මහාවංශය ලංකාවේ ප්‍රකටතම හා ජනප්‍රියතම වංශකතාවයි. නමුත් ලංකාවේ පැරණිතම වංශකතාව මහාවංශය නොව දීපවංශයයි. දීපවංශය ලියවුණේ මහාවංශයට වසර 150කට පෙර 300 වසරේ හෝ ඊට ආසන්න සමයක බව පිළිගැනේ.
දීපවංශය වඩා පැරණි කෘතිය පමණක් නොව, මහාවංශයට වඩා එය පිළිගත හැකි කරුණු මත පදනම් වී ඇති සෙයක් පෙනේ. මහාවංශයේ බොහෝ කොටස් කියවන විට දැනෙනුයේ අරාබි නිසොල්ලාසය හෝ ග්‍රීම් සුරංගනා කතා කියවන විට දැනෙන කතා රසයට සමාන රසයකි. ඒ අතින් එය ඉතිහාසයේ පියා ලෙස සැලකෙන ග්‍රීක ඉතිහාසඥ හෙරෝඩෝටස්ගේ තරමක් සමානය. මේ දෙකේම මිථ්‍යා කතා හා ජනප්‍රිය ප්‍රබන්ධවලට ප්‍රධාන තැනක් හිමිවේ.
දීපවංශය එසේ නොවේ. එහි මිථ්‍යා කතා, ජනප්‍රිය ප්‍රබන්ධ හා වර්ණනා අවමය. ඉතිහාසඥයන්ට අනුව දීපවංශය ( එහි කර්තෘ හෝ කර්තෘන් කවුදැයි තවමත් විනිශ්චයක් කොට නැත.) ඊට පෙර පැවති (පසුව අභාවයට ගිය) මහා අටුවා වැනි කෘතීන් මත පදනම්ව ලියවී ඇත. වඩා පැරණි කෘතිය වන බැවින් හා මිථ්‍යා කතා ඉතාමත් අඩුවෙන් ඇති බැවින් එය වඩාත් පිළිගත හැකි මූලාශ්‍රයක් බව බොහෝ ඉතිහාසඥයන්ගේ මතයයි.
මහාවංශයේ හා දීපවංශයේ ප්‍රමුඛතාවන්ද (එනම් ඒවායේ කර්තෘන්ගේ ප්‍රමුඛතාවන්ද) වෙනස්ය. දීපවංශය වැඩි ඉඩකඩක් වෙන් කර ඇත්තේ අශෝක හා දේවානම්පියතිස්ස රජවරුන්ට හා මිහිඳු හිමියන්ගේ ලංකාගමනයටය. මහාවංශයේ කථානායකයා දුටුගැමුණු රජුය. මහාවංශය පරිච්ඡෙද 11ක් දුටුගැමුණු රජු වෙනුවෙන් වෙන්කර ඇත. නමුත් දීපවංශයේ ඔහු වෙනුවෙන් වෙන් කර ඇත්තේ ගාථා 15ක් පමණි. මහාවංශයේ එන අපට හුරුපුරුදු දුටුගැමුණු කතා කිසිවක් දීපවංශයේ නොමැත. දුටුගැමුණු- එළාර යුද්ධයට පසුබිම් ලෙස මහාවංශයේ දක්වන වර්ණවත් කතා කිසිවක්ද දීපවංශයේ නොමැත. එහි සඳහන් වනුයේ මෙසේය. “කාකවණ්ණගේ පුත් අභය නම් රජ තෙමේ දස යුධ (සෙනෙවියන්) පිරිවරාගෙන කණ්ඩුල (නමැති) හස්තියාද සමග ගොස් එළාර රජු මරා, වංශය එක්සත් කර විසි හතර වසරක් රාජ්‍යය කළේය.” (දීපවංශය, පරිවර්තනය හා සංස්කරණය ප්‍රසාද් ෆොන්සේකා.)
