මාර්තු 20 වන දින සවස ජිනීවාහි මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ දී ශ්‍රී ලංකාවේ සංහිඳියාව, වගවීම සහ මානව හිමිකම් පිළිබඳව වාර්තාව මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස් මිචෙල් බැෂලේ මහත්මිය ඉදිරිපත් කිරීමෙන් අනතුරුව ඉහළ පෙළේ අන්තර් ක්‍රියාකාරී සංවාදය ආරම්භ විය.
පළමුවෙන්ම ශ්‍රී ලංකා දූත පිරිසේ නායක සහ විදේශ අමාත්‍ය ජනාධිපති නීතිඥ තිලක් මාරපන මහතා විසින් පිළිතුරු කථාව කරන ලද අතර, ඉන් අනතුරුව කවුන්සිලයේ සාමාජික රාජ්‍ය සහ සාමාජිකයන් නොවන රාජ්‍ය වාර්තාව පිළිබඳ තම අදහස් පළ කිරීම සිදුවිය. මේ පිළිබඳව පසුගිය සති දෙක තුළ අප විසින් ප්‍රමාණවත් පරිදි සාකච්ඡා කරන ලදි.
ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් ආයතන සහ රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන විසින් කරනු ලබන මැදිහත්වීම් සඳහා වන අවස්ථාවේදී මුලින්ම අදහස් දැක්වූයේ ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ සභාපතිනි ආචාර්ය දීපිකා උඩගම මහත්මියයි. ඇය කොළඹ සිට වීඩියෝ සබඳතාවක් හරහා කවුන්සිලය ඇමතුවාය.
”ස්වාධීන කොමිෂන් සභා ශක්තිමත් කිරීමට ඇති අවශ්‍යතාව පිළිබඳව මහ කොමසාරිස්වරියගේ වාර්තාවෙහි විශේෂයෙන්ම අඩංගු කර ඇති නිර්දේශය අප කොමිෂන් සභාව විසින් සාදරයෙන් පිළිගනු ලබන්නී” යැයි ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිනිය ප්‍රකාශ කළාය.
ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් පළ වන අදහස් සිංහලට පරිවර්තනය කොට පළ කිරීමේදී මෙන්ම සිංහල බසින් පළ වෙන අදහස් ඉංග්‍රීසි බසින් පළ කිරීමෙහිදීද චේතනාන්විතව හෝ අචේතනාන්විතව, එමෙන්ම උවමනාවක් නැතිකම නිසා හෝ නොහැකියාව හේතුවෙන් මුල් අර්ථය සම්පූර්ණයෙන් විකෘති කරන ආකාරයෙන්, සන්දර්භයෙන් උගුලුවා ප්‍රවෘත්ති සහ ජනමතය නිෂ්පාදනය කරන ශ්‍රී ලංකාවේ ජනමාධ්‍ය මේ පිළිබඳව වාර්තා කළේද වැරැදි ආකාරයටය. නිදසුනක් ලෙස ‘අද දෙරණ‘ ප්‍රවෘත්ති විකාශය තුළ මෙම කරුණ වාර්තා කරන ලද්දේ ‘මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස්වරියගේ ශ්‍රී ලංකාව පිළිබඳ වාර්තාව ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිනිය වන දීපිකා උඩගම මහත්මිය විසින් සාදරයෙන් පිළිගත් බවයි. විදේශ ඇමැති තිලක් මාරපන විසින් එම වාර්තාව පිළිබඳව විවේචනාත්මක ස්ථාවරයක් ගනිද්දී මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව එම වාර්තාව පිළිගනු ලැබීම විවේචනයට ලක් වන සේ වාර්තාකරණය සිදු කරන ලදි. ”ස්වාධීන කොමිෂන් සභා ශක්තිමත් කිරීමට ඇති අවශ්‍යතාව පිළිබඳව මහ කොමසාරිස්වරියගේ වාර්තාවෙහි විශේෂයෙන්ම අඩංගු කර ඇති නිර්දේශය” යන්න මෙහිදී නොසලකා හැරිණි. මෙසේ කරන ලද්දේ මානව හිමිකම් පිළිබඳව මහ කොමසාරිස්වරියගේ වාර්තාව සහ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය විසින් ඉදිරිපත් කළ යෝජනාව ‘රටට සතුරු’ එකක් ය යන මතය, විපක්ෂ නායකවරයා ඇතුළු විපක්ෂයේ සමහර දේශපාලනඥයන් පමණක් නොව ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා විසින්ද පළ කරනු ලදුව එයට පුළුල් මාධ්‍ය ප්‍රචාරයක් ලබා දී ඇති සන්දර්භයක් යටතේය.
