ධනස්කන්ධය අවබෝධ කරගැනීමට ප්‍රමාණවත්ය. අඩුම තරමින් මේ ධනස්කන්ධය ප්‍රයෝජනවත් ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම්හි ආයෝජනය කිරීමේ නැඹුරුවක් හෝ තිබුණා නම් මේ අධි සූරාකෑම යම් තරමකට හෝ සාධාරණීකරණය කිරීමට ඉඩ තිබුණි. මා දන්නා තරමට එවැන්නක් ද සිදුවී නොමැත. ඒ නිසා මෙවැනි ව්‍යාපාර ජාල විනාශ කර දැමීම ගොවීන්ගේ පැත්තෙන් නම් කළ යුතුම දෙයකි.” කියලා.
මේ දෙකම අළලා ප්‍රියන්ත හේවගේ මාතලන් තමන්ගේ පුරුදු භාෂාවෙන් මෙහෙම කියලා තිබුණා.
“..වී මාෆියාව සම්බන්ධයෙන් අපූරු ලිපියක් ලියනවා අපේ පැරා (අජිත් පැරකුම් ජයසිංහ).
පෙරකලෙක විප්ලවවාදියකුව සිට… දැන් රනිල්ටත් වඩා ලිබරල් පැරා කියන්නේ… ඩඩ්ලි සිරිසේන වැනි ව්‍යාපාරිකයෙක් අධෛර්යමත් කිරීම හොඳ දෙයක් නෙමේ කියලා…..
මේක අර්ධ සත්‍යයක්….
ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධව අදහස් දක්වන නිර්මාල් රංජිත් දේවසිරි ලැච්චර් සහෝදරතුමා ගෙන එන්නේ පට්ට ෆේල් තියරියක්… ඒ කියන්නේ මේ වගේ ව්‍යාපාර පෞද්ගලික අශයට නොදී පෙර පැවති සම්පාකාර ක්‍රමයකට පවත්වාගෙන යා යුතුයි කියන මතය… සමුපාකාරයක් කියන්නෙම අමු හිඟන පොට් එකක් ඔළුවට එන තැනක්… ඔය වචනෙත් අරහං නිසා තමා ඕක සතොස උණේ… ඒත් අදටත් සතොසට ගොඩවෙන්නේ සහනදායි මිලකට මක්කා හෝ දෙනවා නම් ඉතරයි..
මොකෝ ඒ තරමට එයාලගේ සේවය මිත්‍රශීලියි…. කාර්යක්ෂමයි…. අති විශිෂ්ටයි… ශ්‍රේෂ්ඨයි…. උන් හිතන්නේ අපි බඩු නොමිලේ ගෙනියන්න එන්නේ කියලා… ඕවයේ සේවය කරන්නේ ආණ්ඩුවේ හෙන්චයියෝ… ඉතින් මැනේජර් හිතාන ඉන්නේ… ඌ ජනාධිපති කියලා… ජනාධිපතිත් ගණන් නොගන්න අතුගාන එකා හිතන්නේ උන් කැබිනට් ඇමති කියලා… බඩු විකුණුනා නැතා උන්ගේ පඩිය ඉස්තිරයි…
ඔය වීවලටම 77 එජාප ආණ්ඩුව ආපු ගමන් දැම්මා වී අලෙවි මණ්ඩලය කියලා එකක්…
අපේ කැලණියේ තොරණ හන්දියෙත් තිබ්බා වී අලෙවි මණ්ඩලේ සේල්ස් අවුට්ලට් එකක්…. තුන් දෙනෙක් වැඩ කළා…. මැනේජර් නෝනා ටික කාලෙකින්ම පට්ටිය හන්දියේ හොඳ ගෙයක් හැදුවා…. හාල් ටික තොග වශයෙන් අරගෙන කොට්ටං ගහ යට තියාන විකුණපු සිරිල් මැතිව්ගේ ගෝලයෙක්… ටික කලකින් රජරටින් එයාගේ ලොරියෙම හාල් ගේන මුදලාලි කෙනෙක් උණා…
අර අවුට්ලට් එක වැහිලා ගියා… මම හිතන්නේ ඒ කාලෙම මණ්ඩලෙත් කචල් වෙලා වහලම දැම්මා…. ඒක පෙර පිනක්….
ඊට පස්සෙ තමා මාෆියාව හැදෙන්නේ….
ඉතින් විය යුතු දේ තමා…..
වී වගා කරන එකාත් …. ඩඩ්ලි සිරිසේනගෙ තත්වෙට ගේන ඒක…. ඒත් ඩඩ්ලි තරු පහේ හෝටල් හදද්දි… අරුන් හැමදාම ඤං පඤං ගාගෙන නාමල් කරුණාරත්නයත් එක්ක සමූහ වියෝ ගී ගායනා කරනවා….
ඒ වගේම… ලංකාවේ ප්‍රධානම ආහාරය… සාධාරණ දැරිය හැකි මිලකට පාරිභෝගිකයාට ලබා දීම…..