එකම ඓතිහාසික සිද්ධිය විවිධ දෘෂ්ටි කෝණවලින් බලා ඇතැම් විට එකිනෙකට පරස්පර අයුරින් විස්තර කිරීම වර්තමානයේ වුවද දැකිය හැක්කකි. මහාවංශ කර්තෘවරයා දුටුගැමුණු රජුගේ කථාවට මිථ්‍යා කථා, ජනප්‍රිය ප්‍රබන්ධ හා වර්ණනා එක් කිරීමද, ඔහුගේ ප්‍රමුඛතා හා ඔහු ජීවත්වූ ඓතිහාසික සංදර්භය අනුව වූ බව පිළිගත හැක්කකි. දීපවංශය පසු කලෙක ලංකාවේ අභාවයට යාමත්, (එය රැකුණේ බුරුමයේය) මහාවංශය වැඩි රසවත් වීමත් නිසා එය පසුකාලීනව වඩාත් ජනප්‍රිය වීමද පිළිගත හැක්කකි. නමුත් මේ වංශකතා දෙකම නූතන යුගයේදී ඉංග්‍රීසියට හා සිංහලයට පරිවර්තනය වූ පසු ඉතිහාසඥයන්, අධ්‍යාපනිකයන්, රාජ්‍ය නායකයන් හා දේශපාලකයන් දීපවංශය අමතක කර මෙරට ඉතිහාසයේ එකම මූලාශ්‍රය ලෙස (කිසිසේත්ම විය නොහැකි මිථ්‍යා කථාවලින් අනූන) මහාවංශය තෝරා ගත්තේ මන්ද යන්න ඇසිය යුතු හා පිළිතුරු සෙවිය යුතු ප්්‍රනයකි. මෙම තෝරාගැනීමට හේතුව ඓතිහාසික නිවැරදිතාව නම් නොවේ; බි්‍රතාන්‍ය යටත්විජිත සමයේ අවසන් භාගයේ හා නිදහසෙන් පසුව පැවති දේශපාලන උවවමනාවන් ඊට හේතු වූ බව අනුමාන කළ හැක.
දීපවංශයේ දෙමළ විරෝධයක් නැත. සිංහල ජාතිය උත්කර්ෂයට නැගීමක්ද නැත. බුද්ධාගමේ චිරස්ථිතිය සඳහා යුද්ධ කිරීමක්ද නැත. බොදුනුවන් නොවූ මිනිසුන් බුද්ධාගම වෙනුවෙන් ඝාතනය කිරීම පවක් නොවේය යයි කියාද නැත. (මහාචාර්ය ජෝතිය ධීරසේකර මහතා- පසුව ධම්මවිහාරි හිමියන්) තම Critical Studies on the early history of Buddism in Sri Lanka ග්‍රන්ථයේ කියනුයේ මහාවංශයට සමගාමී සමයක බුද්ධඝෝෂ හිමියන් දීග නිකායට අටුවාවක් ලෙස ලියූ සුමංගල විලාසිනි ග්‍රන්ථයේද මේ බුද්ධාගමේ රැකවරණය වෙනුවෙන් අබෞද්ධයන් මැරීම පවක් නොවේය යන කථාව සඳහන් නැති බවය.)
නූතන යුගයේදී අප අපේ ඉතිහාසය මහාවංශයෙන් නොව දීපවංශයෙන් මැන්නා නම් නිදහසෙන් පසු මෙරට වූ ඇතැම් ගැටලු හා විනාශයන් අවම කරගන්නට හැකියාවක් තිබුණාද යන්න සැලකිය යුතු කාරණාවකි.
ඓතිහාසික වශයෙන් වඩාත් නිවැරදි ග්‍රන්ථය දීපවංශය වුවද මහාවංශයේ ඇතැම් කොටස් (විශේෂයෙන්ම දුටුගැමුණු පරිච්ඡෙද 11) ඉතිහාසයට වඩා ඉතිහාස නවකතාවකට සමාන වුවද, ඉදිරියටද ලංකාවේ දේශපාලනයට හා අනාගතයට තීරණාත්මක බලපෑමක් ඇතිකරන බව සනාථ කරන සිදුවීමක් මේ මස වාර්තා විය. එනම් බොදු බල සේනා ප්‍රධානී ගලගොඩ අත්තේ ඥානසාර ඇතුළු භික්ෂූන් පිරිසක් මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා බැහැදැකීම සඳහා මැදමුලනට චාරිකා කිරීමයි.
