මේ සතියේ මහජන මතය ගොඩනැගී තිබුණේ නීතිඥ වෘත්තියට සපුරා ම පසමිතුරු ව ය. සමාජ මාධ්‍යවල අදහස් දැක්වූ, සිස්ටම් චේන්ජ් එකක් සඳහා කැප වී සිටින හුදී ජනතාව මෙන් ම බුද්ධිමත්හු ද, නීතිඥ වෘත්තියේ ඇති ප්‍රභූත්වය ගැන සමාජ විද්‍යාත්මක ඇගයීම් කළහ. එවැනි සමාජ පන්ති වෙනසක් නැති කිරීම සඳහා අන් කවරදාක වත් නොතිබුණු ආකාරයේ මහජන මතයක් අද ඇති වී ඇතැ’යි ද ඇතැම් විචාරකයෝ ලියා තැබූහ.
ගල්කිස්සේ ඇතිවුණේ නීතිඥයකු හා පොලිස් කොස්තාපල්වරයකු අතර හබයක් වුණත්, ඒ හරහා සමාජ ස්තරායනය ගැනත්, නීති වෘත්තියේ ප්‍රභූත්වය ගැනත්, දුප්පත් ගමක පොලිස් කොස්තාපල් කෙනකුගේ නෛසර්ගික අහිංසකත්වය ගැනත්, මහත් දීප්තිමත් විග්‍රහ අසන්නට දකින්නට තරම් අපි වාසනාවත් වීමු.
ඒ අතර, තවත් සමහරෙක් නීතිඥ වෘත්තියේ ඇති ජරපත් ස්වභාවයක් ගැන ලියූහ. කියූහ. අසාධාරණ අයකිරීම්, ආදායම් බදු පැහැර හැරීම්, නමගිය අපරාධකාරයන් වෙනුවෙන් පෙනීසිටීම්, නැත්ත ඇත්ත කිරීමට මැදිහත් වීම් වැනි නොයෙක් දුර්ගුණ ඒ ලියවිලිවලින් උපුටා දැක්විණි.
ඒවා කියවා බලන විට, අනාගතයේ දී මේ කියන මහජනතාව, තමන්ට නඩු කටයුත්තක් ආ විට, නීතිඥවරයකුගේ සේවය ගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කොට, තමා ම තමා වෙනුවෙන් ඉදිරිපත් ව තර්ක කරනු ඇතැයි සිතිය හැකි ය. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් ම නීතිඥයකුගේ සහාය ලබාගැනීමට හෝ තමා වෙනුවෙන් තමා ම පෙනීසිටීමට විධිවිධාන සලස්වා තිබේ. අනෙක් අතට, ඔය කියන ගිනි කන නීතිඥවරුන්ට ප්‍රහාරයක් දිය හැකි හොඳ ම ක්‍රමය නම්, මහජනතාව සියල්ලන් ම අධිකරණ ඉදිරියේ දී, තමාගේ නඩුවලට තමා ම පෙනී සිටීම ය. නීතිය, යුක්තිය, අයිතිවාසිකම් යනාදිය ගැන ඔවුන් දැනටමත් දන්නා දේවල් ඒ සඳහා මහත් සේ උපකාරී ද වනු ඇත. එයින් වුවත්, නීතිඥවරුන්ට ලැබෙන නඩු අඩු වී ඔවුන් මහත් අමාරුවක වැටෙනවා ඇත.
මේ කියන විදියට ම, නීතිඥ වෘත්තිය හැම කාලයේ ම ඊනියා මහජනතාවගේ දෝෂ දර්ශනයට නිරන්තරයෙන් ලක්වන්නකි. කවදා හෝ වෘත්තිය ආරම්භ වූ දිනයේ සිට ම, මේ විවේචන වෘත්තියට එල්ල වී තිබේ. එනිසා අලුත් කිසිවක් එහි නැත.
එහෙත්, ලෝක ඉතිහාසයත්, මානව ශිෂ්ටාචාරයේ ඉතිහාසයත්, නීති වෘත්තියේ ගැඹුරත් දන්නා, හුදු දේශපාලන අගතීන් නැති කිසිවකුත් මේ විවේචකයන්ගේ ගොඩේ නොසිටින බව ඉන්තේරුවෙන් ම කිව හැකි ය.
නඩු කටයුත්තක් ඇති ඕනෑ ම පුද්ගලයකු වෙනුවෙන් පෙනීසිටීම නීතිඥවරුන්ගේ වරප්‍රසාදයක් නොවේ. එම පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකමකි. නීතිඥවරුන්ට පවරා ඇත්තේ ඒ අයිතිය වෙනුවෙන් පෙනීසිටීම ය. පෙනීසිටීම අනිවාර්ය ද නොවේ. තමන් කැමති ලෙස පෙනීසිටින්නටත්, පෙනී නොසිටින්නටත් හැකි ය. එහෙත් එය පෞද්ගලික ළැදියා ගැටුම් නිසා නම් පමණකි. එහෙත් අයිතියක් ලෙස හැම පුද්ගලයකුට ම තමන් වෙනුවෙන් නීතිඥයකු පෙනීසිටුවීමට හැකි ය.
තවත් කෙනකු වෙනුවෙන් එසේ අධිකරණයක පෙනසිටීමට අයිතිය ඇති එක ම වෘත්තිය නීති වෘත්තියයි. එම කාර්යයට එළඹීමට පෙර, මනා දැනුමක්, ප්‍රායෝගික පුහුණුවක් මෙන් ම වෘත්තීය නිපුණතාවක් ද නීති වෘත්තිකයකු ලබාගත යුතු ය. ඉතා ම දැඩි වෘත්තීය ආචාරධර්ම ප්‍රමාණයකින් අත්‍යන්තයෙන් ම බැඳී සිටිය යුතු ය.
වෙනත් ඕනෑ ම වෘත්තියක දී ද, ඒ වෘත්තිය නිසා ම සමාජයේ වෙනස්කොට සැලකීම් ඇති වෙයි. සරසවි ආචාර්යවරුන්ට, වෛද්‍යවරුන්ට, නීතිඥවරුන්ට, ව්‍යවසායකයන්ට මෙන් ම ගුරුවරුන්ට පවා ද ඒ වෙනස්කම් අත්විඳින්නට ලැබේ. එක රැයකින් මේ සමාජ වෙනස්කම් අකාමකා දමා, හැමෝ ම ඒහි භික්ඛුභාවයෙන් මෙන් සමාන කිරීමට නොහැකි ය. හැමෝට ම සමාන ලෙස සැලකිය යුතුයැයි කීමෙන් පමණක් ද එය සිදු නොවේ. උදාහරණයක් ලෙස ලංකාවේ සුළුතර ජාතිකයන්ට, සමාන ලෙස සලකනවා ය කී පමණින්, කාන්තාවන්ට මිනිසුන් හා සමාන ලෙස සලකන බව කී පමණින්, ඔවුහු එකිනෙකා සමාන නොවෙති. එය ඊට වඩා සංකීර්ණ සමාජ ක්‍රියාවලියකි.
එනිසා නීති වෘත්තිය කෙරෙහි ද්වේෂයක්, පදනම් නැති විවේචනයක් ඇතිකර ගැනීමට හදිසි වෙනවාට වඩා, වෘත්තියේ ස්වභාවය පිළිබඳ ඉතිහාසයත් පරිණාමයත් දැනසිටීම යෙහෙකි.
