ආර්ථික විද්‍යා උස්තාද්ගේ අලුත්ම තියරිය… එක බඩුවට එක කඩයක්

දේශීය දුඹුරු සීනි ඕනෑ නම් හඳුන්නෙත්ති ස්ටෝර්ස් එන්න
මහා පරිමාණයෙන් ගත් අය නවතා නියෝජිතයන් පත්කිරීමෙන් සීනි ටොන් 60,000ක් ගොඩ ගැහිලා

රජයේ නිව්ස් ඩොට් එල්කේ වෙබ් අඩවියේ ‘ඉතිහාසයේ පළමු වරට ලංකා සීනි සමාගමට අලෙවි ජාලයක්’ යන හිසින් වාර්තාවක් පළකරමින් සඳහන් කර ඇත්තේ ලංකා සීනි සමාගමේ දුඹුරු සීනි අලෙවි ජාලය කර්මාන්ත හා ව්‍යවසායකත්ව සංවර්ධන ඇමති සුනිල් හඳුන්නෙත්තිගේ ප්‍රධානත්වයෙන් නොවැම්බර් 11 වැනිදා ආරම්භ වූ බවයි.

කර්මාන්ත හා ව්‍යවසායකත්ව සංවර්ධන අමාත්‍යාංශය යටතේ ක්‍රියාත්මක වන ලංකා සීනි සමාගම තම පැල්වත්ත හා සෙවණගල කර්මාන්ත ශාලාවල නිෂ්පාදනය කරන තත්වයෙන් ඉහළ දුඹුරු සීනි අඩු මිලට ශ්‍රී ලාංකික පාරිභෝගිකයන් වෙත ලබාදීමේ අරමුණ ඇතිව ඉතිහාසයේ පළමු වරට තම අලෙවි ජාලය එලෙස ආරම්භ කළ බව එහි සඳහන් කර ඇත.
එමෙන්ම 2011 වර්ෂයේදී රජයේ පාලනය යටතට පත්වූ ලංකා සීනි සමාගම වසර 11කට පසු මෙලෙස තම අලෙවි ජාලය ආරම්භ කිරීම විශේෂත්වයක් බවද සඳහන් කර ඇත.

එහිදී අදහස් දක්වමින් ඇමති සුනිල් හඳුන්නෙත්ති පවසා ඇත්තේ පැල්වත්ත හා සෙවණගල කර්මාන්ත ශාලා අයත් ලංකා සීනි සමාගම වසා දමා පෞද්ගලික අංශය වෙත විකිණීමේ සැලසුමක් පවතින බවට පසුගිය කාලයේ අසත්‍ය ප්‍රචාර රැසක් ක්‍රියාත්මක වූ බවත්, එම අසත්‍ය ප්‍රකාශ සඳහා නිවැරදිම පිළිතුර නිවැරදි වේලාවේදී ලබාදෙමින් ලංකා සීනි සමාගම වසර 14කට පසුව තම අලෙවි ජාලය මෙලෙස ආරම්භ කරමින් සුවිශේෂි සංධිස්ථානයක් සනිටුහන් කිරීම පිළිබඳව සීනි සමාගමේ කාර්ය මණ්ඩලයට හා සියලු උක් ගොවීන්ට ඔහුගේ කෘතඥතාවය පළකරන බවයි.

එමෙන්ම එලෙස ස්ථාවර ගමන් මඟකට අවතීර්ණ වී සිටින ලංකා සීනි සමාගම ජනවාරි 01 සිට ව්‍යවස්ථාපිත ගෙවීම්වලින් නිදහස් කිරීමට රජය තීරණය කර ඇති බවද ඇමතිවරයා එහිදී කියා ඇත.

එහි වැඩිදුරටත් සඳහන් කර ඇත්තේ එලෙස ආරම්භ කරන ලද ලංකා සීනි සමාගමේ දුඹුරු සීනි අලෙවි ජාලය තුළින් පාරිභෝගිකයන්ට තත්වයෙන් උසස් දේශීයව නිෂ්පාදිත දුඹුරු සීනි අඩු මිලට ලබාදීමට හැකියාව ලැබෙන බව හා උක් ගොවි පවුල් දෙලක්ෂ පනස්දාහසක් ශක්තිමත් කිරීමටද අවස්ථාව උදාවන බවයි. එමෙන්ම නුගේගොඩ නාවල පාරේ විවෘත කරන ලද එම දුඹුරු සීනි තොග හා සිල්ලර අලෙවි සැල මගින් උක් බීම, හකුරු, උක්පැණි ආදි ලෙස විවිධාංගීකරණය කරන ලද නිෂ්පාදන පෙළක්ද පාරිභෝගිකයන් වෙත ලබාදීමට ලංකා සීනි සමාගම සැලසුම් කර ඇති බවයි.

