දිනපතා හා සතිපතා පුවත්පත්වල පළවන ප්‍රවෘත්ති හා විශේෂාංග, ටෙලිවිෂන් නාලිකාවල උදේ පත්තර කියවීමේ වැඩසටහන්වල, එම පත්තරවල නම් ද සහිතව කියවීම පිළිබඳව කතාබහක් ඇතිවී තිබේ. පුවත්පත්වල වැඩ කරන තරුණ ජනමාධ්‍යවේදීන් කිහිප දෙනකු මේ ගැන තම පුරෝගාමී අදහස් සමාජ මාධ්‍යවල දැනටමත් දක්වා තිබේ. ඔවුන්ගේ අදහස, ටෙලිවිෂන්වල පුවත්පත් කියවීම නැවැත්විය යුතු බවය.
පළමුව කිව යුත්තේ, පුවත්පත්වල පළවන ප්‍රවෘත්ති හා ලිපි එම පුවත්පත්වල නම් උපුටා දක්වමින් ටෙලිවිෂන්වල කියවීම, පුවත්පත් ජනමාධ්‍යවේදීන්ගේ බුද්ධිමය දේපළ සූරාකෑමක් බවයි. එය කරන්නාත්, ‘වර්තමාන ඩිජිටල් ලෝකයේදී පුවත්පත්ද වෙන අතක් බලාගත යුතු බව’ නිතර මතුරන විචාරකයනුත්, එම කාරිය සාධාරණ කිරීමට කුමන හේතු දැක්වුවද, මේ නීති විරෝධී හා සදාචාර විරෝධී බුද්ධිමය දේපළ සූරාකෑමේ අවලස්සන ඒ කිසිවකින් වැසිය නොහැකිය.
මේ කියන්නේ, පත්තරවල නම් උපුටා දක්වමින්, පත්තර අතට ගෙන ඒවායේ අන්තර්ගතයන් කියමින්, ටෙලිවිෂන්වල උදේට කරන වැඩසටහන් ගැනය. නැතිව, ටෙලිවිෂන්වල ප්‍රවෘත්ති කියවීම ගැන නොවේ. ටෙලිවිෂන් හෝ වෙනත් අය තමන්ගේ වියදමෙන්, තමන්ගේ මහන්සියෙන් සොයාගන්නා ප්‍රවෘත්ති කීවාට කාටවත් ප්‍රශ්නයක් නැත.
ටෙලිවිෂන්වල පුවත්පත් කියවීම පටන්ගත්තේ අභාවප්‍රාප්ත බන්දුල පද්මකුමාර මහතා 2003 මැදභාගයේ පමණය. අද ටෙලිවිෂන් පුවත්පත් කියවීමත් එය වැටී ඇති පහත් තත්වයටත් වගකිවයුතු පළමුවැන්නා ඔහුය. ‘බන්දුල පද්මකුමාර නම් හරියට වැඩේ කළා. ඔහු කියෙව්වේ පත්තරවල හෙඩ්ලයින් විතරයි’ යනුවෙන් සමහරුන් කීවද, බන්දුලද කීවේ ‘හෙඩ්ලයින්’ පමණක් නොවේ. ප්‍රවෘත්තියක මූලික අන්තර්ගතයේ සියලුම දේ කී ඔහු, විශේෂාංග ලිපිවලින් තමා කැමති තැන් උපුටාගෙන කියවූයේය. දේශපාලන විචාර ලිපිවල, තමන්ගේ දේශපාලන හාම්පුතුන්ගේ වුවමනාවන්ට ගැළපෙන කොටස් පමණක් උපුටා කියෙව්වේය. එපමණක් නොවේ, යම් පුවත්පතක ප්‍රවෘත්තියක හෝ ලිපියක පළවී ඇති දෙයකින් තම දේශපාලන හාම්පුතුන්ට හානිවී ඇතැයි සිතෙන වේලාවක, ප්‍රවෘත්තිය හෝ ලිපියේ කොටස් කියවා, ඒ ගැන තම දේශපාලන හාම්පුතුන්ගෙන් ටෙලිෆෝනයෙන් ලබාගත් පිළිතුරු හෝ ප්‍රතිචාරද එවේලේම කියුවේය. පුවත්පත් කාටුන් ශිල්පීන් හීනෙකින්වත් නොසිතූ තේරුම් ඔහු කාටුන්වලට දුන්නේය.
