අනිද්දා පුවත්පතට වසරක් පිරීම නිමිත්තෙන් බණ්ඩාරනායක අනුස්මරණ ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේ පැවති ‘2020න් එහා ශ්‍රී ලංකාව’ යන මැයෙන් යුතු කතිකාවේදී ඉදිරිපත් කළ කෙටි දෙසුම්වල සංක්ෂිප්ත සටහන් මෙහි පළවේ. එහිදී මහාචාර්ය ජයදේව උයන්ගොඩ දේශපාලනය පිළිබඳවත්, ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිනි දීපිකා උඩගම ස්වාධීන කොමිෂන් සභා පිළිබඳවත්, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී එම්.ඒ. සුමන්තිරන් ශ්‍රී ලාංකික ජාතිය ගොඩනැඟීම පිළිබඳවත්, නීතිඥ ජාවිඞ් යූසුෆ් මුස්ලිම් ජනතාවගේ දේශපාලන අනාගතය පිළිබඳවත්, ජනාධිපති නීතිඥ ජේ.සී. වැලිඅමුණ නීතිය පිළිබඳවත්
අදහස් දැක්වූහ.
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කතිකාව
ගැඹුරු කළ යුතුයි
අප්‍රේල් 21 වැනිදා ඛේදවාචකයෙන් පස්සේ තහවුරු වෙන කාරණය තමයි ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ගමන්මඟ ගැන සම්පූර්ණයෙන්ම අපි අලුතින් සිතිය යුතුයි කියන එක. ලංකාවේ වර්තමාන දේශපාලන අර්බුදය විසින් අපට කියාදෙන පාඩම් කවරේද කියා ගැඹුරෙන් කල්පනා කරලා බලන්න වෙනවා.
මා කැමතියි පහුගිය පාස්කු ඉරිදා ඛේදවාචකයේ පසුබිම තුළින් මතුවෙන වැදගත් දේශපාලන පාඩම් දෙකක් ගැන ඔබ සමඟ අදහස් හුවමාරුවක යෙදෙන්න.
එයින් අප ඉගෙනගත යුතු පළවැනි පාඩම තමයි ප්‍රජාතන්ත්‍රීය, ව්‍යවස්ථාමය සහ ආණ්ඩුකරණ රාමුවක් තුළ රාජ්‍යකරණයේ ස්ථාවරභාවයක් ඇති කිරීමට අප රටේ ජනාධිපතිතුමා, අගමැතිතුමා සහ කැබිනට් මණ්ඩලය සාමූහික ප්‍රයත්නයක් දැරිය යුතුයි කියන එක. මේ ප්‍රධානීන්ගේ ප්‍රතිචාරවල ප්‍රධාන ප්‍රවණතා තුනක් තිබුණා. පළවැනි ප්‍රතිචාරය තමයි, අන්‍යයන්ට දොස් පැවරීම. දෙවැන්න තමයිථ අපි කිව්වා නේද කියන ප්‍රතිචාරය. තෙවැන්න තමයි, අප දැනසිටියේ නැත කියන ප්‍රතිචාරය. එහෙම නෙවෙයි, මෙයට වඩා ගැඹුරින් ලංකාවේ දේශපාලන අර්බුදයේ පැතිමාන පිළිබඳ සාකච්ඡාවක් අප සමාජයට යා යුතුයි.
දෙවැන්න තමයි, පසුගිය කාලයේදී අප රටේ තිබුණු සාමය මොනතරම් බිඳෙනසුලුද කියන එක. බොහෝදෙනෙක් හිතුවා පසුගිය අවුරුදු 10 තුළ යුද්ධය නොතිබුණු නිසා ලංකාවේ සාමය ඇතිවුණාය කියලා. එහෙත් මෙම සිදුවීම් දෙස ගැඹුරු ලෙස බලද්දී අපට පෙනෙන්නේ සාමය කියලා තිබුණේත්, තිබෙන්නේත් ඉතාම බිඳෙනසුලු, කැඩෙනසුලු මතුපිට සාමයක්ය කියන එක. සමාජ විද්‍යාත්මක ශාස්ත්‍රීය භාෂාවෙන් කීවොත් අපේ රටේ තිබුණේ ‘නිශේධනීය සාමයක්’. නිශේධනීය සාමය කියන්නේ යුද්ධය නැතිවීම නිසා රටේ තිබුණු සාමයක්. ඊට වඩා රටකට අවශ්‍ය වෙන්නේ සාධනීය සාමයක්. ඒ කියන්නේ රටේ ප්‍රචණ්ඩත්වය, ගැටුම්, සිවිල් යුද්ධ යනාදියට තුඩු දී තිබෙන මූලික හේතු බලා, ඒවාට පිළියම් යෙදීමක්.