සිංහයා සෙවීම
අධිබලැති ජනාධිපති ක්‍රමය හඳුන්වා දුන් ජේ ආර් ජයවර්ධන මහතා එතැනින් නතර වුණේ නැත. හිටපු ජනපතිවරුන්ට විශ්‍රාම වැටුපක් දීම ව්‍යවස්ථාවට ඇතුළු කළ ඔහු හිටපු ජනපතිවරුන්ට හා ඔවුන්ගේ වැන්දඹුවන්ට නිල නිවාස හා අනෙකුත් වරප්‍රසාද දීමට පාර්ලිමේන්තු පනතක්ද සම්මත කරවා ගත්තේය. කල් යත්ම, හිටපු ජනපතිවරු පනතේ සීමා ඉක්මවමින් වරප්‍රසාද භුක්ති විඳීමට පටන්ගත්හ. මහින්ද රාජපක්ෂ හිටපු ජනපතිවරයාගේ නිල නිවස අලුත්වැඩියා කිරීමට කොවිඩ් සමයේත්, ආර්ථික අර්බුද සමයේත්, ඉන් පසුවත් රුලියල් මිලියන 422කට ආසන්න මහජන මුදලක් වැය කිරීම, මෙම හිටපු ජනපති වරප්‍රසාද පනතේ අඩංගු වරදාන දීමනා භුක්ති විඳීමෙන් නොනැවතී එය මහා පරිමාණයෙන් අවභාවිත කළ අයුරු විදහා දක්වන එක් අවස්ථාවක් පමණි.
ජාජබ ආණ්ඩුව- කල් ගතවී හෝ- ජනපති වරප්‍රසාද පනත අහෝසි කිරීම නිවැරදි ක්‍රියාවකි. ඉන් පසු මැදමුලනට ගිය මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා දැක බලා ගැනීමට ගිය පිරිස් අතර ගලගොඩ අත්තේ ඥානසාර බොදු බල සේනා ප්‍රධානියාද විය.
හමුවෙන් පසු මාධ්‍ය ඇමතූ ඔහු හිටපු ජනපතිවරයාට නිල නිවස අහිමි කිරීම දෙමළ බෙදුම්වාදීන්ගේ උවමනාවට කළ පළිගැනීමක් ලෙස සඳහන් කළේය. ‘අපි අහලා තියෙනවා වංශකතාවල මේ රට පාලනය කළා එළාර කියලා රජකෙනෙක්. මාගම්පත්තුවෙන් එදත් දුටුගැමුණු කියලා කුමාරයෙක් තමන්ගේ තාත්තාත් එක්ක රණ්ඩු වෙලා මොකටද මම වකුටු වෙලා මේ රටේ බුදියගන්නේ කියලා සේනා සංවිධානය කරගෙන ඇවුරුදු 44ක් රට පාලනය කරපු එළාරව යුද්ධමය වශයෙන් පරාජය කෙරුවා.. ඒ වගේම එදා එළාරව පරාජය කිරීමෙන් පසු ඇතිවෙච්ච අනුවේදනයන්-දේශවාත්සල්‍යය, ජාති ප්‍රේමිත්වය- එකල මහා සෑය වගේ නිර්මාණ කරන්න ඒ රණවිරුවන්ගේ ඇතුළු මෙරට ජනතාවගේ ශක්තිය පාවිච්චි කළා. මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපතිතුමා, පස්වන විධායක ජනාධිපතිතුමා හැටියට, අවුරුදු 30කට ආසන්න කාලයක් මේ රට මර බියට ඇදදාපු ප්‍රභාකරන් ඇතුළු යුද්ධ මානසිකත්වයකින් පෙළුණු මේ රට දෙකඩ කරන්න කැසකවපු ඒ ඊනියා ම්ලේච්ඡ බලවේග යුද්ධමය වශයෙන් පරාජය කළා. ඔවුන් අවුරුදු 30ක්. එළාර රජු අවුරුදු 44ක්. අවුරුදු 14යි අඩු.. අපි දන්නවා යම් තාක් කල් දමිළ ජන කොට්ඨාසය – ඔක්කෝම නෙවෙයි; රට බෙදන්න ඕනා යයි සිතන ප්‍රජාව- යම් තාක් කල් මේ ලෝකේ ජීවත් වෙනවද, ඒ තාක්කල් රාජපක්ෂවරුන්ට යම් යම් දුක්ඛ දෝමනස්සයන්ට මුහුණ දෙන්න වෙයි. අද අපිට පේනවා අපේ උන්ම පාවිච්චි කරලා මේ මිනිසුන්ට මොන තරම් නිර්දය විදිහට රිද්දනවද කියලා. අර වයෝවෘද්ධව ඉන්න එතුමාගේ සිත පාරන්නේ මං හිතන්නේ වෙන කාගේවත් උවමනාවකට නොවෙයි, බෙදුම්වාදී බලවේග සතුටු කරන්නයි කියලා තමයි අපිට අවසාන වශයෙන් කියන්න තියෙන්නේ.”
