ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජයක් පවතිතැයි කියන, අපගේ මේ ශ්‍රී ලංකාව, ලෝක සිතියම මත, පුංචිම පුංචි හූණු බිත්තරයක් පමණි. ඒ වුණත්, හූණු බිත්තරයක් වන ඒ දීපයට හෙවත් දිවයිනට කරගහන්ට සිදුව ඇත්තේ, සිතියමේ අපට ඉහළින් විරාජමාන වන ඉන්දියානු අර්ධ මහාද්වීපය තරම් වන බරපතළ අධ්‍යාපන අර්බුදයකටය.
රටේ තරම ගැන හිතුවොත්, ඒ අර්බුදය, රටට – රටේ ජනතාවට – රටේ ආණ්ඩුවට – දරන්ඩ බැරි තරමේ මහා බරකි.
අගමැතිද වන, අධ්‍යාපන ඇමතිනි හරිනි අමරසූරියටත්, විශේෂඥයිනැයි කියාගන්නා නිලධාරි – නොනිලධාරි – ඇතුළත සහ පිටස්තර උපදේශක රංචුවටත්, භාර වී ඇති කටයුත්ත නම්, දරන්නට බැරි ඒ බර – කරට ගැනීමය; ඒ බර සැහැල්ලු කිරීමය. අගත අනගත කන්න දෙකටම පිරිමහින – වෙනත් වනචනවලින් පවසනවා නම් – වර්තමානයට පිරිමහින සහ අනාගතයට ඔරොත්තු දෙන, බුද්ධිමත් යෝජනාවලියකින් හෙවත් ප්‍රතිසංස්කරණ මාලාවකින් රටේ දරුවන්ගේ අධ්‍යාපන ක්‍රියාවලිය නිවැරදි පීල්ල මතට ගෙන, විධිමත් අනාගත සැලසුමක් නිර්මාණය කිරීමය; සම්පාදනය කිරීමය.
ඒ සම්බන්ධයෙන්, අපට බොහෝ දේ කතා කරන්ට සිදුව ඇත. ඒ නම්, දිගු පු`ථලින් තරමටම, ගැඹුරින්ද යුතු, කලින්ද සඳහන් කළ පරිදි, ලොකු මාගලක එලන්නට තරම් වන, මහ විසාල බරපතළ කටයුත්තකි. ඒ සියල්ලටම එළඹෙන්ට පෙර, මූලික – ඉතාම මූලික – ප්‍රශ්නයක් හෙවත් ගැට`ථවක් ඇත්තේය. ඒ නම්, මෙකී බරපතළ සාකච්ඡාව අරඹන්ට, පුංචි කඩදාසි කැබැල්ලක්වත් අප ඉදිරියෙහි නොමැතිකමය. යට සඳහන් කළ නානාප්‍රකාර විභවයන්ගෙන් ජාත, වයිවාරන්න උපදේශක රංචුවටවත්, ඔවුන් විසින් වටකරගෙන සිටිනු ලබන අධ්‍යාපන ඇමතිනියටවත්, පුංචි කඩදාසි කැබැල්ලක ලියා දක්වන්නට තරම් වන අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණ යෝජනා මාලාවක්, තමන් අත නොමැති බවය.
ඒ තත්වය තුළින් දර්ශනය වන බරපතළ කාරණාවක් ඇත්තේය. එනම්, මෙකියන ප්‍රතිසංස්කරණ විශේෂඥ රංචුව කිසියම් කාරණාවක් සඟවාගෙන සිටින බවය. මෙතැන්හිදී සිංහල මිනිසුන් අතර පවතින, අතිශයින්ම අවිනීත, අශෝභන, අසභ්‍ය උපහැරණය ගෙනහැර දක්වන්ට, මා තුළ කැමැත්තක් ඇත්තේ නැත!
ඒ වුණත්, බරපතළ කාරණයක් සඟවාගෙන සිටින බව නම්, සැබෑය. තමන්ගේ යෝජනා, කෙටුම්පත් කොට දැක්වුවහොත්, ඩොකියුමන්ට් :ාදජමපැබඑ* කළහොත්, පැහැදිලි ලේඛනයක් තුළට ගෙන ආවොත්, අධ්‍යාපන ප්‍රශ්න පිළිබඳ දැනුමැතියන් කැළඹෙන නිසාය; කුපිත වන නිසාය. මන්ද යත්, හරිනිලා මේ ගේන්ට යන්නේ, මෙතුවක් කල් අපගේ ඊනියා අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණ අච්චාරු මුටිට්ය තුළ පැසව පැසවා පල් වෙමින් පැවති, කලින් කල අධ්‍යාපන බූතයන් හෙවත් හොල්මංකාරයින් විසින් ගෙනෙන ලද ගර්හිත – ඉතාම ගර්හිත – යෝජනා මාලාවක් වන බැවිනි.