ඉදිරි කාලයේ දේශපාලන සාකච්ඡාව තුළදී ජනවාර් ගික කණ්ඩායම් අතර ප්‍රචණ්ඩත්වයෙන් තොරව සාමකාමී සහජීවනය පිළිබඳව කතිකාව අලුත් කිරීම මූලිකම අවශ්‍යතාවක් ලෙස සලකන්නට සිදුවෙනවා. ඒ වගේම ඉදිරි කාලය තුළ ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සහ රාජ්‍ය ආරක්ෂාව පිළිබඳව ගැඹුරු සාකච්ඡාවකට යා යුතුයි. පසුගිය දවස් දහය තුළම මේ රටේ ඇතිවුණු එක්තරා ප්‍රබල මතයක් තමයි මානව අයිතිවාසිකම් රාජ්‍ය ආරක්ෂාවට තර්ජනයක්ය කියන එක. රාජ්‍ය ආරක්ෂාව, පුරවැසි ආරක්ෂාව තහවුරු කරන්න නම් මානව හිමිකම් හා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය එයට බාධාවක් විය හැකි බව.
ඒ කතිකාවට මහජන සහයෝගයත් ලැබෙන්න පුළුවන්. විශේෂයෙන්ම මෙම මැතිවරණ වසරේදී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට එරෙහිව ජාතික ආරක්ෂාව හා මානව අයිතිවාසිකම්වලට එරෙහිව ජාතික ආරක්ෂාව, නීතියේ ආධිපත්‍යය නොව ජාතික ආරක්ෂාව කියන කතිකාව ඉදිරියට එන්නට හොඳටම තියෙන්න පුළුවන්.
සමහර අය හිතන්න පුළුවන් මැතිවරණ දිනන්නට නම් මෙම කතිකාව ඉදිරියට දමන්න සිදුවෙන බව.
පසුගිය කාලය තුළ ලිබරල්වාදය නමැති මවාගත් සතුරාට දැඩි ලෙස පහර ගැසුවේත් මේ සඳහා අවකාශය හා මතවාදීමය පසුබිම සකස් කිරීමටයි. මම හිතන්නේ ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී බලවේග විසින් බාරගත යුතු අභියෝගයක් තිබෙනවා. ඒ තමයි ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පරිවර්තනය පිළිබඳ මහජන සාකච්ඡාව හා කතිකාව දැනට පවතින මතුපිට තත්වයෙන් නැතිව ඊට වඩා ගැඹුරට ගෙනයන්න. 2015 දී බලයට පත්වූ යහපාලන ආණ්ඩුවට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාමුව ගැන අවබෝධයක් නැතිවීම තුළත් අපි දැක්කේ ඒ සංවාදය ගැඹුරු සංවාදයක් නොවීමේ ප්‍රශ්නය.
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පිළිබඳ කතිකාව ලංකාවේ වර්තමාන තත්වයට ගැළපෙන ලෙස අලුත් කළ යුතුයි. උදාහරණයක් විදියට අපට කියන්න වෙනවා ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආණ්ඩුක්‍රමය නිසි ලෙස ස්ථාපනය කිරීම රාජ්‍යය දුර්වල කිරීමක් නොවේය කියන එක. අද තියෙන තර්කය තමයි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තහවුරු කිරීම රාජ්‍යය දුර්වල කිරීමක් බව. එහෙම නෙවෙයි, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තහවුරු වෙන්නේ රාජ්‍යය තුළින්. ■
පුරවැසියන් ඉදිරියට ආ යුතුයි
අප්‍රේල් 21 ඛේදවාචකය නිසා අපි හැමෝම කම්පනයට පත්වෙලා ඉන්නේ. එහෙත් මෙම අවස්ථාවේදී මම අපේ රටේ ජනතාවට ප්‍රණාමය පුද කරන්න ඕනෑ. මොකද මෙම අවස්ථාවේ බලාපොරොත්තු වුණ බිහිසුණුම දේ තමයි නොයෙකුත් ප්‍රතිප්‍රහාර සහ ප්‍රතිප්‍රචණ්ඩත්වයක් ඇතිවෙලා විශාල ව්‍යසනයක් ඇතිවේවිද කියන එක. එහෙත් අපේ සහෝදර ජනතාව ඉතාමත් වගකීමෙන් කටයුතු කළ බව පෙනෙන්නට තියෙනවා.
මහාචාර්ය උයන්ගොඩ මහතා පෙන්වූ විදියට දැන් නැවතත් මානව හිමිකම් හා රාජ්‍ය ආරක්ෂාව එකිනෙකට පරස්පර දේවල්ය යන මතය ඉදිරිපත් වෙලා තියෙනවා.