මේ අපට හුරුපුරුදු කථාවකි. මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා දුටුගැමුණුය. (ජැක්සන් ඇන්තනි මහතාගේ ඉතිහාසයට අනුව නම් ඔහු දුටුගැමුණු රජුගේ මෙන්ම සිදුහත් කුමාරයාගේ පවුලෙන්ද පැවතෙන්නෙකි; එනම් බුදුන් වහන්සේගේ ලේ නෑයෙකි.) දුටුගැමුණු රජු මෙන්ම ඔහුද දෙමළ බල බිඳ රට එක්සේසත් කළේය. එබැවින් මේ රට අයිති ඔහුට හා ඔහුගේ උරුමකරුවන්ටය. ඔහුට විරුද්ධව දේශපාලනය කිරීම, ඡන්දය දීම, ඔහුව විවේචනය කිරීම, ඔහුට ඇති වරප්‍රසාද ඉවත් කිරීම, ඔහු ජනපති සමයේ වූ අපරාධ විමර්ශනය කිරීම- මේ සියල්ල දේශද්‍රෝහී, ජාතිද්‍රෝහී ගුණමකු ක්‍රියාවන්ය.
නිදහස් ලංකා ඉතිහාසයේ මුලින්ම දුටුගැමුණු සළුපිළි පැළඳවූයේ එස්ඩබ්ලිව්ආර්ඩී බණ්ඩාරනායක මහතාටය. ඒ සිංහල පමණයි ඇතුළු අනෙකුත් සිංහල බෞද්ධ ආධිපත්‍යධාරී පිළිවෙත් හා ක්‍රියාවන් වෙනුවෙනි. ඇගේ අනුගාමිකයෝ බණ්ඩාරනායක මහත්මිය විහාරමහ දේවිය ලෙස හැඳින්වූවෝය. එහෙත් දුටුගැමුණුට හොඳටම ඇන්දේ මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාය. එය ඉබේම වූවක් නොව සැලසුම් කළ දේශපාලනමය – ප්‍රබන්ධමය ව්‍යාපෘතියක ප්‍රතිඵලයක් විය.
දිගින් දිගටම දුටුගැමුණුට ඇඳීමට එක් ‘මහාවංශික සතුරකු’ පරාජය කිරීම, එක් යුද්ධයක් ජය ගැනීම ප්‍රමාණවත් නොවේ. තව සතුරකු, තව ගැටුමක් තිබිය යුතුය. 2009න් පසු කොටි තර්ජනය නොනැසී පවතින බව ඒත්තු ගන්වන්නට රාජපක්ෂ පාලනය උත්සාහ කළද එය අසාර්ථක විය. ඉන්පසු යළිත් කිතුනු කුමන්ත්‍රණ ගැන, ආගම් මාරුකිරීම ගැන කතා විය. ‘මුස්ලිම් සතුරා’ කලඑළි බැස්සේ ඉන් පසුවය. ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර වැන්නන් මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාට කෘතඥ විය යුතු, ඔහු රැකිය යුතු තවත් ප්‍රධාන හේතුවක් නම්, ඔවුන් චරිත බවට පත්කළේ ඔහු ප්‍රමුඛ රාජපක්ෂවරුන් වන බැවිනි.
