චීන විරෝධය මැද ඉන්දියා- ඇමෙරිකා ආරක්ෂක ගිවිසුමක්

ඇමෙරිකානු රාජ්‍ය ලේකම් මයික් පොම්පියෝ ඔක්තෝබර් 27 කළ ඉන්දියානු සංචාරයේදී දෙරට අතර ද්වීපාර්ශ්වීය සබඳතා අලුත් කරමින් භූ අවකාශීය සහයෝගිතාව සඳහා මූලික හුවමාරු හා සහයෝගිතා ගිවිසුමකට අත්සන් තැබීය. එය ‘බෙකා’ යන කෙටි නාමයෙන් හඳුන්වනු ලබයි. රටවල් දෙක අතර හමුව පැවැත්වීමෙන් අනතුරුව බෙකා ගිවිසුමට දෙරට අතර ආරක්ෂක සහ විදේශ අමාත්‍යවරුන් අත්සන් තබා තිබේ.

ශ්‍රී ලංකාව ඇමෙරිකාව සමඟ ආරක්ෂක ගිවිසුම්වලට අත්සන් තැබීම ප්‍රතික්ෂේප කළත්, අසල්වැසි බලවතා වන ඉන්දියාව එවැනි ගිවිසුමකට අත්සන් තැබීම ශ්‍රී ලංකාවට බලපාන බව අමුතුවෙන් සඳහන් කළ යුතු නොවේ. කලාපීය බලවතා ඇමෙරිකාව සමඟ එවැනි ගිවිසුමත් අත්සන් කරද්දී, ශ්‍රී ලංකාවට එහි ඍජු බලපෑමක් ඇත.
නවදිල්ලිය සහ වොෂින්ටන් අතර අනf්‍යා්න්‍ය විශ්වාසය සහ දිගුකාලීන යුදමය සහ උපායමාර්ගික සහයෝගිතාවේ නිල මුද්‍රාවක් බෙකා ගිවිසුමෙන් සංකේතවත් වේ. ඉන්දියාව සහ ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය එක්ව වැඩ කිරීමට පැහැදිලිව සූදානම්ය. ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරණයේ ප්‍රතිඵලය කුමක් වුව ඒ සම්බන්ධතා ඉදිරියට යනු ඇත.
ඇමෙරිකාවේ වත්මන් ජනාධිපති ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප් ඉන්දියාව සමඟ සමීප සම්බන්ධතාවක් පැවැත්වූ අයෙකි. අනෙක් පැත්තෙන් ඉදිරිපත් වන ඩිමොක්‍රටික් අපේක්ෂක ජෝ බයිඩන්ගේ උප ජනාධිපති අපේක්ෂිකාව වන්නේ ඉන්දියානු සම්භවයක් ඇති කමලා හැරිස්ය. එනිසා උපායමාර්ගිකව ඉන්දියාව දෙසට වැඩි අවධානයක් ඇමෙරිකාව යොමු කිරීම පැහැදිලි ප්‍රවණතාවකි.

ඇමෙරිකාවේ ජනාධිපතිවරණයට සතියක් වැනි කාලයක් තිබියදී මෙම ද්වීපාර්ශ්වීය අත්සන් තැබීමට ආසන්නතම සන්දර්භය චීනයට ප්‍රතිචාර දැක්වීම බව විචාරකයෝ පවසති.

මෙම ගිවිසුමට ඍණාත්මක ප්‍රතිචාර දක්වා ඇති එකම රට චීනය පමණක් නොවේ. චීනය සමඟ සම්බන්ධතා පවත්වන, ඉන්දීයාවට එරෙහි ප්‍රතිපත්ති ඇති පාකිස්ථානයද මෙම ගිවිසුමට විරෝධය පළ කර ඇත.