එහෙත් අපට මානව හිමිකම් හීන කරන්න ඕනෑ නම්, මානව හිමිකම් ආරක්ෂාව දුර්වල කරන්න ඕනෑ නම්, ස්වාධීන ආයතන දුර්වල කරන්න ඕනෑ නම්, අධිකරණය දුර්වල කරන්න ඕනෑ නම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැන කතාකරන්නත් බැහැ. ස්වාධීන ආයතන නැතිව, ජනතාවගේ මානව හිමිකම් ගැන කතාකරන්නේ නැතිව අපි කතාකරන්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් ගැනද. ඒවා නැතිනම්, අපි කතාකරන්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ආටෝප ගැන පමණයි. ඒ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාමුවට මානව හිමිකම් අයිති නැතිනම්, සංවරණ හා තුලන ක්‍රමයක් අයිති නැත්නම් ඒක ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් වෙන්නේ කොහොමද.
අප ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමය අපේ රාජ්‍ය ක්‍රමය හැටියට තෝරාගෙන තිබෙනවා නම් ඒකේ මූලික මූලධර්ම පිළිබඳව බොහොම වගකීමෙන් අදහස් ප්‍රකාශ කළ යුතුයි.
දේශපාලන න්‍යායන්ට අනුව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය රැඳිලා තියෙන්නේ ජනතා පරමාධිපත්‍යය මත. ඒ මත කටයුතු කරලා ඡන්දවලදී අපි සදාගන්නා සමාජ සම්මුතිය තමයි ප්‍රධානම වශයෙන් වැදගත් වෙන්නේ. කෙනෙක්ට කිව හැකියි ඕවා ලස්සන න්‍යායවල් පමණක් බව. ඒවායින් වැඩක් නැති බව. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය න්‍යාය මත නොවේ නම් කුමක් මතද පිහිටුවන්නේ.
අද රාජ්‍ය ආරක්ෂාව ගැන කතාකරද්දී අපි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැන නැවත හෙට්ටු කරන්න උත්සාහ කරනවා. ඒක ලොකු ප්‍රශ්නයක්. මේ සමාජ සම්මුතිය තුළ කොන්දේසි සහගතව මහජන නියෝජිතයන් ලබාගත් බලය කොන්දේසි කඩකරමින් පාවිච්චි කරනවා නම් ජනතාවට සහනයක් තියෙන්න ඕනෑ. ඉතාමත්ම අත්තනෝමතික ලෙස බලය පාවිච්චි කරනකොට මිනිස්සුන්ට සහනයක් තියෙන්න ඕනෑ. ඒ සහනය වෙනුවෙන් තමයි අධිකරණය හා ස්වාධින කොමිෂන් සභා පිහිටුවලා තියෙන්නේ. ඒක මූලිකම සිද්ධාන්තයක්. අපි අහන්න ඕනෑ ප්‍රශ්නය තමයි තමන්ට යම්කිසි විදියක වින්නැහියක් වුණොත් අධිකරණය ස්වාධීන නැතිනම්, කොමිෂන් සභා ස්වාධීන නැතිනම් පුරවැසියන් සහනයක් පතා යන්නේ කොහේටද. අපි දන්නවා ආයතනයක් විදියට දුර්වල වුණාම ජනතාවට හානියක් වෙනකොට ඔවුන්ට අවසානයේදී ඉතිරි වෙන්නේ දේශපාලන බලධාරීන්ගේ පිහිට, අනුකම්පාව පතන්නයි. වෙන අයට අදාළව කතාකරද්දී මේ ආයතන අවශ්‍ය නැති බව කෙනෙක් කියන්න පුළුවන්. ඒත් අපි හැමවෙලාවෙම මේ ආයතන ගැන කල්පනා කරන්න ඕනෑ වෙන අයට අදාළව නෙවෙයි. තමන්ටම අදාළව. මට මේ ආයතන අවශ්‍යද කියන ප්‍රශ්නය අහන්න ඕනෑ. මට අවශ්‍ය නම් අනෙක් අයටත් අනිවාර්යයෙන්ම අවශ්‍ය විය යුතුයි.
