- ධනුෂ්කා ධර්මප්‍රිය
1956 වසරේ දී එස් ඩබ්ලිව් ආර් ඩී බණ්ඩාරනායක අගමැතිවරයා ප්‍රමුඛව ස්වභාෂා පනත සම්මත කරනු ලැබෙයි. ඉන් සිදු වූයේ, සිංහල භාෂාව ශ්‍රී ලංකාවේ එකම රාජ්‍ය භාෂාව බවට පත් කිරීම ය. එනම්, රජයේ පරිපාලන කටයුතු සිදුකෙරෙන, අධිකරණ කටයුතු හා හැන්සාර්ඩ් වාර්තා තැබීම ඇතුළු ලියකියවිලි මෙහෙයැවෙන භාෂාව සිංහල පමණක් බවට පත් කිරීම ය. ශ්‍රී ලංකාවේ මව්බස සිංහලව පැවතියදීත්, සැලකිය යුතු අවධානයක් දෙමළ ජනතාවගේ ඕනෑ එපාකම් වෙනුවෙන් යොමුව තිබියදීත්, පාර්ලිමේන්තු විවාදයන් පවා ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් සිදු වූ යුගයක, ස්වභාෂාවන් භාවිතයට අවසර ලැබිය යුතු බවට මති මතාන්තරයන් වර්ධනය වෙමින් පැවතිණ. නමුත් භාෂා ද්විත්වයම පිළිගැනීම වෙනුවට සිංහල භාෂාවට පමණක් ප්‍රමුබත්වය ලබාදීම ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ ගමන් මග වෙනස් කිරීමට හේතුවිය.
පනතින් සිදු වූයේ රාජ්‍ය භාෂාව සිංහල බවට පත්වීම වුවද එය අධ්‍යාපන මාධ්‍යයෙහි වෙනසක් සිදුකළේ නැත. එහෙයින් ශ්‍රී ලංකාවේ ඉංග්‍රීසි මාධ්‍ය අධ්‍යාපනය වෙනස් වන්නේ පනතෙහි ඍජු ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නොවේ. ශ්‍රී ලංකාවේ අධ්‍යාපනය ලබාදීම ස්වභාෂාවෙන් සිදු කිරීම ආරම්භ වන්නේ 70 දශකයේ දී ය. එහෙයින් ලංකාවේ ඉංග්‍රීසි අධ්‍යාපනය කඩාකප්පල් කල පුද්ගලයා හා ඉංග්‍රීසි උගත් ප්‍රාමාණික උගතුන් ලංකාවට අහිමි කිරීමේ පුද්ගලයා බවට බොහෝ දෙනෙකු එස්.ඩබ්ලිව්.ආර්.ඩී බණ්ඩාරනායක දෙසට ඇඟිල්ල දිගු කිරීම වැරදි බව කියතත්, සැබැවින්ම විශාල බුද්ධි ගලනයක් සිදු වීමට මෙම පනත බලපෑයේ ය.
1956 වර්ෂයේ දී සිංහල භාෂාව රාජ්‍යභාෂාව බවට පත් කරන විට ලංකාවේ සිංහල බස හසුරවන තැනැත්තන්ගේ සංඛ්‍යාව ජනගහනයෙන් පහෙන් එකක් තරම් විය. එයින් බොහෝ දෙනා කුඩා කල සිටම සිය පවුල තුළ පවා භාවිත කළේ ඉංග්‍රීසි භාෂාව වූ හෙයින් රජයේ කටයුතු එක්වරම සිංහලයට හැරවීම ඔවුන්ගේ රැකියාවන් තර්ජනයට ලක් කරන සාධකයක් විය. ඊට අමතරව, ඉංග්‍රීසි භාෂාව සබැඳිව පැමිණෙන බටහිර පන්නයේ ජීවන රටාව, ආහාර, ඇඳුම් පැළඳුම්, පුරුදු ආදි සියල්ල වැලඳගෙන සිටි, ඊට ආදරය කරන්නට පටන්ගෙන තිබූ ඇතැම් ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට එය මරු පහරක් විය. ඇතැමෙක් ඊට කවියෙන් සිය විරෝධය පෑහ. උදාහරණ ලෙස, යැස්මින් ගුණරත්න විසින් රචිත, ‘දිස් වුමන්, දිස් ලැන්ග්වේජ්‘ පද්‍ය පන්තියෙන්, ඈ ඉංග්‍රීසි භාෂාවට දැක් වූ ඇල්ම ප්‍රකාශ කරන අතරම, ස්වභාෂා පනත සම්මත වීමෙන් පසු ඉංග්‍රීසි භාෂාවට වූ නොසලකා හැරීම වෙත කලකිරෙන ඈ, සිංහල බස පමණක් උගත්තවුන් දෙස සෝපහාසාත්මක දෙස බලයි. නමුත් ඈ කරන ඇතැම් චෝදනා හා ඈ ඉංග්‍රීසි භාෂාව සම්බන්ධයෙන් කරන වර්ණනා සිනා උපදවන තරම් ආන්තික ය.