වොෂින්ටනය දියුණු යුදමය දෘඪාංග, තාක්ෂණය සහ දැනුම නවදිල්ලිය සමඟ හුවමාරු කරගැනීමේ නාමයෙන් දකුණු ආසියාවේ උපායමාර්ගික ස්ථාවරත්වයට ඇති බරපතළ තර්ජනයක් ඇති කරන බවත් කලාපීය සාමයට ද බෙකා ඍජු තර්ජනයක් විය හැකි බවත් පාකිස්ථාන රජයේ නියෝජිතයන් පවසා ඇත. චීනය ඇමෙරිකානු රාජ්‍ය ලේකම්වරයා හෙළා දකිමින් පවසා ඇත්තේ, ‘අපි පොම්පියෝගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ ඔහුගේ සීතල යුද මානසිකත්වය සහ චීනයට චෝදනා කිරීම නවත්වන ලෙස ඉල්ලා සිටිනවා’ යනුවෙනි.

බෙකා ගිවිසුම තුළ මූලික වශයෙන් සිදු වන්නේ නාවික හා ගුවන් සිතියම්, ප්‍රස්තාර ඇතුළු භූගෝලීය අධිසංවේදී තොරතුරු එනම් විශේෂයෙන්ම හමුදාමය දත්ත හුවමාරු කරගැනීමකි. මේ අනුව ඇමෙරිකානු යුද චන්ද්‍රිකා මඟින් රැස්කරන දත්තවලට ප්‍රවේශවීමට මෙහිදී ඉන්දියාවට අවස්ථාව ලැබෙනු ඇත. එමෙන්ම ද්වීපාර්ශ්වීය ලෙසට ඇමෙරිකාවට ද ඉන්දියාවේ රහස් දත්ත තොරතුරුවලට ප්‍රවේශවීමට බෙකා අනුව අවස්ථාව ලැබෙනු ඇත. තවදුරටත් ඉන්දීය සාගර කලාපය තුළ මෙන්ම ගොඩබිම දේශසීමාවලත් නිශ්චිත භූගෝලීය දත්ත සජීවීව ලබා ගැනීමට මෙමඟින් ඔවුන්ට අවස්ථාව හිමි වෙයි. අවසාන වශයෙන් ඇමෙරිකාව සහ ඉන්දියාව සමඟ හමුදාමය පහසුකම් සැපයීම සහ අධි සංවේදී තොරතුරු හුවමාරුව සම්බන්ධයෙන් ඇතිකරගෙන තිබෙන එකඟතාවල තුන්වන අදියර ලෙසද මෙම බෙකා එකඟතාව ඇති කරගන්නා බව විදෙස් වාර්තාවල සඳහන් වේ.

මෙම අත්සන් කරන්නට යෙදුණු ගිවිසුම පිළිබඳ ඇමෙරිකානු ආරක්ෂක ලේකම් මාර්ක් එස්පර් ට්විටර් පණිවුඩයක් හරහා අවධාරණය කර තිබුණේ, ඉන්දු පැසිෆික් කලාපයේ එක්සත් ජනපද සම්බන්ධතා තවදුරටත් ශක්තිමත් කරමින් දත්ත හුවමාරු කරගැනීමේ පද්ධති ශක්තිමත් කරන බවයි. එහිදී සමුද්‍රීය ආරක්ෂාව තහවුරු කර ගනිමින් ජාත්‍යන්තර නීති තහවුරු කරමින් මෙය ක්‍රියාත්මක කිරීම තමන්ගේ අපේක්ෂාව බවද ඔහු තවදුරටත් පවසා තිබේ.
ඇමෙරිකානු රාජ්‍ය ලේකම් ඇතුළු දූත කණ්ඩායම මෙම නිල සංචාරය අවසන් කරන්නට නියමිතව තිබුණේ ශ්‍රී ලංකාවට, මාලදිවයිනට සහ පසුව ඉන්දුනීසියාවට සංචාරය කිරීමෙන් අනතුරුවය. මාලදිවයින සහ ඇමෙරිකාව අතර ද්වීපාර්ශ්වීය ආරක්ෂක සහයෝගිතා ගිවිසුම පිළිබඳ අවසන් අදියරේ සාකච්ඡා පැවැත්වෙන බව ඇමෙරිකානු ආරංචි මාර්ග හරහා නිල වශයෙන් දැනගන්නට ලැබී ඇත. එමෙන්ම ඉන්දුනීසියාවේ ද ආරක්ෂක සහයෝගිතා ගිවිසුම පිළිබඳව අවසන් අදියරේ සාකච්ඡා පැවැත්වෙන බව ප්‍රකාශ වී තිබේ.

පවිත්‍රා රූපසිංහ