ඇත්ත – නියම ඇත්ත – ඇත්තේ, එතැනය.
එසේ හෙයින් අපට ගන්ට සිදුව ඇත්තේ, හරිනි අමරසූරියගේත්, අනුර කුමාර දිසානායකගේත් කටවචනය. ඒ කටවචනය, අනෙකක් නොවෙයි.
ඒ වූකලී, නිලධාරීන්ට චක්‍රලේඛනයක් අවශ්‍ය නම්, කරන්ට ඇත්තේ, තමාගේ කටවචනය ලියාගෙන, එය චක්‍රලේඛනයක් සේ පිළිගැනීම වෙතැයි පැවසූ මරි මෝල් මුග්ධ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ, බලයෙන් උදම් වී කළ තකතිරු ප්‍රකාශයට නොදෙවැනි කතාවකි. ඒ කතාවමය. ආයේ දෙකක් නැත. හරිනිලාගේ කතාව තුළ සඟවාගෙන සිටින්නේ, ඒ තකතිරු මෝඩ අහංකාරයයි. උද්ධච්චකමයි. ලස්සන වචනවලින් විතරක්, ඒ අහංකාරය – ඒ උද්ධච්චකම – වසා තැබිය නොහැක්කේය.
හරිනි ඉගෙනගත් ඉහළ පැලැන්තියේ ලොකු ගැහැනු පාසල් ගැන නම්, මා තුළ නිච්චියක් නිනව්වක් ඇත්තේ නැත. එහෙයින්, ඒ ගැන කියන්ට කිසිවක් මා දන්නේද නැත. එහෙම වුණත්, අනුර කුමාර ඉගෙනගත් තඹුත්තේගම මහ විදුහලේ බාල්කයක, ඇතැම්විට මෙවන් ප්‍රකාශයක් රටහුණු කැබැල්ලකින් ලියා තිබුණා විය හැක.
“උඩඟුකම විනාසයට මුල වේ.”කවුරු කීවත් ඒ නම්, කටේ මසුරන් දමන්ට වටින කතාවකි. මගේ මඳ දැනීමේ හැටියට, එහි මුල් ප්‍රකාශය පැමිණ ඇත්තේ ඉංගිරිසියෙනි.ඇද වැටෙන්ට පෙර, උඩඟුකම එතැයි, වියත් වහරකින් එහි පැවසෙයි.ඒ යෙදුම සිංහලට හැරවූ මිනිහා, කතාව කියා ඇත්තේ කෙළින්මය. පපුවටම ඇනෙන්නටය. ආයේ, දෙකක් නැත. උඩඟුකම විනාසයට මුල වන්නේමැයි!ඉංගිරිසියාගේ යෙදුම, හරිම පාරට්ටුය. බොහොම වියත්ය.අපේ සිංහල ගැමියාගේ යෙදුම, අවියත්ය; ඒ නමුත්, හොඳටම ප්‍රායෝගිකය.
මීට අවුරුදු ගණනාවකට පෙරදී චන්ද්‍රිකා බ. කුමාරතුංග ජනාධිපතිකම කරන දවස්වලම, ඔය කියන කාරණාව, එදවස “රාවය” පුවත්පතට කොලමක් ලියමින් මවිසින් පවසන ලද වගද, පුරසාරමක් සේ පාඨකයිනට පෙනෙන්නේ වී නමුත්, මෙතැන්හිදීම මතක් කරදෙන්ට වටින කාරණයකි. එදා මා කියා සිටියේ, ඉහත කියන ලද ප්‍රකාශය ශාන්ත බි්‍රජට් කන්‍යාරාම පාසලේ ලියා තබන්ට සුදුසු බාල්කයක් එහි නොතිබුණත්, මා බාලේදී ඉගෙනගත් ඇටියාවල පිරිමි ඉස්කෝලේ බාල්කවල නම්, එවදන ලියා තිබුණු වගය!
මිනිස්සුන්ගේ – ගැහැනුන්ගේ වුණත් – ඉරණම මේ යයි කියන්නට, ඉංගිරිසිකාරයාගේ අර වියත් වැකිය අමු සිංහලට නැඟූ අපේ ඇට්ටර ගැමියාගේ බස, ශ්‍රී ලංකාව නමැති හූණු බිත්තරය තුළ සැබෑ වුණේ, වරක් දෙවරක් නොවන වගද, අදාළ සියලුම පාර්ශවයන් විසින් යෝනිසෝමනසිකාරයෙන් සිහි කරනු යෙහෙකිය!