මේ ගැහැනිය මේ හදබස
ඔබෙ නොදන්නාකමට,
ඔබ උපතේ දි වූ අහම්බය හේතුවෙන්,
ඔබ ඈට අපහාස නගන විට..
ප්‍රවේශමෙන්!
අතීතයෙ විභූතිය තාම එලෙසින්ම ඇති
ඇගේ වත නිසා ඔබ ඊර්ෂ්‍යාවෙන් පෙලෙයි,
කෝප ගින්නෙන් දැවෙයි.
ඔබට හිමි නැති හෙයින්
ඈට දොස් නැගීමෙන්,
ඔබ අහිමි කරගන්නෙ,
සදාතනයට දිවෙන ඇගේ
සුකොමල බව යි.
ඔබ ඈව මගෙන් උදුරාගන්න තැත් කළොත්
මා ඈව ගෙන එන්න රුවල් දහසක් තනමි
හෙලන්ටත් වඩා වන මගේ පතිභක්තියත්,
මගේ විශ්වාසයත්,
පෙන්වන්න ඈ නමින් කඩදාසි ඔරු තනමි.
සොයුරෙකුට බිරිඳකට සොයුරියකට වඩා
ජීවිතයටත් වඩා හැඟුම්බර ඈ කිසිම ලෙසින් අප හැර නොයයි.
අධිරාජ්‍යයාගේ සෙනෙහෙබර දුවණියට
මින් මතුව නම් ඉතින්
අත්ලසක් දිය නොහැක.
මිත්‍රත්වයක් නැතිව ඈ තනිව සැරිසරයි.
අවසානයේ ඈට දෙන්න වෙන කිසිත් නැහැ
ඉදින් ඈ තුච්ඡ ස්ත්‍රියක යැයි නොකියන්න,
නොදන්නා දේශෙකින් ආවෙකියි නොකියන්න
ඒ වදන් උපන්නේ ඔබේ ඊර්ෂ්‍යාවෙන් ය.
‘ශ්‍රේෂ්ඨත්වය‘ ඈ හැඳිනගෙන උන්නා ය
බොහෝ පසිඳු පුතුන්හට ඈ උපත දුන්නා ය
ඇගෙ මනස තැන්පත් ය
ඇගෙ දිවිය පොහොසත් ය
ඈ ඔබේ ස්වාමි දුවණිය වෙන්න සුදුසු වෙයි
ඈ මගේ සරස්වතිය ලෙස මම දකිමි
ඉංග්‍රීසි භාෂාව කතා නොකරන සාමාන්‍ය පවුල්වල උපත ලද්දන් ඈ දකින්නේ, උපතේ දී සිදුවූ අහම්බ අවාසනාවක් හේතුවෙන් වරප්‍රසාද නොලබා උපන්නන් හැටියට ය. ඈ පවසන්නේ ඔවුන් ඉංග්‍රීසි භාෂාවට අපහාස නගන්නේ එම ඊර්ෂ්‍යාවටත් නූගත්කමටත් බව ය. එසේ කිරීමෙන් මනා ලෙස හැසිරවිය හැකි භාෂාවක් හා බොහෝ අදහස් පහසුවෙන් ප්‍රකාශ කළ හැකි භාෂාවක් ඔවුන් අහිමි කරගන්නා බව ඈ කියයි.
දෙවන පද්‍යයයෙන් යැස්මින් ගුණරත්න ග්‍රීක පුරාවෘත්තයක් පාදක කොටගෙන ලියැවුණ, ක්‍රිස්ටොෆර් මාර්ලෝගේ කාව්‍ය පන්තියක් වන, ‘ද ෆේස් දැට් ලෝන්චෙඩ් අ තවුසන්ඩ් ශිප්ස්‘ හි එන පැදිපෙළක් ද සිය කවියට එක් කර යි.