2012 මැද බණ්ඩාරනායක සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේ පැවැති බොදු බලසේනා සමුළුවේදී පවා ‘මුස්ලිම් සතුරා’ ගැන කතාවක් නොවීය. නමුත් මාස කිහිපයක් ඇතුළත ‘හලාල් ප්‍රශ්නය’ රටේ දැවෙනම ප්‍රශ්නය, රටේ හා ජාතියේ අනාගතය තීරණය කරන ප්‍රශ්නය බවට පත්විය. 2012 මුලදීත් අප්‍රකට වූ ගලගොඩ අත්තේ ඥානසාර වැන්නන් 2012 අවසානයේ කුප්‍රකට විය; රටම කතාකරන චරිත බවට පත්විය.
දැන් රාජපක්ෂවරුන් මෙන්ම ජාතිවාදී භික්ෂූන්ද ජීවත්වනුයේ දේශපාලන අවපාත සමයකය. ජාජබ පාලනයේ ජනප්‍රියත්වය සැලකිය යුතු ලෙස සෝදාපාලු වුවද ඒ අවපාතය රාජපක්ෂවරුන්ගේ (හෝ විපක්ෂයේ වෙන කිසිම පක්ෂයක) උත්පාතයක් බවට පත්ව නැත. තමන්ගේ අහිමිව ගිය ජනප්‍රියතාව දිනාගත හැක්කේ ආර්ථිකය හෝ වෙනත් රාජ්‍ය පාලනමය කාරණා හරහා නොව ජාතිවාදය/ ආගම්වාදය ඉස්මතු කොට සිංහල-බෞද්ධ ඡන්දදායකයන් 2019දී මෙන් භීතියෙන් මුසපත් කිරීම තුළින් බව රාජපක්ෂවරුන් මෙන්ම ඔවුන්ගේ පැවිදි අනුගාමිකයෝද දනිති.
2025 පෙබරවාරියේ කළ යූටියුබ් සාකච්ඡාවකදී ගලගොඩ අත්තේ ඥානසාර බොදු බල සේනාධිපති, දෙමළ මුස්ලිම් කිතුනු සතුරන් සියල්ලම මතක් කළේය. මරාගෙන මැරෙන ඉස්ලාම් අන්තවාදී බෝම්බකරුවන් 1000ක් හා කිතුනු මූලධර්මවාදී සංවිධාන 500ක් ලංකාවේ ඇති බව ඔහු විශේෂයෙන්ම සඳහන් කළේය. පලස්තීන සටන්කාමීන් ලංකාවේ ළමා සොල්දාදුවන් පුහුණු කරන බවත්, ලංකාවේ ජන සංයුතිය වෙනස් කිරීමේ කුමන්ත්‍රණයක් ක්‍රියාත්මක වන බවත්, සිංහල රාවය සංවිධානය කීවේ මේ කාලයේමය. මේ දෙමළ/ මුස්ලිම් /කිතුනු කුමන්ත්‍රණවලට ජාජබ පාලනය සම්බන්ධ බව බොදුබල සේනාධිපති මෙන්ම සිංහල රාවය ලේකම්වරයාද චෝදනා කළේය.
ගාසා සටන් විරාමයෙන් පසු මෙම සංවිධාන ‘මුස්ලිම් තර්ජනය’ තාවකාලිකව පසෙකට දමා යළිත් ‘දෙමළ’ තර්ජනය ගැන කතා කරන බැව් පෙනේ. සිංහල රාවය මේ දිනවල කතා කරනුයේ යාපනයේ තිස්ස විහාරය ගැනය. බොදු බල සේනාව කියනුයේ ආණ්ඩුව දෙමළ බෙදුම්වාදීන්ගේ උවමනාවට මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාට කරදර කරන බවය. සිංහල සමාජය ‘දෙමළ සතුරා’ ගැන උනන්දුවක් නොදක්වන්නේ නම් යළිත් ‘මුස්ලිම් සතුරා’ හෝ ‘දෙමළ සතුරා’ වෙත ඔවුන් හැරෙනු ඇත.