බන්දුල පද්මකුමාර මහතාට ඒ කාලයේ කවුරුත් විරුද්ධ වුණේ නැත. ටෙලිවිෂන් වැඩසටහනක පළමුවැනි වරට තම පුවත්පත්වල නම කියවීම නිසා පත්තර අයිතිකාරයෝද, කර්තෘවරුද, ප්‍රවෘත්තිය හා ලිපිය සමග ලේඛකයාගේ නමත් කාටුන්ශිල්පීන්ගේ නමත් කියන නිසා ජනමාධ්‍යවේදියෝද කාටුන් ශිල්පියෝද, අමන්දානන්දයට පත්ව, පද්මකුමාරගේ අනාගත ව්‍යසනකාරී ‘මුල පිරීම’ ඉවසා වදාරා සිටියෝය. අද ව්‍යසනයක්ව ඇත්තේ ඒ මුල පිරීමය. අවසානයේ බන්දුල පද්මකුමාර එය ටෙලිවිෂන් නාලිකාවට පමණක් නොව, තමන්ටද ‘ඇඩ්වටීස්මන්ට්වලින් නිශ්චිත ප්‍රතිශතයක් කොමිස්’ ලැබෙන ආකාරයේ ජනප්‍රිය ලාභදායී වැඩසටහනක් බවට පත්කළේය. ඔහු ස්වර්ණවාහිනියෙන් ඉවත් වී වෙනත් නාලිකාවලට යන විට තම මුල් පිටුව වැඩසටහනද ගෙන ගිය අතර, එම නාලිකා සමග කේවෙල් කළේ, වැඩසටහනට ලැබෙන ප්‍රචාරක දැන්වීම් ආදායමෙන් අහවල් ප්‍රතිශතය තමන්ට ලැබිය යුතුයැයි කියාය. ඒ නිසා, බන්දුල පද්මකුමාරගේ ‘විනයවත්, ලස්සන’ වැඩසටහන මාසයකට දසලක්ෂ ගණන් මුදල් ඔහුටම ලැබෙන කප්රුකක් බවට පත්විය. එහිදී සිදුවුණේත්, පත්තරකාරයන්ගේ බුද්ධිමය දේපළ මංකොල්ලකෑමකි.
පද්මකුමාරගේ වැඩසටහන ජනප්‍රිය වීමත්, ඉන් නාලිකාවල රේටිංග්ස් වැඩිවීමත්, එයින් විශාල ආදායමක් ගලාඒමත් දුටු අනෙක් හැම නාලිකාවක්ම, කල් යන්නට පෙරම තරගයට පත්තර කියවීමට පටන්ගත්තේය. පසුව එය ගුවන්විදුලි නාලිකාවලටද බෝවිය. ‘අපි නං ඕක කළේ ආචාරධාර්මිකව’ කියමින් පුරසාරම් හැටියට ක්ෂමාලාප fදාඩන රේඩියෝ ‘මල්ලිලා’ද, කළේ එකම වැරදි දේ, එකම අපරාධය, එක එක ආකාරයටය. අද එය මංකොල්ලයේ උපරිමය කරාත්, දුරාචාරයේ මස්තකය දක්වාත් ගොස් තිබේ.
මුලින් කී ලෙස, ටෙලිවිෂන්වල පත්තර කියවීම, බුද්ධිමය දේපළ සූරාකෑමකි. සරලව කිවහොත්, ප්‍රාදේශීය ජනමාධ්‍යවේදීන්, මාණ්ඩලික ජනමාධ්‍යවේදීන්, උප කර්තෘවරුන් මෙන්ම සංස්කාරකවරුන්ද, දුක් මහන්සියෙන් එකතු කරන ප්‍රවෘත්ති, තොරතුරු, මතු නොව, ඔවුනගේ ලිවීමේ කුසලතාවද සූරාකෑමකි. පුවත්පතකට මිලක් තිබේ. එම මිල ගෙවා ගන්නා පුවත්පතක් තමන්ම කියවිය හැකිය. තවත් අය සමග බෙදාහදාගෙන කියවිය හැකිය. අතින් අත යැවිය හැකිය. ජන සභාවල කියවිය හැකිය. පුස්තකාලවල තැබිය හැකිය. බුද්ධිමය හා සමාජමය අවශ්‍යතා සඳහා උපුටා දැක්විය හැකිය. එය ‘ෆෙයාර් යූස්’ හෙවත් ‘සාධාරණ පරිහරණය’ ලෙස සැලකේ. බුද්ධිමය දේපළවලට එවැනි විභවතාවක් තිබේ.