හෝමර් විසින් රචිත ඉලියඩ්හි දැක්වෙන පරිදි ට්‍රෝයි නුවර පැරිස් කුමරු, දේව මණ්ඩලයේ අලංකාරම දෙව්දුව කවුදැයි යන විනිශ්චය ලබා දීම සඳහා තෝරා පත්කරගත් තැනැත්තා වෙයි. ඇතීනා, හේරා සහ, ඇෆ්‍රඩයිටි යන දිව්‍යාංගනාවන් තිදෙනා තරගයට ඉදිරිපත් වී, වඩා ලස්සන තමා බව ප්‍රකාශ කර ගැනීමට කුමරු පෙළඹවීමට විවිධ අල්ලස් ලබාදෙති.
ඇතීනා දෙවඟන ඔහුට ප්‍රඥාවත්, ඔහුව ග්‍රීසියේ යුද නායකයා කරන්නටත්, හේරා දෙවඟන ඔහු යුරෝපාකරයේ හා ආසියාවේ රජතුමා කරන්නටත්, ඇෆ්‍රඩයිටි දෙවඟන ඔහුට ලොව සුන්දරම කාන්තාව විවාහ කරදීමටත් පොරොන්දු විය. පැරිස් කුමාරයා තෝරාගන්නේ ඇෆ්‍රඩයිටිගේ අල්ලස ය. නමුත් ලොව සුන්දරතම ගැහැනිය වන හෙලන් ඒ වන විටත් ග්‍රීසියේ මෙනලස් සමග විවාහක ය. නමුත් ඇෆ්‍රඩයිටිගේ උදව්වෙන් පැරිස් කුමරු ඈ පැහැරගෙන ට්‍රෝයි නුවර වෙත ගෙන එයි. සිය නිවසින් ගැහැනියක පැහැරගැනීම නින්දාවක් කොට සැලකූ මෙනලස් ඇකියන්වරුන් දහස්ගණනක් සමග නැව් නැගී මුහුදින් ට්‍රෝයි වෙත ආයේය.
මේ සිදුවීම පාදක කරගෙන ක්‍රිස්ටොෆර් මාර්ලෝ තම කවියක හෙලන් හඳුන්වන්නේ ‘සහසක් රුවල් රැල් නැග්ග වූ ගැහැනිය’ වශයෙනි. යැස්මින් මෙහිදී ප්‍රකාශ කරනුයේ පැහැරගෙන ගිය හෙලන් වෙනුවෙන් මෙනලස් දහස් ගණනින් නැව් සමග ට්‍රෝයි වෙත ආවා සේ භාෂා පනතින් ඇගෙන් උදුරාගත් භාෂාව වෙනුවෙන් ඈ ඊට වැඩි යමක් හෝ කරන්නට සූදානම් බව ය. ඈ ඉංග්‍රීසි බස වෙනුවෙන් ඇගේ ‘පතිභක්තිය’ හෙලන්ගේ පතිභක්තියට සම කිරීම විහිලු සහගත ය. ඉලියඩ්හි දැක්වෙන පරිදි හෙලන් චපල කාන්තාවකි. ඉන් අනතුරුව ඈ පවසන්නේ රුවල් නැව් නැති ඈ සිය පති භක්තිය වෙනුවෙන් කඩදාසි ඔරු යවන බව ය. ඉන් සංකේතවත් කරනුයේ කාව්‍යකරණය විය හැකිය. අවසානයේ ඈ ඉංග්‍රීසි භාෂාවට අධම කාන්තාවකැයි අවලාද නොනගන්නටැයි ඉල්ලීම් කර යි. ඒ ඈ ලොව පුරා විවිධ රටවල භාවිත වෙමින් පවතින නිසා ය. යැස්මින් ගුණරත්නගේ මෙම කවිය ශ්‍රී ලංකාවේ ඉංග්‍රීසි උගත් මැද පන්තියේ සාතිශය බහුතරය භාෂා පනතට ප්‍රතිචාර දැක් වූ ආකාරයේ පිළිබිඹුවකි. ඉංග්‍රීසි බස පමණක් දත් බොහෝ දෙනා ඉන් පසුව වෙනත් රටවල් වෙත පියාසර කළහ. මේ අතර බර්ගර් ජනතාව ද බහුල් අවශයෙන් සිටියහ.
ඉංග්‍රීසි උගත් මැද පන්තියේ සිංහලයන් එලෙස අදහස් දක්වද්දී, දමිළ ජනතාව ද සිය විරෝධය ප්‍රකාශ කරන්නට කවිය මාධ්‍ය කොට ගත්හ. මේ දමිළ කිවිඳියක වන, ශාශ් ටේ‍රවෙට්ගේ විරෝධය යි.
මවක දරු නැලවිල්ලකට
සම සුමුදු දමිළ බස,
අපේ දිවිය පෝෂණය කරන ඈ ගායනා,
ඈ පිසින රස බොජුන්,
වසර දහසක් දුරට
අප මතකයේ ඇදෙයි.