පරිණත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාජ්‍ය ක්‍රමයක මූලිකත්වය ලැබෙන්නේ ආයතවලට හා පද්ධතිවලට. එවැනි පද්ධතියක පුද්ගලයෝ වැදගත් වෙන්නේ නැහැ. චරිත යනවා, එනවා. එහෙත් ආයතන හා පද්ධති තමයි වැදගත් වෙන්නේ. ඒත් දුර්වල ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටවල ලක්ෂණය තමයි පුද්ගල චරිත බොහොම බලසම්පන්න වෙනවා. ඒත් ආයතන සහ පද්ධති දුර්වල වෙනවා. ඉතින්, පුරවැසියන් විදියට අපේ මූලිකම යුතුකම තමයි ආයතන සහ පද්ධති ඉතා ශක්තිමත්ව නිර්මාණය කරන එක.
මම දකින විදියට නම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තහවුරු කරගැනීමට, මානව හිමිකම් ශක්තිමක් කරගැනීමට මූලිකත්වය දැරිය යුත්තේ පුරවැසියන්. අපි හාන්සිපුටු විචාරකයන් පමණක් නම් ශක්තිමත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් ගොඩනඟාගැනීම අසීරුයි. මෙතැන ඉන්නේ වැඩිහිටියන්. අපි කරන හැමදේකම ඵලවිපාක විඳින්න වෙන්නේ ඊළඟට එන පරම්පරාවලට. ඒ නිසා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වෙනුවෙන් පුරවැසියන් ඉදිරියට ආ යුතුයි. ■
පැරණි නීති
ප්‍රතිසංස්කරණය
කළ යුතුයි
ජේ.සී. වැලිඅමුණ
අධිකරණ ක්ෂේත්‍රය හා නීතිය දෙස බලද්දී, පෙනෙන්නේ 2020න් එහාට ප්‍රතිසංස්කරණ ගැන හිතන්න වෙලා තියෙන බව. අපි අද ශතවර්ෂයකට එහා පැරණි නීති එක්ක තමයි අනාගතය දකින්න උත්සාහ කරන්නේ. නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම ගැන කතාකරද්දී, ඒ කියන්නේ දූෂණ විරෝධයක් හෝ සාමාන්‍ය අපරාධ මර්දනය කිරීම ගැන කතාකරද්දී හැම වෙලේම අපි හිතන්නේ පොලීසිය වැනි රජයේ නිලධාරීන් දැන් පවතින නීති ක්‍රියාත්මක කරලා අපරාධ පාලනය කරන්න පුළුවන් බව. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ආරක්ෂා කරගෙන, මානව හිමිකම් රැකගනිමින් ප්‍රධාන නීති හැම එකක්ම නව යුගයට ගැළපෙන ආකාරයට සකස් කිරීම තමයි ප්‍රධානම වශයෙන් අපට තියෙන අභියෝගය. රටේ තියෙන හැම ප්‍රශ්නයකටම පාහේ උත්තර තියෙන්නේ එතැන. මා කියන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ වෙනසක් පමණක් නොවෙයි. සිවිල් නීතිය, අපරාධ නීතිය ඇතුළු සියලු නීති ප්‍රතිසංස්කරණය කළ යුතුයි.
උදාහරණයක් විදියට නඩු කල්යෑම ගැන කතාකරන්න පුළුවන්. නඩු කල්යෑම පිළිබඳ වගකීම විනිසුරුවරුන්ට හා නඩුකාරවරුන්ට දාලා නඩු කල් යන්නැත්තේ ඇයි කියලා අහන්න ලේසියි. එහෙත් ගැඹුරෙන් කල්පනා කරලා බලනකොට ඒ සඳහා සුදුසු වාතාවරණයක් තියෙනවාද කියන ප්‍රශ්නය එනවා. අපි දැකලා තියෙනවා පසුගිය වසර කිහිපය තුළ යම් දුරකට ආයතන ස්වාධීන වුණා. ඒත් අපි හිතන්නේ නැහැ අපේක්ෂා කළ මට්ටමට ළඟා වී තිබෙන බව. අපි එක් උදාහරණයක් කීවොත් පොලීසියේ මොන අඩුපාඩුකම් තියෙනවා. එහෙත් සී.අයි.ඩී.ය වගේ ආයතන තුළ අපි මෙතෙක් නොදුටු ආකාරයේ ස්වාධීනත්වයක් දුටුවා.