2015 රාජපක්ෂ පරාජයෙන් පසු වූයේද මෙයයි. ‘සිංහ ලේ’ ව්‍යාපෘතිය මෙයට කදිම උදාහරණයකි. ජාතික කොඩිය සිංහල පමණයි කොඩියක් බවට පත්කිරීමත්, ජාතික ගීය දෙමළෙන් ගායනා කිරීම නතර කිරීමත් සිංහ ලේ ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රකාශිත අරමුණු විය. මෙම ව්‍යාපෘතිය 2015 අග/ 2016 මුල දියත් වුවද එය සාර්ථක වූයේ නැත. මන්ද සිරිසේන- වික්‍රමසිංහ පාලනය තම ජනප්‍රියත්වය රැකගන්නට සමත්වූ බැවිනි. නමුත් 2016 මැද/ අවසාන සිට ජනතාව මත පැටවූ ආර්ථික බර ඉහළ යාමත් සමගම මෙම තත්වය වෙනස් වන්නට විය. 2016 වැට් බද්ද 11% සිට 16%ට ඉහළ යාම ආණ්ඩුවේ අවපාතයේත්, අගතිගාමී බලවේගවල මෙන්ම රාජපක්ෂවරුන්ගේ උත්පාතයේත් ආරම්භය ලෙස සැලකිය හැක.
සීඑස්එන් ආයතනය සම්බන්ධයෙන් වූ දූෂණ චෝදනා මත මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ දෙවන පුත් රෝහිත රාජපක්ෂ මහතා අත්අඩංගුවට ගැනුණේ 2016 ජනවාරි මසය. ඒ සම්බන්ධයෙන් තම මුහුණු පොතේ නාමල් රාජපක්ෂ මහතා මෙවැනි සටහනක් තැබීය. “හිතවත් යහපාලනය, ඔබ කළේ සිංහයාගේ වලිගය මත සිටගැනීමයි. සිංහයා ඔබව කැබලි කැබලිවලට ඉරන්නේ නැතැයි සිතන්න එපා.” මෙහිදී යන යෙදුමෙන් අදහස් කළේ එක්කෝ මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාය; නැතහොත් රාජපක්ෂ පවුලය. රාජපක්ෂවරුන් තමන් ගැන සිතා සිටින්නේ කෙසේද යන්න ඉන් පැහැදිලිය.
නමුත් 2016 මුල් අර්ධයේ ආණ්ඩුව ජනප්‍රිය වූ බැවින් යෝෂිත රාජපක්ෂ මහතාගේ අත්අඩංගුවට ගැනීමට එරෙහිව නීතිමය ප්‍රතිචාරයකින් ඔබ්බට ගිය දේශපාලනමය ප්‍රතිචාරයක් දැක්වීමට රාජපක්ෂවරු අසමත් වූහ. එසේ කිරීමට දැරූ උත්සාහයන්ද සිංහ ලේ ව්‍යාපෘතිය මෙන්ම ලත් තැනම ලොප් විය. නමුත් 2017 වසර පුරා ආණ්ඩුවේ ජනප්‍රියත්වය පහත වැටුණු අතර (ආර්ථික දුෂ්කරතා හිස එසවීමත් සමගම) රාජපක්ෂවරුන්ටත් ඔවුන්ගේ ගිහි/පැවිදි සගයන්ටත් මුස්ලිම් විරෝධය ඇවිළවීමට එතුළින් හොඳ තෝතැන්නක් නිර්මාණය විය. 2018 දිගන මුස්ලිම් විරෝධී ප්‍රචණ්ඩත්වයත්, 2019 පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරයත් සමග රාජපක්ෂ -බොදු බල සේනා ව්‍යාපෘතිය තම ඉහළම සාර්ථකත්වය අත් කර ගත්තේය.
ඒ ඉතිහාසය කවර හෝ ස්වරූපයකින් යළිත් ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමට දැරෙන උත්සාහයන්හි සාර්ථක අසාර්ථක බව තීරණය වනුයේ වැඩි වශයෙන්ම ආණ්ඩුවේ ක්‍රියාකාරිත්වය හා විශේෂයෙන්ම එහි ආර්ථික ක්‍රියාකාරිත්වය මතය.