හරිනි සහ ඇයගේ අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණ උපදේශක රංචුව, සිය සාකච්ඡා පවත්වනු ඇත්තේ, අධ්‍යාපන දෙපාර්තමේන්තුව තුළ විය හැකිය.මේ, ඒ අධ්‍යාපන කාර්යාලය තුළම සිදු වූ වෙනත් නාඩගමක් පිළිබඳ කතාවකි.ඒ නාඩගම, “ගුත්තිල නාඩගමය”.ස්ථානය – අධ්‍යාපන කාර්යාලයයි. කාලය – අතීතයයි.දැන් කෙරෙන්නේ, සැබෑ නාඩගමකි. එදා කෙරුණේ, කල්පිත නාඩගමකි. කල්පිත වුණත්, එතැනද ප්‍රශ්නයක් තිබුණි. ඒ, සාහිත්‍යයට අදාළ සභ්‍ය-අසභ්‍යවාදය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයයි.
මාර්ටින් වික්‍රමසිංහගේ ගුත්තිල නාඩගම, කුඩා ප්‍රහසන නාටකයක් විය. එය රචනා කරන අවධිය වන විට, ඔහු “දිනමිණ” ප්‍රධාන කතුකම කරමින් සිටියේය. නාටකයේ කාලය අතීතයයි. එහෙත් ස්ථානය වර්තමාන යුගයේ අධ්‍යාපන කාර්යාලයයි. අධ්‍යාපන කාර්යාලයෙහි පැවැත්වෙන්නේ, ග්‍රන්ථ පරීක්ෂක සභාවේ රැස්වීමකි. ඔවුන්ගේ මූලික කටයුත්ත, පාසල් දරුවන්ට නියමිතව ඇති වෑත්තෑවේ හිමියන්ගේ ගුත්තිල කාව්‍යයෙහි අසභ්‍ය පද්‍ය සොයා බලා, ඒවා ඉවත් කිරීමය. අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂවරයා, ඊ.ඇෆ්. ද සිල්වා, ජේ. සයිමන් ද සිල්වා දේවගැතිතුමා, පියදාස සිරිසේන, හබිබ් පීර් උලේමා, ඇන්.ඇම්. පෙරේරා, මුනිදාස කුමාරණතුංග, මයුරපාද, භූගෝල රුසියෙක්, හැට වයස් පිරුණද තවමත් අවිවාහකව සිටින කුමරියක් සහ පඬිවරු කිහිප දෙනෙක් රැස්වීමට සහභාගි වෙති. නොයෙක් තර්ක විතර්ක කිරීමෙන් අනතුරුව, වැඩිදෙනාගේ ඉල්ලීම පරිදි කම්පස, පියවුර, අනඟ රඟ, සලෙළු, කෙළිති, මනයොන, කුසුමසරා, මන්මදා යන වචන ඇති පද්‍යයන් ඉවත් කෙරෙති. සයිමන් ද සිල්වා දේවගැතිතුමාගේ ඉල්ලීම මත “සරා සලෙළු දන සතොසේ – සුරාපාන කරන ලෙසේ” යන කවිවලට උඩින් හා යටින් ඇති කවි දහයම කපා දැමෙයි.
හබිබ් පීර් උලේමා කියා සිටින්නේ, ගුත්තිලයේ ඇතැම් කවි දරුවන්ට තබා ලොකු මිනිසුන්ටවත් කියවිය නොහැකි තරම් කුණුහරුප බවය.
“ ‘තිඹිරි පකක් දුන් අඟනක් සඟන දැක’ යන පදය අමු කුණුසරුපයක් බව තමුන්නාන්සේලා පිළිගන්නවාට අනුමාන නැහැ. අපේ ගෙදර සිංහල වැඩකාරයෙකු මේ පදය කියනවා අසා, අනික් වැඩකාරයෝ අතින් කටවල් වසාගත්තා.”
උලේමාගේ බසට පණ්ඩිතයන් දෙතුන් දෙනා හැර, අනෙක් කවුරුත් විළියෙන් මිරිකී බිම බලාගනිති. කරබාගත් කාන්තාවක් යටැසින් රවා බලන්නීය.
ඇන්.ඇම්. පෙරේරාගේ විරෝධය, අනෙක් කාරණයක් හේතුවෙනි.“මෙය රජුත්, වැසියාත්, ස්වාමියාත්, දාසයාත් සමානත්වයෙන් සලකනු ලබන නිදහස් යුගයකි. අප සමසමාජ පක්ෂය පටන්ගත්තේ, ඒ දහම පතල කරන්ටයි. ගුත්තිලයෙහි එන,“නිරිඳු පද නිය රැස්පිරිසුදු දියෙන් සිහිලැස්කර මුදුනත’ බිසෙ ස්එතර බෝසත් තමා ගෙට ගොස්”“යන ආදි පුරාණ ආචර විධි වර්ණනා කරන පද්‍යයන් ඉවත් කළ යුතුයි. මෙවැනි පද්‍යයන් දරුවනට ඉගැන්වීම, ඔවුනට වහල්කමෙහි අනුසස් කීමකි. එවැනි පද්‍යයන්ට සමසමාජවාදීන් වන අපි තරයේ විරුද්ධ වෙමු.”
