ඊළඟ ජනාධිපතිවරණය සම්බන්ධ දේශපාලන ක‍්‍රියාවලිය සහ සාකච්ඡුාව පසුගිය සතියේ තරමක් අලූත් සහ උණුසුම් විය. ඒ සම්බන්ධ ප‍්‍රවෘත්ති අතර වඩාත් වැදගත් එක වූයේ, ශ‍්‍රී ලංකා පොදු ජන පක්‍ෂයේ්, එනම් එස්එල්පීපී එකේ, ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා වන්නේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා යැයි රාජපක්ෂ පවුල විසින් තීරණය කරනු ලැබ ඇත යන ප‍්‍රවෘත්තියයි.
මේ ප‍්‍රවෘත්තිය තවත් කරුණු දෙකක් නිසා වැදගත්ය. ඉන් පළමුවැන්න නම්, දැනට සිටින ජනාධිපති මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන මහතා, එස්එල්පීපීයේත්, රාජපක්ෂ පවුලේත්, ශ‍්‍රීලනිපයේත් පොදු ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා වීමේ අපේක්‍ෂාව තව දුරටත් පවත්වා ගැනීමට නොහැකි වීමයි. දෙවැන්න ශ‍්‍රීලනිපයේ-එස්එල්පීපී සන්ධානයක් සඳහා පසුගිය කාලයේ පැවැති සකච්ඡුා බිද වැටීමයි. මේ අනුව බලන විට පසුගිය සතිය අවසානයේදී පටන් ගත් අලූත් දේශපාලන ප‍්‍රවණතාවෙන් වඩාත්ම පසු බැස්මට ලක්වී තිබෙන්නේ, නැවත වරක් ජනාධිපති ධුරයේ රැුඳී සිටීම සදහා මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන මහතා පසුගිය මාස හය පමණ කාලයක් තිස්සේ ඉදිරියට දමා තිබුණු ව්‍යාපෘතියයි. ‘මෛත‍්‍රී දෙවැනි වාරයක් ව්‍යපෘතිය’ ලෙස හැඳින්විය හැකි එය යළි මතුකර ගැනීම එතරම් පහසු නැති බවද පෙනේ.
එජාපෙ අපේක්‍ෂකයා
මේ අතර එජාපයේ (එජාපෙරමුණේ* ජනපති අපේක්‍ෂකයා පිළිබඳ පවතින අභ්‍යන්තර විවාදය තවමත් අවසන් වී නැත. ජනාධිපති අපේක්‍ෂක ධුරය සම්බන්ධයෙන්, එජාපය තුළ දැනට අපේක්‍ෂකයන් තිදෙනෙකු සිටින බව පෙනේ. ඔවුන් නම් අගමැති රනිල් වික‍්‍රමසිංහ, කථානායක කරු ජයසූරිය සහ පක්‍ෂයේ නියෝජ්‍ය නායක සජිත් පේ‍්‍රමදාස යන තිදෙනාය. එස්එල්පීපීයේ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා ස්ථිර වශයෙන්ම ගෝඨාභය රාජපක්ෂ වන්නේ යැයි එම පක්‍ෂයද තීරණය කළහොත් – තවමත් අප දන්නේ රාජපක්ෂ පවුලේ තීරණය පමණි -, එජාපයටද, තීරණයක් වහාම ගැනීමට බල කෙරෙනු ඇත.
ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂට අභියෝගයක් කිරීමට වඩාත් හැකියාව ඇති අපේක්‍ෂකයා කවුරුන්ද යන්න මේ දිනවල එජාපෙරමුණේ අභ්‍යන්තර සකච්ඡුාවල ප‍්‍රධාන ප‍්‍රශ්නය වී ඇතිවාට කිසිදු සැකයක් නැත. ඒ ගැන විවිධ ආරංචි තිබේ. සමහරුන්ගේ මතය වී තිබෙන්නේ යැයි ආරංචි වන්නේ, අගමැති රනිල් වික‍්‍රමසිංහ අවශ්‍ය තරම් ප‍්‍රබල අපේක්‍ෂකයෙකු නොවන බවයි. සජිත් පේ‍්‍රමදාස හෝ කරු ජයසූරිය අගමැතිවරයාට වඩා ප‍්‍රබල අපේක්‍ෂකයන් වනු ඇතැයි යන මතයද එජාපය ඇතුළතින් මතුවී තිබේ.