ඉන් අනතුරුව සභාපතිනිය පළ කළ අදහස් ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිවාසිකම් ගැන උනන්දු වන සියලුම පුළුල් ප්‍රජාතාන්ත්‍රික බලවේගයන් විසින් ආදර්ශ පාඨයක් සේ පාවිච්චි කළ යුතු රුවන් වැකියකි.
”පසුගිය වසර තුන තුළ අත් පත් කරගන්නා ලද ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජයග්‍රහණ තහවුරු කරගැනීම මේ අවස්ථාවෙහි ඇති වැදගත්ම ප්‍රමුඛතාවය වන බව අපගේ අදහසයි. මෙම ජයග්‍රහණයන් තවමත් ළදරු වියේ පවතින අතර පහසුවෙන් කැඩෙන බිඳෙනසුලුය. එබැවින්, ඒවා දැන් ස්ථාවර වී ඇතැයි සලකා නොසලකා හැරීම නුසුදුසුය.”
පසුගිය වසර තුන හතර තුළ ක්‍රියාත්මක වූ ‘වෙනස සැපද?‘ කියා අසන සහ එම විවේචන හමුවෙහි උකටලී වී ‘දරුවා නෑවීම නිසා අපිරිසිදු වූ වතුර සමග දිය නෑමෙන් පිරිසිදු ව සිටින දරුවාද විසි කිරීමට‘ කල්පනා කරන අය විසින් සැලකිල්ලට ගත යුතු කරුණක් ඇය ඉන් අනතුරුව සඳහන් කරයි.
”අනාගතයේ ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපේක්ෂිත සියලුම ප්‍රගතිශීලී ක්‍රියාමාර්ග රඳාපවතින්නේ පසුගිය අවුරුදු කිහිපය තුළ විවෘත වූ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අවකාශය තහවුරු කර ගැනීම මතය.”
19 වන සංශෝධනය සහ එමගින් ඇති කෙරුණු ස්වාධීන ආයතන සමූහයෙහි ඇති වැදගත්කම ඉන් අනතුරුව ඇය විසින් අවධාරණය කරන ලදි. ”2015 වසරේදී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට කරන ලද 19 වන සංශෝධනයෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඇතිවූ ස්වාධීන ආයතනයන්හි බලපෑම්සහගත ක්‍රියාකාරිත්වය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ශක්තිමත් කිරීමෙහිලා සැලකිය යුතු ලෙස දායක විය. එබැවින්, 19 වන සංශෝධනයට, එමගින් ස්ථාපනය කරන ලද ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවට සහ ස්වාධීන කොමිෂන් සභාවන්ට එරෙහිව -විශේෂයෙන්ම ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවට එරෙහිව- මෑතකදී වැඩි වැඩියෙන් එල්ල කරන ලද ප්‍රහාරයන් පිළිබඳව බරපතළ අවධානය යොමු විය යුතුය. 19 වන සංශෝධනය දුර්වල කිරීම නොකළ යුතු අතර අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම කළ යුත්තේ එය ශක්තිමත් කිරීමය.”
මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස්වරියගේ වාර්තාව මෙන්ම මානව හිමිකම් කවුන්සිලය සම්මත කරගත් යෝජනාවද ලංකාවේ සමහරුන් කියන්නාක් වැනි ‘රණ විරුවන් දංගෙඩියට දක්කන’ කුමන්ත්‍රණයක් නොව ශ්‍රී ලංකාවේ සංහිඳියාව ගොඩ නැගීම, වගවීම සහතික කිරීම සහ මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීම යන එකිනෙකට සම්බන්ධ සහ එකිනෙක මත පරායත්ත වන අනාගතවාදී වැඩපිළිවෙළට ලෝක ප්‍රජාවගේ සහයෝගය දිනා ගැනීමේ වෑයමක් බව ශ්‍රී ලංකාවේ බහුතර ප්‍රජාව වෙත අවබෝධ කර දීමට නොහැකි වීම පොදුවේ ගත් කල ආණ්ඩුවේ සන්නිවේදන දුර්වලතාවකි. මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිනිය, තම කථාව ප්‍රධාන වශයෙන්ම යොමු කරන්නේ ඒ සඳහා වන පදනම, එනම් පසුගිය කාලයේ අප විවර කරගත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අවකාශය සහ ඒ මත ගොඩනැගුණු ස්වාධීන ආයතන පද්ධතිය ආරක්ෂා කර ගැනීම මත බවය. ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී බලවේගයන් තම ප්‍රධාන ඉලක්කය බවට එම ආයතන ව්‍යුහය පත් කර ගෙන ඇත්තේ එබැවින්ය. එම උත්සාහයන් තීරණාත්මක ලෙස පරාජය කිරීම අවශ්‍ය වෙයි.