ඒ නිසා ආණ්ඩුවකට කරන්න පුළුවන් එකම දේ තමා….නිෂ්පාදන වියදම අඩු කිරීම… අක්කරයකින් ලබා ගන්නා අස්වැන්න වැඩි කිරීම…. ගබඩා පහසුකම් ඇති කිරීම…. කුඩා මෝල් හිමියන්ට සහන සැලසීම….
ඕවා කරන්න ලක්ෂ ගානක් උන්නට වැඩක් නෑ….. මොකෝ උන් ආණ්ඩුවෙන් වගේම මාෆියාවෙනුත් කනවා බොනවා…. අනික්වත් කරනවා….. සිරිසේන කැසිනෝ ගහන්න කොළඹ එන්නේ තනියෙන් නෙමෙයි…..
ඒ නිසා දැනට කළ හැකි විකල්ප දෙකක් තියෙනවා….
එක … දැන් කරන දේ… ඒ කියන්නේ උපරිම සිල්ලර මිලක් පැනවීම…
දෙක… පිටරටින් හාල් ආනයනය….මොන ආණ්ඩුවටත් කෙළවෙන්නේ මිනිස්සු ගැන නොබලා නොවෙයි….
බඩ ගැන නොබැලුවාම..” කියලා.
ඒ දෙන්නටම පිළිතුරු දෙමින් කලම්බු ටෙලිග්‍රාෆ් එකේ උවිඳු කුරුකුලසූරිය මෙහෙම කියනවා..
“ ..ඔය මොනව කරත් ලංකාවෙ අක්කරයක ඵලදාව අඩුයි, ඒ නිසා මිල වැඩියි, පිටරටකින් ගේනවට වඩා. ඔය කඳු හෙල්වල තියෙන කුඹුරුයි පහත රට තැනිතලාවල තියෙන කුඹුරුයි අතර අනුපාතය බලන්න. අනික ලංකාවෙ මහපරිමාණ වී ගොවිතැනක් නැහැ. ලංකාවෙ ජනගහනයෙන් ගොවියො කොච්චර ඉන්නවද බලන්න. එක ගොවියෙකුට තව දෙන්නෙකුට කන්න දෙන්න බැහැ. ඕක කොච්චර කරත් විසදන්න පුළුවන් ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. ඒ නිසා හැමදාම සහනාධාර දීල පවත්වගෙන යනව, අනිත් පැත්තට පාරිභෝගිකයා දේශීය කියල වැඩි ගානට කන්න ඕනෙද? සංකීරණ ප්‍රශ්නයක්. එච්චර සරල නැහැ.”
මගෙත් අදහස, වී ගොවිතැන පිළිබඳ ගැටලුව අපි හිතනවාට වඩා සංකීර්ණ එකක් කියන එකයි. එයට විසඳුම් සාම්ප්‍රදායික වෙළඳපොළ ආර්ථිකය තුළවත්, රාජ්‍ය මූලික යාන්ත්‍රණයක් තුළ වත් හමු නොවන බවයි. මේ ගැටලුව වෙන විදියකට පරිකල්පනය කරගන්න වෙනවා.
පාරිභෝගිකයාට ලාබෙට හාල් දෙන්න නම්, හාල් ආනයනය තමයි හොඳම පිළියම. මහා පරිමාණයෙන් හාල් නිෂ්පාදනය කරන රටවල්වලින් ලංකාවේ නිෂ්පාදන වියදමටත් වඩා අඩු මිලකට හාල් ආනයනය කරන්න පුළුවන්. සබුද්ධිකව හිතුවොත් ලංකාවේ වී ගොවිතැන සහ වී ගොවියා රැක ගන්න ඕන නිසා ඊට කිසි සම්බන්ධයක් නැති පාරිභෝගිකයෙකු වැඩි මිලක් දීලා හාල් ගන්න ඕනේ නැහැ.
ඒත් අපට වී ගොවිතැන නිකං හලන්න බැහැ. ඒක සංස්කෘතික කටයුත්තක් නිසා. වී ගොවියා සහ වී ගොවිතැන ආරක්ෂා කරන වැඩ පිළිවෙළක් පරිකල්පනය කරගන්න ඕනේ සංස්කෘතික වෙළඳ ප්‍රවර්ධන මොඩල් එකක් ඇතුළෙයි.
අපි පහු ගිය කාලෙම කල්පනා කලේ වී වගාවේ ඵලදායිතාව වැඩි කරමින්, රට සහලින් ස්වයංපෝෂිත කරගන්න. ලංකාවේ පරිසරයට කෙළවෙලා ගියේ හාල්වලින් රට ස්වයංපෝෂිත කරන්න ගිහිං. ඵලදායිතාව වැඩි කරන්න ගිහිං.