එහෙත් එම විවෘත කිරීමේ අවස්ථාව ලංකා නිව්ස්වෙබ් වෙබ් අඩවිය වාර්තා කර ඇත්තේ ‘එක බඩුවකට එක කඩයක් ඉතිහාසයේ පළමු වරට ඇමති හඳුන් දුඹුරු සීනි විකිණීමට වෙනම කඩ දායි’ යනුවෙන් හාස්‍යය මතුවන ආකාරයෙන් සිරස්තලයක් යොදමින්ය.

මේ ආකාරයට ඇමති සුනිල් හඳුන්නෙත්තිට දුඹුරු සීනි විකිණීම සඳහා කඩ දාන්නට සිදුවී ඇත්තේ ඇයිද යන්න විමසා බැලීම මේ රටේ ජනතාවට වැදගත් කාරණයක් බව අපගේ අදහසයි.

එය කෙටියෙන්ම කිවහොත් විකුණාගත නොහැකි දුඹුරු සීනි මෙටි්‍රක් ටොන් 60,000ක පමණ ප්‍රමාණයක් රජයේ ලංකා සීනි සමාගම යටතේ ඇති පැල්වත්ත හා සෙවණගල සීනි කර්මාන්තශාලාවලද, රජයට කොටස් අයිතිය ඇති හිඟුරාන සීනි සමාගමේද, සියයට සීයයක් පෞද්ගලික සමාගමක් වන ඇතිමලේ සීනි සමාගමේද තිබීමය.

රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික යන එම සමාගම්වල දුඹුරු සීනි විකිණීමේ බලය මෙම ආණ්ඩුව බලයට පත්වීමෙන් පසු ඔවුන් අතට ගෙන ඇති අතර එතෙක් එම සීනි මහා පරිමාණයෙන් මිලදී ගත් දේශීය ව්‍යාපාරිකයන් කිහිප දෙනාට සීනි ලබාදීම නතර කර ඇත. ඒ ඔවුන් ලෝක වෙළඳපොළේ සීනි මිල පහළ යෑමට සාපේක්ෂව දේශීය වෙළඳපොලේ සුදු සීනි මිල පහළ යෑම ගැන සඳහන් කරමින් දුඹුරු සීනි ලබා ගනිමින් තිබූ මිලට වඩා අඩු මිලට ලබාදෙන ලෙස කරන ලද ඉල්ලීමක් අනුවය. එහෙත් එම ඉල්ලීමට එකඟ වී නැති විෂයභාර ඇමති සුනිල් හඳුන්නෙත්ති සිදුකර ඇත්තේ මහ පරිමාණයෙන් දුඹුරු සීනි මිලදී ගත් ව්‍යාපාරිකයින් කිහිප දෙනාට සීනි ලබාදීම නවතා දමා, දුඹුරු සීනි මිලදී ගැනීමේ ව්‍යාපාරික මාෆියාවක් තිබෙන බව මාධ්‍ය ඔස්සේ ප්‍රසිද්ධියේ අදහස් දැක්වමින් ඔවුන්ට පහර දීමය.

ඉන්පසු දුඹුරු සීනි මිලදී ගැනීම සඳහා ප්‍රාදේශීය මට්ටමින් නියෝජිතයන් පත් කිරීම ඔහුගේ උපදෙස් මත සිදුකර ඇත. එම නියෝජිතයන්ට මහ පරිමාණයෙන් සීනි මිලදී ගැනීමේ හෝ අලෙවි කිරීමේ හැකියාවක් තිබී නැති අතර ඔවුන්ට හැකිවී ඇත්තේ සුළු ප්‍රමාණවලින් සීනි මිලදී ගෙන සුළු ප්‍රමාණවලින් විකිණීමටය. ඔවුන් ලබාගත් සීනි විකුණා මුදල් ලැබුණ පසු නැවතත් එම මුදලට සුළු ප්‍රමාණයෙන් සීනි මිලදී ගැනීම් සිදුකර තිබෙන අතර ඒ මගින් ප්‍රශ්නයට විසඳුමක් ලැබී නැත. මේ හේතුවෙන් පැල්වත්ත, සෙවණගල, හිඟුරාන හා ඇතිමලේ යන සීනි සමාගම්වල නිෂ්පාදිත සීනි තොග ඉතිරි වී තිබේ. නියෝජිතයන් රට වටේ පත්කර දුඹුරු සීනි විකිනීමේ විකල්පය වැරදීමෙන් පසු මාධ්‍ය ඉදිරියේ සීනි මාෆියාව ලෙස හැඳින්වූ පිරිසටත්, ප්‍රාදේශීය නියෝජිතයින්ට අමතරව යළි සීනි ලබාදෙන ලෙස උපදෙස් දී ඇත. එහෙත් ලෝක වෙළඳපොළේ මිලට සාපේක්ෂව දිනෙන් දින පහළ යන දේශීය වෙළඳපොළේ සුදු සීනි මිලට සාපේක්ෂව නියම කර ඇති මිලට දුඹුරු සීනි ලබා ගැනීම අඩාල වී තිබීම නිසා යළි යථා තත්වයට පත්වී නැත.