ආණ්ඩුවට ජනතාව පෙනෙනවාද?
ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල, ලෝක බැංකුව හා හියුමන් රයිට්ස් වොච් ආයතනය ආර්ථික කාරණාවක් පිළිබඳ එක් මතයක සිටිනුයේ කලාතුරකිනි. ලංකාවේ බදු ක්‍රමයට අත්‍යවශ්‍ය සංශෝධන පිළිබඳ ආයතන තුනම සිටිනුයේ එක් මතයකය. එනම් වක්‍ර බදු බර අඩුකොට ඍජු බදු වැඩි කළ යුතුය යන්න ආයතන තුනේම නිර්දේශයයි.
හියුමන් රයිට්ස් වොච් සංවිධානයේ නවතම වාර්තාව මේ මස 14 වැනිදා එළිදැක්විණි. මෙම වාර්තාව පෙන්වා දෙනුයේ නිදහසෙන් පසු මුල් දශක දෙක තුළ ලංකාව තම දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් (ජීඩීපී) 3%-5% අතර අධ්‍යාපනයට වියදම් කළ බවත්, 2022 වන විට එය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 1.5%ක් දක්වා පහත වැටී ඇති බවත් මෙය ලොව අනෙක් රටවල් හා සමග සසඳා බලන විට ඉතාමත් අඩු අනුපාතයක් බවත්ය.
ඕං න්‍මිඑසජැ භැඑඅදරන ආයතනයේ විවරණයක් උපුටා දක්වමින් හියුමන් රයිට්ස් වොච් වාර්තාව සඳහන් කරනුයේ ලංකාවේ ආදායම් හිණිපෙතේ ඉහලින්ම සිටින 0.5% ලාංකිකයන්ගෙන් 1.7%- 3.5% අතර වූ ධන බද්දක් අය කළහොත් ඉන් වසරකට ඩොලර් මිලියන 450ක අමතර ආදායමක් ඉපැයිය හැකි බවය. පීඩිතයන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටිනවායැයි කියන ජාජබ ආණ්ඩුවට ඉහළම ආදායම් ලබන 0.5% මත මෙවැනි බද්දක් පැනවීම අසීරු වෙතැයි සිතිය නොහැක (විශේෂයෙන්ම මෙවැනි බද්දක් පැනවීම අයිඑම්එෆ් කොන්දේසියක්ද වන බැවින්). ආණ්ඩුව තවමත් එවැනි පියවරක් නොගන්නේ හා ඒ වෙනුවට තවදුරටත් වක්‍ර බදු මත රඳාපවතිනුයේ මන්ද යන්න සංවාදයට ලක්විය යුතු කාරණාවකි.
2024 දෙවතාවක් ජාජබ වෙනුවෙන් කතිරය ගැසූ අතිමහත් බහුතරය ජවිපෙ හෝ ජාජබ සාමාජිකයෝ හෝ අනුගාමිකයෝ නොවෙති. ඔවුන්ගෙන් වැඩි කොටසක් 2019/20දී පොහොට්ටුව වෙනුවෙන් ඡන්දය භාවිත කළහ. නමුත් මේ වන විට ඔවුන් සිටිනුයේ රාජපක්ෂ විරෝධී ස්ථාවරයකය. 2022 ආර්ථික අර්බුදයේ අත්දැකීම් නිසා රාජපක්ෂ යථාර්ථය අවබෝධ කරගත් ඔවුන් 2024දී බලාපොරොත්තු වූයේ වෙනසකි. සියල්ල උඩුයටිකුරු කරන වෙනසක් ඔවුන්ට අවශ්‍ය නොවීය. එවැනි රැඩිකල් පරිවර්තනයක් ජනතාවට අවශ්‍ය වූවා නම් ඔවුන් කතිරය ගසන්නේ මාලිමාවට නොව පෙරටුගාමී සමාජවාදී පක්ෂයටය. 2024 ජනතාව මාලිමාවට ඡන්දය දුන්නේ පාලනය යහපත් අතට වෙනස් කිරීම තුළින් තම ජීවන තත්වයද යහපත් අතට වෙනස් කිරීමේ හා තම අනාගතය ආර්ථික වශයෙන් සුරක්ෂිත කිරීමේ අරමුණෙනි.