ඊට සීමා නොවී, එහි අන්තර්ගත දේ වෙනත් ජන-මාධ්‍යයකට පෙරලා පුවත්පත්වල නම්ද සහිතව ප්‍රචාරය කිරීමත්, එම ප්‍රචාරයේ ප්‍රතිඵලය ලෙස මුදල් ඉපැයීමෙන් අයුතු ලාභයක් ලැබීමත්, (එම ප්‍රවෘත්ති හා ලිපිවලට විප්‍රකාර අර්ථනිරූපණ දීමත් ඇතුළුව) මුළුමනින්ම බුද්ධිමය දේපළ පිළිබඳ අයිතිය කඩකිරීමකි. පුදුමය නම්, ජනමාධ්‍ය සදාචාරය ගැන දන්නා-කියන, ටෙලිවිෂන් නාලිකාවල පුවත්පත් කියවන මහතුඟ, මේ සදාචාර සීමාව ගැන නොදන්නා සේ සිටීමය. තම දුරාචාරාත්මක කාරිය සාධාරණ කිරීමය. සමහර ටෙලිවිෂන් වෘත්තිකයන් කියන්නේ, ටෙලිවිෂන්වල පත්තර කියවීම මේ මොහොතේ ලෝක යථාර්ථය බවත්, ඉන් අතෘප්තියට පත්වන්නේ නම් පත්තර තමන්ගේ පැවැත්ම සඳහා වෙනත් මාර්ග ගවේෂණය කළ යුතු බවත්ය. එය, පත්තරකාර ශ්‍රමය සූරාකමින්, පත්තරකාරයන්ට ජිවත්වෙන්න වෙන මාර්ගයක් සොයාපල්ලා වැනි අවවාද දීමකි.
ප්‍රවෘත්ති යනු කිසිවකුගේ නිර්මාණයක් නොවන නිසාත්, ඒවා සමාජයේ සිදුවන දේ වාර්තාකිරීමක් වන නිසාත්, කාටවත් ප්‍රවෘත්තිවලට තනි අයිතියක් කියන්නට නොහැකි බව සමහරුන් කියනු ඇත. ඇත්ත, ප්‍රවෘත්ති පැනනගින්නේ සිදුවීම්වලිනි. එහෙත් සිදුවීමක් වූ පමණින් එය ප්‍රවෘත්තියක් නොවේ. එය ප්‍රවෘත්තියක් වීමට කිසියම් ක්‍රියාවලියක් සිදුවිය යුතුය. පත්තරයක ප්‍රවෘත්තියක් වීමට නම්, ඉහත කී ලෙස විශාල පිරිසකගේ දායකත්වය ඊට ලැබිය යුතුය. මේ ක්‍රියාවලිය ටෙලිවිෂන් හා ගුවන්විදුලි මෙන්ම, නව මාධ්‍ය හසුරුවන්නන්ටද කළ හැකිය. එවිට එකම සිද්ධියක් ගැන තමා විසින්ම සකසා ගැනුණු ප්‍රවෘත්තියක් තමන්ට හමුවෙයි. එය තමන්ගේ ටෙලිවිෂන්වලින් හෝ රේඩියෝවලින් හෝ යූටියුබ් ආකාරයෙන් හෝ විසුරුවා හැරියාට කිසිවකුට වරදක් කියන්නට බැරිය. පත්තරවලින්ද ඊට විරුද්ධත්වයක් පැන නගින්නේ නැත. එහෙත් ප්‍රශ්නය ඇත්තේ වර්තමාන ටෙලිවිෂන් හා යූටියුබ්, ඒ ක්‍රියාවලියට දායක නොවී, (එය මුදල් වියදම් වන, මිනිස් ශ්‍රමය යෙදිය යුතු වැඩකි.) ඉහත කී ක්‍රියාවලියට මුදල් හා සම්පත් යොදවා පත්තරවලින් එකතු කරගන්නා ප්‍රවෘත්ති, පත්තරවල නම්ද සහිතව උදේට කියවීමය. බුද්ධිමය දේපළ සූරාකෑම සිදුවන්නේ එතැනදීය.