අප සිහින දකින විට
ඒ සිහින බොඳවුණේ
අපේ යැයි කියන්නට බසක් හිමි නැති කමින්
දැන් අපට නිවස යයි කියන්නට රටක් නැත.
අපේ මිනිසුන්ට දැන් හිඳින්නට තැනක් නැත
එක්දහස් පනස් හය
ස්වභාෂා පනත,
තැත් කළේ නිහඬ කෙරුමට අපේ මියුරු නද
සත්‍යය අප අත්ල මත සුරැකුමට තබාගෙන
වීදියට බසිමු අපි.
ගෝල් ෆේස් තණ බිමේ,
එකතු වූ විරුවනේ,
පැවැත්මේ අයිතියට හඬනගන්නට ගොසින්,
දිවි පිදූ සොයුරනේ,
අයිතියට රටක් නැති,
උපන් බිම පිටරැටියො
ඔබ බසේ වන මිහිර තවම හොඳහැටි දනිත්.
මෙම කවිය එහි කිවිදිය වන ශාශ් ටේ‍රවෙට් විසින් නම් කරනු ලබන්නේ ‘ග්ලොටෝපාගි‘ වශයෙනි. එය ‘දිව‘ යන අරුත් ඇති ග්‍රීක වචනයෙන් බිදී ආවකි. එහි ඉංග්‍රීසි තේරුම ‘සුළු භාෂාවන් ප්‍රමුඛ භාෂාවන් විසින් යටපත් කිරීම‘ යන්න ය.
ස්වභාෂා පනත සම්මත වීමෙන් පසු, උප්පැන්න සහතිකයෙන් ආරම්භ වී, රැකියා අයැදුම්පත්‍රයක්, විවාහ සහතිකයක්, නඩු කටයුත්තක් ඇතුළු සියල්ල සිංහල භාෂාවෙන් පමණක් සිදු වීම නිසා අපහසුතාවට පත් දමිළ වැසියෝ ගෝල් ෆේස් හි විරෝධතාවක් දියත් කළහ. ඇය කවියේ විරුවන් ලෙස දකින්නේ ඊට සහභාගිවූවන් ය. ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් වන මෙම කවියෙහි ද දමිළ වචන කිහිපයක් ද ඇතුළත් වෙයි. ශාශ් ටේ‍රවට් ප්‍රකාශ කරන්නේ, “සිය මව් භාෂාව තර්ජනයට ලක්වී ඇති බවට ප්‍රකාශ කරන කවියක එම භාෂාවේ සුන්දර බව පෙන්වා දෙන පැදි පේළි කීපයක් නොතිබිය නොහැකි” බව ය. දමිළ භාෂාව රාජ්‍ය භාෂාවක් ලෙස පිළි නොගැනීම ඔවුන්ට සිය මව් රට පිළිබඳ වන හැඟීම් වෙනස් කිරීමට හේතු වී ඇති බව පැහැදිලිවම පෙනේ.
භාෂා පනතින් සිංහල උගතුන් පමණක් වරප්‍රසාද ලබද්දී, යටත් පිරිසෙයින් එදිනෙදා ජීවිතයේ කටයුත්තකට පවා ස්වභාෂාව භාවිත කරන්නට ඉඩක් නැති වෙද්දී කෙමෙන් කෙමෙන් දමිළ ජනයා අතර සිංහල ආණ්ඩුව කෙරෙහි වූ විශ්වාසය පළුදු වන්නට පටන් ගනී. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස වසර දෙකක් යන්නටත් මත්තෙන් දමිළ කැරලි ඇති වේ. ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් පමණක් සියලු පරිපාලන කටයුතු සිදුවූ සමයේ ස්වභාෂාවෙන් එම කටයුතු සිදු කර ගැනීම සඳහා අවශ්‍යතාවක් ඇතැයි පෙන්වා දුන්නේ සිංහල නායකයන් පමණක්ම නොවේ. ඒ අතර දමිළ නායකයෝ ද වූහ. ඡන්ද කාලයේ දී යාපනය දිස්ත්‍රික්කය වෙත ගිය සිංහල නායකයින් ස්වභාෂා පනතක් ස්ථාපනය කිරීමට අදහසක් ඇති බවත් ඉන් සිංහල භාෂාව සහ දෙමළ භාෂාව යන දෙකම රාජභාෂා බවට පත්වනු ඇති බවත්, එම ඡන්ද කොට්ඨාසවල වැසියන්ට පිළිණ දුන්හ. පනත ස්ථාපනය කිරීමට ප්‍රමුඛ ලෙස කටයුතු කළ එස් ඩබ්ලිව් ආර් ඩී බණ්ඩාරනායක ද 1951 ජූලි මස 9 වනදා පැවති සිංහල මහ සභාවේදී ප්‍රකාශ කළේ, දමිළ නායක සහෝදරවරුන්ට ද ස්වභාෂාවෙන් කටයුතු කිරීමට අවශ්‍ය බව පවසන්නේ නම් ඊට අවශ්‍ය පහසුකම් සැලසීම සම්බන්ධයෙන් තමන්ගේ විරුද්ධත්වයක් නොමැති බවයි. එහෙයින් දෙමළ සමාජය තුළද ස්වභාෂාවෙන් සිය කටයුතු කර ගැනීම සඳහා හැකියාව ඇති රාජ්‍යයක් පිළිබඳව බලාපොරොත්තු මෝදු වී තිබෙන්නට ඇත.