තවත් මතයක් වී තිබෙන්නේ රනිල් ූ සජිත් හෝ රනිල් ූ කරු යන කට්ටලයක් වඩාත් ශක්තිමත් වනු ඇත යන්නයි. එහි තේරුම නම් අගමැති රනිල් වික‍්‍රමසිංහ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා වන ගමන් සජිත් හෝ කරු හෝ අගමැති අපේක්‍ෂකයා වන බවද ප‍්‍රකාශ කරමින්, ඇමෙරිකානු ජනාධිපතිවරණයේදී සිදුවන ආකාරයට සමාන ජනාධිපතිවරණ ව්‍යාපාරයක් ගෙන යාමයි. ඇමෙරිකාවේ සිදුවන්නේ, ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා, තමාගේ ජයග‍්‍රහණයට වඩාත්ම දායකවෙතැයි සිතෙන උපජනාධිපති අපේ්ක්‍ෂකයකු තෝරාගෙන ජනාධිපතිවරණ ව්‍යාපාරය ඉදිරියට ගෙන යාමයි.
මෛතී‍්‍රගේ විකල්ප
මේ අතර, එස්එල්පීපීය සහ එජාපය ජනාධිපති අපේක්‍ෂකත්වය සම්බන්ධයෙන් තම තමන්ගේ තීරණවලට අනුව කි‍්‍රයා කළහොත්, එවැනි තත්වයක් තුළ ජනාධිපති සිරිසේන මහතාගේ තත්ත්වය කුමක් වනු ඇද්ද? මෙය පැහැදිලි පිළිතුරක් නැති ප‍්‍රශ්නයකි. එතුමා ඉදිරියේ තිබෙන ප‍්‍රධාන දුෂ්කරතාව නම්, ප‍්‍රධාන දේශපාලන කඳවුරු දෙකෙන් එකකවත් ජනාධිපති අපේක්‍ෂකත්වය ලබා ගැනීම එතුමාට නොහැකි වීමයි. එසේ නැතිව දෙවැනි වරටත් ජනාධිපති ධුරය ලබා ගැනීමේ එතුමාගේ අපේක්‍ෂාවට කිසිදු පදනමක් නොමැත. තමන්ගේ දේශපාලන ගමන් මග අවසානයකට පැමිණ ඇත යන තක්සේරුවට පැමිණ, දේශපාලනයෙන් විශ‍්‍රාම ගැනීමේ සූදානමක් එතුමාගේ සිතේ තිබෙන බවක්ද නොපෙනේ. මේ ලිපිය ලියන බදාදා උදේ පුවත්පත්වල එතුමා සම්බන්ධව තිබෙන වාර්තා කියවන විට පෙනෙන්නේ, සක‍්‍රිය දේශපාලන සත්ත්වයෙකු ලෙස දිගටම සිටීමේ අධිෂ්ඨානය එතුමාගේ සිතේ තදින්ම මුල් බැසගෙන තිබෙන බවයි.
එහෙත් එතුමාට විකල්ප දෙකක් තිබේ, පළමුවැන්න, ජනාධිපති තරගයට ඉදිරිපත් වන ප‍්‍රධාන පාර්ශ්ව දෙකෙන් එකකට සහයෝගය දී, එහි ජයග‍්‍රහණයට වැඩ කිරීමයි. ඒ මගින්, මේ වසර අවසානයෙන් පසු තමන්ට සහ පවුලේ අයට කරදරයක් නොවන බව සහතික කරගෙන, සාපේක්‍ෂ වශයෙන් නිහඬ විශ‍්‍රාමික ජීවිතයක් ගත කිරිමේ අවකාශය ලබා ගත හැකිය.