සීනි කිලෝවක් නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා රුපියල් 285ක පමණ මුදලක් දේශීය වශයෙන් වැයවන බව ගණනය කර ඇති අතර පසුගිය වසරේදී දුඹුරු සීනි කිලෝවක් අලාභ නොවන මුදලකට ලබාදීමෙන් පසු දේශීය වෙළඳපොළේ රුපියල් 300ට වඩා වැඩි මිලකට විකුණා තිබේ. සීනි මිලදී ගන්නා මහා පරිමාණ ව්‍යාපාරිකයන් අඩු මිලට ඉල්ලා ඇත්තේ ලෝක වෙළඳපොළේ මිල පහළ යෑමත් සමඟ දුඹුරු සීනි කිලෝවක් රුපියල් 300ට වඩා අඩු මිලකට දේශීය වෙළඳපොළේ පහළ යෑමත් සමඟය. අඩු මිලට හෝ විකුණමින් තිබූ මිලට හෝ සීනි ලබාදීම ඇමතිවරයා නවත්වා ඇත්තේ ඉන්පසුය. එතැන් සිට මේ දක්වා ලෝක වෙළඳපොළේ සීනි මිල පහළ යෑමට සාපේක්ෂව දේශීය වෙළඳපොළේ සීනි මිලද දිනෙන් දින පහළ යමින් තිබේ.

ජන හා සංඛ්‍යාලේඛන දෙපාර්තමේන්තුවේ සතිපතා වෙළඳපොළ මිල ගණන් සමීක්ෂණය අනුව නොවැම්බර් පළමු සතියේ සීනි කිලෝවක සිල්ලර මිල පරාසය රුපියල් 210ත් 250ත් අතර පැවතී ඇත. තොග මිල යනු මීට වඩා අඩු මිලක් සහිත එකක් බව පැහැදිලිය. කෙසේ වෙතත් පසුගිය වසරේ මිල අඩු වීමට සාපේක්ෂව යම් අඩු මිලකට සීනි ඉල්ලූ විට නොදීමෙන් දැන් සිදුවී ඇත්තේ එම සමයටත් වඩා තවත් රුපියල් 80ක් පමණ අඩු මිලකට සීනි විකිණිමට දේශීය සීනි සමාගම්වලට සිදුවී තිබීමය. පාඩුව වඩා වැඩි එකක් බවට පත්කර ගන්නට සිදුවී තිබීමය. තෙත ගතිය වැඩි හෙයින් දුඹුරු සීනි වැඩි කාලයක් කල් තබා ගැනීමට නොහැකි නිසා ඒවා දියවීම වැළැක්වීම සඳහා නැවත නිෂ්පාදනයට අතිරේක මුදලක් වැය කිරීමට සිදුවීමය.

පසුගිය කාලයේ ඇති වූ උක් ගොවි උද්ඝෝෂණවලට එක් හේතුවක් වී තිබුණේද සීනි සමාගම් විසින් ඔවුන්ගෙන් ලබාගත් උක්වලට මුදල් නොගෙවීම වන අතර ඊට හේතු වී තිබුණේද මේ ආකාරයට නිෂ්පාදිත සීනි විකුණාගත නොහැකිව ගොඩ ගැසී තිබීමය. අවසානයේ එසේ උද්ඝෝෂණවල නිරතවූ පසුගිය කාලයේ ආණ්ඩුවට හිතවත් සිටි ගොවීන් මාධ්‍යයෙන් පවා වහන් වී පසුබැස්සේ ඔවුන්ට ස්ථීරසාර විසඳුම් ලැබීම නිසා නොවේ. පොලීසිය යොදවා ඔවුන්ගේ නිවාසවලට ගොස් ප්‍රශ්න කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙනි.