දකුණේ නායකයන් එක්ව වැඩිකල් යන්නට මත්තෙන් දමිළ ජනතාව රවටනු ලැබිණ. ස්වභාෂා ගැටලුවක් නොතිබූ අවධියේ කැමැත්තෙන්ම සිංහල උගත් දමිළ වැසියන් මෙම තත්වයත් සමග සිංහල උගෙනීමට බලකරනු ලැබීමෙන්, ඊට විරෝධය දැක්වීමක් ලෙස භාෂාව උගෙනීම සීමා කළේ ය. මින් ආරම්භ වූ ගිනි පුපුරු ඔස්සේ කෙමෙන් කෙමෙන් සිංහල ජනයා හා දමිළ ජනයා අතර සම්බන්ධය දුරස් වීමෙන් එය වසර විසි හයක් පුරා දිවෙන යුද්ධයක් දක්වා වර්ධනය විණි.
වර්තමානයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව, සිංහල භාෂාවත් දමිළ භාෂාවත් යන දෙකම රාජ්‍ය භාෂා වෙයි. අවශ්‍ය අවස්ථාවලදී ඉංග්‍රීසි භාෂාව සබැඳි භාෂාවක් ලෙස භාවිත වෙයි. ව්‍යවස්ථාවේ දැක්වෙන්නේ මේ වුවත් එය ප්‍රායෝගිකත්වයට නැගීමේ දී මෙම තත්ත්වය වෙනස් ය. සබැඳි භාෂාව වන ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් කටයුතු කරගැනීමටත් වඩා දමිළ භාෂාවෙන් සේවාවන් සැපයීමෙහි වන්නේ අඩුවකි. ඔබ ගමන් කරමින් සිටින අතරතුර පාර දෙපස වන නාම පුවරු දෙස බැලුවත්, ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් වන බොහෝ දෑ පිටු අතරටම පමණක් සීමා වී තිබෙන බව දැකිය හැකි ය. නීත්‍යනුකූල ලෙස ඒවාහි සිංහල හා දෙමළ නාමයන් ප්‍රමුඛව තිබිය යුතු අතර ඉංග්‍රීසි නාමය සාපේක්ෂව කුඩා විය යුතුය. නමුත් තත්ත්වය එසේ නොවන බව අපි කවුරුත් දනිමු. නොගිණිය හැකි තරම් කුඩා ගැටලු ලෙස මේවා පෙනෙන්නට තිබුණත් ඔබ යාපනය, මන්නාරම ප්‍රදේශයට යම් අවස්ථාවක යන්නට යෙදුණ විට එහි නාම පුවරු පූර්ණ වශයෙන් දමිළ අකුරින් ඇති අයුරුත්, භාෂාව නොදන්නා ඔබට එම නගරයට සම්පූර්ණ ආගන්තුකයකු ලෙස, ඊට කිසිසේත් අයත් නොවූවකු බවට වන හැඟීමත් අත්දැක තිබෙන්නට පුළුවන. දමිළ ජනයාට ද සිංහල බහුතරය සහිත කලාප වෙත ඇත්තේ එබදු ආකල්පයක් වන්නට නුපුළුවනැයි කිව නොහැක්කේ එහෙයිනි.
භාෂාව පුද්ගලයකු කණ්ඩායමකට කෙතරම් අනන්‍යදැයි අයත්දැයි පෙනෙන මිනුමක් වෙයි. එහෙයින් එයට ඇති බලය අති මහත් ය. එම බලය හඳුනාගෙන නැවතත් පෙර පැවතියා සේ ජාතීන් අතර සැබෑ සංහිඳියාව බිහිකළ හැක්කේ භාෂාවටම පමණක් වන්නේ එහෙයිනි.