විද්‍යුත් හෝ නව මාධ්‍යවේදීන්ට තමන්ගේ දැනුම සඳහා පත්තර කියවීම කළ හැකිය. ඒවායේ ඇති ප්‍රවෘත්ති, තමන් සොයාගත්තා සේ කියවීමටද හැකිය. ප්‍රවෘත්ති කියන්නේ කාගේවත් නිර්මාණයක් නොවන නිසා, අපට ඕනෑ තැනකින් ඒවා ලබාගත හැකිය වැනි කතාද ඇත්තය. එහෙත්, පත්තරවලින් ඉල්ලා සිටින්නේ, තමන්ගේ පත්තරයේ නම සඳහන් කරමින්, එම පත්තරවල තිබෙන ප්‍රවෘත්ති හෝ ලිපි විද්‍යුත් මාධ්‍යවල නොකියවන ලෙසය. අවශ්‍ය කෙනකුට මුදල් දී පත්තරයක් ගෙන, අවශ්‍ය දේ දැනගැනීමට සදාචාරාත්මක ඉඩක් තබවන ලෙසය.
අද පමණක් නොව හැම කාලයේම පත්තර පවත්වාගෙන යන්නේ පහසුවෙන් නොවේ. ප්‍රාදේශීය මාධ්‍යවේදීන් ජාලයක්, සංස්කාරක මණ්ඩල, දැන්වීම් අංශ, නිෂ්පාදන අංශ, විශාල මුද්‍රණ අංශ හා මුද්‍රණාල, ඒවායේ මිනිස් සම්පත් ආදිය පවත්වාගෙන යාම, ලේසි පහසු දෙයක් නොවේ. එලෙස, එක් ප්‍රධාන පුවත්පත් ආයතනයකින් ඍජුව හා වක්‍රව ජීවත් වන පිරිස අතිවිශාලය. ප්‍රවාහන කොන්ත්‍රාත්කරුවන්, පුවත්පත් අලෙවි නියෝජිතයන් මෙන්ම පත්තර ලෑල්ලක් දමාගෙන සිටින පුද්ගලයා දක්වා මේ ශ්‍රම බලකාය විහිදෙයි.
පුවත්පතක පැවැත්ම රඳා පවතින්නේ එහි අලෙවිය මතය. පුවත්පත්වලට ප්‍රචාරක දැන්වීම් ලැබෙන්නේද ඒවායේ අලෙවිය මතය. අලෙවිය අඩු පුවත්පත්වලට දැන්වීම් නොලැබේ. මේ නිසා, පුවත්පතකට එහි අලෙවිය අංක එකය. දැන්වීම් ආදායම ඒ මත රඳා පවතියි. ඒ ලාභය අයිතිකරුවන් තබාගන්නා අතර, ඉතිරියෙන් එම ආයතනයෙන් දෛනිකව ඉන් ජීවත්වන පිරිසගේ දවස්පතා භෝජනය සරිවෙයි.
පත්තරවල ප්‍රවෘත්ති දිනපතා උදේ පාන්දර ටෙලිවිෂන්වලින් කියවන විට, යම් මුදලක් දී පුවත්පතක් මිලදී ගැනීමට අවශ්‍යතාවක් ඇති නොවේ. මිනිසුන්ගෙන් ‘පත්තර කියවනවාදැ’යි අසන විට ඔවුන් කියන්නේ ඔව් කියාය. එසේ නම් මිල දී ගන්නේ මොන පත්තරදැයි ඇසූ විට කියන්නේ, ‘නෑ අපි ටෙලිවිෂන් එකෙන් බලනවා’ කියාය. පුවත්පත්වලින් උපුටාගෙන රේඩියෝවලින් උදේට ප්‍රචාරය කරන ප්‍රවෘත්ති උදේ රැකියාවට යන ගමන්, වාහනයේ රේඩියෝවෙන් අසමින් යන උදවියද, මේ සූරාකෑමේ දැනුවත් හෝ නොදැනුවත් පාර්ශ්වයකි.
ටෙලිවිෂන් නාලිකා උදේට පත්තර කියවන්නේ හුදෙක් මහජන සුබසාධනය වෙනුවෙන්වත්, මහජනයාගේ තොරතුරු දැනගැනීමේ පිපාසාව සංසිඳුවීම පිණිසවත් නොවන බව පැහැදිලි වන අනෙක් කාරණය වන්නේ එම වැඩසටහන්වල ප්‍රචාරය වන ප්‍රචාරණ දැන්වීම් කන්දරාවය. එම වැඩසටහන්වලට දැන්වීම් එකතුකර ගැනීම සඳහා එම ආයතනවල ‘සේල්ස් එග්සෙකටිව්’ උදවිය නිතිපතා මහන්සි වෙති. ඒ අනුව, ටෙලිවිෂන් නාලිකා කරන්නේ, එක් පිරිසකගේ බුද්ධිමය දේපළ සූරා කා, එම වස්තුව වෙනත් පිරිසකට විකුණා මුදල් ඉපැයීමය.