සංහිඳියා යාන්ත්‍රණ හෙවත් සංක්‍රමණීය යුක්ති ආයතන පිළිබඳව මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිනිය කථා කරන්නේ ඉන් අනතුරුවය. එහිදී ඇය මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව වැනි දැනටමත් ස්ථාපිත කොට ඇති ස්වාධීන ආයතන සහ අතුරුදන් තැනැත්තන් පිළිබඳ කාර්යාලය වැනි අලුතෙන් පිහිටුවෙන දේශීය සංහිඳියා යාන්ත්‍රණ එක්ව වැඩ කිරීමේ අවශ්‍යතාව සහ වැදගත්කම පෙන්වා දෙයි.
”අපගේ කොමිෂන් සභාව සහ ‘අතුරුදන් තැනැත්තන්ගේ කාර්යාලය සමග එක්ව කරන කටයුතුවල කාර්යක්ෂමතාව දියුණු කරගැනීම පිණිස අප ආයතන දෙක අතර අවබෝධතා ගිවිසුමක් අත්සන් කරන ලද බව දැන්වීමට සතුටුය. සංක්‍රමණීය යුක්තිය ඇති කිරීම පිණිස පිහිටුවීමට (රජය විසින්) පොරොන්දු වී ඇති අනෙකුත් සියලුම ආයතනයන්ද නොපමාව ස්ථාපිත කළ යුතුය. ”
ශ්‍රී ලංකාවේ වගවීම පිළිබඳ ප්‍රශ්නය ආමන්ත්‍රණය කිරීම සඳහා ජාත්‍යන්තර මැදිහත්වීමක් අවශ්‍ය බවට විශ්වාසය දේශීය සිවිල් සමාජය තුළ මෙන්ම ජාත්‍යයන්තර ප්‍රජාව තුළ ද තහවුරු වූයේ 2015 ට පෙර පැවැති ආණ්ඩුව යටතේ එවන් පරීක්ෂණයක් කිරීමට දේශීය ආයතනවල නොහැකියාව හෝ අකමැත්ත හේතුවෙනි. 2012 සිට 2014 දක්වා ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධව සම්මත වූ යෝජනාවන්හි විකාශනය දෙස බැලීමේදී එය පැහැදිලි වෙයි. 2014 දී සම්මත වූ 25/1 යෝජනාව එම ගමන් මගෙහි උච්ච ස්ථානය ලෙස සැලකිය හැකිය. ශ්‍රී ලංකාව පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර මානව හිමිකම් පරීක්ෂණයක් පවත්වන ලෙස මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය වෙත පවරන ලද්දේ ඒ අවස්ථාවේදීය.
2015 ජනවාරි මස ඇතිවූ බල හුවමාරුවත් සමග ම දේශීයව කරන ලද ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ හරහා උත්සාහ කරන ලද්දේ, සියලු පුරවැසියන්ගේ විශ්වාසයට හා ගෞරවයට හේතුවන ස්වාධීන ජාතික ආයතන පද්ධතියක් ගොඩ නගා ගැනීමය. 2015 ඔක්තෝබරයේදී ශ්‍රී ලංකාවේද සමඅනුග්‍රහයෙන් සම්මත කරගන්නා ලද්දේ අපගේ ඉරණම අපටම තීරණය කළ හැකි දේශීය ස්වාධීන යාන්ත්‍රණයන් හරහා ශ්‍රී ලංකාවේ සංහිඳියාව සහ වගවීම පිළිබඳ ප්‍රශ්නයට විසඳුම් ලබා දීමේ ක්‍රියාවලියයි.