දැන් බුද්ධි අංශ අකර්මණ්‍ය කළ බව කියනවා. එය 19 වැනි සංශෝධනයේ තිබුණු දුර්වලතාවක් බව කියනවා. ඔය බුද්ධි අංශවලට සම්බන්ධ නඩු පිළිබඳව විශේෂ අවධානයකින් සිටින කෙනෙක් විදියට අත්අඩංගුවට ගත් චූදිතයන් ප්‍රමාණය 25 දෙනෙකුට වඩා අඩු බව පෙන්වන්න ඕනෑ. එහෙත් 12,000කට අධික නිලධාරීන් සංඛ්‍යාවක් ඍජුව සහ වක්‍රව බුද්ධි අංශ සමඟ වැඩ කරනවා. මේ කතාකරන 25 දෙනා විතරයි බුද්ධි අංශවල දේශපාලනය කරලා, ඒ අංශවල කීර්තිය නැති කළේ. ඒ අය සම්බන්ධයෙන් බුද්ධි අංශ කියලා කතාකරමින්, ත්‍රස්තවාදයට එරෙහි අරගලය පවා ගොනු කරන්නේ ඇයි? දේශපාලන වාසි ගැනීමට. මම හිතන්නේ නම් ජාතික ව්‍යසනයකදී දේශපාලන වාසි ගන්නා කෙනෙක් ඒ ව්‍යසනය ඇතිකරපු ත්‍රස්තවාදියෙකු තරම්ම භයානකයි. අපි ලෝකය පුරාම ඒක දැකලා තියෙනවා.
ඉදිරියට එන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ රාජ්‍යයේ බල කේන්ද්‍රය තියෙන්නේ කොතැනද කියන එක වැදගත්. බල කේන්ද්‍රය ආයතන හතක අටක තියෙන්න බැහැ. ඒකත් රාජ්‍යයක් ඉදිරියට ගෙනයන්න බැරිවෙන්නට එක හේතුවක්. ඒ වගේම බල කේන්ද්‍රය සාමාන්‍ය මිනිසුන්ට වැදගත් වෙන්නේ ඒක කොතෙක් දුරට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී බැම්මකින් බැඳලා තියෙනවාද කියන එක මත.
අපි පහුගිය අවුරුදු පහේදී දැක්කා රාජ්‍ය සේවය අකර්මණ්‍ය වූ බව. ඒ අකර්මණ්‍ය වීමට හේතු රාශියක් තිබුණා. කෙනෙක් කිව හැකියි දේශපාලන ඇඟිලි ගැසීම් නිසා මෙසේ වෙලා තියෙනවා කියලා. ඒත් ඒක දේශපාලන ඇඟිලි ගැසීම්වලින් ඔබ්බට ගිය තත්වයක්. දේශපාලන අධිකාරියේ නියෝග නැතිව රාජ්‍ය සේවයේ බොහෝ තැන් කටයුතු කරන්නේ නැහැ. අපි බරපතළම නිදර්ශනය දැක්කේ 21 වැනිදා ප්‍රහාරය ගැන රාජ්‍ය බුද්ධි අංශයේ තොරතුරු තිබුණත්, දේශපාලන අධිකාරිය නියෝග නොදුන් බව කියද්දී. තොරතුරු තිබුණා නම් රාජ්‍ය බුද්ධි අංශයට ඒ පිළිබඳව කටයුතු කරන්න බැරි ඇයි. බුද්ධි අංශවල තොරතුරු ගන්නා අයත් රජයේ සේවකයෝ. ඔවුන්ට රාමුවෙන් පිට ගිහින් මේ තත්වය වළක්වාගන්න පුළුවන්කම තිබුණා. රාමුවෙන් පිට යන්නට නීතියෙන් බාධාවක් තියෙන බව මම හිතන්නේ නැහැ. එහෙම බාධා වෙන්න පුළුවන් රාමුවෙන් පිට ගිහින් නීතිවිරෝධී වැඩ කරන අයට. ■
අපට සමාජ සම්මුතියක් නෑ
අප්‍රේල් 21 වැනිදා සිදුවීම් අපේ සිත්වල තවමත් දරුණු ලෙස තැන්පත් වී තිබෙනවා. කිසිම සංවාදයක් එය මඟහැර සිදුවෙන්නේ නැහැ. දශක තුනක් තිස්සේ උතුරු නැගෙනහිර පැවති හිංසනයෙන් පිරුණු යුද්ධය නිසා අපගේ දෙපා සිරකර තැබුවා. ඒ දිනවල අපි මේ ප්‍රශ්න ගැඹුරු හා අර්ථාන්විත ආකාරයකින් විසඳාගන්නට කල්පනා කළා. එහෙත් ගැටුම් අවසාන වූ විගස අපි හිතුවා දැන් ඒ ප්‍රශ්න ගැන කතාකළ යුතු නැති බව. දිගටම අපි ඒ ප්‍රශ්න විසඳාගත යුතු බව කටවචනයෙන් කීවා තමයි. ප්‍රශ්නය විසඳුණේ නැති බව වචනයෙන් කීවා තමයි. එහෙත් එය සිදුකළ යුතු බව හදවතින් හිතුවේ නැහැ. අපට මේ පීඩනය දැනුණේ නැහැ.