වියලි කලාපයට වහින්නේ මාස් වැස්ස. ඒ නිසා වියලි කලාපේ ඉස්සර ගොවියෝ කුඹුරු අස්වැද්දුවේ අවුරුද්දකට එක කන්නයයි. ඒක මදි. කන්න දෙකම නෙවෙයි, පුළුවන් නම් තුනක් වැඩකරන්න පුළුවන් ද කියලා බැලුවා. අඩු මාසේ වී වගාව පටන් ගත්තා. වැස්ස නැති කාලෙට වතුර ගන්න මහවැලි ඇතුළු ගංගා වියලි කලාපෙට හැරෙවුවා. ගංගා ආශ්‍රිත පරිසර සමතුලිතතාව බිඳුණා. උල්පත්වලින් කාන්දු වන පිරිසිදු ජලයෙන් උපදින ගංගාව ඈතට යන්න යන්න වගා බිම්වලට ඉහින රසායනික අපද්‍රව්‍යවලින් දූෂණය වුණා. ඒවායින් යැපුණු වන සතුන් වඳ වෙන්න ගත්තා.
කෘමිනාශක, වල් නාශක ගහලා රසායනික පොහොර නාවලා පස ඉවර කරලා දැම්මා. සමනලයා, බත්කූරාගේ ඉඳන් පුංචි කෘමීන් වඳකළා. වක්කඩේ, ඇළේ දොලේ හිටපු තිත්ත, දණ්ඩි, කොරලි, තල්කට්ටෝ වගේ මාළු විතරක් නෙවෙයි ඔටර්ස් හෙවත් දියබල්ලොත් වඳ කළා. මේ මොනවා කළත් අපේ වී ගොවිතැන රජයෙන් යැපෙන, ඒ කියන්නේ වී ගොවිතැනට කිසි සම්බන්ධයක් නැති ජනතාවකගේ බදු මුදලින් යැපෙන තත්වයෙන් ඉහළට ඔසවන්න අපට තාම බැරි වුණා. පරිසරය විනාශ කරගත්ත එක ඇරෙන්න වෙන කිසිදු ජයග්‍රහණයක් දිනා ගන්න අපට බැරි වුණා. අපි මේක වෙන විදියකට පරිකල්පනය කර ගත්තේ නැතිනම්, මේ උගුලෙන් ගැලවෙන්න අපට බැහැ.
ලංකාවේ වී ගොවිතැන රැක ගන්න නම්, අඛණ්ඩව පවත්වාගන යන්න නම්, ඒක පැරණි සංස්කෘතික අරුතින් නගා සිටවන්න ඕනේ. සාම්ප්‍රදායික වී, සාම්ප්‍රදායික වගා ක්‍රමවලට නැවත යන්න ඕනේ. ඒවා පරිසර හිතකාමීයි. ස්වභාව ධර්මයත් එක්ක සහජීවනයෙන් කෙරෙන ඒ ගොවිතැන පරිසර සමතුලිතතාව රැකගෙන කළ එකක්.
වී ගොවිතැන නම් ඒ සංස්කෘතික ක්‍රියාකාරකම සංදර්ශනාත්මකයි. ඒක ඇතුළේ කවි ගායනා තියෙනවා, නැටුම් තියෙනවා, චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර තියෙනවා. කුඹුර හාන්න එක ජාතියක කවි. ගොයම් හිටවන්න නෙලුම් කවි. කපන්න වෙනම කවි. බැත පාගන්න වෙනම කවි. දැන් ඒ මොකවත් නැතුව හැමදෙයක් ම කඩිමුඩියේ කරන්න ‘සුනාමි’ මැෂිම තියෙනවා. ඒ නමේම තියෙනවා විනාශය. සාම්ප්‍රදායික ගොවිතැනෙහි අන්තර්ගත සමස්ත සංස්කෘතික ක්‍රියාකාරකමයි විකුණන්න ඕනේ. වී වෙනුවට සමස්ත වී ගොවිතැනම වෙන විදියකට පැකේජ් කර වෙළඳම් කරන විදියක් හිතන්න වෙනවා. ඒකටයි මිලක් නියම වෙන්න ඕනේ.
මේ සංස්කෘතික කටයුත්ත නරඹන එකම, විඳින එකම ආස්වාදයක්. ඒකට නරඹන්නන් ආකර්ෂණය කරගන්න පුළුවන්. ඒ වින්දනය සඳහා මිලක් ගෙවන්න සූදානම් ඕන තරම් පිරිස් ඉන්නවා. ඒ සඳහා එය සංචාරක කර්මාන්තය එක්ක බද්ධ කරන්න ඕනේ. එවැනි වගාවකින් ලැබෙන අස්වැන්නට වෙන වටිනාකමක් තියෙනවා. සාමාන්‍ය සහල් වෙළඳපොලේ නෙවෙයි. සුවිශේෂ වෙළඳපොලක. ඒ සඳහා වැඩි මිලක් ගෙවන පාරිභෝගික පිරිසක් ජාතික වශයෙනුත් ජාත්‍යන්තර වශයෙනුත් හොයා ගන්න පුළුවන්.
මේ ප්‍රශ්නය විසඳන එක ඒ විදියටයි පරිකල්පනය කරගන්න ඕනේ කියලයි මට හිතෙන්නේ. නැත්නම් හැමදාම හාල් පාරිභෝගිකයි, ගොවියයි දෙන්නම මාෆියාවක බයිට් ලෙස ගොදුරු වෙන එක විතරයි වෙන්නේ.