වංචාව, දූෂණය හා නාස්තිය සැලකිය යුතු පමණකින් අඩුවීම මාලිමා පාලනයේ ධනාත්මකම ප්‍රතිඵලයක් ලෙස පොදුවේ සැලකේ. ආර්ථිකය ස්ථාවරව පවත්වා ගත්තද මධ්‍යම පන්තිකයන් හා ඊට පහළ ස්තරවල සිටින්නන්ගේ ජීවන තත්වය හා අනාගත බලාපොරොත්තු වැඩි දියුණු කිරීමට ප්‍රමාණවත් වැඩ කොටසක් ගතවූ වසර තුළ සිදුවූවාද යන්න සැකසහිතය. එවැනි වෙනසක් සඳහා වැඩපිළිවෙළක් වත් ආණ්ඩුව සතුද යන්නද සැකසහිතය. ඊටත් වඩා අවිනිශ්චිත වනුයේ ආර්ථික සාධාරණත්වය සාක්ෂාත් කිරීමේ හදිසි අවශ්‍යතාවක් ඇති බව ආණ්ඩුවේ බහුතරයකට වැටහෙනවාද යන්නය. එලෙස වැටහේ නම් ඕං න්‍මිඑසජැ භැඑඅදරන ආයතනය යෝජනා කරන ආකාරයේ ධන බද්දක් හෝ/ හා අයිඑම්එෆ් සංවිධානය කියන ආකාරයේ දේපළ බද්දක් හෝ බූදල් බද්දක් පැනවීමට ආණ්ඩුව ප්‍රමාද වනුයේ මන්ද? තුනෙන් දෙකක පාර්ලිමේන්තු බලයක් සහිත පාලනයකට මෙවැනි ආර්ථික වශයෙන් ඉදිරිගාමී හා සහේතුක මෙන්ම ජනප්‍රිය පිළිවෙත් ක්‍රියාත්මක කිරීමට ඇති බාධාව කුමක්ද?
තමන්ට කතිරය ගැසූ ජනතාව අපේක්ෂා කළ වෙනස සාක්ෂාත් කොට ඔවුන්ගේ ජීවිතවලට සහනයක් ලබාදීමට ආණ්ඩුවට තව වසරක /වසර එකහමාරක පමණ කාලයක් ඇත. ඒ කාලසීමාව තුළ ඒ කාර්යය ඉටු නොවන්නේ නම් ඉච්ඡා භංගත්වයට හා කෝපයට පත්වන ජනතාව අලුත් බලාපොරොත්තුවක් සොයනු ඇත. අගතිගාමීන්ගේ වාරය එළඹෙනුයේ එවිටය. ආණ්ඩුව දෙමළ බෙදුම්වාදීන්ට, මුස්ලිම් අන්තවාදීන්ට, කිතුනු මූලධර්මවාදීන්ට යටත්ය, ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතාවන් ඉටුකරන්නේය යන සිංහල රාවය හා බොදු බල සේනා වැනි සංවිධානවල පදනම් විරහිත චෝදනාවන් සැබෑවක් ලෙස පෙනෙන්නේ එවිටය. දෙමළ/ මුස්ලිම්/ කිතුනු සතුරකු මැවිය හැකි වන්නේත්, ඒ සතුරු බල බිඳින්නට තවත් දුටුගැමුණු කෙනෙකු උවමනා වන්නේත් එවිටය. මහින්ද රාජපක්ෂ සිංහයාත්, නාමල් රාජපක්ෂ සිංහ පෝතකයාත් වන්නේ එවිටය. ‘හොරු වුණත් රටට වැඩක් කළා’ යන අඥාන මුලාව යළිත් කන වැකෙනුයේ එවිටය. අනාගතයට යාමට බලාපොරොත්තු දල්වා සිටි රටක් සියලු යහපත් අපේක්ෂාවන් සුන්වී ලේ වැකි අතීතයට යළිත් හැරෙනුයේ එවිටය.