අපට රටක් ලෙස එකට ජීවත්වෙන්නට නම් අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම නිශ්චිත මූලික වටිනාකම් වෙත ගමන්කළ යුතු බව මේ සිදුවීමෙන් පසුව අවබෝධ කරගන්නට සිදුව තිබෙනවා. අප ඒ මූලික වටිනාකම්වලට එකඟ නොවුණෝතින් අපි විනාශයි. අපව විනාශ වේවි. එහෙම වුණොත් අපට අනිද්දාවක් නැහැ. හෙටක්වත් නැහැ.
අපි ඒ මූලික වටිනාකම් මොනවාද කියලා එකඟ වී තිබෙනවා. එවන් එක් එකඟතාවක් තමයි සියලු පුරවැසියන්ගේ සමානාත්මතාව. සියලු පුරවැසියන් සමාන බව රටක් විදියට පිළිගන්නවා නම් ව්‍යවස්ථාවෙන් ඒක නිරූපණය වෙන්න ඕනෑ.
2015 ජනවාරියේදී පරිසමාප්තියට ආ දැවැන්ත ව්‍යාපාරයක් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වටිනාකම් ඉදිරියට ආවා. 19 වැනි සංශෝධනය එහි එක් ප්‍රතිඵලයක්. ඒත් මට මතකයි 19 වැනි සංශෝධනය සම්මත වෙද්දී පාර්ලිමේන්තුවේදී නැවත නැවතත් දුන් සහතිකයක් තමයි එය තාවකාලික පියවරක් පමණක් බව. අගමැතිවරයා එය දෙවතාවක් කීවා. කමිටු අවස්ථාවේදී එවකට අධිකරණ ඇමති විජේදාස රාජපක්ෂ මෙය තාවකාලික පියවරක් බව නැවත නැවතත් කීවා. නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් බිහිකරගන්නා තෙක් පමණක් මෙය ක්‍රියාත්මක වෙන බව කීවා.
අපි නව ව්‍යවස්ථාවක් ගැන කතාකරන්නේ ඇයි?ආචාර්ය උඩගම මහජන සම්මුතියක් ගැන කතාකළා. අපේ රටේ සමාජ සම්මුතියක් නැති බව මම මීට කලිනුත් බොහෝ අවස්ථාවල කියා තිබෙනවා. පසුගිය වර්ෂය තුළදී නව ව්‍යවස්ථාව ගැන අදහස් දැක්වීම්වලදී මම ඒ බව කීවා. අපි ගමෙන් ගමට ගිහින් මෙය ප්‍රකාශ කළා. සිංහල ප්‍රදේශවලට ගිහින් මේ බව කීවා.
සමාජ ගිවිසුමක් තවමත් නැහැ. ශ්‍රී ලංකාවේ දෙමළ ප්‍රජාව තවමත් එක රටක් තුළ ජීවත්වීමට එකඟ වී නැහැ. මේ ප්‍රකාශයෙන් ඔබ පුදුම විය හැකියි. එහෙත් සැබෑව එයයි. ඔවුන් ලංකාවේ පැවති එකදු ව්‍යවස්ථාවකටවත් එකඟ වී නැහැ. ඒ ව්‍යවස්ථා සම්පාදනයට සම්බන්ධ වී නැහැ. ඉතින් අපට සමාජ සම්මුතියක් තිබෙන බව කියන්නේ කෙසේද.
අපි පසුගිය වසර තුනහමාර තුළ නව ව්‍යවස්ථාවකින් ඇති කරගන්න උත්සාහ කළේ එම සම්මුතියයි. හැම පාර්ශ්වයෙන්ම පාහේ එයට සහභාගිත්වයක් දැක්වුවා. එය මූලික කෙටුම්පතක් දක්වාත් ගමන් කළා. එහෙත් එය සම්මත කරගැනීම වෙනුවෙන් දේශපාලන වුවමනාවක් තිබුණේ නැහැ.
සමානාත්මතාව පිළිබඳ මූලික සංකල්පය වෙනුවෙන්වත් සමාජ සම්මුතියක් තවම නැහැ.
ඒ යෝජිත ව්‍යවස්ථාවේ වුණත් සමානාත්මතාව පිළිබඳ මූලික සංකල්පවලට සම්පූර්ණ එකඟත්වය ලැබුණේ නැහැ. මට මතකයි මම පාර්ලිමේන්තුවේදී කීවා බෞද්ධාගමට ප්‍රමුඛස්ථානය දෙන බවට වූ වගන්තියට එකඟ නැති බව. මොකද එය සමානාත්මතාව පිළිබඳ මූලධර්මයට නොගැළපෙන නිසා. ඒ වුණත් බහුතරයට ඕනෑ එය නම්, ඒ ගැන සලකා බලන්න සූදානම් බව මම කීවා. ඒ අඩුපාඩු සහිතව වුණත් මෙය ඉදිරියට යා යුතු නිසා.
