බුදු දහමේ හිරි- ඔතප් යනුවෙන් දෙකක් උගන්වනු ලැබේ. එනම් ලජ්ජාව සහ බයයි. ලජ්ජාව සහ බය යනුවෙන් මෙහි හැඳින්වෙන්නේ අකුසල් කිරීමට හෙවත් වැරදි දේ කිරීමට පුද්ගයකු තුළ තිබිය යුතු ලජ්ජාව සහ බයයි. සාමාන්‍ය පෘථග්ජන පුද්ගලයකු වරදක් කරන්නට ඉඩක් තිබෙන විට, ඔහු හෝ ඇය එයින් වළකන්නේ ලජ්ජාව සහ බය විසිනි. මේ වරද කළොත් මා ලජ්ජාවට පත්වේ ය, මේ වරද කරන්නට මා බය ය යන හේතු නිසා වරද කිරීමෙන් ඈත්වීමට ඉඩක් තිබේ.
එහෙත්, ලජ්ජා බය නැතිව මුල් වරට වරදක් කළහොත් ඉන් පසු නැවත නැවත වැරදි කිරීමට බාධාවක් ඇතිවන්නේ නැත. වැරදි කිරීම තම ජීවන පරිචයක් බවට පත්වෙයි. එවිට වරදට ලජ්ජාව ද බය ද නැත.
ජාතික ජන බලවේගයට, බලයට එන්නට පෙර ලජ්ජාවත් බයත් දෙකම තිබිණ. එහි නායකයෝත්, පරණ නායකයන් ලජ්ජා බය නැතිව වැරදි කළ ආකරය නැවත නැවත කියාදෙමින්, තමන්ට එවැනි වැරදි කිරීමට ඇති ලජ්ජා බය ගැන පුරසාරම් දෙඩූහ. එය දේශපාලන ලජ්ජාවකි. දේශපාලන බයකි. ජනතාව කල්පනා කළේ, මේ දේශපාලන ලජ්ජාව සහ බය නිසා ජාතික ජන බලවේගය බලයට පත්වුණත්, පරණ පාලකයන් කළ වැරදි සිදු නොවනු ඇති බවයි.
එහෙත් බලයට පත්ව අවුරුද්දකට ආසන්න කාලයක් ගත වන විට ජාජබ ආණ්ඩුවේ ලජ්ජා බය කෙමෙන් පහව යනු පැහැදිලිව පෙනෙන්නට තිබේ. එය, ජාජබ ආණ්ඩුවට ඡන්දය දුන් ලක්ෂ හැට අටක ජනතාවකගෙන් බහුතරයකට ද දැනී ඇති බව නිසැක ය.
ආණ්ඩුවේ ලජ්ජා බය තුනී වීම පිළිබඳ මේ සතියේ උදාහරණය, (හැම සතියකම පාහේ එවැනි උදාහරණ දැකිය හැකි ය.) යෞවන සමාජ තමන්ගේ මාලිමා තරුණයන්ගෙන් පුරවා ගැනීම ය; ඒ ගැන ප්‍රශ්න කරන්නන්ට ලොවෙත් නැති නොගැළපෙන උත්තර දීම ය; ඊටත් වඩා එහා ගොස්, ‘ඔව් අපි එහෙම කරනවා තමයි, ඇයි මොකෝ, අපි කළාම විතරද වැරදි’ පන්නයේ පිළිතුරු ආණ්ඩුවේ උදවියගෙන් ලැබීම ය.
මීට පෙර එවැනි ම අවස්ථාවක් උදා වුණේ, පළාත් පාලන ඡන්ද විමසීමෙන් පසු තමන්ට පැහැදිලි බහුතරයක් නැති පළාත් පාලන අයාතනවල බලය පිහිටුවීම සඳහා ආණ්ඩුව අනුගමනය කළ ලජ්ජා සහගත ප්‍රතිපත්තිය හරහා ය.
පරණ ආණ්ඩු ලජ්ජාවක් හා බයක් නැතිව කළ බොහෝ වැරදි මේ ආණ්ඩුව ද දැන් කරන්නට පටන්ගෙන ඇත්තේ තමන් වෙත තිබෙනවා යැයි කියූ දේශපාලන ලජ්ජාව සහ බය කුණු කූඩයට දමමින්ය. ඒ සඳහා ඔවුන් ක්ෂමාලාපය ලෙස භාවිත කරන්නේ ‘අපට විශාල මහජන වරමක් ලැබී තිබෙන නිසා, ඒ වරමට අනුව කටයුතු කරන බව’ කීමයි.
ආණ්ඩුවේ අනෙක් හිරි ඔතප් නැති ලක්ෂණය නම්, තමන්ගේ වැරදි ගැන කරන විවේචන හා විචාර, දණිස්සෙන් ඉහළට නොගෙන කටයුතු කිරීමයි. ආණ්ඩුවේ ප්‍රබල මැති ඇමතිවරුන් ඒ බව කියන්නේ වහසි බස් හැටියට ය. ඒ නිසා ආණ්ඩුවේ පැවැත්මට හේතුවන සාධනීය විවේචන හා විචාර පවා ආණ්ඩුවට පෙනෙන්නේ දණිස්සෙන් ඉහළට නොගත යුතු දේ හැටියට ය.
බලයට පත්වන්නට පෙර පාරදෘශ්‍යභාවය ගැන යුතෝපියානු කතා කී ජාජබට, දැන් ආණ්ඩුවක් හැටියට පාරදෘශ්‍යභාවය මහ වදයක් වී තිබේ. මහජනතාවට කියන දේවල්වලට වඩා හංගන දේවල් වැඩි ය. ජනාධිපති කාර්යාලයේ වැඩ කරන අය ගැන පවා නොකියන තරමට පාරාන්ධතාව වැඩි ය. කරන පත්කිරීම්වල ඥාති සංග්‍රහය ද, ගජමිතුරු සංග්‍රහය ද ක්‍රමයෙන් වැඩිවෙමින් තිබේ. අත්‍යවශ්‍ය ආයතනවලට පුද්ගලයන් පත්කිරීම හිතා මතා ම නොසලකා හැර තිබේ. යෞවන සමාජයේ සිට ඉහළට අමාත්‍යාංශ දක්වා ම තම පක්ෂයේ ඔත්තු බලන්නන් හා ක්‍රියාකාරීන් යොදවා තිබීම ඒවායේ සාමාන්‍ය පරිදි වැඩ කරන නිලධාරීන්ට මහත් වදයක් වී තිබේ. විවේචකයන් බිමට ම හෙළා වනසා දැමීම ඉහළ සිට පහළට හැමෝගේ ම පුරුද්ද වී තිබේ. මේ ලජ්ජා බය නැතිකමින් කරමින් සිටින සමහරක් දේ පමණි.
මෙලෙස පටන්ගත් ආණ්ඩු බොහෝ නරක තැන්වල නැවතුණු බව ද, එවැනි නරක ආණ්ඩුවලට ජනතාව නරක ප්‍රතිචාර දක්වා ඇති බව ද මෙතෙක් කර තැබීම අනාගතයට ප්‍රයෝජනවත් වනු ඇත.
