රටක ජාතික ආරක්ෂාව ත‍්‍රිවිධ හමුදාවට භාර වන අතර නීතිය හා සාමය රැකීම පොලිසියට භාරය. ආරක්ෂක හමුදාවන් විසින් දේශසීමාවන් ආරක්ෂා කිරීම, දේශීය හා විදේශීය ආක‍්‍රමණවලින් රට හා රජය රැක ගැනීම යනාදි කටයුතු කරනු ලබන අතර සේනාධිනායකයා රාජ්‍ය නායකයාය. ත‍්‍රිවිධ හමුදා පුහුණු කර ඇත්තේ සතුරා මරාදැමීම, පහරදී යටත් කරගැනීම, සතුරාගෙන් ආරක්ෂා වීම යනාදි ලෙස සතුරා කළමනාකරණය කිරීම සඳහාය. එනිසා ත‍්‍රිවිධ හමුදා නිලධාරීහු බොහෝ විට අවි අත දරා ස්වකීය රාජකාරි කටයුතුවල නිරත වෙති. රටක පොලිසිය ස්වදේශ කටයුතු ආමාත්‍යාංශය හෝ නීතිය හා සාමය රැුකීම භාර අමාත්‍යාංශය යටතේ පාලනය වේ. ඉන්දියානු පොලිසිය ස්වදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශය යටතේ වන අතර ශී‍්‍ර ලංකාවේ එය නීතිය හා සාමය භාර අමාත්‍යාංශය යටතේය. ඉන්දියාව වැනි බලය විමධ්‍යගත කර ඇති රටවල ඒ ඒ ප‍්‍රාන්තවලට වෙන්වූ පොලීසිද ඇත. (ශී‍්‍ර ලංකාවේද 13 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය නිසියාකාරව ක්රියාත්මක වූවා නම් පළාත් සභාවලට පොලිස් බලතල ලැබෙන්නට තිබුණි.) ශ‍්‍රී ලංකා පොලිසියේ කාර්යභාරයට ප‍්‍රභූ ආරක්ෂාවද ඇතුළත් අතර අපරාධ වැළැක්වීම හා මර්දනය, පැමිණිලි භාර ගැනීම විමර්ශනය හා නඩු පැවරීම, විවිධ ක‍්‍රියාකාරකම්වලදී මහජනයාගේ ආරක්ෂාව සැපයීම යනාදි වූ බොහෝ රාජකාරි ඇතුළත්ය.
පොලිස් නිලධාරියෙකු පුහුණුව ලබන්නේ ත‍්‍රිවිධ හමුදාවල මෙන් සතුරන් සමග සටන් කිරීමට නොව සාමාන්‍ය මහජනයා සමග සහයෝගයෙන් කටයුතු කර ඔවුනගේ එදිනෙදා ජීවිතය නීතියට අනුකූලව ගෙනයාම සඳහා පහසුකරණයටය. එනිසා පොලිස් නිලධාරීන් නිතර දෙවේලේ අවි අත දරා සීරුවෙන් හෝ පහසුවෙන් සිටින්නේ නැත. පොලිසිය තම පාත‍්‍රවර්ගයා වන සිවිල් මහජනතාව සමඟ කටයුතු කිරීමේදී පළමුව සාකච්ඡුා හා අවවාද මාර්ගයෙන් නීතිය සාමය පවත්වාගෙන යාමට උත්සාහ කරයි. දෙවනුව අත්අඩංගුවට ගැනීම හා තෙවනුව අවම බලය යොදා මෙල්ල කිරීමට අපහසු නම් ගිනිඅවි භාවිතයට කටයුතු කරයි. එහෙත් ත‍්‍රිවිධ හමුදා කැඳවූ විට සිය මෙහෙයුම් තුන්වන ක‍්‍රියාදාමයේ ද උපරිමය වන ගිනි අවි භාවිතයෙන් පටන් ගැනීම සාමාන්‍ය සිරිතය. පසුගි ය රජය සමයේ විරෝධතා මර්දනය සඳහා හමුදාවන් කැඳවූ බොහෝ අවස්ථාවල ඇතිවූ සිද්ධි මෙයට උදාහරණය. එසේම එසමයේ විශේෂයෙන් ගැටුම් පැවති ප‍්‍රදේශවල; පොලිසියද මිලිටරීකරණය කර තිබූ අතර හමුදාවද පොලිස් රාජකාරි කළේය. අනෙකුත් ප‍්‍රදේශවලද එක්තරා ප‍්‍රමාණයකට එයම සිදු විය. ඊට අමතරව ආණ්ඩු කල්ලිය විසින්ම මෙහෙයවනු ලැබූ අවි ගත් කණ්ඩායම්ද පොලිස් රාජකාරිවල නිරත වූහ. සමහර අන්තවාදීහුද පොලිස් ඩියුටි කරන්නට පටන් ගත්හ. මෙම අවුල් සහගත මිලිටරි කලවමද තම බලය පවත්වා ගැනීමේ මෙවලමක් ලෙස ඔවුහු භාවිත කළහ. මෙනිසා ජනතාවට ද පොලිසියේ රාජකාරි හා හමුදා රාජකාරි වෙන් වෙන්ව අවබෝධ කර ගැනීමට අපහසු වූ අතර පොලිසිය ජනතාවගෙන් දුරස් වන්නට විය.