ඒ ප්‍රකාශය නිසා මම දෙමළ ජනතාවගේ දැඩි විරෝධයට ලක්වුණා. ඒ නිගමනයට එන්න ඔබ කවුද කියලා මගෙන් ප්‍රශ්න කළා. අපි දෙවන පන්තියේ පුරවැසියන් බව කියද්දී, එයට එකඟවුණේ කොහොමද කියලා මගෙන් ප්‍රශ්න කළා. ඔවුන්ට සාධාරණ තර්කයක් තියෙනවා. අපි අපෙන්ම ප්‍රශ්නයක් අහගන්න ඕනෑ පුරවැසියන් සියලුදෙනාම සමාන බවට අපි අවංකව එකඟ වී තිබෙනවාද කියලා. සියලු පුරවැසියන් සමාන නොවෙන තාක් මේ රටට හෙටක් හෝ අනිද්දාවක් නැහැ. ■
වෛරී ප්‍රකාශ නැවැත්විය යුතුයි
අප මේ මුණගැසෙන්නේ ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ දැවැන්තම සංවේගජනක අත්දැකීමකට ලංකාව මුහුණදී තිබුණු අවස්ථාවක. මුස්ලිම් සමාජය පැත්තෙන් කතාකළොත්, 2012 වර්ෂයේ සිට මුසල්මානුවන් සිය ප්‍රජාවට පිටින් ආ අභියෝගවලට මුහුණදුන්නා. හලාල් ප්‍රශ්නය, අලුත්ගම ප්‍රශ්නය ආදි අභියෝග තිබුණා. 2015 ජනවාරි මාසයෙන් පසුව මුස්ලිම් ප්‍රජාව මෙන්ම රටේ සුළුතර ජනකොටස් මඳක් සැහැල්ලුවෙන් හුස්ම ගන්නා තත්වයට පත්වුණා. එහෙත්, වැපිරූ වෛරයේ බීජ දිගන වැනි සිදුවීම්වලින් මතුව ආවේ පසුකාලීනවයි.
අද මුස්ලිම් සමාජයට අභියෝගය එල්ලවී තිබෙන්නේ තම ප්‍රජාව තුළින්මයි. පුද්ගලයන් කණ්ඩායමක් කතෝලික ප්‍රජාව ඇතුළු අනෙකුත් මනුෂ්‍යයන්ට දරුණු ත්‍රස්තවාදී ක්‍රියාකාරකම්වලින් හිංසා පමුණුවා තිබෙනවා. මෙම ත්‍රස්ත ක්‍රියාවලට හා එවැනි මතවාදවලට සම්බන්ධ පිරිස මම දකින්නේ නොමඟ ගිය සුළු පිරිසක් ලෙස. ඔවුන් නියෝජනය කරන්නේ මුස්ලිම් ජනතාවගේ පොදු මතය නොවෙයි. ඔවුන්ගේ ත්‍රස්ත ක්‍රියාව මුස්ලිම් ජනතාවගේ දුක් ගැනවිලි මත පදනම් වූ ක්‍රියාවක් නොවෙයි. අඩු තරමේ ලංකාවේ මුස්ලිම් ජනතාවට තිබෙනවායැයි මවාගත් ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු සැපයීමක් ලෙසවත් මෙම ක්‍රියාව අර්ථකථනය කළ නොහැකියි. මෙම තනි පුද්ගලයන් හා මුස්ලිම් ජනතාවගේ දුක්ගැනවිලි අතර කිසිදු සම්බන්ධයක් ගොඩනංවන්නටවත් හැකියාවක් නැහැ. අනෙක් අතට සමස්තයක් ලෙස මුස්ලිම් ජනතාව වචනවලින් පමණක් නොව ක්‍රියාවලින්ද මේ ත්‍රස්ත ක්‍රියාවට විරෝධය පළ කළා.
එමෙන්ම මෙම පුද්ගලයන් ගැන තොරතුරු බුද්ධි අංශවලට මුස්ලිම් ප්‍රජාව ලබාදී තිබෙනවා. පසුගිය වසර තුනක කාලය තුළදී අඩුම තරමේ මෙම පුද්ගලයන්ගේ නම්ගම් ඇතුළු විස්තර ලබා දී තිබෙනවා. ඇතැම් කණ්ඩායම් වීඩියෝ පවා ලබාදී තිබෙනවා.