වසර තුන හමාරකට පසුවත්, මේ දක්වා ළඟා කරගෙන ඇති ප්‍රගතිය නොසලකා, තව දුරටත් ජාත්‍යන්තර පරීක්ෂණයක් ඉල්ලා සිටින දේශීය සහ විදේශීය දේශපාලන සහ සිවිල් සමාජ බලවේගවලට දේශීය ස්වාධීන ආයතනයක් වෙතින් කෙරුණු නිර්භීත අභියෝගයක් ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිනියගේ කථාවේ අවසානයෙහිදී එල්ල කරන ලදි. එනම් ශ්‍රී ලංකාවේ මෑත භාගයේදී සිදුවූයේ යැයි මහකොමසාරිස්වරියගේ වාර්තාවෙන් චෝදනා එල්ල වන අතුරුදහන්කිරීම්, රඳවා තබා ගැනීම සහ ලිංගික හිංසනයන් පිළිබඳ තොරතුරු හෝ පැමිණිලි ඇත්නම් ඒ බව තම කොමිසම වෙත යොමු කිරීම මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයේ වගකීමක් බවය. එසේ පැමිණිලි හෝ තොරතුරු ලැබෙන්නේ නම් ඒ පිළිබඳව පරීක්ෂණ කිරීමට තමන් සූදානම් බවය.
”ශ්‍රී ලංකාවේ පොදුවේ පවතින මානව හිමිකම් තත්ත්වය පිළිබඳව මහ කොමසාරිස්වරියගේ තක්සේරුව සමග අප කොමිෂන් සභාව එකඟ වන නමුත් මහ කොමසාරිස්වරියගේ වාර්තාවෙහි 56 වන ඡේදයෙහි දැක්වෙන අතුරුදහන්කිරීම්, නීතිවිරෝධීව රඳවා තබා ගැනීම් සහ ලිංගික හිංසනයන් පිළිබඳ පැමිණිලි හෝ තොරතුරු අපගේ කොමිෂන් සභාව වෙත මේ වන තුරුත් ලැබී නැති බව සඳන් කළ යුතුය. එවන් චෝදනා එල්ල කරන කිසිදු ආයතනයක් විසින් විමර්ශනයක් ආරම්භ කිරීම සඳහා ප්‍රමාණවත් වන නිශ්චිත තොරතුරු අප කොමිෂන් සභාව වෙත ලබා දී නැත. එබැවින් මෙම බරපතළ චෝදනා පිළිබඳ විමර්ශනය කිරීම සඳහා අවශ්‍ය වන තොරතුරු මානව හිමිකම් පිළිබඳ මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය විසින් ලබා දිය යුතුය.”
ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින ජනප්‍රිය කතිකාව වන්නේ ජාත්‍යන්තර ආයතන විසින් අසත්‍ය සහ පදනම් විරහිත චෝදනා මත ශ්‍රී ලංකාවට එරෙහිව මානව හිමිකම් කඩකිරීම පිළිබඳව චෝදනා එල්ල කරන බවයි. එම චෝදනා අසත්‍ය නම් ඒ සඳහා දිය හැකි හොඳම පිළිතුර හන්දිවල චණ්ඩි කථා කීම නොව එකී චෝදනා පිළිබඳව සාධාරණ සහ විශ්වසනීය පරීක්ෂණයක් පැවැත්වීමයි. 2015 දී මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ ශ්‍රී ලංකාව පිළිබඳව සම්මත වූ 30/1 යෝජනාවට සමඅනුග්‍රහය දැක්වීමෙන් ශ්‍රී ලංකා රජය එකඟ වූයේ එම ප්‍රවේශයටය. 2019 දී ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිනිය කියා සිටින්නේ එවන් චෝදනා ඇත්නම් ඒ පිළිබඳ පැමිණිලි හෝ තොරතුරු තමා වෙත ලබා දුන හොත්, ඒ පිළිබඳව පරීක්ෂා කිරීමට අවශ්‍ය ස්වාධීනතාව සහ ශක්‍යතාව තමන්ට ඇති බවයි. හරියට බැලුවොත් මිචෙල් බැෂලේ මහ කොමසාරිස්වරියට හරියට උත්තර දුන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ හිටපු නීතිපතිවරයෙකුද වන විදේශ ඇමැති ජනාධිපති නීතිඥ තිලක් මාරපන නොව, ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිනිය මෙන්ම පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ නීති දෙපාර්තමේන්තුවේ අංශ ප්‍රධානියාද වන ආචාර්ය දීපිකා උඩගම මහත්මිය විසිනි. එහෙත් අවාසනාවට කරුණ නම් මෙය තේරුම් ගැනීමට අපගේ දේශපාලනඥයන් මෙන්ම ජනමාධ්‍යද අපොහොසත් වීමය
නීතිඥ සුදර්ශන ගුණවර්ධන