ටෙලිවිෂන් නාලිකාවලින් තම පුවත්පතේ නම කියවෙනවාද, තම නම කියවෙනවාද, තම ප්‍රවෘත්තිය හෝ ලිපිය කියවෙනවාද යනාදි ලෙස ගිනිකන වැටී බලාසිටි පුවත්පත් ක්ෂේත්‍රයේ පිරිස් දැන් ප්‍රමාද වී හෝ ඇහැරී සිටිති. අඩු ගණනේ එසේ වීමත් හොඳය. එහෙත්, ඒ වන විට ඔවුන් පිනවාගෙන සිටි ඇස්වලට යටින් තමන්ගේ ජීවනෝපාය නාය යමින් තිබේ.
ටෙලිවිෂන් අනුව යමින්, දහස් ගණන් යූටියුබ් කරන්නෝද, පුවත්පත්වල බුද්ධිමය ඥානය සූරාකමින් සිටිති. මේ චෝදනාවෙන් ගැලවීමට නම් ඔවුන් කළ යුත්තේ තමන්ගේ අතින් වියදම් කරගෙන, යූටියුබ් මධ්‍යස්ථානවල ‘නිව්ස් රූම්’ හදාගෙන, ලංකාව පුරා ප්‍රාදේශීය ජනමාධ්‍යවේදීන් පත්කරගෙන, ඒ ක්‍රියාවලිය හරහා ප්‍රවෘත්ති ගෙන්වාගෙන තමන්ගේ ප්‍රවෘත්තියැයි ආඩම්බරයෙන් කීමය. එවිට ඔවුන්ට ප්‍රවෘත්ති බවට පත්වී නැති, මුල් සිදුවීම් ම හමුවෙනවා ඇත.
ටෙලිවිෂන් එකෙන් දැක හෝ රේඩියෝවෙන් අසා, ජනතාව පුවත්පත් මිලදී නොගැනීමෙන් වන්නේ පුවත්පත්වල අලෙවිය අඩුවීමට එය එක් හේතුවක් (එකම හේතුව නොවේ, තවත් හේතු බොහොමයක් තිබේ) වීමය. අලෙවිය අඩුවීම, දැන්වීම් ආදායම් අඩුවීම, සේවකයන්ගේ රැකියාවලට අවදානමක් ඇතිකරයි. අන්තිමට සිදුවිය හැක්කේ ටෙලිවිෂන්වලට කියවන්නට පත්තර නැතිවන තරමට, පත්තර නැතිවීයාමය. (එහෙත් ඉන්පසු ටෙලිවිෂන් උදේට වෙනත් ආදායම් උපයන මාර්ගයක් පාදාගන්නවාද ඇත.)
මේ නිසා ටෙලිවිෂන්වලින් පුවත්පත් කියවීම නතර කළයුතු යැයි ඉදිරිපත් වී තිබෙන අදහස ශක්තිමත් කළ යුතුය. පුවත්පත් ආයතනවල ජනමාධ්‍යවේදීන් මෙන්ම කර්තෘ මණ්ඩල සාමාජිකයන්ද, කර්තෘවරුන්ද ඒ හඬ නොනවත්වා නැගිය යුතුය. පුවත්පත්වල හිමිකරුවන් ඊටත් වැඩියෙන් ඒ ගැන ක්‍රියාකළ යුතුය.
බුද්ධිමය දේපළ රැකගැනීමට හැම කෙනකුටම අනුල්ලංඝනීය අයිතියක් තිබෙන අතර, තමන් කරන වෙළඳ ව්‍යාපාරයට අනිසි ලෙස හානි කරමින් සිටින අයට විරුද්ධවීමට පුවත්පත් හිමිකරුවන්ටද අයිතියක් තිබේ. එම අයිතිය රැකගැනීම වෙනුවෙන් අද අදම සියල්ලන් එක් පෙරමුණකට ආ යුතුය.