ආණ්ඩුවක් මෙවැනි අවස්ථාවල වැදගත් කාරණා දෙකක් පිළිබඳ අවධානය යොමු කළ යුතුයි. පළමුවැන්න තමයි නීතියේ ආධිපත්‍යය තහවුරු කිරීම. දෙවැන්න තමයි වෛරී ප්‍රකාශ නැවැත්වීම.
යම්කිසි කෙනෙක් නීතිය කඩ කළහොත් ඔහු අයත් වන්නේ කුමන ජනවර්ගයකට වුව, කුමන සමාජ බලයක් හා තත්වයක් තිබුණා වුව නීතිය ක්‍රියාත්මක විය යුතුයි. එවැනි අය අධිකරණය ඉදිරියට ගෙන ආ යුතුයි. මෙම ත්‍රස්ත ක්‍රියාවලට නායකත්වය දුන් පුද්ගලයා මීට පෙර යම් යම් නීතිය කඩකිරීම් සම්බන්ධයෙන් අත්අඩංගුවට ගෙන තිබෙනවා. එහෙත් ඔහු සම්බන්ධයෙන් හරිහැටි නීතිය ක්‍රියාත්මක වී නැහැ. වෛරී ප්‍රකාශ විසක් ලෙස ගලායෑමෙන් තමයි මිනිස් හිත් විකෘති වෙන්නේ. විකෘතියක් ලෙස නොවේ නම් මේ බෝම්බ තමන් ගේම දරුවන් සිටින තැන්වලදි පුපුරවාගැනීම අපි පැහැදිලි කරගන්නේ කොහොමද.
අනෙක් පැත්තෙන් මෙවැනි ක්‍රියාවකදී රජයේ ප්‍රතිචාරය විය යුත්තේ කුමක්ද කියන කාරණය ගැනත් කතාකිරීම වැදගත්. අපි මේ ප්‍රශ්නය තවත් වර්ධනය වෙන අන්දමේ ක්ෂණික ප්‍රතිචාර නොදැක්විය යුතුයි. මම එක් උදාහරණයක් කීවොත් මෙම ක්‍රියාවලින් පසුව ජාතික තවුහිද් ජමාත් නම් සංවිධානයක නමක් අහන්න ලැබුණා. එහෙත් ජාතික තවුහිද් ජමාත් කියන්නේ අපි මීට පෙර කිසිදා අසා නැති සංවිධානයක්. එහෙත් මේ සංවිධාන නාමය තහනම් කළ විගස එයට හඳුනා ගැනීමක්, වටිනාකම් ලබාදෙනවා. ඔවුන්ව සංවිධානයක් ලෙස හඳුනාගැනීමක් වෙනවා. මේ සිදුවීමෙන් පස්සේ රට පැවතුණේ සාමකාමීව. මනුෂ්‍ය හැඟීම් පෙනෙන්නට තිබුණා. කේන්තිය, සැකය, ශෝකය දකින්න ලැබුණා. එහෙත් හිංසනයක් මතු නොවී රට පැවතුණා. එයින් කාරණා දෙකක් පැහැදිලි වෙනවා. එක් පැත්තකින් අපි ජාතියක් ලෙස පරිණතභාවයට පත්වෙමින් සිටිනවා. අනෙක් පැත්තෙන් මේ රජය පටන්ගත් සංහිඳියා ක්‍රියාවලිය යම් තාක් දුරකට හෝ ක්‍රියාත්මක වී තිබෙනවා. එහි අඩුපාඩු රැසක් තිබෙන බව අපට හඳුනාගත හැකියි. එහෙත් ඇතැම් විට ඒ පණිවුඩය යම් ආකාරයකින් සමාජයේ අනෙකුත් ස්ථරවලට යන්නට ඇති.
මම හැමවිටම විශ්වාස කරනවා ශ්‍රී ලංකාව කියන්නේ සහජීවනය පිළිබඳ හොඳ උදාහරණයක් බව. සිංහල රජවරුන්ගේ කාලවල ඉඳලා අපි එකට ජීවත්වුණා. පුංචි ප්‍රශ්න තියෙන්න ඇති. එහෙත් අපි එකිනෙකාට ගරු කරමින් ජීවත්වුණා. පසුගිය අවුරුදු ගණනාවේදී තමයි ප්‍රශ්න ඇතිවුණේ. අපි කලින් තිබුණු තත්වයට නැවත යා යුතුයි. මම හිතන්නේ ශ්‍රී ලාංකික ජනතාවගේ බුද්ධිමත්භාවය නිසා නිවැරදි නායකයන් තෝරාගැනීමේ හැකියාවක් අපට ලැබේවි. ■