දෙවැන්න, ප‍්‍රධාන දේශපාලන කදවුරු දෙකට ස්වාධීනව සිටිමින්, එතුමා දැනට දියත් කර තිබෙන දූෂණ විරෝධී ව්‍යාපාරය ප‍්‍රබල දේශපාලන ව්‍යාපාරයක් ලෙස ගොඩනැගීමේ අරමුණ ඇතිව, ශ්රීලනිප අපේක්‍ෂකයා ලෙස ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් වීමයි. එසේ කරන්නේ නම්, තමා වටා සිටින දූෂිත දේශපාලනඥයන් සහ එහෙයියන් පිරිස සම්පූර්ණයෙන් අතහැර දැමීම අත්‍යවශ්‍ය පූර්ව කොන්දේසියක්් වනු ඇත. එහෙත් එය නම් එතුමාට කළ හැකි දෙයක් නොවේ. දූෂිතයන්ද, දූෂිත භාවිතයන්ගෙන්ද, තමත් දූෂිත වීමෙන්ද තොර සාර්ථක මැතිවරණ දේශපාලනයක් යනු හුදෙක් මිථ්‍යා සිහිනයකට වඩා වැඩි යමක් නොවන හෙයිනි. මේ අතර ජනාධිපති මෛත‍්‍රීට තවත් විකල්පයක් තිබේ. එය හැඳින්වීමට, මැතිවරණ පිළිබද දේශපාලන විද්‍යා භාෂාවේ නිශ්චිත වචනයක් තිබේ. එනම් ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයේදී ස්පොයිලර් (spoiler) කනෙකු වීමයි. මැතිවරණවලදී ස්පොයිලර් අපේක්‍ෂකයන් ඉදිරිපත් කිරීම සාමාන්‍යයෙන් සිදුවන දෙයකි. වෙන එකක් තබා අපේ විශ්වවිද්‍යාලවල උපකුලපති ධුරයට සුදුස්සන් තෝරා ගැනීමේදී පවා ස්පොයිලර් අපේක්‍ෂකයෝ ඉදිරිපත් වෙති. ඔවුන්ගේ කාර්යය, තමන් කැමති අපේක්‍ෂකයෙකුට වාසි වන පරිදි, නැතහොත් තමන් අකමැති අපේක්‍ෂකයන් සියලූ දෙනාටම අවාසි වන පරිදි, ඡන්ද කැඞීමයි. ජනාධිපතිතුමාට ලක්‍ෂ දෙකතුනක්වත් ඡුන්ද තිබේ නම්, එයට ප‍්‍රධාන අපේක්‍ෂකයන් දෙදෙනාටම රිද්දවිය හැකි සංඛ්‍යාවකි. ජනාධිපතිවරණයක ඡන්ද ගණන් කිරිමේදී ඡන්ද පන්සීයක පවා ඇති වැදගත්කම සුළුපටු නොවේ. ජනාධිපතිවරණයකදී ස්පොයිලර් අපේක්‍ෂක කාර්යය කළ හැකි විවිධ ක‍්‍රම තිබේ. ඒවා නොමිලේ කියා දිය යුතු නැති ඒවාය.
සුළුජන ප‍්‍රජාවගේ ඡන්දය
මේ අතර, එජා පෙරමුණ සහ පොහොට්ටු පෙරමුණ යන ප‍්‍රධාන කදවුරු දෙකෙන්ම එන ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයන් මුහුණ දෙන ප‍්‍රධාන අභියෝගයක් වන්නේ දෙමළ, මුස්ලිම් සහ උඩරට දෙමළ සමාජවල ඡන්ද ලබා ගැනීමයි. විශේෂයෙන් උතුරු-නැගෙනහිර දෙමළ ජනතාවගේ ඡන්ද තමන්ට ලෙහෙසියෙන්ම ලැබෙතැයි කිසිදු අපේක්‍ෂකයෙකුට බලාපොරොත්තු තැබිය නොහැකිය. එම ජනතාව සිටින්නේ, දකුණේ සෑම දේශපාලන පක්‍ෂයක්ද, දේශපාලන නායකයෙකුද පිළිබද බරපතළ අපේක්‍ෂා භංගත්වයකින් සහ කළකිරීමකිනිි.