යහපාලන රජය පැමිණීමෙන් පසුව මිලිටරි පොලිස් කලවම ඉවත් කරන්නට කටයුතු කළ අතර පොලිසිය නියමිත පොලිස් රාජකාරිවලම නිරත කරවීය. පොලිසියට යාවත්කාලීනව විවිධ පුහුණු කිරීම් හඳුන්වාදෙනු ලැබූ අතර ඉන් පසුව පොලිස් නිලධාරීන්ද පෙරට වඩා ආචාරශීලි බව පෙනේ. පොලිස් සේවය තුළ උසස් කිරීම් මාරු කිරීම් යනාදියද පෙරට වඩා විධිමත්ව කෙරෙන බව අසන්නට ලැබේ. පොලිස්පතිගේ යම් යම් ක‍්‍රියාමාර්ග පිළිබඳව පොලිස් පොඞ්ඩන්ද මනාපයෙන් සිටින බව සැලය. පසුගිය සමයේ නිතර අසන්නට ලැබුණු ‘‘පණට තිත” යයි කියන අත්අඩංගුවට ගැනීමට යාමේදී ආත්මාරක්ෂාව සඳහායැයි කියා වෙඩි තබා ඝාතනය කිරීම්ද දැන් අඩුය. අපේ පොලිසිය දියුණු රටවල තත්වයට යන්නට පියවරක් දෙකක් ගෙන ඇති බව පෙනේ.
පොලිස් නිලධාරී යනු හමුදා නිලධාරියෙකු නොවන එහෙත් නිල ඇඳුමක් දරන අයෙකි. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී රටක පොලිස් නිලධාරියෙකූගේ හැසිරීම හමුදා නිලධාරියෙකුගේ හැසිරීමට වඩා වෙනස්ය. එහෙත් රටේ ජනතාව පුරුදු වී ඇත්තේ පොලිස් නිලධාරියා දෙසද හමුදා නිලධාරියෙකු දෙස මෙන් බැලීමට වන අතර සමහර පොලිස් නිලධාරින්ද එසේ හැසිරීමට කැමතිය. හරි හෝ වැරදි ජනතාව අපේක්ෂිත පොලිස් භූමිකාව රඟ නොපාන පොලිස් නිලධාරියා ඔවුන්ට අනුව අප්සෙට් චරිතයකි. ඌන සංවර්ධිත, විචාර බුද්ධිය හීන තවෙකෙකුගේ න්‍යාය පත‍්‍රානුකූලවම කටයුතු කරන මෙරටේ සමහර ජනමාධ්‍යවේදීන් සාරගර්භ දේශනයකදී නිදිමත යන්නට පොලිස්පති කියන විහිළුවක් පවා අල්ලා ගෙන විරෝධාකල්ප කථිකාවතක් ගොඩනගන්නට උත්සාහ කරති. මෙවැනි අය සාමාන්‍ය පෙළ හෝ උසස් පෙළ ටියුෂන් පන්තියකට ගොස් උගන්වන විෂයට අමතරව දේශකයා කියන කරන දේ නිරීක්ෂණය කළහොත් හොඳය. අනෙක් අතට එකිනෙකාගේ භාෂා ව්‍යවහාරය හා අභිනයන් වෙනස් අතර සමහර පේ‍්‍රක්ෂකයන්ට ඒවා නොගැළපෙතැයිද සිතේ. එහෙත් වෛරී භාෂණය යටතට නොගැනෙන එවැනි භාවිතයන් පිළිබඳව සැලකිලිමත් විය යුතු නැත.
කොළඹට මහා ජනකායක් ගෙන්වා තම ජන පදනම පෙන්වීමට අමතරව අවුලක්ද ඇතිකර පොලිසිය හෝ හමුදාව ලවා ආයුධ පාවිච්චි කරවා ඒ හරහා මෝටිවේට් වන ජනතාව පාවිච්චි කර මහා උද්ඝෝෂණ දාමයක් කිරීමට පොහොට්ටු කල්ලිය ගත් උත්සාහය පොලිසියේ විචක්ෂණශීලී ක‍්‍රියාමාර්ගය නිසා වැලකී ගිය බව නොරහසකි. එලෙස ක‍්‍රියාකිරීමට පොලිසිය මෙහෙයවූ පොලිස්පති ඔවුන්ට හිසරදයකි. එනිසා සංවිධානාත්මකව කෙරෙන මඩගැසීම් හා වෙනත් උප්පරවැට්ටි හරහා පොලිසිය අධෛර්යයමත් කර ඔවුන්ගේ කාලයේදී මෙන් පොලිස් රාජකාරිද හමුදා ලවා කරවන තත්ත්වයට රට නැවතත් ඇද දමන්නට ඔවුන් උත්සාහ කරන වගක් පෙනේ. පොලිස්පතිට හෝ පොලිසියේ වෙනත් නිලධාරියෙකුට චෝදනා ඇත්නම් ඒවා විමර්ශනය කර බලා නිසි ලෙස කටයුතු කළ යුතුය. එසේ කිරීමට හැකියාව ලැබෙන්නේ පිළිගත හැකි සාක්ෂි සහිතව නිසි තැන්වලට කෙරෙන පැමිණිලි හරහාය.
පි‍්‍රයදර්ශනී ආරියරත්න