1 වන පණ්ඩිතයා – “සමසමාජය ඉතා නපුරු දහමක්. ඒ දහම පතුරුවා දරුවන් නොමඟ යවන්නන්ට අනුබල දිය නොහැකියි.”ඇන්.ඇම්. පෙරේරා – “මහත්මයාගේ අනුබලය අපට නුවුවමනායි. ඒ පද්‍යයන් දරුවන්ට ඉගැන්වීමෙන් ඔවුන් ලොකු මිනිසුන් වූ කල, වහලුන්ටත් අන්ත නිවටයන් වෙනවා. ඒ නිසා ඒ පද්‍යයන් කපා දැමිය යුතුයි. නොකැපුවහොත්, ලංකාවේ හැම නගරයකම කම්කරුවන් ලවා වැඩ නවත්වනවා.”
මුනිදාස කුමාරණතුංග “අව්‍යක්ත පද හා වියරණ දොස් ගුත්තිලයේ ඇතැ”යි කියයි. ඔහු හා වාදයට එන පණ්ඩිතයෝ මෙල්ල වෙති. අන්තිමේදී වියරණ දොස් සහිත පද්‍යයන්ද කැපෙයි. භූගෝල රුසියා කියන්නේ, ‘පෙර සුරපුරට පවුරෙව් මෙර වසා සිටි’ වැනි පාද සහිත පද්‍යයන් දරුවන්ට මිථ්‍යා කතා කියාදීමක් බවය. ‘නොහැර පහස විඳිනට සැදුණු නොව පමා’ යනුවෙන් අවසන් වන පද්‍යය ඉතාම අසභ්‍ය වර්ණනයකැයි, “හැටවයස් පිරුණද තවමත් අවිවාහකව සිටින කුමරිය” කියා සිටින්නීය.
මෙපරිදි සියලුදෙනාගේම යෝජනා අනුව පද්‍යයන් කැපී ගිය පසුව ඉතිරි වන්නේ, ගුත්තිලයෙහි අවසාන කවිය පමණි. අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂවරයා, එම කවිය ජ්‍යෙෂ්ඨ විභාගයට නියම කරන්ට තීරණය කරයි.
එයටද විරෝධයකි. ඒ විරෝධයද, ඇන්.ඇම්. පෙරේරාගෙනි. ඔහු කියන්නේ, “මේ මහා සම්මත යුගයෙහි, රජුට දිය වැඩ මඟුල් වේවායි පැතිීම අනුචිත” බවය. ඔහුගේ යෝජනාව නම්, ‘රජුට’ වෙනුවට ‘දුප්පතුන්ට’ යන වදන යොදන්ටය. ඇන්.ඇම්ගේ කාව්‍ය ශාස්ත්‍ර අනවබෝධය ගැන පණ්ඩිතයෝ සිනාසෙති. එතැනට ‘සතට’ යන වදන යෙදෙයි. අන්තිමේදී ජ්‍යෙෂ්ඨ විභාගයට නියම කෙරෙන්නේ, සංශෝධනය කරන ලද මේ “ගුත්තිල ඒකාංශය” හෙවත් ගුත්තිල කාව්‍යයේ අවසානයට එන එකම එක පද්‍යයයි.
“මුළු ලොවවැවේවාදුබික් දුක් දුරු වේවාසුසිරි ළඟ වේවාසතට දිය වැඩ මඟුල් වේවා”
“මයුරපාද” හිසින් ලියන ලද නාටකයක් හැටියට, “ගුත්තිල නාඩගම” පළමු වරට පළ වන්නේ, 1936 නොවැම්බර 29 වැනි දින “සිළුමිණ” පත්හිය.
එදවස, හයේ පන්තියේ ඉගෙනගනිමින් සිටිි අප, සිංහබාහු ගුරුතුමා ඉදිරියේ කට පාඩමින්, පාඩම් දුන්, අපගේ කුරවීක වෑත්තෑවේ හාමුදුරුවන්ගේ ගුත්තිල කාව්‍යයට පණ්ඩිතයන් කළ වින්නැහියට නොදෙවැනි විනාසයක්, මෙදවස අධ්‍යාපන නාඩගම් නටන, ඊනියා විශේෂඥයින් රංචුව නොකරතැයි සහතික කොට කියන්නේ කෙසේද?