උතුරන් ලැබෙන ආරංචි අනුව ටීඑන්ඒ සම්බන්ධව පවා එම ජනතාව ඉන්නේ කළකිරීමකින් සහ කෝපයකිනි.
තමන්ගේ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් සහ මානව අයිතිවාසිකම් ප‍්‍රශ්න පිළිබ`දව කිසිදු සාධනීය දෙයක් කිරීමට මේ කිසිවෙකුට නොහැකි වීම, ඔවුන්ගේ කළකිරීමේ පදනමයි.
නොපැහැදිලිය
මේ පසුබිම තුළ ලංකාවේ ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයට සම්බන්ධ දේශපාලන තත්ත්වය තිබෙන්නේ නොපැහැදිලි පසුබිමකය. මේ නොපැහැදිලිභාවය ජවිපෙට පවා බලපාන බව පෙනේ. ස්වාධීන මගක ගමන් කරන ජවිපෙට මතුවන අභියෝගය වන්නේ, ජනාධිපතිවරණයේ ප‍්‍රතිඵලයට තමන් කරන බලපෑමේ කෙටි කාලීන මෙන්ම දීර්ඝ කාලීන දේශපාලන ප‍්‍රතිඵලය කුමක් වනු ඇත්ද? යන්නයි. ප‍්‍රායෝගික වශයෙන් බලන විට මෙම අභියෝගය එක් තනිි ප‍්‍රශ්නයකට ලඝු වෙනු ඇත. එය නම්, තමන් වඩාත් කැමති වන්නේ රනිල්/කරු/මෛත‍්‍රී/ගෝඨාභය යන අයගෙන් කවුරුන් ජනාධිපති වනවාට පාර කැපීමටද? මෙය ලෙහෙසි පිළිතුරක් නැති බරපතළ ප‍්‍රහේලිකාවකි.
ප.ලි.
පසුගිය සතියේ ‘යුක්තිය, බලවත්තු සහ බලය නැති වින්දිතයෝ’ යන ලිපියේ අවසාන ෙඡ්දයට කලින් ෙඡ්දයේ පහත සඳහන් වාක්‍ය ඛණ්ඩය තිබිණ. ‘..අපක්‍ෂපාතීව යුක්තිය පසිඳලීම තම වගකීම කරගත් අධිකරණයක කාර්ය ගැති විනිශ්චයකාරවරුන් කවර සංවේදීභාවයක් ප‍්‍රකාශ කළ යුතුද යන්න..’ මෙම වාක්‍යයේ ‘ගැති’ යනුවෙන් පළවී ඇත්තේ මුද්‍රණ දෝෂයකිනි. එය ‘ගැන’ යනුවෙන් නිවැරදි විය යුතුය.
මුද්‍රණයේදී සිදුවන අකුරු, වචන එහාට මෙහාට ගොස් වැරදි ඇතිවීම ගැන ඉංග‍්‍රීසියෙන් කියන්නේ ‘ Printer’s Devi’ කියාය. ‘මුද්‍රණකරුවාගේ යක්‍ෂයාගේ වැඩක්’ යනු එහි අර්ථයයි. ‘ගැන’ යන වචනය ‘ගැති’ කියා වෙනස්කර, මෙම වාක්‍යයේ අර්ථය විකෘති කිරීමෙන්, යක්‍ෂයා කර ඇත්තේ ‘අනිද්දා’ කර්තෘතුමාත්, ලේඛක මාත් යන දෙදෙනාම අමාරුවේ දැමීමේ යක්‍ෂ කුමන්ත‍්‍රණයක්දැයි වෙලාවකට මට සිතේ.