අවසානයේ රජයෙන් රුපියල් කෝටි 100ක් ලබාදී උක් ගොවීන්ට ලබාදිය යුතු මුදලින් යම් කොටසක් පියවා දැමුවද ඔවුන්ට ලබාදිය යුතු මුදල් පියවීමේ ප්‍රශ්නය මෙන්ම ගොඩ ගැසී ඇති දුඹුරු සීනි විකුණා ගැනීමේ ප්‍රශ්නයද අවසන් වී නැති අතර ඒ සඳහා විසඳුමක් ලැබීද නැත.

දුඹුරු සීනි විකිණීමට පමණක් හෝ පසුව දුඹුරු සීනිවල වෙනත් ප්‍රභේදයන් නිෂ්පාදනය කර ඒ සමඟ විකිණීමට හෝ රජයේ වියදමින් වෙළෙඳසැල් දැමීමෙන් මෙම ප්‍රශ්නයට විසඳුමක් ලැබෙනු ඇතැයි සිතිය නොහැකිය. ලබාදිය යුත්තේ මේ ආකාරයට වෙළෙඳසැල් දමමින් රජයේ වියදම වැඩිකර ගන්නා හා දුඹුරු සීනි මුදල් බවට පත්කර ගැනීමට වැඩි කාලයක් ගතවෙන විසඳුම් නොව ප්‍රායෝගික විසඳුමකි. මන්ද දුඹුරු සීනි අවශ්‍ය පුද්ගලයෙක් වූවත් දුඹුරු සීනි පමණක්ම තිබෙන සුලබ නොවන වෙළෙඳසැලක් සොයා යෑම වෙනුවට ඔහුගේ හෝ ඇයගේ නිවාස අවශ්‍යතාවේ තවත් දේවල් එක් ස්ථානයකින් මිලදී ගතහැකි ස්ථානයකට යොමුවන බැවිනි. දුඹුරු සීනි අවශ්‍ය අයට ඒවා සුපිරි වෙළෙඳසැල් ජාලයකින් මෙන්ම වෙනත් වෙළෙඳසැල් වලින්ද මිලදී ගැනීමේ හැකියාව තිබේ.

ඒ සඳහා එක් විසඳුමක් වශයෙන් ආනයනික සීනි සඳහා දැනට පනවා ඇති විශේෂ වෙළ භාණ්ඩ බද්ද වැඩිකර දේශීය වෙළඳපොළේ දුඹුරු සීනි මිලට ගැළපිය හැකි ආකාරයට සුදු සීනි මිල දේශීය වශයෙන් තීරණය වීමට කටයුතු කරන ලෙස ගොවි සංවිධාන නියෝජිතයන් ඔවුන්ගේ උද්ඝෝෂණ අවස්ථාවලදී ජනාධිපතිවරයාගෙන් ඉල්ලීමක් සිදුකර ඇති අතර එය එක් විසඳුමක් වශයෙන් ජනාධිපතිවරයාද පිළිගෙන තිබේ. එහෙත් කුමක් හෝ හේතුවකට ආනයනික සීනි සඳහා පනවා ඇති විශේෂ වෙළඳභාණ්ඩ බද්දේ වෙනසක් තවමත් සිදුවී නැත.

මුදල්, ක්‍රම සම්පාදන හා ආර්ථික සංවර්ධන ඇමතිවරයා වශයෙන් ජනාධිපතිවරයා සීනි සඳහා අවසන් වරට විශේෂ වෙළඳ භාණ්ඩ බදු පනවා ඇත්තේ 2024 දෙසැම්බර් 31 වැනිදා වන අතර ඒ 2025 ජනවාරි 01 සිට දෙසැම්බර් 31 දක්වා ක්‍රියාත්මක වන පරිදිය. ඒ අනුව ආනයනික සීනි කිලෝවක් සඳහා පනවා ඇති විශේෂ වෙළඳ භාණ්ඩ බදු ප්‍රමාණය රුපියල් 50කි. ආනයනික සීනි සඳහා තවමත් පවතින්නේ එම බද්දය.

දුඹුරු සීනි විකිණීම සඳහා පමණක් වෙළෙඳසැල් විවෘත කිරීමට මුදල් වැය කරමින්, ඒවායේ සේවක සේවිකාවන්ට වැටුප් හා පහසුකම් ලබාදෙමින් හා තොග වශයෙන් ලබාදිය හැකි සීනි පැකට් කිරීමට තවත් මුදල් වැය කරමින් මේ නටන නාඩගම විසඳුමක් නොවන බව වටහා ගැනීමට ආර්ථික විද්‍යා උපාධියක් අවශ්‍ය වන්නේ නැත. එය ආර්ථික විද්‍යා උපාධියක් නැතත් සාමාන්‍ය පොදු ජනයාටද ප්‍රායෝගික වශයෙන් තේරුම් ගත හැකි දෙයකි.